NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 51. 1903.
Donderdag 29 Januari
17e Jaargang.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
1
II. MULDER,
ms!
lengeheelen dag
bn daarvan uit handen
In een der stemhokjes
lór de eerste naam,
DEN BOER.
en van Prinsterer" be-
Staten op DONDERDAG
en Ovezande,
i vereenigxng:
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Drank-accijns.
Gods molens malen langzaam maar zeker
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Rechtszaken.
LANDBOUW,
Suikerbieten na groenbemesting'.
Wanueer gij uw Kiezers
stembureau gaan ontvangen
Liberale partij. Maar welke
rij over de zaken denkt, wien
|enschde goddelijke wijsheid
>gt u dan bij onze liberale
ie regeert, en die alleen aan
inwoners naar Hem als den
een Ministerie dat zulks
|te gaan. Kiest dan een man
llend gebied getrouw zal be-
hem uwe belangen volkomen
zou dan uwe schuld zijn.
|r bedenkt het wel, men mag
if tegen den Christus, en gij
i den heer
rerd zijn dat hij in staat-
doen zegevieren en die
|ijn en met ons ijveren zullen
heer
f'jke,
and-Bat h.
tinge.
I zand.
tOOR, Hoedekenskerke.
fERS.
vele werkzaamheden door
eland verricht, dat hij de
jAZIER, Voorz.
HÜIJSSE.
VAN MELLE, Secr,
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
Voorzoover dit no. de kiezers nog be
reikt blijven wij hartelijk aandringen op
algemeenen steun voor de candidatuur van
die de stoffelijke en geestelijke belangen
van ons allen, niet het minst van don
werkman en den arbeider kent, en wenscht
te behartigen.
Er is en er wordt van liberaal
sociaal democratische zijde door bezoek en
bespreking, door meeting en strooibiljet
met grooten ijver gewerkt. Doen ook wij
nog wat wij kunnen; bij gezamenlijke
krachtsinspanning bestaat er kans dat heden
(Donderdag) onze candidaat met flinke
meerderheid uit de bus komt.
Men tracht in het district Goes van
liberale zijde de verkiezing van den heer
Mulder te bestrijden onder anderen met
een verkleining der beteekenis van het op
treden der „antirevolutionaire Regeering".
Wij slaan het effect der bestrijding
niet te hoog aan, dewijl wij de kiezers
voor leep genoeg houden om te gelooven
dat de burgemeester van Ovozando geen
deel uitmaakt van de „antirevolutionaire
Regeering".
Dat wij op het oogenblik niet hebben
een „antirevolutionaire Regeering'' maar
hoogstens een christelijk coalitie-kabinet,
waarin vier antirevolutionaire en drie
Roomsehe ministers zitting hebben, dat
weten de kiezers wel, daarover dus spreken
wij niet.
Maar er is iets anders.
Er wordt van liberale zijde in het kies
district ook als wapen tegen de verkiezing
van den heer Mulder gebruikt, dat „in
het vooruitzicht is gesteld een verhooging
van den drankaccijns wat de christelijke
partijen zeker wel het laatst hadden be
geerd".
In geval wij ook tot de christelijke par
tijen gerekend worden, wenschen wij tegen
de voorstelling alsof wij tegen de verhoo
ging van den drank-accijns bezwaar had
den op te komen.
Wij hebben ons nooit tegen verhooging
van den drank-accijns verzet.
Wij voelden nooit veel voor het bezwaar
van geld slaan uit de zonde, dewijl hier
de zonde in het misbruik gelegen is en
nle^Lmisbruik wordt belast.
Wij hebben dan ook, nog niet zoo lang
geleden, toen minister Pierson verhooging
van den accijns voorstelde, het voor dien
bewindsman opgenomen en de verhooging
verdedigd °nS genoem^e redenen
Later bleek dat wij in onze verdediging
de medestanders waren van niemand min-
der dan den heer J. M. Kakebeeke, een
onverdacht liberaal.
Wij zijn ook mi voor de door minister
feuilletou.
't Gebeurde eens op een winterdag'te
Konstantmopel, dat er een tamelijke hoe
veelheid sneeuw viel. Sneeuw is in Kon-
stantinopel even zoo zeldzaam, als bij ons
een Afrikaansche neger. De straten vulden
zich derhalve, toen de witte zachte vlokken
van den hemel vielen, met verwonderde en
vroolijke menschen, wier pret nog verhoogd
werd toen de bedienden van den Engelschen
gezant hij heette Glovers in de
zachte sneeuw tastten, er ballen van maakten
en elkaar met deze witte werktuigen flink
begonnen te gooien.
De grap, die een poosje duurde, zou
evenwel een treurigen afloop hebben. Een
der toekijkende janitzaren werd door een
hard in elkaar gedrukten en bevroren
sneeuwbal zoo ongelukkig in het oog ge
troffen, dat hij dit niet alleen dadelijk
verloor, maar ook, daar de verwonding heel
er8j w®s> na verloop van weinige uren
onder de vreeselijkste pijnen den geest gaf.
Dit voorval verwekte in de Turksche
Harte voorgestelde drank-accijnsverhooging.
En wel hierom:
De ministers hebben geld noodig
dit moet er wezen; want de uitgaven zijn
nu reeds hooger dan de inkomstenen
hot moet er spoedig wezen ook. Er zijn
toch tal van meerdere uitgaven, noodig
tor invooring van onder het vorige liberalo
kakinet aangenomen wettenals daar zijn
woningwet, gezondheidswet, ongevallenwet,
beroepswet.
En vooral de ongevallenwet is niet al
leen zeer omslachtig, maar kost ook veol
geld; terwijl straks de wetten, indien zij
tot stand komen, tot verzekering tegen de
gevolgen van ziekte, invaliditeit en onge
lukken, nog meerdere uitgaven zullen noo
dig maken. Maar bovendien indien de
verhooging van don drank-accijns gelijk
zij nu is voorgesteld te brengen van f63
op f70, tengevolge heeft dat de sterke
drank duurder wordt en moeilijker te be
komen, waardoor het gebruik vermindert
dan juichen wij dit ook daarom toe.
Hoeveel branderijen zijn er al niet op
geruimd, sinds de verschillende door libe
rale „regeeringen" doorgezette accijnsver-
hoogingen.
Wij hebben hier het (liberale) Utrechtsch
Dagblad en de (vrij-antirevolutionaire) Neder
lander aan onze zijde.
Eerstgenoemde verklaart niet te begrij
pen in hoeverre men benadeeling van de
arbeidende klasse kan zien in een verhoo
ging van den drankaccijns. Het blad vraagt,
wie wil beweren, dat de arbeiders en an
deren het noodig hebben zich lichaam en
ziel met jenever, dat gif, te verwoesten.
Wie dwingt hen er toe?
Waarom kunnen niet alle arbeiders geheel
onthouders worden
Maar wie toch jenever drinken wil, laat die
er dan ook voor betalen.
Welke hardheid of onbillijkheid daarin ge
legen zou zijn, zien wij niet in.
Want men kan aan den accijns ontsnappen
door geen jenever te gebruiken.
Wie niet wil, behoeft geen cent in deze
belasting te storten.
De accijns zal van f63 op f 70 worden ge
bracht, zoo is het voornemen. Op een borrel
maakt dit een onderscheid van een halve
cent, welk onderscheid echter ook gevonden
kan worden door het glaasje iets kleiner te
maken, of door den jenever met iets meer
water te verdunnen.
Verwekt dat bij sommigen zooveel emotie?
Kon men den prijs van een borrel verdub
belen, wij zouden het toejuichen, omdat wei
nig middelen beter dan dat het drankmisbruik
zouden tegengaan.
En laatstgenoemde blad zegt, zeer ter mede
»Er is een algemeene roepstem: «verlaag
den suikeraccijns, want suiker is zulk een ge
zond volksvoedsel."
Valt nu daarmee te rijmen, dat men van
denzeltden kant zegt: «verhoog den drank
accijns niet, want drank is een volkskanker?"
Ons dunkt, juist het tegenovergestelde ware
te verwachten.
hoofdstad een buitengewone opgewonden
heid. De chef van den gedooden man, de
janitzaren-aga deed zijn beklag bij den
grootvizier, en deze eisehte van den gezant
de uitlevering van den dader. De tijden
waren destijds anders dan tegenwoordig.
Thans is de Turk vrij mak en hij kent
genoegzaam het overwicht der christelijke
mogendhedenmaar toen ter tijd 't was
voor meer dan 200 jaar bliezen de af
stammelingen van Osman nog moord en
brand tegen de „frankische honden", zooals
zij de Westersche christenen geliefden te
betitelen.
Tevergeefs bezwoer Glovers, dat bij vol
strekt niet wist, wie van zijn bedienden
den ongelukkigen worp gedaan had, zoodat
het dus voor hem een bepaalde onmogelijk
heid was, den dader uit te leveren; de
grootvizier bleef onverbiddelijk op zijn
eisch staan, en daar he t Turksche gepeupel
zich gereed maakte, on 1 het Engelsche go-
zantsebapshotel te beste >rmen en daarin op
de bekende wijze huis; te houden, moest
Glovers met een bezwa;ard hart besluiten,
toe te geven. Hij lie( derhajive al zijne
Wanneer over accijnzen en'invoerrechten
wordt gesproken op de eerste levensbehoeften,
op wat nuttig en noodig is ook voor den klei
nen man, dan begrijpen wij veler hoofdschud
den. Wanneer een lid der Kamer aandringt
op een tabaksbelasting, dan kunnen we 't ver
staan, dat een ander lid der Kamer zegt
hiermee ontneemt ge velen, die niet veel
anders hebben, een versnapering.
Maar is het nu logisch, wanneer daarnaast
een luid protest opgaat tegen een verhoogden
drankaccijns, niet omdat men ook deze «ver
snapering" aan de menschen gunt, maar juist
omgekeerd, omdat drank zoo slecht is. v
Is een belasten, een moeielijkerverkrijg
baar maken van schadelijk gif, afkeurings-
waardig
ft. Er wordt trouwens over 't algemeen bij dit
ontwerp op zonderlinge wijze met de logica
omgesprongen.
Het «Vaderland" b.v., dat eenerzijds ook
met anti-drank-gebaar deze verhooging afwijst,
pleit anderzijds tegen haar uit het geheel
tegenovergesteld motief van medelijden met
hen die ze betalen moetenalthans met hen
die onder de betaling zullen lijden. De Min.
heeft in zijn memorie gesproken van het bil
lijke van «een zware belasting, waarin niemand
meer behoeft te dragen dan hij verkiest." Het
«Vad." vindt nu dit laatste in zeer betrekke-
lijken zin waar en bovendien vergeet de Minister
volgens het blad, dat «achter velen, die vrij
willig in de drankbelasting meebetalen, zeer
velen staan, die onvrijwillig daaronder lijden".
Dit is al een heel zonderling argument tegen
de accijnsverhooging. Op die wijs zou men
kunnen zeggen«hoe goedkooper de drank
hoe beter" en zou. men, in het belang van de
gezinnen der drinkebroers, den accijns geheel
kunnen afschaffen.
Wat practisch tegen het ontwerp wordt
aangevoerd, beteekent eigenlijk niet veel
Het voornaamste en ernstigste argument is
hoe hooger de accijns, des te meer belang
heeft de Staat bij het drankverbruik.
Maar is dit nu eigenlijk, op den keper be
schouwd, wel meer dan een phrase Gelooft
iemand dat de Staat, waar en voorzoover het
in zijn macht ligt, door wetgevende of andere
maatregelen het drankverbruik te bestrijden,
zich zal laten weerhouden door de gedachte:
ik heb er belang bij. Zal eenige Regeering of
eenig Kamerlid iets dergelijks doen
Wij achten dit ondenkbaar, zoowel wegens
de algemeen gevestigde overtuiging, dat de
alcohol als een kanker knaagt aan ons volks
leven, als omdat zelfs uit bloot-fiscaal oogpunt
elk verminderd verbruik op den duur niet an
ders dan baat kan brengen voor de schatkist"
Met De Nederlander protesteeren wij tegen
de onzinnig generaliseerende opmerking
aan conservatieve zijde zoo vaak vernomen
dat de arbeider het geld toch maar ver
drinkt.
Dat is een onwaarheid en een beleediging.
Doch indien er nog altijd, onder grooten
en kleinen, drinkebroers zijn, wat is er
dan tegen een belasting, die juist hen treft,
welke verdienen getroffen te worden juist
dit deel der arbeiders, dat de vlieg is die
de apothekerszalf der arbeiderswereld be
derft, en vaak oorzaak is van het onrecht
matig beweren, dat sociale nooddruft steeds
gevolg is van eigen schuld?
huisgenooten bij zich komen, opdat de
Turken zelf den schuldige mochten uit
zoeken. Nauwelijks was het dienstperso
neel in volgorde gesteld, of vijf Turken,
die beweerden toeschouwers te zijn geweest
bij 't werpen met sneeuwballen, vielen op
oen bediende met name Simon Dibbins aan,
die onlangs van het eiland Candia gekomen
was, en zoowel die vijf, als ook eenige
janitzaren verklaarden eenparig onder eede,
dat deze Dibbins en geen ander de nood
lottige worp gedaan had.
Nu wist de gezant bepaald, dat de ver
klaring valseh was, want Dibbins was op
den dag, toen de sneeuw viel, in 't ge
heel niet in Konstantmopel geweest, en
was derhalve onschuldig aan het feit, waar
van men hom betichtte, als een pasgeboren
kind. Glovers zette dit aan de verbitterde
menigte uiteen, bood aan, bewijzen te
leveren, dat Dibbins geen schuld had, en
beloofde een aanzienlijke som gelds, als
men van de onrechtvaardige aanklacht wilde
afzien, maar dat alles had evenveel gevolg,
alsof men een stier met den vinger op den
hoorn drukt. Hoemeer men de dweepzieke
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Wij zijn tegen een belasting op de eerste
levensbehoeften, maar een belasting op
de eerste levensbehoeften, maar een belas
ting op weeldeartikelen, daar zijn wij voor.
||En daar behoort de drank ook toe, want
dien kan men missen.
Kantongerecht te Qoes.
In de zittiDg van 27 Januari 1903 zijn
veroordeeld wegens: in gesloten jachttijd
wild vervoeren bij herh.: M. B. Mzn., te Goes,
7 d. h. verb, verkl. opbr. haas; 2 X,jagen
s. acte en verg.W. M. van 't Z., te Goes,
4 X f 5 b. s. 4 X 2 d. h. verb, verkl. bevel
vern. 2 gewerenjagen z. acte en verg. op
Zondag: J. B., te Hoedekenskerke, 2 Xf3
b. s. 2 X 2 d. h. verb, verkl. bevel ui tl.
geweer of te betalen f 2 b. s. 2 d. h. bevel
vernietiging patroonin gesloten jachttijd
jagen z. consent of machtA. P., te Wemel-
dinge, 2 X f2 b. s. 2 X 2 d. h. verb,
verkl. bevel uitl. geweer of te betalen f2.50
b. s. 2 d. h.geen zorg dragen om te beletten
dat hand wild opspoort: L. de J., te's Heer
Abtskerke, f2 b. s. 2 d. h.; stellen wild
strikkenH. G. Hzn., en E. B. v. H., te
's Heerenhoek, ieder f 10 b. s. 3 d. h.;
visschen z. verg.J. W., te Borssele, f 1 b. s.
1 d. h.straatschenderij: M. K., F. H., te
Kloetinge, ieder f 1 b. s. 1 d. h. J. M., te
Heinkenszand, f 5 b. s. 3 d. hstrooperij
J. v. d. M., te'sHeer-Arendskerke, W. Ph.,
te Hansweerd, en W. W., te Ierseke, ieder
f 3 b. s. 2 d. h. J. Ph., en J. v. A., beiden
te Hansweerd, ieder f5 b. s. 2 d. b.
nachtrumoer'. F. J. J., te Goes, f 1 b. s. 1
d. h.in dronkenschap orde verstoren: J. M.,
te Heinkenszand, f 5 b. s. 3 d. h. W. L. H.,
te 's Heer-Abtskerke, f5 b. s. 3 d. h.;
ongerechtigd loopen over eens anders bezaaiden
grond: C. K., te Krabbendijke, f 1 b. s. 1
d. h.in September loopen over eens anders
weiland: W. M. v. 't Z., en D. C. W., te
Goes, ieder f5 b. s. 3 d. h.loopen over
eens anders weiland 2 X gepleegd: NL. B„ te
Goes, 2 X f 5 b. s. 2 X 3 d. h.vee laten
loopen ole anders grond z, verg.W. v. L„
te Ovezande, G. B., te Hoedekenskerke,
ieder f 1 b. s. 1 d. h. D. K., te Ierseke,
f5 b. s. 3 d. h.de sluitboomen van een
spoorweg na passeeren trein niet openen: W.
W., te 's Heerenhoek, f3 b. s. 2 d. h.
toedienen sterken drank z. verg: J. M., te
Hansweert, f 5 b. s. 3 d. h.sterken drank
ten verkoop in voorraad heibenP. Ste
Wemeldinge, f5 b. s. 3 d. h.fietsen z. bel
of hoorn: A. R., te Goes, en J. v. A., te
Hansweert, ieder f 1 b. s. 1 d. h. 's avonds
fietsen zonder lichtg. lantaarn: J. R. H„
woonplaats onbekend, J. B., te Kruiningen,
A. D. C. W., te Kloetinge, ieder f 1 b. s.
1 d. h. J. H. Wzn., to Nisse, f 2 b. s.
2 d. h.; te Goes ongekeurd vleesch invoeren
en verkoopen: C. L., te Rilland-Bath, f 5 b. s.
3 d. h.; 2 X te Ierseke z. verg. op straat
vuurwerk afsteken: M. J. W., te Ierseke,
schreeuwers tot bedaren poogde te brengen,
hoe hardnekkiger zij bleven volharden bij
het voornemen, 't wolk zij zich in 't hoofd
gesteld hadden, dat onder alle omstandig
heden Dibbins als zoenoffer voor den ge
dooden janitzaar sterven moest.
Goed- of kwaadschiks moest de gezant
eindelijk besluiten, zijn bediende prijs te
geven. Hij moest toezien, hoe men den
armen man naar de gevangenis sleepte, op
dat-hij den volgenden morgen in 't open
baar gehangen zou worden.
Met een diepbedroefde ziel gaf Glovers
zijn secretaris last, kort vóór de terecht
stelling den ongelukkigen Dibbins te be
zoeken en hem te zeggen, dat hij niet vol
gens den wil van den vertegenwoordiger zijns
vaderlands, maar alleen wegens de ver
schrikkelijke noodzakelijkheid, om een bloed
bad te voorkomen, zijn leven laten moest.
Toen de secretaris de cel van den gevan
gene binnentrad, vond hij dezen in 't oog
loopond kalm en zeer onderworpen. »Ik
sterf', sprak Dibbins, «wegens de zaak,
die men mij te laste legt, wel onschuldig,
maar den dood heb ik nochtans verdienden
f 0.50 b. s. 1 d. h.te Kloetinge s. verg.
muziek maken op straat: P. J. do H., te
Middelburg, f 1 b. s. 1 d. h.schelde bevis-
schen z. concentG. v. A., on C. de W., te
Ierseke, ieder ieder f 2 b. s. 2 d. h. en
F. W., te Santvliet, f3 b. s. 2 d. h.over-
tred. leerplichtwetA. K., te Waarde, C. D.,
to Colijnsplaat, J. P., te Cats, D. S., to
Kruiningen, A. C. M., J. V., S. P., P. K.,
M. v. W., G. W., M. W., J. T., G. M.,
W. A., allen te Rilland-Bath, ieder2xfl
b. s. 2 X 1 d. h.dronkenschapJ. S., J. K.,
te Goes, J. S., te Baarland, P. D., te Wol-
fertsdijk, F. H., te Yenlo, ieder f 2 b. s.
2 d. h. G. v. D., W. M. van 't Z., te Goes,
P. M. P., te 's Heerenhoek, P. J. d. H'., te
Middelburg, ieder f3 b. s. 2 d. h.J. de J.,
te Goes, M. v. H., te Kruiningen, en J. Z.,
te Hansweerd, ieder f5 b. s. 3 d. h.
dronkenschap lij le herh.J. V., te Hein
kenszand, A. C. B., le Baarland, ieder 3
d. h.dronkenschap lij 14e herh.-. P. V., te
Ellewoutsdijk, 3 w., h.
Vrijgesproken werdenC. v. d. D., te
Rilland, t/z van overtred. Leerplichtwet
W. W., te Ovezande, t/z :s avonds fietsen
z. lichtg. lantaarn.
Zooals onze lezers genoegzaam weten,
worden er in den laatsten tijd, zoowel op
klei, als op zand, na vroege oogsten, als
stoppelgewas, vlinderbloemige planten ge
zaaid, die, na vaak een zeer rijk beschot
gemaakt te hebben, groen worden onder-
geploegd. Zaait men op het zand met dat
doel gewoonlijk Lupine, op de klei ziet
men heel vaak voor de groenb9mesting
erwten, boonen en wikken gebruiken. Men
verzamelt daardoor voornamelijk in den
bodem een groote hoeveelheid humus en
stikstof. Na zulk een groenbemesting wor
den vaak suikerbieten verbouwd. En daar
men aan het stoppelgewas de vlinderbloe
migen in dit geval een kali- en phosphor-
zuurbemesting geeft, zoo worden de bieten
daarna zonder deze meststoffen gezaaid.
Soms geeft men de kali en het phosphor-
zuur aan de bieten zelf, doch gesteld, dat
het eerste plaats heeft, dan kan zich het
geval voordoen, dat de suikerbieten niet
genoegzaam kali in den bodem voorradig
vinden. Verschillende proeven in den laat
sten tijd gedaan, wijzen er op, dat de kali
der groenbemesting niet dadelijk opneem
baar is. Hoor, wat daarover Prof. Schnei-
dewind uit Halle op de vergadering der
Duitscke Suikerindustrie, den 4den en 5den
Juni 1902 gehouden, gezegd heeft. „Wan
neer wij de gemiddelde cijfers der in ver
schillende jaren genomen proeven bereke
nen, zien we, dat we voordeel hebben van
een kalibemesting naast een overigens ook
geheel minerale bemesting (dus met chili-
salpeter en superphosphaat bijv.) en na
een groenbemesting. In het eerste geval
het leven dat ik leid, is mij tot last. Gij
moet weten, Mijnheer, dat ik, eer ik naar
Candia ging, in mijn land, in Engeland,
een moord gepleegd heb. Om mij aan do
rechtvaardige straf te onttrekken, ging ik
de zee over.
Maar Gods hand, dat zie ik duidelijk,
heeft naar mij gegrepen en mij nu hier in
't verre land gevat. Ik kon den Almachtige
evenzoomin ontvluchten, als eenmaal Jona
de profeet. Ook zou ik het niet meer willen
zelfs als ik het kon. Sedert ik mijn handen
met bloed bevlekte, heb ik geen rustig uur
meer gehad, en gaarne ben ik bereid, hier
in Konstantinopel te boeten, voor wat ik
in Engeland misdreven heb. De wil des
Heeren geschieddeHij zij mijn arme ziel
genadig."
Eenige uren later werd hij voor de deur
vau den gezant, die over het verloop der
zaak ontroerd was, opgeknoopt. Het ge
peupel toonde zich voldaan, zoodra het zag
dat zijn wil was doorgedreven.
Met sneeuwballen is echter van den kant
der Engelsche bedienden sinds dien tijd in
Konstantinopel niet meer geworpen.
