NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 42. 1903 Donderdag 8 Januari. 17e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH lelburg. IOEK—Peman Kake- vraagt tegen Mei a.s. NENME1D- de Smidsknecht henoodigd, mstbode. Ijke Dienstbode, ïakersknecht BMIT Jr., 's - H e e r e Knecht Dienstmeid henoodigd, VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER AÜVERTENTIËN Democratische Coalitie. FEUILLETOÏT. De Bekeering van Markus Lev. jart of Mei benoodigd, met wer- ran er met paarden bij M. BOOGERD, d s k e r k e. 1CH, eene goede hand d met de moderne si vrijen tijd de be- [e, biedt zich beleefd ten van schrijfwerk. firma Wed. S. J. ;st, goes. Mei [AAL, gediplomeerd l s k e r k e. Maart ehuwde Boerenknecht |LINDENBERGH, te Mei jf, Domburg. nden aan ster of Weduwe [and), bij rouwepolder. r een aankomende rskneeht |igd, bij |E, Zoutelande. Spanjaardstraat, vraagt terstond of te Serooskerke ei een ;erstand. 1 Maart gevraagd '.ersknecht, P. G. p, Schoenmakerij en s e k e. Taart Maart rkeur inwonend, bij 's-Beer Arendskerke. Mei BEENHAKKER, ISO- Mei landbouwer, Kou- (TELEGRAAF. uari. van Antwerpen fin dag) s'morg.8,u 5TDIENST EG en ZÏEBJ k ZEE. pari. gelijks 's morgens half If 2, doch 's Zondags van Zierikzee 's mor- hgs 1,30. 's Zondags- 3TDEENST )ELB. ROTTERDAM. nari. lags en Vrijdags van Middelburg 7,30 Is en Zaterdags van IRBOOTDIENST e, Huist—Vlake 3TDIENST. haar Vlake vm. 6, orden onmiddellijk na irespondeerende trein 15,20. DIENST. Walsoorden vm. 7,30 tiddellijk na aankomst 9,en ,80 n.m. onge-Verwest, Goes. elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA EN VAN van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Hoewel we den toon van de „Christen- Democraat" en de wijze, waarop zij onze mannen bestrijdt, bestist afkeuren, willen we toch niet de goede zijde van haar op treden stilzwijgend voorbijgaan. Zij is on tegenzeggelijk voor de indommelaars tot opschrikking geweest; ze heeft het gevoel verlevendigd, dat wij antirevolutionairen een eigen programma hebben, eigen eischen kunnen stellen en ofschoon we een coali tie-kabinet voor ons hebben, waartegen over we als vrienden staan, de antirev. partij als zoodanig niet met de andere Staatspartijen gecoaliseerd zijn mag. Als gangmaker kan zij uitnemende diensten verrichten, mits zij zich spene van de po gingen tot het vernietigen onzer beste krachten, van het spelen in de kaart der oppositie; mits zij het geheele bosch be- schouwe en niet alleen de boomen. Een der ideeën, welke zij propageert, is het denkbeeld van eene democratische co alitie. Zonder coalitie-kabinet is in de eerste tijden niet te regeeren. Geen der partijen op zichzelf is meer sterk genoeg om een eigen stel mannen achten de groene tafel te leveren. We moeten met de bestaande partijgroepeeringen komen tot een Mini sterie, dat de loopende zaken afdoet, of tot een Kabinet, dat steunt op verschil lende partijen. Het huidige Kabinet steunt op de chris- tengroepen. De „Christen-demoeraat" vreest nu, dat het daardoor in conservatieve lijn zich zal bewegen, en de sociale kwestie door het Ministerie-Kuyper niet nader tot de oplossing zal worden gebracht. Van daar de bewegingen voor een saamgroe- peering van de democratische elementen der verschillende partijen. Blijkbaar wil len de andere partijen niet van zulk een samengaan weten en is het vooralsnog alleen de „Christen-Democraat" die er werk van maakt. Wel sprak Schaper er van bij de Staatsbegrooting, dat de scheidingslijn dwars door de partijen heengaat en niet recht op en neer tusschen geloof en onge loof. Maar aan den anderen kant sprak hij ook deze vooral om het slot merkwaar dige woorden: „Ik geef toe, dat zonder coalitie in afzien- baren tijd niet is te regeeren, maar de vraag is! °f d e z e coalitie goed is. De Minister zegt in de Memorie van Antwoord, dat voor mannen van christelijke belijdenis samenwer king met de sociaal-democraten volkomen met verloochening van hnn christelijke belij denis zou gelijk staan. De heer Minister weet wel beter! Hij weet we^ ^at men v00r een dergelijke coalitie niet van zijn christelijk standpunt behoeft af te wijken. In den tijd van de kieswet-Tak van Poortvliet bad, vol gens mededeelingen in de „Christen-Demo- En hij leidde hem tot Jezus. I°h. i 43. In Maart, 1884, toen de felle vervol gingen der Joden in Rusland onder Alexan der III bijna hun toppunt hadden bereikt kwam een vriend van mij, Jozias Rabino witz, van Kishineff naar onze stad en bracht rnjj een bezoek aan mijne woning. Htj ■was maar kort te voren teruggekeerd van het Heilige Land, waarheen hij gezonden ■was geweest om een plaats voor een Jood- sche kolonie te vinden. In Jeruzalem zijnde, ging hij op zekeren dag den Olijf berg op om te rusten. Iemand had hem aan geraden een nieuw Testament mee te nemen, als de beste gids voor die streken. De eenige Christus waarvan hij dusverre wist, was die der Grieksche en Roomsche ker ken, die hen vervolgden. Hij wendde zijne oogen naar het afgelegen Golgotha en dacht Waarom is het dat mijn volk vervolgd wordt, en uitgeworpen is En zijn hart gaf antwoordHet moet wel wezen omdat wij Jezus als onzen Messias verworpen hebben. Op die plaats en op dien tijd werd hij wonderdadig bekeerd, en klom craat" de heer Kuyper in zijn gebed zelfs voor de overwinning van den liberaal. De sociaal-democratische 'partij bedankt echter feestelijk voor eene coalitiemet welke andere tegenwoordige partij ook; ons standpunt wijkt daarvoor in oeconomisch opzicht te veel af van dat der overige partijen". Wie dus een democratische coalitie wil, zal het met de democratische elementen der liberale partij moeten stellen. De so cialisten „bedanken er festelijk voor". Zij bedoelen heel iets anders. Zij willen ver grooting, versterking van hun partij en zijn daarbij lang niet kieskeurig. Niet alleen uit de liberale groepen halen ze de mannen weg. Zij werpen ook het net uit in de antirev. of Roomsch-Katholieke wa teren. Een vroom vischjo smaakt hun ook wel, als het maar wat rood op de graat is. Hun eerste streven is in de ver schillends partgen schifting te maken tus schen links en rechts en dan om de scha pen onder Schapers hoede te brengen en van de aldus gescheiden demoeraten soci aal-democraten te maken. De heer Schaper zei het zoo duidelijk mogelijk „Wat de Minister zegt over ons pogen om schifting te maken tusschen verschillende ele menten in de rechterzijde, en wel tusschen conservatieven en democraten, is waarde schapen en bokken behooren niet in éen hok en niet nu voor het eerst sturen wij in die richtingdat was altijd onze bedoeling en als wij in die richting iets tot stand kun nen brengen, zullen wij het niet nalaten. Of daarom de bedoeling op den voorgrond staat om er sociaal-democraten van te maken is nog iets anders. Natuurlijk dat is altijd, ons doel. Duidelijker kan het zeker niet gezegd, en we mogen den heer Schaper er voor dankbaar zijn, dat bij ons onomwonden het doel van het taktisch optreden der socialisten mededeelt. Een gewaarschuwd man geldt voor twee. Eén ding is echter duidelijkals het op een democratische coalitie aankomt, zegt de sociaal-democraat„Bij ons aansluiten of van ons wegblijven. Wij willen tusie naar onzen kant toe, geen federatie". Maar dit zou voor de antir. partij leiden tot ver loochening van hare beginselen. Elk samen gaan met de socialisten zou de antirevo lutionairen dichter bij hen brengen, tot het proces met opgaan in het socialisme zou eindigen. Voor de antirev. partij is samen doen met de sociaal-democratie derhalve de dood. Het zou op politieken zelfmoord uitloopen. Bij eene mogelijke democratische coalitie Wij cursiveeren. van den berg af, een discipel van Jezus Christus. Hij keerde terug naar Rusland en begon dadelijk Jezus van Nazareth te verkondigen als Israëls Koning en Messias. Eenige jaren later bouwde hij eene synagoge voor de Joden, met dit opschrift over de deur: «Zoo wete dan zekerlijk het gansche huis Israëls dat God hem tot eenen Heere en Christus gemaakt heeft, namelijk dezen Jezus dien gij gekruist hebt." Ik wist nog niets van de bekeering van Rabinowitz en ontving hem natuurlijk zeer vriendelijk. Gelijk te verwachten was, ging ons gesprek over het Joodsche vraag stuk, en ik las hem hieromtrent eenige mijner gedichten voor. Den volgenden dag gingen wij beiden naar Kishineff, hij naar zijn eigen huis, en ik om toebereidselen te maken voor mijn verhuizing aldaar. Op onze reis vervolgden wij ons onderwerp. Rabinowitz' luisterde veel meer dan hij sprak, en gaf mij volle gelegenheid mijn hart te ontlasten van wat langen tijd daarin was opgehoopt geworden. Daags na onze aankomst bracht ik Rabinowitz een weder- bezoek. Hij stelde mij aan zijn huisgezin voor als een Joodsch dichter, en vroeg mij eenige mijner gedichten te lezen. Ik vol deed aan dit verzoek, en toen ik een mijner bezielende zangen geëindigd had, stond valt de sociaal-democratische partij dus weg, blijft deze buiten beschouwing. Resten de audere partijen. Minister Kuyper herinnerde in zijn re pliek aan de geschiedenis van 1894 1 „In 1894. heeft metterdaad de georgani seerde antir. partij voor haar meerendeel een proef genomen in hoever het goed, mogelijk en profijtelijk was om met de democratische elementen van de overzijde akkoord te gaan. De ondervinding, toen opgedaan, heeft aan de antirev. partij en aan alle partijen in het algemeen geleerd, dat het niet de heeren de- mocratenMinks geen kersen eten is. Duidelijk is toen gebleken, dat men gaarne onze hulpe aannam en onzen steun bruikbaar vond, maar waar het aankwam op het verleenen van tegensteun is gebleken, dat het, hoewel enkele leiders het wilden, onmogelijk was hun kie zers wilden niet. In de tweede plaats was het van onze zijde altijd zoo verstaan, dat men gezamenlijk stem in het kapittel zou hebben om te overleggen wat men doen zou. Van die zijde wilde men eenvoudigdat wij hand- en spandiensten zouden verleenen. De uitkomst was dan ook, dat men na die proefneming in antirevolutionaire kringen tot de overtuiging is gekomenop dien voet nooit weer!" De geschiedenis maant onze partij in dezen dus aan tot groote voorzichtigheid. Voor dat er sprake kan zijn van het sluiten eener democratische coalitie moet het dus eerst vaststaan, dat de andere de mocratische groepen met ons willen samen gaan en ons behandelen willen op den voet van volkomen gelijkheid. Voor ditoogen blik is zulk een coalitie niet mogelijk. In 1901 vormden de democratische groepen zelfs geen meerderheid, en al hadden ze de meerderheid gevormd, dan nog was samengaan niet mogelijk geweest, omdat het algemeen kiesrecht voor de democraten van links het shibboleth was, en voor ons ook de eisch gesteld zou zijnMet ons mee of anders niet samen. Deze demo cratische coalitie heeft dus den tijd nog. Wij cursiveeren. 7 Januari 1903. Wij hopen weldra een gedeelte van de onderwijsrede van Jhr. de Savornin Lohman in ons blad op te nemen. Het zal velen onzer lezers belang inboezemen te lezen, wat het Handelsblad naar aanleiding van het gesprokene over den spreker gezegd heeft. Daarom laten we het hier volgen. „De heer de Savornin Lohman heeft heden weer eens een van die merkwaardige rede voeringen gehouden, die de Kamer en het gansche auditorium in ademlooze stilte houden en boeien door de beste en hoogste qualiteiten. Wij hebben er bij het Militair Strafrecht al eens op gewezen, hoe allermerkwaardigst het is, dat een spreker, die zoo weinig oratorische Rabinowitz op, legde zijne handen op mijne schouders en sprak mij toe ongeveer in deze woorden «Broeder Lev. wanhoop niet, zijt goedsmoeds. Israëls krankheid is niet tot den dood. Er is een heelmeester in Gilead. Jezus van Nazareth, onze Broeder, is Israëls Groote Heelmeester. Laat ons volk op Hem hopen, want bij Hem is over vloedige verlossing en Hij zal Israël ver lossen uit al zijne benauwdheden." Als door den bliksem werd ik door die weinige woorden getroffen, en opspringend, riep ik uit: WatGelooft gij in den Ge kruisigde? Noemt gij Hem onzen broeder? Helaas, dat zulk een goed voorstander van Israëls zaak, waarvoor ik u altoos hield, ons verlaat 1" Word niet toornig, mij n geliefde broeder," zeide Rabinowitz bedaard. »lk weet dat gij Israël liefliebt, niet minder dan ik. Gij erkent dat Israël ziek is, en zoekt naar een geneesmiddel. Ik hoop dat gij het vinden zultwant ik zocht er naar, en heb het ook gevonden. Deze medicijn is, ge loof in Jezus onzen Broeder en Messias. Ik weet hoe u dit aangrijpt en ik kan met u sympathiseeren. Neem dit kleine boekske; het is het Nieuwe Testament in onze ge wijde taal; lees het en vraag God uwe oogen te openen, en gij kunt verzekerd zijn deugden bezit als de heer Lohman, die boven dien een zwakke stem heeft, zoozeer en zoo herhaaldelijk weer de volle aandacht van de Kamer vasthoudt. Niet alleen versmaadt de afgevaardigde van Goes alle uiterlijke hulp middelen der rhetorica, maar zelfs geeft hij zich niet de moeite om zijn redevoeringen met ietwat zorg ineen te zetten. Hij zegt maar wat hij te zeggen heeft, zooals 't hem voor den geest komt en in den spontanen vorm van het oogenblik. De absolute homogeniteit van zijn karakter maakt, dat hij nooit behoeft te vreezen, dat hij zich tot inconequenties ver praat en de voorname beschaafdheid van zijn geest waarborgt een altijd beschaafden vorm aan al die spontane E r g s s e terwijl ervaring en lang nadenken den spreker vrijwaren voor elke onrijpe uiting. En zoo barsten de ge dachten los in dat hoofd en wringen zich, hortend en hoekig, maar altijd van hetzelfde mooie geestesmerk voorzien, naar buiten. Wat een leegte zal dat in de Tweede Kamer geven, als deze karakteristieke figuur haar eens ontvalt 1" «aafc. Zij dat spade! Onmogelijk schijnt het der liberale partij den weedom te verkroppen die haar het pas- seeren van baantjes bezorgt. Baanljesjagerij en met succes was meer dan een menschen jleeftjjd lang haar liefde en haar lust. Onbeschaamd niet zel den was haar egoïsme. Klein en groot, vet en mager, alles, alles was van haar gading. «Eigen jacht", stond met een bordje bo ven 's rijks schatkist. De melkkoe gaf meer, altijd meer. En nu Hoe kunnen de tijden veranderen Daar wordt een burgemeester te Drei- schor benoemd niet van de liberale rich ting en een predikant in de gevangenis in Den Bosch, niet van de moderne richting en een kantonrrechter in Goes uit de anti-revolutionaire kamerleden, en straks een Gedeputeerde voor Zeeland, evenzeer tot de anti-revolutionairen behooiende. Ach, we verstaan de klacht aan het con servatieve hart ontperst, en deelen ze. Neem alles aan, dat 's 't beste deel; Ook finantiëël. Partijknelling. Schaper had in de Tweede Kamer gezegd dat wanneer er oorlog kwam, de sociaal democraten in de voorste gelederen zouden staan om het vaderland te verdedigen. Troelstra had die stelling, eenigszins verzacht, overgenomen. Van der Zwaag kapittelde hen over deze uiting van bourgeois-vaderlandsliefde. Fortuijn, scherp als ooit, deed het in de courant nog eens dunnetjes over. Loopuijt was het ook ai niet met Schaper eens. dat Hij de waarheid aan u openbaren zal, gelijk Hij dit aan mij gedaan heeft. Wan neer wij elkander weer ontmoeten hoop ik dat gij mij Diet meer een weglooper zult noemen, maar een broeder in Christus." Verbaasd eu verbijsterd staarde ik in zijne oogen, en wat ik gevoelde toen hij sprak is niet in mijn vermogen te beschrijven. Ieder woord van dezen man ging gelijk een zwaard door mijn hart; en toch, hij was zoo in ernst, en het klonk zoo waar. Ik verliet zijn huis in haast, het kleine boekske in mijne hand dragend. Toen ik mijn kamer in het hotel bereikt had, wierp ik het Nieuwe Testamentje op een tafel, brak uit in tranen, en schreide«Mijn GodHoe is het mogelijkHoe is het mogelijk 1" Den ganschen nacht leed ik veel de woorden »Jezus", «Broeder", «Heel meester", «Messias", klonken in mijne ooren, en dreven den slaap van mijne oogen. Ik keerde terug naar Soroky, en voor drie maanden hoorde ik niet meer van, of dacht om Rabinowitz. In Mei ging ik in Kishineff wonen. Toen ter tijd werd er reeds veel in de bladen geschreven aan gaande de bekeering van Rabinowitz. Het voorbeeld mijner Joodsche vrienden volgend schreef ik ook eenige artikelen, en Btelde Het Volk sloot de debatten. Fortuijn en Loopuijt protesteeren. Nog meer protesten worden uitgebroed. Ten laatste komt de Volkskiesvereeni- ging te Enschedé en zendt Schaper en de redactie van Het Volk ieder een motie op hun dak. D!e aan Schapers adres luidt: „De Volkskiesvereeniging, gehoord de dis cussie over Schapers uitlating in zake het militairisme en de verdediging er van door hem, keurt zijn houding in deze at als niet steunende op de besluiten der inter nationale congressen." En die aan Het Volk „Bovendien keurt de vergadering ook de houding van de redactie van Het Volk af die de debatten over de desbetreffende zaak in het blad heeft gesmoord en zal op het eerstvolgend congres een en ander in be spreking doen brengen". Dit is wel een zeer ongezonde opvat ting van het partijverband. Wij zullen zien of vrije mannen als Schaper en Troelstra tegen dit aan banden leggen der persoonlijke meening niet zullen opkomen. Of zijn zij het er in den grond ook mee eens Tenminste toen Ter Laan het in de Kamer laatst voor het particulier bezit opnam, kreeg hij van Schaper een afstraf fing omdat hij een woord sprak dat den partij8tempeJ misteen toen Schaper voor twee jaar een particuliere tramonderneming door zijn stem bevoordeelde, had hij Troel stra tegen zich. Deze partijop vatting verlaagt de Kamer leden tot marionetten, hoogstens tot bood- schapjongens. Een partij die der wijs optreedt, doodt alle individualiteit, en ten slotte zichzelve. Partijverband goed. Maar geen partijtyrannie. Gelukkig heeft hiervan het socialisme het monopolieen kennen alle andere partijen zich van zoodanig stuitend aan banden leggen der persoonlijke overtuiging vrij. Moge dat zoo blijven. De onlangs afgetreden Spaansche minis ter-president Sagasta is Maandeg te Madrid overleden. Wij zouden van zijn overlijden geen nota genomen hebben, wanneer wij niet even een terugblik op zijn leven hadden te werpen. Evenals Crispi, die als een gewoon oud liberaal zjjn laatste jaren sleet, was hij op jeugdiger leeftijd een revolutionair van den echten stempel. Wegens zijn radicale woelingen werd hg in 1856 verbannen, kreeg amnestie, doch moest wegens opstand tegen het wettig be. eenige hekeldichten tegen hem op. Op zekeren dag ontmoette ik hem in een winkel, waar hij een aantal Joden toesprak aan gaande Jezus. Niemand durfde met hem redeneeren, en ik zeide tot hem«Rabi nowitz, ik geloof niet wat gij predikt: en gij ook niet. Gjj predikt voor geld; dat is het al." «Broeder Lev, hebt gij het Boek gelezen, dat ik u gat?" vroeg hg in antwoord. Deze vraag maakte mjj beschaamd, en ik verliet den winkel. In den avond zocht ik het Nieuwe Testament op, en voor de eerste maal opende ik hetzelve en begon het Evangelie volgens Mattheus te lezen. De eehstevier kapittels haastig overziende, begon mijn aandacht bij het vijfde hoofdstuk op gewekt te worden, bij het zesde vermeerderde dit, en toen ik het zevende geëindigd had, gevoelde ik alsof een stroom van nieuw leven mijne ziel was binnengedrongen. Ik las voort, en toen ik het elfde hoofdstuk, het 28e vers, bereikt had, scheen het mg toe dat ik den nedengen Nazarener zag met uitgebreide armen mg toeroepende: «Komt herwaarts tot Mg, allen die vermoeid en heiast zgt, en Ik zal u rust geven." Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1903 | | pagina 1