NIEUWSBLAD VOOB ZEELAND No. 33. 1902» Dinsdag 16 December. 17e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH I i 1 hei socialisme. VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JQNGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ. te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Telegrammen. De bemesting van den Groentetuin, ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VEIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA EN VAN van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Zij, die zich met 1 Januari op dit blad abonneeren, ont vangen liet tot dien datum gratis. Het meeningversehil tusschen mr. Troel stra en zijn ouden vriend Domela Nieuwen- huis, wat betreft de wenschelijkheid en profijtelijkheid van den soeialistischen toe komststaat mag ons niet ontslaan van de verplichting om te wijzen op het gevaar lijke der leer van het Staats-soeialisme, door de sociaal democratiscbo arbeiders partij, bij monde van haar talentvollen leider gepredikt. De middelen waarmede de S. D. A. P. haar ideaal van dezen geluksstaat wenscht nabij te brengen, zijn op 't oogenblik tamelijk negatief. I d rif,— jjrarvtSppelen f 3,25 f 3,50 Alles per 100 K.G. ROTTERDAM, 15 Dec. 1902. Wegens het weder geen noteering voor granen. Lijnzaad f9,75 a f 12,25. Aar dappelen en Meel onveranderd. Tweede Kamer. Bij de voortgezette lehandeliDg der begrooting voor Binnen- landsche Zaken lichtte de heer Hubrecht een amendement toe om den post ad f 20000 voor voorbereiding en eventueele oprichting van een technicum te verlagen tot 12000 gulden om alleen gelden toe te staan voor voorbereiding. De minister wijzigde dien overeenkomstig de redactie van dezen post maar handhaafde het cijfer, waarop het amendement door de voorstellers werd in getrokken. Middelburg. De vergadering van de Maatschappij van Landbouw en Veeteelt in Zeeland, afdeeling Walcheren, op heden Maandag, gepresideerd door den heer Ger- lach van St. Joosland, werd bezocht door 69 leden. Na de notulen, en mededeelingen door den voorzitter, deelt de zuivelconsu- lent mede, dat hij door den Inspecteur van Landbouw is aangezocht eene opgave te doen van de onkosten verbonden aan de vervaardiging van een pond boter in Wal cheren. Hij wenschte zich daartoe eene commissie van 3 landbouwers te assumeeren, hetgeen algemeen wordt goedgekeurd terwijl aan het Bestuur de benoeming van die 3 landbouwers wordt overgelaten. Het Hoofdbestuur verzocht een praead- vies over de vraag of het wenschelijk is zijne vergaderingen in het openbaar te houden. Men achtte dit niet noodig, wel toegang voor de pers. Hetzelfde bestuur stelt voor eene ver plichte buitengewone vergadering te hou den op voorstel van drie afdeelingen, in plaats van twee afdeelingen zooals tot nu is voorgeschreven. Men was algemeen van gevoelen, dat die uitbreiding niet ge- wenscht was, hetgeen aan het hoofdbe stuur zal worden medegedeeld. De tentoonstelling in het volgend jaar zal worden gehouden te Goes door de af deeling Heinkenszand, alsdan zal aan de inzenders van werktuigen worden toegelaten een dag langer op het tereirn te staan. H. M. de Koningin zond een telegram van dankbetuiging op een telegram van gelukwensching met haar herstel door de algemeene vergadering gehouden te Zie- rikzee. Aan den hoefsmidcursus nemen, onder leiding van de heeren Nederveen en Sanders, 17 leerlingen deel. De heer Koert brengt daarna verslag uit over de Bibbiotheek. Hij stelt voor zich te abonneeren op verschillende werken, waartoe eene uitgave van nog geen f 30 zou gevorderd worden, na eenige discussie USSs+l ^eeren Snijders en Koert wordt besloten zich op nieuwe werken ten e oeve den Bibbiotheek te abonneeren, maar ook al de oude te bewaren. Do heer Van liberaal tot radicaal, van vrijzinnig- democraat tot sociaal-democraat de. er varing leerde 'tis slechts een schrede. Zoo ook is tusschen socialist en anarchist de afstand gering. Beiden zijn 't trouwens nu reeds eens in de bewering dat eigendom diefstal is. Nu wenschen wij de oogen niet te slui ten voor het schrikkelijke en stuitende feit dat vele kapitalen door diefstal zijn bijeen gekomen dat aan menigen schat van den rijke het bloed en het zweet van den arme kleeftdat menige patroon zich ten koste van den arbeider heeft verrijkt. Doch dit geeft niemand het recht om het privaat eigendomsrecht aan te randen. Tegenover deze poging stellen wij met beslistheid de leer der Schrift, dat de eigen dom is een gave Gods. Eene gave nochtans eD dit zij er in pAi adem bij gevoegd waarover de be tter als rentmeester is gesteld van Gods- avcge, en waarover hij eens in den dag de f afrekening verslag zal moeten doen. (m<7an alle tijden is het alzoo geweest dat tel( rijke zijn kostelijk rentmeesterschap prcrbruikte ten nadeele van zijn naaste, drajïr zijn rijken geweest, van welken de vamiand verhaalde dat zij hun loon weg kaalden. (boNog geldt de vermaning dat zij die goe- bijren hebben, bezwaarlijk zullen ingaan het Koninkrijk Gods. Nog leert de ervaring dat eer een kemel /it door het oog eener naald dan dat een se ingaat in het Koninkrijk der hemelen. zijn misbruiken. 'SBlaar die kunnen het bijzonder eigen- g narecht niet doen wankelen. 2|*)e menschlieid kan het niet ontberen. zr t is de grondslag der maatschappij. Zon- hetzelve is haar de kracht tot voort el itaan ontnomen. Hn nu weten wij wol dat de sociaal- nocratie dit juist wil. daar de toekomststaat door haar te stich- (I op de puinhoopen der vergane maat- 0. appij zal er niet beter uitzien dan deze. Croelstra zelf erkende het zal een rt zijn, waar de wil der meerderheid d 'iedend zal zijn, en de mensch zelfs door JH'ang zal geleerd worden goed te zijn. Waar wat die meerderheid en haar macht ir kwaads brouwen kan, behoeven wij aar niet te herinneren. 7anNu reeds klagen wij over de Staatsal- geVcht die zich mengt in scholen en huis- gr°jinnen. Maar wat zal het zijn wanneer aks de Staat zelfs den soeplepel han- rt en ieder zijn bescheiden deel toereikt? Bn Wij klagen en terechtwaar de reaucratie, die in leerplicht- en woning veiligheidswet, en in welke wet al }t nog meer onze vrijheid belemmert, jar welk een heirleger van ambtenaren I er noodig zijn om zulk een socialisti- ren staat te besturen, en waar zal het fide zijn van al de kuiperijen en omkoo- ■agen die dan plaats zuilen hebben '|En wat de taxatie der verschillende pro feten betreft, ze is totaal onmogelijk. Immers hoe zal men het werk van den leerde en van zijne waschvrouw verge- ijken Is alles dan slechts stof, en niets dan f, dat men godsdienstige en zedelijke ïoeften maar geheel buiten rekening kan »n? De kwalen onzer maatschappij zijn toch *de eerste plaats van geestelijken aard. ondilet ongeloof heeft wrevel en haat in de lijdatschappij uitgestort. Het ongeloof alleen Möèie oorzaak van alle jammeren, tuijtlet ongeloof van den aristocraat die met dwaasheid van het Godsgeloof en de isverdienste spottehet ongeloof van l proletariër die den rijke zijn geld en itie misgun!zich te zijnen koste gaarne ijkt zag. egenover beide slaat het geloof dat (}er Dorzaatnheid betracht aan 's Heiiands oms caning Zoekt eerst het Koninkrijk Gods sxjhe gerechtigheid, en al deze dingen en u toegeworpen worden. Het geloof van een ruste spreekt clie voor Gods volk overblijft, en van een schat in de hemelen, eeuwiglijk bewaard voor de armen van geest. Het feit valt niet te loochenen, er is een sociale quaestie, die steeds dringender om oplossing vraagt. De maatschappij(is doode- lijk krank, en veel zal er noodig zijn om haar weer gezond te makeri. Maar er zijn reeds eenige schreden in de goede richting gedaan, in enkele wetten die 't belang van den arbeider naar voren brachten. 8SS& ss Ook de kerk heeft een schoone roeping te vervullen, een roeping maar al te veel jaren verzaakt. Zij moet optreden als eene zuster der barmhartigheid, om op het voor beeld van haar Heer de armen te helpen en te troosten. En tot alle Christenen komt de roeping om aan het herstel der maatschappij mee te werkenmee te werken door zichzelf te geven en de zoo 'noodige hervorming te beginnen met zichzelf, en met zijn gezin; dewijl uit de gezinnen" de maatschappij gebouwd wordt. 15 December 1902. Tot uitvoering van de.ongevallen-wet zijn als zetels der commissie a van onderzoek in Zeeland aangewezenMiddelburg, Vlissin- gen, Goes, Zierikzee, Tholen, Wissekerke, Ter Neuzen, Hulst, Sluis, Oostburg, Sas van Gent. De Raad van beroep zal in de hoofdstad gevestigd worden. Kamerlid-Straatzanger. Behalve in Am sterdam is o. a. ook in Den Haag Dinsdag avond de overwinning van Mr. Troelstra door socialisten gevierd. De N. Ct. vertelt daaromtrent dit Omstreeks elf uur hielden een vijfdgtal personen voor ons bureau op den Luther- schen Burgwal stil en zongen uit volle borst eenige liederen. Het klonk zeer goed in de avondstilte en verschafte onze nacht- redactie eenige oogenblikken van verpoozing. De bedoeling van de zangers en zange ressen was blijkbaar uiting te geven aan hun vreugde over de verkiezing van mr. Troelstra en, de qualiteit van het gezang in aanmerking genomen, is het ons niet onaangenaam, dat zij daartoe juist de plek voor ons bureau hebben uitgekozen, hoewel iedere andere plaats in Den Haag even geschikt geweest ware. Yooraan onder het gezelschap werd het Kamerlid voor Leeuwarden, ds. Melchers, opgemerkt. Men zou zeggenwaar haalt de man in deze drukke begrootingsdagen den tijd vandaan om, in een bijna nachtelijk uur, zich op straat te oefenen in het schoone gezang Pot en hetel. of Van Kol zelf Capitalist' Dit kluchtspei, maar de zaak is er te ernstig voor, laten wij het derhalve niet zoo noemen wordt dezer dagen in som mige Amsterdamsche bladen vertoond. Van Kol had voor de jongste herstemming in Amsterdam III den liberalen candidaat IJzerman de zonde van „kapitalisme" aan gewreven. Een lang niet malsch, ellenlang zondenregister las hij voor. En zijn „ge hoor" applaudisserend van ontzetting, sprak over den heer IJzerman het politieke doodvonnis uit. Het wou dan ook wat zeggen Het doopceel van den delinquent luidde: Hij is directeur van een der machtigste mijnmaatschappijen in Indië van de groote petroleum-maatschappij te Moeara Bnim heeft een pensioen van f8640 en vele bij baantjes, en is oud-chef van de Ombilin- kolenmijnvelden. Maar nu plaatst het Handelsblad hier tegenover het feit dat ook de heer Van Kol zelf belanghebbende is bij Indische ondernemingenbetrokken bij de in 1885 opgerichte naamlooze vennootschap «Maat schappij tot exploitatie van het land Pant- joer", te Sitoebondozelf heeft hij dat Jand in deze Maatschappij ingebracht en ia een der grootste aandeelhouders, die volgens het handboek van Be Bussy (1092 hl. 729) uit deze onderneming van 1894 1901 dividenden van 13 tot 121 pet. (alleen in 1898 slechts 9 pet.) hebben genoten ook is hij aandeelhouder en commissaris van de «Maatschappij tot exploitatie van het land »Tamanaroem" te Sitoetondo. -fcy gJVoor menigen armen sociaal demoeraat om van te watertanden met dit kouwe weer! fe- Zou inderdaad deze socialistische leider niet een toontje lager,'dienen te ziDgen, wanneer hij het over het Kapitalisme heeft TJit een Brief van Br. J. A. Otte van Amoij, China. Be Geschiedenis van Ti-A-Un. Toen Ti-A-Un hare kinderjaren nog niet was ontwassen, was ze, door bemiddeling harer ouders, verloofd met een jongetje van ongeveer denzelfden leeftijd. Volgens de gewoonte van het Chineesche volk werd ze dadelijk overgebracht naar de woning van hare aanstaande stiefouders om daar voortaan haar leven door te brengen. Deze lieden waren fijne Budhisten. Ja, zelfs veel erger dan hunne buren, daar ze een eed hadden gezworen geen vleesch aan te raken. In andere woorden, ze waren vegetariërs. Nadat zij haar eigen tehuis had verlaten, werden hare ouders Christenen. Herhaal delijk spoorden ze hunne dochter aati om hetzelfde te doen, maar daar deze eigenlijk geen lid meer van hun huisgezin was, waren hunne pogingen hiertoe aangewend vergeefs. Eindelijk werd zij met haar verloofde in het huwelijk verbonden. En ofschoon ze toen den Christelijken godsdienst niet omhelsde, hadden hare ouders toch redenen te gelooven, dat zij het nieuwe geloof niet meer vijandig was. Niet lang geleden kwam zij naar het Nederlandsch Vrouwen Hospitaal om een govaarlijke operatie te ondergaan. Hare betrekkingen en buren waren bier niet zeer mee ingenomen en verhinderden haar eerst te gaan.ii Zij haalde hen evenwel eindelijk over hunne toestemming te geven. De dorpelingen zeiden, dat, indien ze het'hos pitaal levend zou verlaten, zij do operatie als een wonder zouden beschouwen en den christelijken godsdienst omhelzen. De operatie slaagde uitnemend en Ti-A- Un herstelde. Terwijl ze nog in het hos pitaal was, brak de pest uit in bet dorp waar hare ouders woonden. Haar vader, broeder en echtgenoot werden door de vreeselijke ziekte aangetast en stierven, baar bijna alleen met twee kinderen achter latende. Maar ze had Jezus leeren lief hebben, en op Hem vertrouwende keerde zij terug naar bare verlaten woning, een bewijs wat de liefde van Christus een ge- haten vreemdeling kan in staat stellen te doen voor de zieke en behoeftige Cbineezen. Hit de Tweede lames*. Sociaal zonder einde. Gelijk bij de algemeene beraadslagingen zoo blijft bij ieder onderdeel van ieder departement het sociale leven, de sociale beweging alles beheerschend. Nog niet zoovele jaren zijn voorbij sinds het Indische cultuurstelsel alle politieke harten en hoofden bewoog. Hoe kort ge leden nog toen de onderwijs-kwestie het alles beheerschend schibboleth was, en nu Sociaal en anders niet Kind des tijds en vrucht onzer dagen als onze volksvertegenwoordiging is heeft zij in gehoorzaamheid den stroom des levens te volgen, Zij, op haar beurt en voor haar deel is gelijk aan een spiegel waarop zich de beelden weerkaatsen, beelden die ze verzamelt en weergeeft tegelijk. En wat veranderden die beelden in korte jaren. De liberale phalanx rondom den meester, Thorbecke, gegroepeerd, is heengegaan, en de rest van het machtige conservatieve leger, met de van Zuijlen's en Heemskerx's, de van Eeenen's en de Foreesten, de Borret's en de Begram's een gansch groote menigte verschuilt zich in de Haagsck- conservaiieve kiesTereeniging typisch Bet Eilandje''' genaamd. De spiegel weerkaatst een andere beel dengroep. Andere stemmen, nooit gehoorde woorden worden in de oude deftige Prin senzaal gehoord. Stemmen die andere stan den als adel, geestelijkheid en burgerij vertegenwoordigen. Woorden als prikkelen en nagelen op scheuren en splijten berekend. Zoo was het reeds, maar in geringe mate bij de behandeling der begrooting voor buitenlandsche zaken, veel meer bij die voor justitie maar nog veel meer bij de nu in behandeling zijnde begrooting voor binnenlandsche zaken. W oning wet, krankzinnigen-verpleging, onderwijs. Ziedaar de drie hoofdonderwerpen tot heden behandeld, en uitsluitend behan deld uit sociaal oogpunt. De woningwet, de gemeenten gebiedende onbewoonbare krotten te onteigenen, maar waarvoor men nu wenscht dat de middelen door het rijk verstrekt worden opdat de wet, door gebrek aan middelen geen doode letter worde. Krankzinnigen-verpleging. Bq al de klachten in de laatste jaren gehoord over rijks- en gemeente-verpleging aangeheven, kwam in den laatsten tijd ook een brochure klagen over het Rijksgestioht te Zutfen. Of die klacht gegrond is? Wij kunnen het niet bewijzen. In ieder geval was barmhartigheid tegen over den armen krankzinnige grondtoon der klacht. En vleiend mag het voor de Ne- derlandsche Christenheid heeten, dat de Minister onder instemming der Kamer ver zekeren kon dat geen rijks-gesticht zich met Veldwijk-Bloemendaal meten kan, en dat de Minister, indien 't slechts mogelijk was, liefst zoo spoedig mogelijk alle rijks gestichten van dien aard opruimen zou om ze in particuliere handen te geven. Het onderwijs. Van socialistische zijde werd de wensch uitgesproken om meer dan tot nu toe het middelbaar onderwijs kosteloos toegankelijk te stellen voor be gaafde jongelingen uit behoeftige standen, opdat, om in de forsche taal der hervormings partij te sprekeü, „de deur van het kapi talisten-huis niet voor den neus van het proletariërs-kind worde dichtgesmeten." De Minister had evenwel voor dien wensch geen ooren. Nog ver zijn we van het einde der be grooting voor Binnenlandsche zaken, en dan volgen Financiën, Oorlog, Marine, Wa terstaat en wet op de middelen. En nog 9 dagen voor Kerstmis. Trekken we er nog 1 dag van de 9 af, voor den heer Troelstra, die Vrijdag zitting nam, om zijn gemoed te ontlasten dan blij ven 8 werkdagen over. Niet moeilijk is het te voorspellen, dat de Kamer, na het verpraten van den tijd, het ten slotte „op een loopje zal moeten zetten". LANDBOUW. De gezamentlijke oppervlakte van den grond, waarop tuinbouw gedreven wordt, is grooter dan men wel, oppervlakkig beschouwt, zou vermoeden. Wanneer we alle hoven en tuinen, door liefhebbers en tuinlieden met groenten beteeld, bjj elkander rekenen, krij gen we een niet onbelangrijke uitgestrekt heid. Het is daarom ook van het hoogste belang, dat de bemesting van den groente tuin met ernst bestudeerd wordt. Het is algemeen de gewoonte den tuingrond met stalmest te bemesten, zeer vaak vermengd met bladmest. Door bet aanhoudend en veelvuldig gebruik van stalmest, krijgen we op den duur een warmen, zwarten, humus- rijken bodem, die voor het telen van groen ten zeker een eerste vereisebte is, toch is deze bemesting op den langen duur zeer eenzijdig. Vooreerst eenzijdig om dezelfde reden, als waarom een bemesting met enkel stalmest in den landbouw eenzijdig is: de bekende, noodzakelijke voedingsstoffen ko men niet alle in voldoende hoeveelheid in dien mest voor. Vooral daar niet, waar men meer op de vaste dan op de vloeibare

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1902 | | pagina 1