Bijvoegsel van „DE ZEEUW" van Zaterdag 29 November 1902. No. 26.
Gemengde Berichten.
Kerknieuws,
Schoolnieuws.
LANDBOUW.
De nevenzouten in de Stassfurter
kalizouten.
De Karwij.
Rechtszaken.
Uit de Tweede Elamer.
Als we de jongste debatten over de
Indische begrooting in enkele woorden
moesten samenvatten dan zouden het deze
zijn Daar is niets aan te doen.
Welnu, laat dat vandaag het motto voor
onze verhandelingen zijn.
Daar passeerden eenige Indische hoofden
en Europeesche ambtenaren de revue over
wie te klagen viel, maar de regeering en
de Kamer moesten zich bepalen tot hopen,
daar was niets aan te doen.
Het landbouwcrediet is onvoldoende en
de opbrengst van de koffie-cultuur niet
schitterend, maar Kamer en regeering moes
ten ook hier weder erkennendaar is
mets aan te doen.
De heer Van Kol die overal het woelen
van het kapitalisme ziet of meent te zien,
zag ook de zending op Deli, steunende het
kapitalisme, dr. De Visser sprak dit be
paald tegen, en bij dit verschil van mee
ning, of wilt ge, bij dit verschil van beoor-
deeling moest de Katner ook weder zeggen
daar is niets aan te doen.
De Kamer werd getracteerd op lange,
vervelende redevoeringen van het lid Ter
Laan, die sterker schijnt te zijn in zijn
socialistische overtuiging dan in het ver
mogen om zijne denkbeelden op geniet
bare wijze te vertolken, maar daar was
niets aan te doen.
De heer Van Kol was van meening dat
het Christendom in de Minahassa van Me-
nado het roemrijke terrein van het Ned.
Zendinggenootschap gekweekt, gelijk
was aan politoer waarmöe men meubelen
glanst. Heidensch zijn de zeden en ge
bruiken, heidensch was de overtuiging en
opvatting. En de heer De Visser zei dat
de heer Van Kol, beginnende met een eere-
saluut, eindigde met daarop een schandvlek
te werpen en eenzijdig ingelicht was.
En de Minister zeidaar lean ik niets aan
doen, daarop antwoord ik zelfs niet want
dat heeft niets met de Indische begrooting
te maken.
Indiü wordt te zeer ontbloot van bos-
schen naar sommiger zin, men kapt te veel.
De wouden schreeuwen om de bijl zei de
minister, en bovendien we moeten in 't
belang der schatkist om de 100 jaren rond
zijn, dusdaar is niets aan te doen.
De onder wijsspecialiteiten wenschen land
bouwscholen, kweekscholen voor onder
wijzers, fröbelscholen, gymnasia voor de
Europeanen en betere scholen voor inlan
ders. En toen zei de Minister daar is op
dat gebied nog veel te doen. En wij zeg
gen de algemeene indruk van het onder-
wijs-debat voor ons was dat men met den
stormpas onze koloniën den weg der ont
wikkeling opjagen wil, en dat men niet
bereiken zal wat men verwacht. Maar ook
daaraan is niets te doen, de storm van het
leven dringt daartoe, de publieke opinie
eischt het. Bovendien onderwijs, ontwik
keling is op zich zelf nooit af te keuren.
Alleen de wijze kent tijd en wijze en stelt
zich daar geen gouden bergen van voor.
De bezoldiging van een inspecteur voor
den mijnbouw (f2000 per maand en f30
reisgeld per dag) was te hoog en de reis
werd te lang gerekt. De Minister zei
dezen extraordinaris niet benoemd te heb
ben en daar niets aan te kunnen doen.
Met draadlooze telegrafie is niet veel te
doen voor drukke lijnen en het geheim
blijft niet bewaard. Daar zou de regeering
dus voorloopig niets aan doen.
Drankmisbruik bij het leger keeren is lang
niet een eenvoudige taak, omdat wettelijke
beperking gewoonlijk het sein is tot heime
lijke overtreding. Voorzichtigheid behoort
betracht te worden om hieraan iets te kun
nen doen.
Zoo kan dit verhaal van het wedervaren
der Tweede Kamer ons leeren dat het in
het nationale leven precies gaat als in het
private leven. Vele dingen zou men anders
willen, maar daar is dikwijls niets aan te
doen.
28 November 1902.
Door het Uitvoerend deel van het Hoofd
bestuur der Maatschappij tot bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland, bestaande uit
de heeren P. C. J. Hennequin, voorzitter, C.
A. H.Wagtho, vice-voorzitter, J. J. van Weel,
penningmeester, en G. A. Vorsterman van
Oyen, secretaris, is aan de ministers van
waterstaat, enz., van financiën en van buiten-
landsche zaken een schrijven gericht, waar
van belanghebbenden een afdruk kunnen
lezen in de Middelb. Crt. van Donderdag
avond. Het adres werd ook aan ons toe
gezonden doch voor 'tno. van heden. Wij
kunnen bij onze worsteling met plaatsruimte
dergelijke stukken niet meer opnemen,
wanneer zij al in andere bladen hebben
gestaan.
Geld en Geluk.
De Berlijnsche correspondent van het
Ebl. noemt het plotseling sterven van den
kannonnenkoning Afred Krupp «een tra
gisch einde".
Merkwaardig is vooral de volgende pas
sage in zijn schrijven
En deze rijkste man in Pruisen is
gestorven, ellendiger dan de armste en
ellendigste man in Pruisen. En dat
maakt juist dit sterfgeval zoo tragisch.
Keeds het feit dat hij, in den bloei
der jaren Krupp is slechts 48 jaar
oud geworden lijdend was aan een
lastige en hardnekkige kwaaldat zijn
vrouw in hooge mate zenuwlijdster was,
laatstelijk verpleegd in een inrichting
voor zenuwlijdersdat hij geen zoon
had die hem kon opvolgen hij laat
slechts twee dochters na van 15 en 17
jaar moet menig materialist, die meent
dat geld alles is, ook geluk, en dat hij
die het meeste geld bezit ook het meeste
geluk bezit, tot nadenken stemmen.
Ziedaar het benijdenswaardig «geluk"
van iemand, met wiens doodelijke kwaal
de socialistische Vorwdrts nog verleden
week zei, geen medelijden te kunnen heb
ben, eenvoudig «omdat hij is een groot
kapitalist, een man van millioenen".
Alsof het levenlooze geld alleen vol
doende was om ons gelukkig te maken
Neen, vóór alles heeft de mensch noodig
tevredenheid des harten, die nóch voor geld
te koop, noch van rijkdom afhankelijk is.
Maar juist deze tevredenheid dikwijls
nog de eenige schat der armen wordt
door de opruiende taal van zekere partij
systematisch ondermijnd en weggegraven.
En dat wil de partij der ware «volks
vrienden" zijn
Door afgunst en klassenhaat te prediken,
geeft zij aan het voIk steenen in plaats
van brood. Centrum.
Wat is Deli?
Deli is welvarend, zeer welvarend. De
Europeanen verdienen er grof geld en de
tabaksmaatschappijen deelen grooto divi
denden uit. De hoofdstad Medan is elec-
trisch verlicht en de hotels zijn van den
eersten rang. Rondreizende kermistroepen
zijn altijd welkom en worden vorstelijk be
taald. Champagne wordt dagelijks ge
dronken. Men eet, men drinkt, men is
vroolijk, men is onbekommerd voor den
dag van morgen. En niemand denkt aan
het uur van den dood.
En achter dat alles, achter dien schitte
renden spiegel, die het zorgeloos leven
weerkaatstis de zedeloosheid, is do
verdorvenheid en het onrecht.
Deli is een gepleisterd graf!
Men heeft in Deli geen kerken.
Men viert er den Dag des Heeren niet.
Zelfs heeft men er geen wekelijkschen
Rustdag.
Men rekent er niet bij weken én dagen,
men rekent bij bloote datums.
Men viert er niet de christelijke feest
dagen, noch het feest der Opstanding, noch
dat van Hemelvaart of Pinksteren, noch
dat van de geboorte van den Christus wordt
er gevierd.
Men viert er het burgerlijke Nieuwjaar.
Men viert er het chineesche Nieuwjaar.
Men viert er de chineesche heiligendagen.
Men rust er op de dagen, dat het loon
aan de koelie's wordt uitbetaald, den len
en den 15en of den 2en en IGen van de
maand.
En dit alleen, omdat volgens contract
den koelie twee vrije dagen per maand
toekomen. Want zelfs het recht op een
rustdag tot herstel van het van arbeiden
vermoeid lichaam wordt niet erkend.
Het is de triomf der revolutie. De
rationalisten van 1789 zouden niet meer
kunnen verlangen.
Uit nir. J. v. d. Brand! s Demillioenenuit Deli.
Wat zijn Koelies en Koelie-ordonnan
tiën in Deli?
Braekensiek's weekplaat zal het u zeg
gen en voor zoover ge die niet onder de
oogen krijgen mocht, zij deze uitgeknipte
advertentie uit de Sumatra-Post van 7
Mei 1902 u ten gids.
Ziehier de getrouwe copie
H.E. Koofdadministrateurs en
Administrateurs, zoomede Slagers en
Ondernemers van Mijnbouw!
Levering tegen de laagste prijzen
Gecastreerd, degelijk Madureesch op
Oost-Java Trekvee van 300—375 K.G.
voorzien van certifieaat'van den veearts.
Prachtige Madureesche Slachtstieren.
Flink, jong en gezond Oost-Java
Werkvolk. Mannen en vrouwen voor
land- en mijnbouw, tegen f 00 por per
soon, franco Beladen.
Belast zich met het koopon en ver
zenden van Sadoeneesche en Rotti-
neesche rij- en wagenpaarden, uitste-
kend geschikt voor Bergterrein.
Minzaam aanbevelend,
H. LEEKSMA Kz.
Soerabaia.
Dat is de Koelie van Deli.
Een schepsel geëtaleerd tusschen trek
vee en slachtstieren links en rij- en wagen-
paarden rechts. Geleverd tegen de laagste
prijzen. Zestig gulden per stuk.
De man beveelt zich minzaam aan
Dat is de Koelie van Deli.
En de Koelie-ordonnantien?
Die zijn vastgesteld bij besluit van Z. E.
den Gouverneur-Generaal dato 13 Juli
1889 Sttbl. No. 138 en omschrijven, voor
ons begrip, de plichten van den arbeiden
den Koelie op ongehoord scherpe wijze.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Drunen, A. Ewoldt, cand.
te Slotente Wadenoyen, H. Matzer,
cand. te Velpte Bedum, J. Busch
Keizer te Wognumte Groningen, C.
B. Oorthuijs te Rotterdam; te Hein-
kenszand C. v. d. Hoeven te Domburg.
Aangenomen naar Daarle door H. v. Eist,
cand. te Bunnik.
Bedankt voor Oudeschild door J. A. v.
Krieken, cand.
Zierörzee. Tn' notabelen zijn gekozen
de Uct-n .1 ,1. Enzün en J. v. d. Vliet Cz.
Geref. Kerken.
Drietal te Leiden (B)N. G. Kapteijn
te Werkendam, S. J. Vogelaar te Apeldoorn
en G. Wisse te Overtoom.
Ev. Luth. Kerk.
Beroepen te Hellevoetsluis, J. C. Schiö-
der cand. te Arnhem.
Chr. Ger. Kerk.
Op 77-jarigen leeftijd is te Dordrecht
overleden ds. D. J. van Brummen. Hij
was van 1857 tot 1869 pred. bij de geref.
gem, onder 't Kruis. Daarna bij de chr.
geref. kerk van: Woerdeu tot 1872, en
Oud-Beijerlaud tot 1876, en daarna te
Dordrecht.
Den 8 Dec. a. s. zal de overdracht van
het rectoraat aan de theologische school
te Kampen plaats hebben door prof. L.
Lindeboom aan zijn opvolger prof. M.
Noordtzij.
Wij lezen in het Dagblad van Lausanne:
De Universiteit van Lausanne heeft ver
leden Woensdag voor de eerste maal den
titel van Doctor in de Letteren uitgereikt
naar aanleiding van een stelling betreffende
Oostersche studiën. De heer A. de Vlieger,
de nieuwe doctor, heeft zijn stelling schit
terend verdedigd. Tot het einde toe wist
de beminnelijke en geleerde orientalist zijn
publiek te boeien, dat talrijker was, dan
men zou verwacht hebben met het oog op,
het zeer bijzondere karakter van het on
derwerp: La Predestination dans la The
ologie Musulmane. (De voorbeschikking
in de Mahomedaansche theologie). Met de
grootste aandacht werd hij gevolgd, niet
het minst toen hij bij de bespreking blijk
gaf van groote detailkennis en van zeer
verheven en oorspronkelijke inzichten in
den geest van 't Mahomedaansche volk.
De voornaamste aanvaller, Prof. Spiro;
kon aan het einde der plechtigheid con-
stateeren, dat het een dag was, die veel
goeds voorspelde voor de Oostersche Af-
doeling van de Faculteit der Letteren van
Lausanne.
(Gelijk de lezer weet was de heer A. de
Vlieger, een boerenzoon, geboren te Burgh,
eenige jaren onderwijzer aan de chr. school
te Zierikzee, daarna te Oostburg, vervol
gens aan een inrichting voor onderwijs in
Engeland, later zendeling-onderwijzer te
Kalioubstudent aan de hoogeschool te
Ann Arbor in N. Amerika, waar hij slaagde
als theologisch candidaat; vervolgens pre
dikant in de presbvteriaansche kerk in
N. Amerika, en nu weer zien wij hem te
Lausanne, waar hij met lof promoveert in
de letteren).
Door de Stassfurter kalizouten hebben
wij te verstaan de verschillende zouten, die
getrokken worden uit de zoutmijnen te
Leopoldshall en Stassfurt gelegen aan den
noordoostelijken Harzrand in Duitschland,
nl. Kaïniet, Carnalliet, sylvaniet en de
gezuiverde zouten, zooals chloorkalium,
patent-kalimagnesia, zwavelzure kali.
Deze kalizouten worden als meststoffen
gebruikt om hun kaligehalte. Zij bevatten
van 9 a 10% tot 50% kali. Het is dit
kaligehalte, dat in de meststof betaalt wordt.
Doch, behalve kali zit er in kaïniet enz.
nog wat anders en, al is het niet, dat men
de kalizouten voor dat andere, voor die
nevenzouten, opzettelijk koopt of aanwendt,
het is dunkt me, toch niet van belang
ontbloot, dat we ook daaraan eens onze
aandacht wijden.
In de eerste plaats dan bevatten alle
kalizouten, behalve het gezuiverde zwavel
zure kali een zekere hoeveelheid chloor.
Voor zeer veel planten is chloor geen ge-
wenschte stof. In den bodem verbindt het
zich echter zeer spoedig met kalk en wordt
deze verbinding naar den ondergrond ge
spoeld. Wanneer dus de bodem kalk bevat
en de grond niet te droog is, doet het chloor
geen kwaad. Op sommige planten oefent
het een gunstigen invloed uit. Hennep en
vlas b. v. krijgen door deze stof een zach
tere vezel. Verder bevatten de kalizouten
een zekere hoeveelheid magnesium. Deze
stof behoeft wel niet opzettelijk in den
grond gebracht te worden, maar is toch
noodig voor elke plant. Sommige gewassen,
zooals de vlinderbloemigen hebben er zelfs
zeer veel van noodig en het zijn dus ook
vooral deze planten, die door den toevoer
van magnesium baat vinden. Dr. Maercker
heeft indertijd te Halle proeven genomen
over den invloed van chloormagnësium op
lucerne.
Zoowel bij groote als kleine hoeveelheden
kreeg hij tot resultaat, dat de hoeveelheid
gewonnen lucerne door het gebruik van
chloormagnësium vermeerderde. Ook zag
hij daarbij, dat hij een bemesting met ge
noemde stof de kaliopname grooter werd,
zoodat de aanwezigheid van chloormagnë
sium een gunstigen invloed scheen uit te
oefenen op het vermogen om kali op te
nemen, wat zeker een goede eigenschap is.
Ten slotte nog een enkel woord over het
chloornatrium, dat in de meeste kalizouten
gevonden wordt. Vooreerst merk ik op,
dat natrium in de rij der ondergeschikte
voedingsstoffen een zeer voorname plaats
inneemt. Het komt in de asch van alle
planten voor. Volgens Adolf Maier schijnt
het natrium in 't algemeen een invloed ten
goede uit te oefenen op de blijvende gesteld
heid van een bodem; en had Wagner gelijk,
toen hij zei, dat b.v. het chilisalpeter ook
tengevolge van zijn gehalte aan natron gun
stig werkt. Overigens kan het natrium
uit het keukenzout, dat zich in kaïniet onz.
bevindt, gedeeltelijk den dienst doen van
de kali en gaat het de overtollige water-
verdamping der planten tegen.
Mij rest nog te wijzen op de aanwezig
heid van zwavel en kali in de verschillende
kalizouten, beide stoffen, die ook hun eigen
aardig nut hebben en waarvan de laatste
zeker niet overtollig is.
Ziedaar daD een korte opsomming van
de werking en het nut van de verschillende
bijzaken, die in de kalizouten voorkomen,
en die alle bij een bemesting met kaïniet
b.v. in den grond gebracht worden. Niet
van belang ontbloot is het hierbij nog op
te merken, dat enkele dezer stoffen, zooals
magnesium b.v. in geen andere meststoffen
gevonden worden. Het moet een gerust
stelling zijn voor den landbouwer, dat hij
bij het gebruik van kalizouten den bodem
weer eens voorziet van zeer veel stoffen,
waarvan de totale afwezigheid zeker schade
lijk zou zijn.
Naarmate het koolzaad op den achter
grond is getreden, is het karwij zaad op
den voorgrond gekomen. Was het vroeger
meer beperkt tot nieuwe polders, thans
wordt het algemeen verbouwd zoowel op
zwaren grond als op lichten en op looprige
of zwavelgronden, alhoewel het op zware
gronden thuis behoort. Het wordt in 't
voorjaar als stekvrucht in de erwten ge
zaaid, ook wel eens in paardeboonen, maar
daar die er bijna niet zijn, gebeurt dit
maar weinig. Het gedijt evenals de klaver
het eerste jaar als ondervrucht, terwijl
men het tweede jaar oogst. Het is een
vrucht die vruchtbaren grond eischt zoodat
kunstmeststoffen en wel Chilisalpeter haar
in de eerste plaats ten goede komen. Ook
kost ze veel van wieden en zuiver houden,
zoodat in de eerste plaats vereischte is
znivere grond. Nu het braken niet meer
bestaat, treedt karwijland, daar dit vroeg
geoogst is veelal in de plaats daar de boer
zulk land gewoonlijk een braaksel geeft
door een goede grondbewerking en stal
mest er op te brengeD, die dan voor bijna
alle vruchten dienstig is. Veelal zaait men
tarwe, gerst of koolzaad. Karwij brengt
veel werk mede ten tijde van oogsten,
eerst snijden en dan vervolgens in hoopen
of stollen zetten om dan met een week of
3 met de machine te dorsehen, zoodat de
boer van karwij nog al een goede opbrengst
mag hebben, terwijl de prijzen tegenover
vroeger laag zijn te noemen. Zij wordt
gewoonlijk per 50 KG. verkocht en wordt
veelal naar Duitschland verzonden om er
kummel van te bereiden. Ook is zij een
vrucht die veel moeite kost om schoon te
maken, vooral wanneer er graszaad in
voorkomt, terwijl zij wanneer ze in bloei
staat, een sterken, flauwen, doch volgens
deskundigen gezonden reuk verspreidt.
Duurt het nog al lang na het bloeien bij
koolzaad voor dat men snijden kan, wan
neer karwij zaad uitgebloeid is kan men na
korten tijd spoedig overgaan tot snijden.
Om niet te veel zaad kwjjt te raken, en
wanneer men veel heeft, is men genood
zaakt te beginnen wanneer het nog groen
is, daar in korten tijd, daar het gewoon
lijk de warmste tijd van 't jaar is, het
gewas overrijp is.
X.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, zijn veroordeeld wegens:
mishandeling: J. d. L. Wz., 19 j. arbeider,
Kortgene en A. W., 17 j. timmermansknecht,
Heinkenszand, beiden tot 4 m., J. K. Wz.,
15 j. werkman, Ierseke, tot 6 w. en P. F.
d. W., 36 j. metselaar, Sas van Gent, tot
1 m. gev. straf en E. S., 25 j. schipper en
visscher, Graauw en K. v. B. Jz., 19 j.
visscher, Arnemuiden, beiden tot f 10 b.
s. 10 d. h.
mishandeling van een ambtenaar: M. M.,
21 j. C. M., 23 j. en P. W. J. d. J.,23j.
arbeiders, Biervliet, ieder tot 9 m. gev. straf;
diefstal: J. S. M., 23 j. dienstbode, Zuid-
zande, tot f 10 b. s. 10 d. h.;
verduistering: K. H., 34 j. hvr. van D-
R., tot 2 m. gev. straf, en
wederspannigheidJ. L. v. d. D., 27 j. kleer
makersknecht, Middelburg, tot 1 m. gev.
straf.
Bij bevelschrift van bovengenoemde
rechtbank is naar de openbare terechtzitting
verwezenJ. B. oud 36 jaar, rijksveld
wachter, geboren te Maastricht, wonende
te Arnemuiden, gedetineerd te Middelburg,
ter zake dat hij te Arnemuiden in 1902
op verschillende tijdstippen opzettelijk gelden
van diverse personen, ontvangen om daar
voor opgelegde boeten te betalen bij den
ontvanger der registratie te Middelburg,
zich heeft toegeëigend en kwitantiën aan
personen heeft uitgereikt, valschelijk met
den naam van dien ontvanger onderteekend,
alles breeder bij voormeld bevelschrift om
schreven. Aan den beklaagde is de heer
mr. P. Dieleman, advocaat te Middelburg,
ambtshalve als verdediger toegevoegd.
Voor hot gerechtshof in d9n Haag
werd voortgezet de behandeling van de
zaak van een landbouwer uit Biervliet, door
de rechtbank te Middelburg tot 9 maanden
gevangenisstraf veroordeeld wegens verzet
tegen marechaussees te IJzendijke en wegens
het bij de overheid valschelijk een klacht
doen in schrift brengen tegen een brigadier,
als zou bekl. zijn geslagen met een karabijn.
De behandeling dezer zaak was verleden
week geschorst, omdat een getuige tl décharge
niet was verschenen. Deze thans aan
wezig verklaarde niets van de zaak te
weten. Advocaat-generaal mr. Reitsma
vorderde bevestiging van het vonnis. Als
verdediger trad op mr. J. J. Heyse, advocaat
te Middelburg. Uitspraak 11 Dec.
De aanbevelingslijst voor kantonrechter
te üoes bestaat uit de heeren mr. A. F.
C. Ilupkens van der Eist, substituut-griffier
bij de rechtbauk te 's-Gravenhage, C. de
Witt Hamer JG.Zn., griffier bij het kanton
gerecht te Zierikzee, en K. N. Hengeveld
griffier bij het kantongerecht te Oirschot
's-Heerenhoek Gisteravend brak plot
seling brand uit bij den heeri P. Raas, in
een havorhoop achter de schuurdaar dit
geen gering gevaar opleverde voor de aan-
grenzendo gebouwen, was de brandspuit
spoedig ter plaatse welke na oen kort doch
krachtig optreden het vuur meester werd
en de schade slechts tot den hoop mocht
beperken.
's-Heerenhoek. In de jl. Dinsdag ge
houden vergadering van ingelanden van den
Nieuwenkraaijertpolder werd gunstig be
schikt op het verzoek van den Calamiteuzen-
polder Borsele, tot het verleenen eene bij
drage in aanleg en onderhoud der verhar
ding van de wegen, vanaf den Steiger to
Borsele, den Jorjaneweg, Monsterweg, over
den Borselsehen dijk, naar de bebouwde
kom der gemeente 's Heerenhoek en tevons
besloten in de a.s. Mei-vergadering een
algemeen plan van wegsverbetering in den
Nieuwenkraaijertpolder te behandelen.
Rilland. Tot brandmeester werd door
Burg. en Weth. benoemd de heer W. F.
van Gorsel thans onderbrandmeester en tot
onderbrandmeester de heer Corn, de Jager,
die evenwel voor zijne benoeming schijnt
te hebben bedankt.
De commandanten Kritzinger, Joubert
en Fouché zijn naar Amerika scheep gegaan
Pierpont Morgan de vader der trust,
heeft sedert het begin van het jaar de
volgende sommen verdiend. De staaltrust
verschafte hem meer dan 20 millioen dol
lars, de oeeaantrust 2'l2 millioen en door
verschillende andere maatschappijen kreeg
hij nog 12 millioen, zoodat hij gedurende
de 10 eerste maanden van het jaar 1902
41,800000 dollars verdiend heeft dat is
ongeveer 102 millioen gulden.
Generaal Botha moet wegens catharr
het bed houden. Zijn toestand is echter
met ernstig. Mevrouw Botha heeft kou
gevat, toen zij Zaterdagavond met haar man
een schouwburg te Londen bezocht.
De bevolking in de Transvaalsche
Boerenkampen bedraagt thans nog 13,000,
waarvan het grootste deel behoeftig ishet
nieuwe gouvernement haast zich, hen,
zoodra zij van het noodige materiaal voor
zien zijn, naar hunne plaatsen te zenden.
Te Pretoria is de krijgswet opgeheven,
doch de luitenant-gouverneur behoudt zeer
groote machtsbevoegdheid om de orde te
kunnen bewaren. Permits worden nog
steeds vereischt behalve voor heD, die op
den 31en Mei 1902 in het land waren en
niet sinds dien datum verbannen zijn ge
worden, en voor de krijgsgevangenen. Aan
burgers wordt geen permits verstrekt, dan
wanneer zij den eed van getrouwheid of
eene daarmede gelijkstaande verklaring
hebben afgelegd. De luitenant-gouverneur
heeft de bevoegdheid om personen, die hij
gevaarlijk acht voor den vrede en de rust,
uit het land te verbannen.
De automobielen-vereeniging van de
Vereenigde Staten heeft besloten bij den
Bondsraad een voorstel in te dienen, strek
kende om, zoowel ten voordeele van het
particulier als militair belang een reus-
achtigen automobielenweg dwars door Ame
rika aan te leggen. Generaal Nelson
Miles verdedigt het plan krachtig. Men
wil den weg laten beginnen bij Bostonen
via Chicago en de Zouimeerstad San
Francisco laten loopen.
Een blad te Kazan (Rusland) bevat
een verhaal van een heidenschen offerdienst,
welke onlangs in een dorp van de provincie
Kazan heeft plaats gehad.
Door de priesters werden bijdragen in
boter, melk, zout en meel van de dorps
bewoners opgevraagd en op een daarvoor
gunstigen dag ging de geheele bevolking
uit naar den oever der rivier, waar gebeden
tot de regengoden werden opgezonden en
een zwaluw, die men gevangen en met boter
besmeerd had, werd losgelaten, opdat zij
omhoog zou vliegen en hunne gebeden tot
de ooren der goden zouden brengen. De
dienst eindigde met een maaltijd, waarna
de priesters elkaar van den oever in de
rivier begonnen te duwen en water over
de schare wierpen.
Zie ommezijde,