t
leesTafTl
Kerknieuws.
Schoolnieuws.
Kcchtsziikeii.
TjAAUHOIJW,
Over den invloed van de peulge
wassen op het Kaligehalte van
den bodem.
Gemengde Berichten.
Ned. Herv. Kerk.
Zestal te Dordrecht (vac. Talma): Boon
stra, te Putten; Eringa, te Workum; Ho-
moot, te Oosterwolde; Kuijlman te Barne-
voldSchippers, te Huizen, en Visscher,
to Ouderkerk a/d. IJsel; (vac. Eigeman):
ten Have, te Eemmes-Buiten; den Breems,
te Charlois; Nijhuis, te Renkum; v. d.
Plassche, te Hasselt; Ticholaar, te Nijland,
en v. d. Waal te Overschie.
Boroopen te Dorkwerd P. J. Molenaar,
cand. te Botterdamte Dordrecht (vac.
Jonker): C. Bouthoorn, te Ede; te
Kooten (Fr.) F. J. Folpmers te Oterleek
te Winterswijk H. Ph. Rogaar te Zuid
larente Zegveld B. v. d. Wal, to
Waddingsveente Barchum J. A. v.
Krieken, cand. te Leiden.
Aangenomen naar Goes door G. Boersma,
te Hollandscheveld; naar Berg-Am-
bacht door Th. G. C. Rappard te Mijns-
heerenland.
De brief met bericht aanneming is 24
uren te laat bij den kerkeraad ingekomen.
Indien de oorzaak hiervan niet ligt bij de post,
is hier een informaliteit welke de aanneming
en de beroeping waardeloos maakt, waardoor
de heer Boersma, althans voor deze vacature,
niet meer beroepbaar is.
Bedankt voor Stolwijk door A. H. Seholte,
te Zuid-Scharwoudevoor Hoek door
P. J. Steinz, te Stavenisse.
Zondagochtend is de heer J. H. O.
Kamsteeg te Sirjansland als predikant bij
do Ned. Herv. gemeente bevestigd door
ds. De Pup, die sprak naar aanleiding van
1 Cor. 4: 2. 's Middags deed ds. Kamsteeg
intree met oen rede over Psalm 142: 2a.
Hot provinciaal kerkbestuur in Zeeland
heeft, wegens de poiiodieke aftreding der
hoeren C. F. Zeoman en C. R. van Lelijveld,
benoemd tot lid der commissie van voor
dracht ds. L. W. Bakhuizen van den Brink,
te Vlissingon, en als secunduslid dier
commissie ds. C. R. van Lelijveld te Goes.
Hierdoor is de voordrachtcommissie »om";
en zal wel moeilijk weer kunnen gebeuren
dat een synode, in haar meerderheid „or
thodox", moderne kerkelijke professoren
benoemen moet.
Te Teteringen is op 6G-jarigen leef
tijd overleden de emeritus predikant Jacob
Eigeman, bekend door zijn Weezenstich-
ting te Dordt. Hij bediende tot 1899 ach
tereenvolgens de gemeenten Oud-Loosdrecht,
Zevenbergen, Delftshaven en Dordt.
Geref. Kerken.
Beroepen te Garijp R. Smeding, te IJsel-
monde; te Bedum (A) C. B. Schoe-
makers, te Groningen; te Bedum (B)
G. J. D. Aalders, te Nieuw Dordrecht
te Giessendam K. J. Kapteijn te Axel
te Oldebroek J. Zijp, te Zwartsluis.
Aangenomen naar Numansdorp door E.
Schouten, cand. te Dordrecht; naar
Driesum door R. Zijlstra, cand. te Sneek.
Bedankt voor Hardingsveld door E.
Schouten, cand; voor Meerkerk, door R.
Zijlstra cand.
Voor de scholen met den Bijbel is dit
jaar gecollecteerd te Oud-Vossemeer f 230
en te Spui bij Neuzen 1 88.
St. Maartensdijk. De gemeenteraad
benoemde tot onderwijzeressen mej. A. M.
Eivó te Stad aan 't Haringvliet en mej.
C. Rietdijk te Dreischor.
Dhr. Lutein, onderw. aan de Chr.
school te Bruinisse is als zoodanig benoemd
te O. en W. Souburg. Het aantal sollici
tanten was 2.
De heeren M. Nieuwenhuijse te Mid
delburg en D. H. C. A. Naber te Drei
schor staan op de voordracht ter benoe
ming van een hoofd der 0. 1. school te
Hoogmade, gem. Woubrugge (Z.-Hoil.).
Hoe eigenaardig een examen kan
alloopen, bewijst het volgende. Een candi-
daat voor de vrije en orde-oefeningen werd
dezer dagen door de Rotterdamsche com
missie afgewezen, omdat hij onvoldoende was
in practisch werken. Diezelfde candidaat
de commissie zal dit niet geweten hebben
was in het bezit der akte gymnastiek
lager onderwijs, deed eens examen voor
middelbaar en verwierf toen voldoende
cijfers voor zijn practisch werken. De
persoon in quaestie heeft inmiddels de zaak
nooit laten rusten. Steeds heeft hij les
gegeven in het vak, ook aan jongens van
moor gevorderden leeftijd, met het resultaat
dus, dat de man genoeg practisch ervaren
voor middelbaar onderwijs, dit niet eens
is voor de verlichte akte. Vreemd, zou
men zoo zeggen
Het herinnert aan het geval van den
candidaat (ook historisch), die werd afge
wezen voor de lagere akte gymnastiek en
aan wien drie maandon later de middelbare
akte werd uitgereikt. Nieuwe Crt.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Dinsdag zijn veroordeeld wegens:
mishandelingP. D., 23 j., boerenknecht,
O.- en W.-Souburg, tot 4 m., en J. H.,
33 j., werkman, Axel, tot 2 m., gev.straf,
en P. A. II., 28 j., arbeider, Westdorpe,
tot f 10 b. s. 10 d. h.; diefstal: E. M.,
22 j., zonder beroep, Vlissingen, tot 2 m„
gev.straf; overtreding der hondenbelasting te
Vlissingen: J. M., 27 j., en A. P., 25 j.,
slepersknocht, beiden Vlissingen, beiden
tot f 6 b. ten behoeve der gemeente Vlis
singen, s. 1 d. h.; en verduistering: P. P.
d. K., 23 j., werkman, Middelburg, tot
1 m., gev.straf.
Door peulgewassen versta ik de vlinder
bloemige landbouwgewassen, zooals erwten,
boonen (paardenboonen, stamboonen), lupi
nen, wikken en de verschillende klavers,
zooals reode en witte klaver, bastaard, in-
karnaatklaver enz.
Vooreerst merken wij op, dat de asch
van al deze planten betrekkelijk zeer veel
kali bovat. In 1000 K.G. granen vindt
men gemiddeld 5 K.G. kali, terwijl men
in 1000 K.G. boonen, erwten, lupinen,
wikken, klaverzaden gomiddeld 11 a 12
K.G. kali vindt. De peulgewassen ontne
men dus zelf gedurende hun groei een be
langrijke hoeveelheid kali aan den bodem.
Doch het is niet daarop dat ik uwe
aandacht wou vestigen. Het is genoegzaam
bekend, dat alle vlinderbloemige gewassen
door den invloed van kleine organismen
een meer of minder groote hoeveelheid
stikstof uit de lucht verzamelen en die op-
hoopen in de zaden en stengels en wortels.
Wanneer de peulgewassen dienon tot groen-
bemesting worden zij ondergeploegd en
wordt alzoo een zekere hoeveelheid stikstof
in den grond gebracht. Het is bekend,
hoe weelderig de oogst kan groeien na een
groenbemestingsgewas. Doch ook, wanneer
de vlinderbloemigen niet dienen tot groen-
bemesting, maar wanneer slechts haar stop
pels worden ondergeploegd, komt er toch
reeds een belangrijke hoeveelheid stikstof
in den grond. Ieder weet hoe gul de tarwe
b.v. kan groeien op de klaverstoppels. Het
is duidelijk, dat de peulgewassen den bodem
berooven van de kali en verrijken met stik
stof. Het gewas, dat op de peulvrucht
volgt, de navrucht, zal door den grooten
voorraad stikstof zich zoo veel mogelijk
willen ontwikkelen, maar daarbij ook een
zoo groot mogelijke hoeveelheid kali uit den
grond tot zich trachten te nemen, hoe meer
stikstof er immers voorradig is hoe meer
behoefte er ook is aan kali. Wanneer er
voor de navrucht nu niet genoeg kali meer
in den bodem voorkomt, zal deze, niette
genstaande den rijkdom aan stikstof, in
weelderige ontwikkeling te kort schieten.
En in het tegenovergestelde geval, als er
dus nog genoegzaam kali is, zal er zooveel
mogelijk van ontnomen worden. De opname
der peulgewassen in de vruchtopvolging
heeft dus om twee redenen een vermindering
van het kaligehalte van den bodem tenge
volge.
De les, die we uit deze redeneering kunnen
trekken, is de volgende. Om het peulge
was zelf zoo krachtig mogelijk te doen ont
wikkelen is een kalibemesting zeer raad
zaam. Om de navrucht der vlinderbloe
migen in allen deele te doen gelukken is
een kalibemesting een gebiedende eisch.
Middelburg. Yoor de vervroegde win
kelsluiting worden alle middelen aange
wend die de reclame van onze dagen zoo
overvloedig aanbiedt.
Behalve de circulaires, couranten-arti
kelen, annonces, enz., rijdt sinds Maandag
avond een verlichte reclame in onze straten
rond, met de opschriften Winkeliers sluit
u aaneen, Bevordert de 9 uur sluiting, Doet
uwe inkoopen voor 9 ure.
In vlammende letters wordt nu in deze
lange, donkere avonden herhaald, wat bij
het heldere zonlicht van het komende voor
jaar begonnen is verkondigd te worden.
Ook dat onweder is niet meer van de
lucht af.
»De Wet", »de Wet" roepen velen, en
bedoelen daarmet! niet onzen populairen Afri-
kaanschen Boeren-generaal, maar de wet op
tredende als tuchtmeesteres tot het goede
of tot het gewenschte.
Subsidie en wettelijke verplichting, dat
schijnen, volgens sommiger meening, de
twee krachtigste hefboomen tot beschaving
Middelburg. D3. Rudolph heeft bericht
gezonden verhinderd te zijn a. s. Dinsdag
voor de Antirev. Kiesver. op te treden.
Goes. Dinsdag wachtte den weledelgestr.
heer jhr. mr. J. J. Pompe van Meerder-
dervoort als aftredend kantonrechter een
aangename verrassing. Bij zijn laatste op
treden in deze qualiteit waren alle amb
tenaren, de plaatsvervangende kantonrech
ters en de ambtenaars van het openbaar
ministerie aanwezig. Er werden zeer har
telijke toespraken gewisseld, welke getuig
den hoe groote achting de beer Pompe in
zijn betrekking genoot en hoezeer hij zelf
aan zijn werk en aan dit deel van Zeeland
gehecht was. De veldwachters uit de brigade
Goes, mede aanwezig, vereorden don schei
denden chef hun portret, een groep in
salonformaat, welk aandenken door den
heer Pompe met aandoening en dankbaar
heid aanvaard werd.
De heer Pompe van Meerdervoort heeft
39 jaar in Zeeland gewoond, waarvan 31
jaar te Goes of te Biezolinge. Mogen hom
nog vele jaren van gezegende rust in zijn
nieuwe woonplaats 's-Gravenhage ten deel
vallen. Dit was de grondtoon van de
wenschen die deD scheidenden kantonrech
ter ten deel vielen, en waarmede zeker
zeer velen in onze omgeving zich vereenigen.
Kapelle. In de gemeenteraadsvergade
ring van heden Woensdag had de heer
jhr. mr. Pompe van Meerdervoort voor
het laatst zitting. De burgemeester, als
voorzitter van den Raad dankte het schei
dende raadslid voor de vele diensten deze
gemoonto bowozen cn wonschto hem vorder
namens den Raad alles goeds toe. De
heer Pompe dankte voor alle genoten
vriendschap en vertrouwen en sprak zijn
beste wenschen uit voor deze gemeente,
haar dagelijksch bestuur en de raadsleden.
Vlissingen. Wegens slapte van werk
zaamheden aan de fabriek De Schelde, waar
onlangs, zooals gemeld, de werkuren reeds
verminderd zijn, zijn thans tegen a. s.
Zaterdag een 30-tal werklieden bedankt, in
't geheel sedert de laatste weken een 40.
Nog meerderen zullen ontslagen worden,
zegt men.
Maandag was het vijftig jaar geleden,
dat de heer A. C. de Muijnck, brandmeester
bij de brandweer te Oost- en West-Sou
burg, w, rd aangesteld en gedurende al
dien tijd dan'aan onafgebroken verbonden
bleef. Het gemeentebestuur meende dat
feit niet onopgemerkt te moeten doen voor
bijgaan. De burgemeester bood, met een
van waardeering getuigende toespraak, den
jubilaris namens hem zeiven, den gemeente
raad en den secretaris een sierlijk verguld
zilveren gedenkpenning met inscriptie aan.
De heer De Muijnck toonde zich ten hoogste
ingenomen met dit bewijs van erkente
lijkheid. (M. C.)
Voor het bergen der Silvio, bij Bors-
sele gezonken, is, volgens het Bbld van
Antwerpen, nu contract gesloten met eene
Antwerpsche firma. De Silvio zakt steeds
dieper het zand in en naar het schijnt zou
zij reeds een weinig op zijde zijn gevallen.
De bergingswerken worden voortgezet
Tusschen Fiauwers en het havenhoofd
van Zierikzee, werd Zaterdag het houten
tjalkschip „De Vrouw Cornelia", schipper
A. de Bruin, van Terneuzen, geladen met
suikerbieten van Buighslnis naar België,
getroffen door een rukwind, waardoor het
schip vol water liep en bijna onmiddellijk
in de diepte wegzonk. Met groote moeite
kon de schipper met zijn knechts, bene
vens vrouw en vijf kinderen, zich in de
roeiboot redden. Het schip was niet ver
zekerd.
Bruinisse. In de Dinsdag gehouden
raadsvergadering werd bij loting aangewezen
als wethouder de heer W. Jumelet.
Nieuwerkerk. In de vorige week
werden in de kerk der Ned. Herv. Ge
meente en in die der Geref. Gemeente alhier,
de orgels geplaatst, die door den heer A.
S. J. Dekker te Goes zijn geleverd. Vrijdag
werd het orgel in de Herv. kerk opgeleverd
en goedgekeurd. Zaterdag eveneens dat in
de Geref. kerk. Wat bouw en inrichting
betreffen munten de instrumenten uit door
sierlijkheid en eenvoud, terwijl volgens het
oordeel van deskundigen de kracht en
tegelijk de lieflijkheid van het geluid, door
»het pneumatisch orgel" voortgebracht, met
inachtneming van den betrekkelijk geringen
prijs, zeer te prijzen zijn. N.bode.
Benoemd 1 Nov. tot bureelambtenaar
der posterijen en telegrafie 3e klasse ten
bureele van den inspecteur der posterijen
en telegrafie te Middelburg P. J. Speijer
tot brievengaarder te Dintefoord A. Suoeijs
thans assistent te Roozendaal. Verplaatst
de klerk der posterijen en tel. 2e klasse
A. P. Standaert van Hulst naar Rotterdam
(telegraafkantoor) onder intrekking zijner
verplaatsing naar Sittard. Met 1 Dec. de
commiezen der posterijen 3e klasse A.
Wichers Hoeth van Nijmegen naar Middel
burg, en mej. R. S. van Gigh van Middel
burg naar Nijmegen.
Aan het op 10 dezer te Utrecht ge
houden examen voor klerk-telegrafist 3e
klasse bij de Maatschappij tot Exploitatie
van Staatsspoorwegen heeft 0. a. de heer
J. C. Boohe te Kapelle-Biezelinge voldaan.
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen werd dezer
dagen reeds gemeld, dat de 25-jarige Al-
phonse de Wilde bij het smokkelen van
twee kistjes sigaren den dood vond, toen
hij nabij Moerbeke de vaart wilde over
zwemmen. Een der douaniers, die aan de
jacht op dezen smokkelaar had deelgenomen,
heeft zich den dood van den ontsnapte zóó
aangetrokken, dat hij thans ernstig ziek is.
Bij kon. besluit is aan den eervol
ontslagen lichtwachter bij de verlichting
op de Westerschelde te Bath, A. Zuid-
weg, een pensioen verleend ten bedrage
van f150 's jaars.
Bij kon. besluit is met ingang van
7 Febr. a. s. eervol ontslag verleend aan
dhr. W. Th. A. de Rijk als directeur van
hot telegraafkantoor te Goes.
Terneuzen. Bij de Dinsdag gehouden
stemming voor leden van de Kamer van
Koophandel werden de aftredende leden
P. A v. d. Velde, P. J. Versluijs J. C. J.
Kolijn en M. G. A. Blankers herkozen, voor
de vacature ontstaan door het vertrek van
den heer Nolson moet herstemd worden
tusschen de heeren H. Kramer en P. J.
Scheele.
Met ingang van 23 November a. s.
zal het rijkstelephoonkantoor te Kapelle
(Zuidbeveland) op Zon- en feestdagen ge
opend zijn van 7.30 tot 8.30 uur voor
middags (Greenwichtijd). De diensttijd op
werkdagen blijft onveranderd.
De Hooge Raad heeft verworpen het
cassatieberoep van iemand, die te Kapelle
in strijd met ait. 14 der toepasselijke ver
ordening een huis had doen bouwen binnen
de rooilijn, zonder dat bet van den weg
was afgesloten door een sloot of muur en
te dier zake veroordeeld was door het kan
tongerecht te Goes tot f 5 boete subs. 3
dagen hechtenis. Requirant had aangevoerd
dat de bedoelde verordening, aan B, en W.
overlatend het aanwijzen van de rooilijn,
een verboden delegatie van macht inhield,
doch de Hooge Raad achtte hier, waar de
gemeenteraad heeft vastgesteld een alge
meen verbod om buiten de rooilijn te bou
wen en aan B. en W. is opge h agen in
elk geval de rooilijn aan te wijzen, een
geoorloofde uitvoering door B. en W. over
eenkomstig art. 179 der gemeentewet.
Het is niet onmogelijk, zegt do N.
R. Cdat de generaals Botha en De la
Rey binnen eenige weken ook naar Zuid-
Afrika terugkeeren.
Uit Rijsbergen wordt aan D. v. Nbr.
gemeld Zeldzaam geval. Dat eene weduwe
drie huwbare dochters heeft, is niets bij
zonders maar dat die drie zusters met drie
broeders trouwen, gebeurt niet alle dagen.
En als daar bijkomt dat de eenige broer
dier zusters met de eenige z ister der drie
broeders huwt, dan staan ve voor een
uiterst zeldzaam geval. Dat geval echter
zal zich dezer dagen alhier voordoen door
de voltrekking van het huwelijk van de
twee laatste paren uit de families B. en R.
te dezer plaatse.
Het Hblad vermeldtDe remonstrant-
sche predikant C. Danckerts van Zwam-
merdam noodigt zijn zwager L. Drost,
predikant te Haarlem, uit, om tegen 12
November 1702 hem te bezoeken en schrijft:
„de bequaamste en kostelooste weg voor
Uw Eerwaarde om hier te komen is over
Amsterdam op 't Rokkin 's maandags om
trent de middag te vernemen na de sammer-
damsche schuijt, die ik meen dat omtrent
drie uur afvaart en dan 's nachts t' een
of twee hier is. Als wij tijding ontvangen
van uw overkomst, zullen wij tot uw komst
opblijven. De schuijt legt op 't Rokkin na
de zijde van de Kalverstraat bij 't val-
bruggetje of de seepsiederije, ik meen, de
son. So Uw Eerwaarde die schuijt miste,
dan kunt gij voortraken met de Bodegraaf-
sche, die hier voorbij moet, welke placht
te leggen bij de Regulierstoren. Uw Eer
waarde moet te Haarlem het port betalen,
als hij den brief wil besteld hebben, en dan
geef ik noch 3 stuijvers van Alphen. Dat
gaat seker en spoedig." Uit een handschrift.)
Te Eindhoven wilde een jeugdig
schoenmaker, pas drie maanden gehuwd,
op de in bewoging zijnde stoomtram sprin
gen hij viel, kreeg de wagens over het
lijf, werd gebroken en zwaar gekneusd op
genomen en stierf aan do gevolgen, Te
Rotterdam werd een zesjarig meisje die
bij de kachel speelde door de uit de kachel
slaande vlam derwijs gebrand dat zij aan
de gevolgen bezweek. Een 13-jarig meisje
te Tiel, welke dien morgen voor het eerst
weer present was, pas hersteld van een
ernstige ziekte, is bij haar werk in de papier
fabriek door de machine gegrepen, waardoor
haar armen en beenen werden vermorzeld.
In het kanaal bij Franeker viel een
19-jarige schipperszoon overboord en ver
dronk. Hij was op reis om aardappels te
laden. Een 22-jarige jongeling te Knijpe
viel Zaterdagavond op de oefeningsvergade
ring der gynnastiek-vereeniging van het
rek en stierf aan inwendige verbloeding.
De heer Somor militie-commissaris te
Assen is Maandagmiddag op de jacht, in
het veld plotseling neergevallen en dood
gebleven. Te Enschede werd een trein-
smid door den trein gegrepen en beide
beenen afgereden. Nabij Veldhoven
geraakte een jonge man door eigen onvoor
zichtigheid onder den stoomtramhij be
zweek aan de hierbjj opgeloopen kwetsuren.
Te Bolsward is bij herstemming
tot van den gemeenteraad de heer Sj. Praams-
ma gekozen met 332 stemmen tegen
287 op den liberalen candidaat. Hij zou
in de plaats moeten komen van den heer
G. Dijkstra, die zijn ontslag als zoodanig
had ingediend, maar dit weder herroepen
had voordat het ontslag in eene zitting
van den gemeenteraad was behandeld. Bur
gemeester en Wethouders waren van mee
ning, dat eens bedankt, voor goed bedankt
is en schreven eene verkiezing uit. Met
belangstelling wordt de verdere loop in
dezen tegemoet gezien, daar de heer D.
zich tot Gedeputeerde Staten zal wenden
om vernietiging dezer verkiezing te vragen.
Te Rotterdam is gisteren de brand
vrije kluis der firma Van der Lugt door
den levenancier Lips uit Dordrecht gefor
ceerd. Alle papieren waren ongeschonden.
Het gerucht loopt, dat de beruchte
procureur van de H. Synode van Rusland,
Pobiedonostjef voor een aanslag bevreesd
doch zoogenaamd ^wegens hoogen leeftijd
en den wenseh om de laatste jaren zijns
levens in kalmte door te brengen," op zijn ver
zoek van zijn functiën zal verheven worden.
Hij zou den len Januari vervangen worden
door graaf Sergius Scheeremetieff, lid van
den Rijksraad, en men hoopt met hem de
despotische politiek waarvan hij de aan
stoker was, te zien verdwijnen. Arme Stun-
disten, arme Joden, arme Finnen, door dezen
tiran ten bloede toe vervolgd en gedood.
Het beroemde kasteel van Eu, bij
Dieppe gelegen, dat aan de hertogelijke
familie van Orleans behoort, staat in brand.
Een vleugel is reeds geheel verwoest*
Een felle brand heeft Maandag in de
Kaapsche Havenstad East-London niet min
der dan een 100-tal groote gebouwen ver
nield oorzaak nog niet met zekerheid be
kend, ofschoon do brand evenals die te
Lorenzo Marques beschouwd wordt als eene
wraakneming van slachtoffers van den oorlog.
Uit Clarens, Zwitserland, komt be
richt, dat de gezondheid van President
Steyn goed vooruitgaat. Alle dagen komt
de expresident op een leuningstoel in de
buitenlucht. De geneesheeren denken dat
hij binnen twee of drie weken weer buiten
zal kunnen wandelen.
In de North American Review is een
artikel opgenomen van don gewezen staats
secretaris der Zuidafrikaansche Republiek,
Reitz, getiteld Vrede? Hij bespreekt er in
het vredesverdrag, dat hij liever een capi
tulatie-overeenkomst zou willen noemen,
en den vrede, die eigenlijk geen vrede is.
Het vredesverdrag is een overeenkomst
onder dwang aangegaan en daarom niet
bindend. Zulk een beginsel wordt wel niet
erkend in het internationaal recht, maar
bestaat dat recht eigenlijk wel? In ieder
geval is het niet anders dan het recht van
den sterkste. Met nadruk wijst de heer
Reitz er op, dat hijzelf in geen geval door
de onderteekening van het verdrag gebon
den geacht kan worden. (Chamberlain had
gewezen op de kwade trouw van Reitz,
die het verdrag onderteekend had en or
zich niet aan hield.) Alvorens de capitu
latie te teekenen, had hij in het bijzijn van
allen aan lord Kitchener te verstaan ge
geven dat hij alleen zou teekenen in zijn
representatieve en niet in zijn individueele
qualiteit. Lord Kitchener nam met dat
voorbehoud onvoorwaardelijk genoegen.
Deze omstandigheid was reeds bekend
geraakt, maar de Engelsche pers nam or
natuurlijk geen notitie van. Thans heeft
de heer Reitz in het openbaar gesproken
in een in het Engelsch geredigeerd tijd
schrift. Zal Chamberlain zijn woorden thans
intrekken of Kitchener, die bij de confe
rentie tegenwoordig was en bleef zwijgen,
hoewel hij wist, dat Chamberlain een on-
reebtvaardigen aanval deed, zijn excuses
maken
Generaals Botha en De la Reij heb
ben met Chamberlain gesproken. De En
gelsche pers vertelt (verbeeldt u!) dat zij
hem hebben bedankt voor zjjne vrijgevig
heid in zake de 3 miljoen pond. Maar
dat is niet zoo. De Telegraaf meldt dat zij
juist het tegenovergestelde betoogd en
sterk aangedrongen hebben op amnestie
voor de Kaapsche rebellen en repatrieering
der verbannen Boeren. Men verzekert, dat
Chamberlain slechts beloofde den toestand
te onderzoeken zoodra hij in Afrika zou zijn.
Een griffier van het gerechtshof te
Parijs, is wegens medeplichtigheid aan do
oplichterij van Boulaine, van zijn ambt
ontzet.
Blank en bruin, door Hilbrandt Boschma.
Rotterdam D. A. Daamen. Een echt
jongensboek. Het »geeft een heele ontwik
kelingsgeschiedenis weer van den knaap
tot den volwassen jongeling". En het heeft
tot allen die zich in dit levens-stadium
bevinden, iets te zeggen. Eén zoo'n boek
kan meer effect hebben dan duizend ver
maningen. Groot zijn de gevaren van den
jongensleeftijd, van het jongenshart, van
de zonde, van de boezemzonde. Zalig hij
die reeds als kind tot zelfverloochening,
tot strijden tegen de zonde kwamen dat
laat de schrijver zoo sprekend uitkomen
in de levensgeschiedenis van de beide neven
Van Dintelberg. De een, opgevoed door
een godzaligen Javaan, en op een school
met den bijbel onderwezen, de ander slacht
offer van een opvoeding buiten God en Zijn
Woord. Zoo gaan de wegen geestelijk, later
ook stoffelijk uiteen, om zich weer te ver
eenigen op Lombok. Nog eens, een echt
jongensboek, geschreven door een die een
diepen blik leerde slaan in een jongensziel.
Wij lazen alles met onverdeeld genoegen
alleen den tekst op blz. 49 onderaan,
zochten wij, in dien vorm, in onzen Bijbel
tevergeefs.
Voor de pooi ten des doods, door Edv.
Egeberg, uit het Deensch, door ds. G. F.
Haspels. Nijkerk, G. F. Callenbach.
Het is moeilijk dit boek te beoordeelen
zonder gevaar van mis te tasten. Wij heb
ben eerst de Voorrede gelezen, en toen
het Boek, en daarna nog eens de Voorrede.
En toen hebben wij getracht ons een ge
dachte te vormen over den inhoud. Het
verhaalt van een onbekeerden teringlijder,
die worstelt tegen de omarming van den
dood en dreigt zich blind te staren op het
gordijn der eeuwigheid. Met de philosofie
van heidensehe denkers en »christen"-mate-
rialisten komt hij niet verder, totdat hij
grijpen leert naar het Boek, en zich door
dat Woord laat ter nederwerpen en, diep
verslagen en ontledigd, de sterkte leert
aangrijpen van Hem die de Opstanding en
het Leven is. Maar alles gaat zoo onge
woon, zoo on-Nederlandsch in zijn werk.
Wij zien wel de bekeering op dat ziekbed
en de vrucht er van. Maar de prediking
der verzoening, der voldoening in en door
Christus ontbreekt er in. Of de kranke,
of liever de Noorsche schrijver niet vele
harde en scherpe waarheden zegt, die de
consciëntie raken, die ons Nederlandsche
Christenen toeroepen wie wij moeten zijn
in het leven om eens zalig te sterven?
O, zeer zeker. Maar de lectuur is zoo
zwaar. De vertaler zegt zoo terecht»een
gezonde kan er wat aan hebben, mits hij
er niet te veel van geniet, en mits hij er
nu en dan een betamelijke portie van
neme".
Schrijver en vertaler schijnen de tegen
stelling: Niet hoe word ik zalig, maar
hoe komt God aan Zijn eere, niet te
beamen. Zij aanvaarden deze andere
Niet hoe word ik als kind Gods zalig maar
hoe zal ik als kind Gods de aarde beheer-
schen en genieten. In de eerste tegen
stelling is God, in de laatste de mensch
uitgangspunt. Wij behoeven niet te zeggen
bij welke dezer twee wij meenen veilig
te gaan. Meer er van te zeggen laat ons
bestek niet toe. Wij gelooven dat dit
