NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 8. 1902. Zaterdag 18 October.
17e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bij iit mi» tehonrt een Bijvoepel,
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Voor Van Harn.
LANDBOUW,
De Haver.
Thomasslakkenmeel of Kaïniet.
RECLAMES,
Het zittende leven.
Schoolnieuws.
Aan den Maad der Gemeente
Serooskerke (Walcheren).
el ken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Ontvangen van de familie D. S. te Ter-
neuzen f5. Totaal met 't vorige f243,01.
Men wordt verzocht zijn gaven aan ons
of aan v. Barn, oud Transvaler te Krab-
bondijke te bezorgen. Alles wordt door
ons verantwoord. Red.
Bijna geen gewas dat in de laatste jaren
zoo op den voorgrond is getreden, dan dit
en ook geen gewas, dat in prijs, in op
brengst, in toename van verbouwen, zoo
is toegenomen, dan dit geen wonder ook,
wanneer men rekent dat de prijs bij vroeger
verdubbeld is, do opbrengst eveneens,
hoofdzakelijk daardoor. Vroeger zaaide de
boer op afgerooiden grond haver, tegen
woordig durft men er eerste klas grond
aan wagen en leent de kunstmest zich voor
haver ook uitstekend. Bleef het vroeger
bij het oude, tegenwoordig voert men veel
uit andere streken in, voor zaaigraan.
Onder anderen en voornamelijk uit Denemar
ken eu Pruisen. Wanneer men in oogenschouw
neemt de ontzettende toename van paarden
in de groote steden, hetzij voor plezier of
sleepers werkpaarden of trams of anderzins,
en neemt dan in aanmerking de hooge
prijzen van stroo en hooi, dan moet men
niet verwonderd staan, dat de haver daar
door duur is, ook wordt er veel gebruikt
voor de brouwergen, het zoogenaamde
haverbier, en ook wordt er tegenwoordig
veel havermout bereid een zeer licht ver
teerbaar en gezond voedsel. Wat de stop
pel aangaat van haver deze is voor
bijna alle opvolgende vruchten goed ze
leent zich in de eerste plaats uitstekend
voor klaver, en ze is ook best om een
volgend jaar weer appels in te planten.
Ook is de haver een gewas dat bij goeden
opgang het onkruid weinig gelegenheid
heeft om op te schieten een gevolg dat
vele landbouwers, veelal gebruik maken
om land met haver te bezaaien waar veel
onkruid is, gewoonlijk wordt haver slechts
eenmaal en soms niet eens gewied; dan
de kosten van onderhoud, zijn veelal niet
groot. Wat het stroo aangaat dat wordt
door het vee met graagte gegeten en is
ook veel gezonder dan van gerst. Is er
een vrucht die goede behandeling we
gens opmennen vereischt dan is het de
haver want ze verstikt spoedig ook bij nat
weder ontkiemt ze zeer spoedig op het
land. Wordt de haver in de schuur ge
mend dan is het veelal maar het beste
om ze spoedig uit te dorschen, daar ze
voor onze knaagdieren de muizen een
lekkernij is een gevolg dat die haver de
welke de boer in het voorjaar wenseht te
dorschen hij gewoonlijk in stapels zet. Werd
in vroegere jaren de haver gezaaid wanneer
alle gewassen in den grond waren en het
soms Mei was, tegenwoordig is het dikwijls
het eerste wat men aan den grond toever
trouwt. Men zegt dat ze dan zwaarder
weegt en bij haver wordt ook veel per KG.
gerekend. Maar hoe het ook zij haver is
een vrucht die door vele mensehen, gaarne
geteeld wordt, en wel hoofdzakelijk zeker
daardoor omdat het een voordeelige vrucht
voor het land is en ze voor den boer veel
oplevert. X.
Voor vele landbouwers en veehouders
breekt weldra de tijd weer aan meststoffen
te bestellen voor de weide. Nog wel niet
allen zijn doordrongen van de noodzake
lijkheid ook de weiden te bemesten, maar
men ziet toch reeds op vele plaatsen, dat
er verandering komt in de oude manier
van doen en dat men ook de weiden be
mest. Wanneer ik zoo naga welke mest
stoffen voor de weiden het meest gebruikt
worden, vrees ik toch, dat de weidebe-
mesting eenigszins eenzijdig geschiedt.
Men meeDt in 't algemeen, dat een phos-
phaatbemesting voldoende is en men bestelt
thomasslakkenmeel. Inderdaad is thomas-
slakkenmeel voor de weiden zeer aan te
bevelen. Doch ik wou in dit opstel er op
wijzen, dat thomasphospbaat moet gepaard
gaan met Icainiet. Algemeen gelooft men,
dat het thomasphosphaatmeel vooral daar
door zoo gunstig werkt, dat door zijn
gebruik de groei der vlinderbloemmige
weideplanten, m. a. w. dus der verschillen
de klavers zeer bevordert wordt. Dit nu
is niet juist. Het is niet het phosphorzuur
alleen, maar in de eerste plaats de kali,
die den groei der vlinderbloemigen in de
hand werkt. Uit vroegere proeven, gedaan
door Lames en Gilbert bleek, dat mon kreeg
zonder bemesting 6.89% vlinderbloemig,
met phosphorzuur
alleen2,60%
met phosphorzuur
en kali zonder stikstof24,09%
met phosphorzuur,
kali en stikstof 0,00%
Het spreekt van zelf, dat men hieruit
niet de gevolgtrekking kan maken, dat
men bij een stikstof bemesting geen vlinder
bloemen in de weide zou hebben, maar
wel, dat de stikstof de klavers verdringt
en een eenzijdige Flora van grassen doet
ontstaan. Een bemesting met phosphor
zuur alleen heeft ongeveer hetzelfde gevolg.
Doch een gepaste bemesting van kali èn
phosphorzuur doet het aantal vlinderbloemen
toenemen. Daarom moet men bij het be
mesten der weiden kaïniet en thomasslak
kenmeel in gepaste hoeveelheid en in de
juiste verhouding gebruiken. De dikwijls
gebruikte verhouding van 3 kg. thomas
slakkenmeel tegen 2 kg. kaïniet is totaal
verkeerd, daar de weideplanten, zoowol
klavers als grassen, de kali en het phos
phorzuur in geheel andere verhouding op
nemen, dan zij in bovengenoemde hoeveel
heden voorkomen. De verhouding zou juist
andersom moeten zijn, zoodat men naast
twee baaltjes thomasslakkenmeel minstens
3 4 baaltjes kaïniet moet gebruiken.
Den landbouwers, die tot heden geen
kainiet op de weide gebruikt hebben, raad
ik ten sterkste aan dit najaar voor hun
verschillende gras- en hooilanden naast het
thomasslakkenmeel of het superphosphaat
ook kaïniet te bestellen. Wanneer zjj een
maal een proef genomen hebben met een
dergelijke bemesting, zullen zij volgende
jaren zeker in die richting doorgaan, als
zij acht slaan op de grootere opbrengst en
den aard der grassen en klavers die de
weiden opbrengen.
Onder de vele beroepen is zeker dat
waarbij een zittende houding vereischt
wordt wel het ongezondste, want, de spijs
vertering wordt door de lichaamsbeweging
bevorderd en een slechte spijsvertering is
dikwijls de oorzaak van vele ongemakken
in het menschelijk lichaam. Het beroep
van kleermaker, waarbij eene bijzondere
zittende houding moet aangenomen worden,
is zeker niet bevorderlijk voor een goede
spijsvertering, zulks heeft de Heer H. J.
A. Zegers, kleermaker, wonende 56 Egelan
tiersgracht Amsterdam, ook ondervonden.
Genoemd Heer schreef ons dat het bezoek
van onzen verslaggever hem hoogst aange
naam zou zijn teneinde op die wijze iets
bij te dragen ten bevordering tot het alge
meen gebruik der Pinkpillen van Dr. Wil
liams. Hij verhaalde alzoo aan onzen ver
slaggever bij zijn bezoek, dat hij sedert 3
jaren lijdende was aan hevige hartkloppingen
en dat het loopen hem moeilgk vielik
begrijp heel goed, zoo ging de Heer Zegers
voort, dat mijne zittende houding, welke
mjjn beroep vordert, niet veel zal bijdragen
tot een geregelden bloedsomloop en van
lieverlede begon ik dit reeds voor ongeveer
3 jaren te bemerken; hoewel de eetlust
tamelijk goed was, liet de spijsvertering
veel te wenschen overik had ook veel
last van maagkrampen, steken in de zijde,
duizeligheden en was dikwijls door hoofd
pijn geplaagd. Op aanbeveling van andere
porsonen die de heilzame uitwerking der
Pinkpillen op hun zelve ondervonden had
den, ben ik er toe overgegaan en na verloop
van eenige tijd gevoelde ik mij van dag
tot dag beter, werd opgeruimder en deed
met lust mijn werk.
Deze beterschap vermeerderde van dag
tot dag en thans ben ik van al de onge
makken die ik U zoo even op noemde ge-
geheel en al bevrijd.
Ik kan met niet genoeg lof over de Pink
pillen mij uitlaten en machtig U mijn attest
te publiceeren zooals U het goed vindt.
En inderdaad men las op het gelaat van
den Heer Zegers zoowel de levendigste te
vredenheid als wel de grootste oprechtheid.
Ik gevoel me gelukkig het onderhoud dat
ik met hem had te doen kennen en opnieuw
te herhalen de krachtige werking der Pink
pillen om de zenuwen te versterken en het
bloed te hernieuwen en wanneer deze her-
nieuwingzal vervuld zijn, zal men de bloedar
moede, bleekzucht zenuwpijnen, rheumatiek,
hartkloppingen, enz. enz. zien verwijnen, ze
zijn eveneens onovertreffelijk en zeer werk
dadig voor uitgeputte mannen en verzwakte
vrouwen en geven een gewaarwording in
het menschelijk lichaam alsof men een
nieuwe jeugd ware ingetreden.
Wij kunnen er echter niet genoeg op
aandringen, dat men wel acht geve de echte
Pinkpillen van Dr. "Williams te bekomen,
want gelijk alle goede producten worden
ook de Pinkpillen reeds op eene grove manier
nagemaakt, zelfs zoodanig dat zij uiterlijk
den schijn hebben van de echte te zijn,
doch de heilzame en genezende bestand-
deelen bezitten ze in geene deele. Koopt
ze slechts bij de depothouders die onder de
attesten zijn aangegeven of zoo gij maar
eenige twijfel mocht hebben, laat ze recht
streeks van den Hoofddepöthouder komen,
de Heer Snabilié.
Prijs f 1,75 de doos f 9.per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rotter
dam, hoofddepothouder voor Nederland en
apotheken. Franco toezending tegen post
wissel. Ook echt verkrijgbaar voor Middel
burg en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg. Ook echt verkrijg
baar voor Goes en omstreken bij Gebr.
Mulder, drogerijen en Verfwaren.
Voordracht voor een onderwijzeres
aan de meisjesschool te Goes: de dames
F. A. Ochtman te Goes, L. J. A. Prins te
Wageningen en J. L. A. Lohrman te Tiel.
De Unie-Collecte bedroeg te Ter
Neuzen f 169,85'/2.
Geslaagd te Venlo voor deactevrije-
en ordeoefeningen de heeren J. I. Elsacker,
L. Bleeker en J. Swenne allen te Middel
burg, en de dames W. Swenne te 's-Heer
Arendskerke, M. Schuurkamp en W. op den
Zieke beiden te Vlissingen.
Men schrijft ons van particuliere
zijde uit Serooskerke (W)In de verg.
van het Bestuur der Vereeniging ter op
richting en instandhouding eener school
voor Geref. Onderwijs, d.d. 13 dezer alhier
gehouden, werd het volgende medegedeeld,
dat belangrijk genoeg is om aan de voor
standers van het bijzonder onderwijs te
publiceeren.
Ter toelichting diene echter, dat hier
bijna twee jaren een Bijz. School bestaat,
en dat bij den Raad der gemeente een
verzoekschrift is ingediend, onderteekend
door 90 ingezetenen (welk getal zeer had
kunnen vermeerderd worden) van den
volgenden inhoud
Edel Achtbare Beer en!
Ondergeteekenden allen ingezetenen der
door U bestuurde Gemeente, meenen met
allen verschuldigden eerbied het onder
staande onder uwe aandacht te moeten
brengen.
Dat het reeds langen tijd hen is opge
vallen dat de schoolgelden, welke op de
Openbare Lagere gemeenteschool worden
geheven, zoo uiterst laag zijn. Dat deze
immers slechts voor de eerste klasse zestig
cents, voor de tweede klasse dertig cents
bedragen, terwijl een belangrijke groep
burgers, die min-, niet onvermogend zijn,
geheel van schoolgeld betaling is vrij gesteld
dat gerekend met het totaal der ontvan
gen schoolgelden en het aantal schoolgaande
kinderen, voor ieder kind per jaar nauwe
lijks drie gulden wordt ontvangen;
dat dit is in strijd met alle gezond idee
omtrent schoolgeldheffing, hetwelk eischt
dat zeker door wie dit kunnen de kosten
de prijs worde betaald terwijl de door
anderen te betalen schoolgelden zooveel
mogelijk dien prijs dienen nabij te komen
dat dan pas de gemeente, dat is alle
burgers te zamen, elkanders lasten behoor
lijk helpen dragen als zij door middel
der belasting mede helpen betalen voor
hen, die dien kostenden prijs niet geheel
kunnen opbrengen
dat bij het bestaande systeem waar slechts
één willekeurige bijdrage voor het onder
wijs der kinderen wordt gevraagd, het
bijleggen door de belasting betalenden van
het tekort schietende een gansch ander
karakter draagt, namelijk dat van bedeeling
van hen, die als ouders in de eerste plaats
geroepen zijn, zoo zij dit kunnen, het
onderwijs hunner kinderen zelf te be
kostigen
dat dit tevens een onrechtvaardigheid is
jegens die vele ouders welke voor hun
kinderen, hetzij uit principieele of uit
andere redenen, niet van die bevoordeeling
gebruik kunnen maken, dewijl zij toch
eerst voor hun eigen kinderen hebben te
zorgen en dan nog door middel van de
belastingen op onbehoorlijke wijze voor die
van anderen, die zeiven betalen kunnen
dat het eenzelfde onrechtvaardigheid is
jegens die belasting betalenden, welke in
't geheel geen kinderen hebben
dat bovenal een dergelijk systeem in strijd
is met de in Grondwet en Wet geprocla
meerde vrijheid van onderwijs, dewijl het
een smadelijke oneerlijke concurrentie in
het leven roept tegen het bijzonder onder
wijs en de voorstanders daarvan, gelijk
hierboven is opgemerkt, dubbel laat betalen
en alzoo dit onderwijs in zijn vrijheid be
lemmert
dat zij daarom zich met vrijmoedigheid
tot u, die geroepen zijt de gemeente naar
recht en gerechtigheid te besturen en de
Grondwet en andere wetten des Rijks te
eerbiedigen, wenden met het eerbiedig
verzoek in dezen toestand voor de gemeente
te Serooskerke wijziging te brengen
dat toch in onze gemeente volgens ont
vangsten en uitgaven der laatste jaren, de
kostende prijs voor het onderwijs van
een kind op de openbare school na aftrek
van de Rijkssubsidie, meer dan elf gulden
bedroeg terwijl nog geen drie gulden
werd betaald en alzoo nog meer dan negen
gulden moest worden bij betaald
dat nu er een bijzondere school in de
gemeente is gekomen, deze toestand nog
ergerlijker is geworden
dat immers daardoor het aantal school
gaande kinderen op de openbare school
aanzienlijk is verminderd, en de uitgaven
toch niet naar dezelfde verhouding zijn
gedaald, zoodat thans de verhouding tusschen
den kostenden prijs van een leerling en
het voor hem betaalde schoolgeld in nog
ongunstiger conditie is gekomen;
dat ook uit financieel oogpunt de gemeen
teraad zich niet behoeft te laten weerhouden
zijn wettelijke en moreele verplichtingen
na te komen
dat toch op de bijzondere school in de
eigen gemeente veel meer schoolgeld wordt
betaald, namelijk, eerste klasse éen gulden
twintig cents, tweede klasse éen gulden,
derde klasse tachtig cents vierde klasse
zestig cents en dat deze ouders volstrekt
niet tot de rijksten en aanzienlijken der
wereld behooren, noch deze sommen als een
buitensporig offer voor hun principe be
schouwen
dat evenzeer gewezen mag worden op
de naburige gemeente Grijpskerke, alwaar
men eenigszins, vooral na het tot stand
komen eener Chr. school, gepoogd heeft
meerdere gelijkheid te brengen, en het niet
verheffend karakter van bedeeling voor hen,
die kunnen betalen aan de schoolgeld-
heffing heeft willen ontnemen, door die
vast te stellen op een gulden vijf en
zeventig cent vijftig cent en dertig
cent
dat zij met verwijzing inzonderheid naar
dit voorbeeld op boven vermelde, en nog
meerdere gronden ongetwijfeld ook als tolk
van nog veel meerdere ingezetenen, die
recht en billijkheid liefhebben en willen
betrachten; u dringend verzoeken andere
bepalingen omtrent de heffing der school
gelden op de openbare lagere school in uwe
gemeente vast te stellen.
't Welk doende enz.
Serooskerke 29 Augustus 1902.
In de jongst gehouden verg. van den
gemeenteraad (zoo werd nu medegedeeld)
kwam het adres, dat reeds in een vorige
vergadering was aangehouden, in behande
ling. Met groote belangstelling hoorden
wij de behandeling aan.
De Voorzitter, dhr. W. Maas, onderwierp
het aan een scherpe critiek. Folio blad
zijden waren door hem beschreven en de
inhoud daarvan werd voorgelezen, 't Ge
heel van dat geschrift kunnen wij niet
weergeven, maar ZEd. was, helaas 1 door
het adres geërgerd en bedroefd. Zelfs wer
den eenige zinsneden als leugen en laster
taal gebrandmerkt. Voor God en zijn ge
weten meende hij te kunnen verklaren,
dat er in dezen naar recht gehandeld
wordt. Hij kwam op voor de eer van
den Raad, die z. i. werd beschuldigd de
wetten niet te onderhouden.
Hoe jammer dat de Voorzitter toen nog
niet had kunnen lezen, wat in het bijvoegsel
van »De Zeeuw'" van 7 Oct. jl. te lezen
staat, als voor eenige jaren reeds door den
oud-Minister De Beaufort in de Gids ge
schreven, waar gezegd wordt
ïlk geloof dat een onbeperkt recht om
de bijz. scholen op te richten, nog niet
genoeg is om de vrijheid van onderwijs
te vestigendat kunstmatige bescherming
van de staatsschool, 't zij door het ver
strekken van kosteloos onderwijs (lees in
ons geval »weinig kostend onderwijs")
anders dan aan behoeftigen, 't zij door
het toekennen van andere voordeelen,
de bijz. school feitelijk onmogelijk en
dus het gegeven recht illusoir maakt.
Feiten als bij de jongste dis-
cussiën in onze Tweede Kamer uit
Lemsterland werden verhaald, waar de
gemeente, zoodra zich daar een bijz. school
kwam vestigen, plotseling het schoolgeld
afschaften, om dus de concurrentie onmo
gelijk te maken, zijn in mijn oog gruwelen,
rechtstreeks •indruischende tegen den milden
geest onzer grondwetde neiging
om het onderwijs voor iedereen kosteloos
verkrijgbaar te stellen, acht ik een onge
zonde Wij zien geen enkele
reden, waarom de Regeering het in alle
opzichten billijke beginsel (schoolgeldhef-
fiug) niet als regel zou kunnen stellen.
Of is men soms bevreesd, dat langs dezen
weg de openbare school gevaar loopt van
door de bijzondere verdrongen te worden
Arme openbare school, zoo gij inderdaad
zoo zwak zijt, dat gij door de grofste be
scherming (let wel) het leven kunt rekken,
dan zal, vreezen wij, ook uw kosteloosheid
u op den duur niet kunnen behouden."
De Voorzitter ging voort met zijnerzijds
te verklaren, dat hij niet tegen wijziging
in de heffing van het schoolgeld was, in
de toekomst, maar nu was hij er wel tegen,
want dat wijzigen kost geld en heeft veel
omslag. Laat ons dus den tijd afwachten.
Er komt van zelf gelijkheid voor de open
bare en de bijz. scholen. En mocht er
een kink in den kabel komen, mocht
er een ander Ministerie optreden, dan zal
hier met bekwamen spoed aan het werk
getogen worden.