Bekendmaking.
Kerknieuws.
Schoolnieuws.
LEESTAFEL.
UIT DE PERS.
I
I
molen. In hetzelfde land waar de arme
van geest het als een genade beschouwt
in het gelaat te worden gespuwd door een
«heilige", zooals Marokko, vooral Fez, er
zoovelen telt, (die heiligen zijn gewoonlijk
bedelende, vuile en half waanzinnige we
zens), in dat zelfde land wordt met krach
tige hand verbetering gebracht in den
toestand van den gevangene. Te Fez heeft
men het zaakje reeds opgeknapt. Daar
zijn de gevangenissen gerestaureerd, schoon
gemaakt, keurig gewit en zijn er riolen in
aangelegd. Het voedsel wordt thans door
de regeering verstrekt en is natuurlijk veel
verbeterd. Ook zijn ten gevolge van een
scherp onderzoek verscheidene gevangenen
in vrijheid gesteld. En nu zijn van Fez
uit ambtenaren het binnenland ingetrokken
om overal in den lande het leed der ge
vangenen te gaan verzachten.
Zola is Zondag begraven. De vesti
bule in het sterfhuis was in een chapelle
ardente herschapen. Onder de vele kran
sen trok de aandacht een korengarve van
Dreyfus met de woorden „Alfred Dreyfus
a Zola." De familie Dreyfus had een krans
zonder opschrift gezonden. Ook waren er
kransen ingekomen van: de Joodschejeugd
in Algiers; en van den Vorst van Monaco.
In den stoet kwamen achtereenvolgens
Picquart, Mathieu Dreyfus, Brisson, Yves
Guyot, Clovis Hughes, Clemenceau, de
Vorst van Monaco, Faure (vertegenwoor
diger der regeering). Bij het voorbijtrek
ken der wagens met kransen juichte de
menigte op een der boulevards. Te half
2 was de stoet aan het kerkhof, waar
o. a. de minister van onderwijs den ge
leerden werker herdacht, wiens devies was
«Laat ons werken"en Anatole France,
onder luid applaus den strijder voor 't
recht in de Dreyfus-zaak, den held van
het «Ik beschuldig" huldigde. Bij het
terugkeeren werden aan Jaurès levendige
ovaties gebracht, waaraan hij zich onttrok
door in een rijtuig te springen. Een ont
zaglijke menigte zong socialistische volks
liederen. Bij de groote manifestatie ter
eere van Jaurès, waar tienduizend per
sonen juichend en fluitend bijeen waren,
was ook Alfred Dreyfus aanwezig. Hij
woonde ook de teraardebestelling bij,
trok zich eerst na afloop der plechtig
heid terug, en kwam onopgemerkt door
de menigte heen. Nadat de lijkkist in
den voorloopigen grafkelder geplaatst was,
werden de voornaamste helden uit de
Dreyfus-historie, te weten Labori, Picquart,
De Reinaeh, De Pressensé en Vaughan
luide toegejuicht. De menigte riep „Heil
en eer aan Zola, den apostel van het recht
Leve de vrijheid! Leve de republiek!"
Koos de la Reij. E. F. G. Douwes
Dekker, die met de Boeren meegevochten
heeft, deelt in het Bataviaansch Nieuwsblad
een en ander mede over generaal De la
Rey. Hij schrijft o. m.
Als goed leider, als onvermoeid plichts-
vervuller eischte hij ook ten strengste stipte
gehoorzaamheid, nauwe plichtsbetrachting
bij anderen. Nooit kon luiheid of onwil
in zijn oogen vergoelijking vinden. Tijdens
onze door dagelijksche gevechten, verken
ningen en schermutselingen afgewisselde
omzwervingen in de Magaliesbergen ge
beurde het eens dat in het Klein-Marico
lager eenige Boeren onwillig geworden door
het vermoeiende „trekken" De la Rey
placht steeds te zeggen«Een soldaat moet
nooit langer stilzitten dan noodig is om
het water van zijn soep te laten koken"
den moed hadden om hun veldkornet toe
te voegen: «Ons is nie beeste nie, wat jij
met die sjawbok maar kan vortjaag!"
De la Rey hoorde deze woorden, onge
lukkig voor hen. De meesten waren te
paard of reeds vertrokken. De wagens
waren ingespannen en het geheele lager
wal al «op die pad." Snel beraden, greep
De la Rey de lange ossenzweep van een
der Kafl'erleiders en nu bliksemden zijn
oogen weder de onwilligen hadden alle
reden zich te beklagen«Ik zal je wel
leeren, jullie laf harts, dat jullie niet meer
is as beesten?"
Van Oom Koos wordt verteld, dat hij bij
Bloemfontein in den Vrijstaat een weer-
spannigen Boer, die weigerde een gegeven
bevel op te volgen en waarbij die weigering
een feitelijk verraad was, koelbloedig heeft
doodgeschoten.
Met veel commentaar deed dit verhaal
des avonds bij de bivakvuron de ronde.
Ik geloof het gaarne. Bovendien dienen
zulke voorbeelden gegeven te worden.
Menschlievendheid is in zulke gevallen
niet op zijn plaats en ik heb het altijd
verkeerd gevonden van Louis Botha, toen
hij een zeker verraderlijk, naar de Engel-
schen overgeloopen en den Engelschen
informaties bezorgend lid van den Volks
raad, zekeren M. de genade bewees hem
het leven te schenken, toen dit sujet hem
in handen viel.
Na het gevecht van Hammanskraal (Juni
1900), waaraan wij, uitlanders, allen hadden
deelgenomen en waarin wij zoo gelukkig
waren De la Rey's aandacht te trekken,
kwam de generaal met zijn adjudant in
den avond naar ons vuur toegestapt. Zooals
gewoonlijk had zich een aantal jonge Boeren
bij ons gevoegd«die uitlanders is zoo banje
snaaksch" heette het: «hulle ken van die
mooie liedjes en hulle lol nou maar altijd."
«Heeren!" zei Oom Koos, op wiens nade
ring wij, tegen Boerengewoonte in, waren
opgestaan en het hoofd ontbloot hadden,
«ik heb nou-nou aan mijn adjudant gezegd,
hij moest aan u bekend maken wanneer
u versche paarden bij hem kunt krijgen.
Ik kom u dit nu zelf maar vertellen. Ik
kom de heeren ook nog danken voor hetgeen
zij hedenmorgen deden." Toen kregen wij
elk een handdruk van onzen braven leider
en op dien handdruk ben ik trotseher dan
een onzer Indische soldaten kan zijn op
de Militaire Willemsorde.
«Jullie zijn ütiksche kerels en ik wil
daarom dat gij nooit te klagen zult hebben
over mijn erkentelijkheid en behandeling.
Goeden avond."
Men herinnert zich de vreeselijke
spoorwegramp, voor enkele dagen te Arleux
geschied en waarvan nog verschikkelijke
bizonderheden worden vernomen.
Een Parijsch student, de heer Brisset,
die bij het reddingswerk behulpzaam was,
verhaalt hoe degenen, die aan 't gevaar
ontkomen waren, als razend door de velden
liepen, niet lettend op wie hen riep, on
gevoelig voor vermoeienis, tot 12 kilometer
ver.
Een reiziger was ongedeerdhij redde
een ander die onder den wrakhoop lag en
deze wenschte hem geluk. Maar plotseling
zei de ongewonde: «Ik sterf, mijn vrouw
woont". en hij was niet meer.
Een moeder moest worden geopereerd
terwijl zij het verbrijzelde lijkje van haar
kind nog in de armen bad.
Een ander, een jongmensch die naar zijn
verloofde ging, zorgde stervend, dat een
geldsom die hij bij zich had, aan den eige
naar zou toekomen.
't Was een vroeseljjk ongeluk, waarbij
dan ook 26 dooden vielen en velen voor
hun leven werden verminkt.
Maar thans is iets bekend geworden, dat
de ramp nog driewerf vreeselijker maakt.
Er zijn in de streek van Rijssel vele ko
lenmijnen en de mijnwerkers staan daar
sterk onder den invloed der theorieën die
de maatschappij en den mensch betei
moeten maken. Er is reeds bij één maat
schappij een staking uitgebroken, vóór een
geheel bekken is zij uitgeroepen en men
voorziet dat het geheele departement eerst
daags de weldaden der hoogste ontwikkeling
genieten zal.
Welnu, de Matin heeft een gesprek af
geluisterd tusschen twee mijnweikers die
reeds staken. De een zeide: Als men ons
geen voldoening geeft, laten wij den trein van
Parijs springen.
Een los gezegde zal men opmerken,
zonder verband met het ongeluk.
Maar
Dit ongeluk te Arleux was en is vol
komen onverklaarbaar: even te voren was
de wissel goed geplaatst, toen de trein er
over reed, stond hij verkeerd.
De groote werkstaking in Pennsyl-
vanië onder de steenkolenmijn werkers heeft
thans zulk een omvang gekregen, dat de
Regeering er ongerust door geworden is,
en als reeds kortelijk werd gemeld, Presi
dent Roosevelt zelfs er toe is overgegaan
om pogingen tot verzoening in het werk
te stellen. Personen die den toestand goed
kunnen beoordeelen beweren, dat de groote
financiers niet zoozeer ongerust zijn over
de werkstaking op zichzelf als wel omdat
de verkiezingen voor het Congres ophanden
zijn en de democraten van de algemeene
ontevredenheid gebruik zullen maken. De
nood is overigens zoo hoog gestegen dat
de steenkolen wel 23 dollar per ton kosten
en vele gezinnen het voordeeliger vinden
hout te stoken, terwijl de vraag naar
petroleum-kachels zoozeer is toegenomen,
dat de vraag het aanbod overtreft. De
bakkers dreigen met een verhooging der
broodprijzen. Het zeldzaam feit doet zich
zelfs voor, dat steenkolen nit Engeland nnar
de Ver. Staten gezonden worden. Dat zien
de mijnwerkers en de mijneigenaars in
Engeland met genoegen, want er werd
reeds gesproken van uitvoer van steenkolen
uit Amerika naar Engeland. Maar de
quaestie heeft nog eene andere zijde, want
die plotselinge vraag van de andere zijde
van don Oceaan heeft het gevolg, dat ook
de prijzen in Engeland rijzen en dat juist
nu daar vroeger dan ooit koud weder inge
treden is. De staking heeft nu reeds 21
weken geduurd. Aan het eind van de 19e
week berekende men al, dat zij 117,570,000
dollars of f 293,925,000 had gekost. Alleen
aan loon van arbeiders en beambten werd
30,770,000 dollars verloren. John Mitchell,
het hoofd der stakers, heeft dezer dagen
in een toespraak te New-York verklaard,
dat de mijnwerkers nog even sterk zijn als
bij het begin van de staking en dat zij niet
weder aan 't werk zullen gaan, vóór aan
hunne billijko eischen is voldaan. Had de
steenkolen-Trust, zoo zeide hij, vier maan
den geleden geweten, dat zij, om de Ame-
rikaansche mijnwerkers ten onder te bren
gen, ook het Amerikaansche volk ten onder
moest brengen, dan zou zij die eischen niet
hebben afgewezen." De wanhopige vast
beradenheid der stakers blijkt wel uit het
feit, dat zij met 3000 man een mijn in de
omstreken van Mount-Carmel, waar nog
gewerkt werd, hebben aangevallen en de
arbeiders verjaagd, waarna zij de gebouwen
door middel van dynamiet deden in de
lucht vliegen. Op den Now-Yersey en
Central-spoorweg deed men een kolentrein
ontsporen.
In het Engelsch geneeskundig tijd
schrift the Lancet beschrijft dr. Gibbon
een kind, met stompjes van de vier lede
maten geboren. Naar aanleiding daarvan
herinnert hetzelfde tijdschrift aan twee
merkwaardige gevallen van dien aard.
Mattheus Buchinger, geboren te NtLnberg
had iets langere armstompen dan het
wichtje, in the Lancet afgebeeld. Hij kon
muziekinstrumenten bespelen, teekjnen,
schrijven, goochelen en zich scheren. Bo
vendien heeft hij elf kinderen uit vier
huwelijken gehad. Hij is 48 jaar oud ge
worden. Nog merkwaardiger was het par
lementslid Arthur Kavanagh, overleden
1891deze bezat van armen en beenen
slechts bovenste derde gedeelten en kon
schrijven, teekenen, paardrijden en rijtuig
besturen, schieten en visschen.
Het boek van Ben Viljoen.
Een eerste gedeelte van generaal Ben
Viljoens werk over den oorlog is in de
Gartenlaube verschenen. Het stuk behan
delt Elandslaagte, Colenso, Spioenkop, Vaal-
krans en den terugtocht van de Toegela.
Over de houding der Nederlandsche en
Duitsche vrijwilligers gedurende den slag
bij Elandslaagte verhaalt Viljoen het vol
gende Bij het stormen werden de Engelsche
soldaten door muziek aangevuurd. „Ik
weet niet", zegt de schrijver, waarom de
Engelschen in het verdere verloop van den
oorlog Dooit meer met vliegende vaandels
en standaarden in het gevecht trokken en
ook nooit meer onder de tonen van de
muziek tot den storm aanreden. Waren
zij misschien bang, dat hun met roem be
dekte veldteekenen in onze handen vielen
Ben Viljoen ontkwam aan de slachting na
Elandslaagte. Op de vlucht hoorden hij en
zijn metgezellen «duidelijk het roepen en
smeeken van burgers, die door de lansiers
doorstoken werden" Generaal Joubert was
woedend over Elandslaagte. «Een deel van
je troepen," zeide hij tegen Viljoen, «is met
commandant Pienaar tot Newcastle wegge-
loopen. Ik heb juist aan den dapperen
commandant geseind om daar even te wach
ten ik zal hem een trein zenden, dan kan
hij harder vluchten. En de Duitschers en
Hollanders, die ontkomen zijn, moeten allen
naar Johannesburg terug. Ik wil ze hier
niet meer zien." Viljoen antwoordde:
«Generaal, dat is niet billijk. Die mannen
zijn vrijwillig met ons in den oorlog ge
trokken en hebben hun leven voor onze
zaak gewaagd. Wjj kunnen ze niet als
lafhartigen weer naar huis zenden." Ge
neraal Joubert was nog niet bedaard. Hij
verweet Lucas Meijer, dat hij te Dundee
Diet flink genoeg aangevallen had, Erasmus,
dat hij wegbleef in plaats van den vijand
in den rug te vallen. En nu nog Eland
slaagte 1
Ten slotte vond Joubert goed, dat Vil
joen de Hollanders en Duitschers in zijn
kommando opnam. De schrjjver meent,
dat Joubert's ongunstige meening vooral
uit afkeer van de officieren der Hollanders
en Duitschers voortkwam. Na Elandslaagte
waren er dertig Johannesburgers die huis
toe wilden. Zij gingen met een pas, waarin
stond, dat zij wegens lafhartigheid verlof
kregen.
Terneuzen. In de Oostbuitenhaven is
opgevischt het lijk van den sedert Don
derdagavond vermisten schippersknecht
W. van Loo, oud 20 jaar, thuis behoorende
te Middelburg, en varende bij schipper
P. Paulusse, van Rotterdam.
Iemand te Amsterdam zou gis
teren een ander in de Hobbemastraat een
lesje in het fietsen gevea, en legde zijn
overjas even op het trottoir. Leerling en
meester waren zoo vol aandacht bij hun
werk dat zij verzuimden de jas in het oog
te houden. Toen de les was afgeloopen,
was het kleedingstuk verdwenen.
De nachtvorst van 4 October (Vrijdag
op Zaterdag) heeft hier en elders groote
schade aangericht aan peulgewassen, jonge
hoornen, gras en klaver, en bloemperken.
Draagkracht van geluid. Het gefluit
van een locomotief kan gehoord worden op
4.300 meter, het gedreun van den trein
op 3.800 M., het schot van een geweer ot
het geblaf van een hond op 1.800 M., de
roffel van een trom op 1600 M., het ge
kwaak van een kikvorsch op 700 M., het
gesjirp van een krekel op 120 M., een etens
bel op 2 K.M.
Onze Infanterie
In den loop van het volgend jaar wordt
een nieuw regiment infanterie bij ons leger
opgericht. Het ligt in de bedoeling van
minister Bergansius, het wapen der infan
terie, thans bestaande uit 9 regimenten,
elk van 5 bataljons, waaraan in geval van
mobilisatie een zesde wordt toegevoegd,
gsleidelijk uit te breiden tot 12 regimenten,
elk in tijd van vrede bestaande uit 4 batal
jons, waaruit in geval van moblisatie on
middellijk 6 bataljons moeten gevormd
worden. Voor geval van oorlog zou daar
door dus verkregen worden een uitbreiding
met 7254 is 18 bataljons, terwijl voor
vredestijd het aantal van die onderdeelen
met slechts 3 zal toenemen. Het onder
scheid tusschen veld- en bezettingstroepen
zal vervallen.
Op een avond van de vorige week
bevond zich bij het postkantoor in het Frie-
sche dorp Akkrum een man, die op iets
scheen te wachten. Natuurlijk trok dat de
aandacht der voorbijgangers en besloot men
eindelijk de politie te waarschuwen. En
wal bleek nu Dat de man reeds drie uur
tevoren in de bus voor drukwerken twee
bankbiljetten hal geworpen, 1 van f 100
en 1 van f 25 hij had zulks gedaan uit
vrees, dat men hem zijn geld zou ontstelen.
Door bemiddeling der politie werd den
man, die op zulk een wijze met zijn finan
ciën omsproDg, het geld teruggegeven en
hem nachtlogies bezorgd. Bij nader onder
zoek bleek, dat de man melkknecht was
geweest in Duitschland, waar men hem
wegens bekomen kwetsuur een verzeke
ringssom was uitbetaald.
Boeren-emigratie.
Het is bekend, dat de generaals zoowel
als de gedelegeerden herhaalde malen hunnen
menschen op het hart gedrukt hebben hun
land niet te verlaten. Zeker zullen boven
dien slechts weinige personen, hetzij ge
boren Afrikaners, hetzij genaturaliseerde
oud-Nederlanders, lust gevoeld hebben hun
geboorteland of aangenomen vaderland voor
goed te verlaten. Evonwol, de omstandig
heden nopen verscheidenen van hen te
handelen én tegen den wensch hunner lei
ders én tegen hun eigen zin. Op het oogen-
blik toch is het vrijwel onmogelijk voor een
burger der Republiekon een permit te ver
krijgen om terug te keeren en vooral wan
neer hij oen oenigszins werkzaam aandeel
genomen heeft in den oorlog of door woord
of daad van zijn anti-Engelsche gezindheid
heeft laten blijken. Daar het nu duidelijk
gebleken is, dat Nederland noch willens,
noch bij machte is aan al deze personen
betrekkingen te verschaffen, waarin zij hun
levensonderhoud kunnen verdienen, zelfs al
is het op veel bescheidener schaal dan in
Afrika, moeten deze lieden elders een plaats
vinden, waar zij voor zich en hunne ge
zinnen het noodige kunnen verdienen. Twee
plaatsen komen daarvoor in het bijzonder
in aanmerking: Zuid-West-Afrika en Mada
gascar. Niettegenstaande de ongunstige
berichten, die omtrent het eerstgenoemde
land tot ons gekomen zijn wat betreft de
behandeling van immigranten, moet toch,
naar ik verneem, de gelegenheid voor de
inkomende Boeren tamelijk gunstig zijn en
hebben reeds verschillenden er een onder
komen gevonden, hetzij als employ"s van
de regeering, hetzij als landbouwer. Met
de booten van de Woermannlijn, die in het
laatst van elke maand van Hamburg naar
Afrika vertrekken, zijn reeds verscheidene
Boeren scheep gegaan.
Thans wat betreft Madagascar. Zooals
men weet heeft de heer Reitz voor zijn
vertrek naar Amerika twee van zijn zoons
daarheen gezonden om de rapporten door
anderen omtrent dit land uitgebracht te
controleeren. Zijn zwager en secretaris de
heer Mulder vertrekt binnen eenige maanden
daarheen om de Boeren, die naar Madagascar
mochten willen emigreeren, behulpzaam te
zijn. Hij heeft zich daartoe in verbinding
gesteld met de Fransche Ontginningsmaat
schappij «Sambizamo", welke bereid is aan
Boerenimmigranten gronden af te staan,
hetzij in huur of te koop.
Behalve dus de vestigingen in de streken
nabij Karibib en Twakopsmund in Zuid-
West Afrika, mag men ook een Boeren-
vestiging op Madagaskar tegemoet zien.
Alles in afwachting van een ommekeer van
zaken in Zuid-Afrika, die de Boeren weer
in staat zal stellen naar hun land terug
te keeren. (Raarl. Crt.)
Te Amsterdam is Zondagavond
zekere De Pruis in een twist door zijn
tegenpartij dusdanig met een mes gestoken
en aan het hoofd verwond dat hij aan de
gevolgen is bezweken. De dader is gevat.
Zaterdagnacht na een vechtpartij te
Enschedé legde een der vechtersbazen
zich elders in een hinderlaag. Toen een
ander een jongeling van 19 jaar, daar voorbij
kwam, sprong de aanrander vooruit en sneed
hem zoo over buik en borst dat de dood
spoedig volgde. De dader is gevat.
Goes. De Burgemeester van Goes brengt
ter algemeene kennis dat de verkiezing van
één lid van den Gemeenteraad ter vervanging
van den heer J. P. Wesselink, die ontslag
heeft genomen wegens vertrek uit de gemeente
door Burgemeester en Wethouders is bepaald
op Dinsdag 28 October 1902, de stemming
zoo noodig Donderdag 6 November 1902 en
de herstemming zoo noodig op Donderdag
13 November d. a. v. De opgaven van Can-
didaten onderteekend door minstens 18 kiezers
moeten bij hun worden ingeleverd op Dinsdag
28 October 1902 tusschen des voormiddags 9
en des namiddags 4 uren ten Raadhuize. De
inlevering der hierbedoelde opgaven moet
persoonlijk geschieden door een of meer van
de personen die de opgaven hebben onder
teekend. Formulieren voor de Candidaatstel-
ling zijn verkrijgbaar ter Secretarie vanaf 18
October 1902.
Ned. Herv. Kerk.
Drietal te GoesG. Boersma te Hol-
landscheveld, D. A. v. Krevelen te Beek
bergen en C. v. d. Hoeven te Domburg.
Beroepen te Zalt Bommel, F. Krop te
Franekerte Elburg, H. Bieshaar te
Groot Ammerste Brielle, F. F. J. v.
d. Plassche te Hasseltte Culemborg,
R. de Boer te Barchem.
Aangenomen naar Schoonoord door W.
H. de Bode, cand. te Zwolle.
Bedankt voor Leeuwen door W. H. de
Bode, cand.voor Kage door J. Barbas,
cand.
Hoedekenskerke. Onze nieuw beroe
pen predikant de heer E. Kuijlman, werd
Zondag in de voormiddaggodsdienstoefening
bevestigd door zijn vader ds. J. Kuijlman
te Prinsenhage met een preek naar aan
leiding van 1 Thes. 5 24. Aan de hand
oplegging namen deel de predikanten E.
M. van IJzendijk Az. te KapelleP. J.
Rossam Abbing Jr. te Nieuw Buinen en
M. ten Broek te 's Heerenhoek. Den be
vestigden leeraar werd door de gemeente
toegezongen Psalm 134 3. Des namid
dags verbond ds. E. Kuijlman zich aan de
gemeente met de woorden uit Ps. 51 17.
Een overtalrijke menigte vulde het kerk
gebouw geheel.
Geref. Kerken.
Beroepen te Hasselt, J. A. de Vries te
Fijnaart.
De Unie-Collecte bracht opte Drie
wegen bij Terneuzen 112,86\ te Ierseke
f91.39; te Nieuwdorp (geref. kerk) f20,74,
te Axel f 175,84, te Heinkenszand (geref.
kerk) f32.04, te Kamperland f 113,25, te
Ko'ijnsplaat met Kats f 106,78s.
Geïll. Weekblad v. h. Christelijk
Huisgezin, onder redactie van J. F.
Kastein. Amsterdam, I. Bremer.
Wij ontvingen afl. 1 van den len jaar
gang. Het belooft een degeljjk geïllustreerd
weekblad te zullen worden. De le afleve
ring 12 bladzijdeu groot formaat met pla
ten, bevat 0. a. hot begin van oen groot
verhaal „In den smeltkroes gelouterd".
Voorts andere opstellen als: Een nacht
maalsviering in Transvaal; Karei IX na
den Bartholomeusnacht, met plaat. Redac
teur van dit tjjdschrift is de heer J. F.
Kastein, gehuwd met een geboren Middel-
burgsihe: mej. Flipse. Hjj heeft lange
jaren in Nederland het Ohr. onderwijs ge
diend, laatst als hoofd der school te Wor-
merveer, is daarna anderhalf jaar onder
wijzer in Transvaal geweest, heeft aan den
oorlog deelgenomen, was anderhalf jaar in
Britscb Indië krijgsgevangene, en verloor
twee zijner kinderen in het vrouwenkamp.
De heer Kastein, wien wij echter veel
liever een flinke plaats als hoofd eener
school zouden gunnen als vergoeding voor
al hetgeen hij in Transvaal achterliet en
verloor, wil trachten door den arbeid aan
dit tijdschrift het brood voor zich en de
zijnen te verdienen. Men kan hem hierin
steunen door 't nemen van een abonnement.
„Alles zal rech komSchetsen uit
den strijd tusschen Boer en Brit, door
P. J. Kloppers. Met illustraties.
's-Gravenhage J. N. Voorhoeve.
Met talent geschreven, gelijk men 't
van Kloppers gewoon is, bieden deze bladen
u velerlei door hem zeiven meegemaakt,
of door betrouwbare inlichtingen verkregen,
uit den oorlog van Zuid-Afrika. Alles sal
rech komDit is de grondtoon en de
slotsom van die aangrijpende schetsen,
welke zulk een treurig licht werpen op
Engelands staatkunde en practijken en den
mond stoppen van allen die 't oordeel der
wrake zouden willen inroepen voor zooveel
schreiende, neen schreeuwende ongerech
tigheid.
Dit xoek zal veel gelezen worden, ook
om zijn illustraties. Het zal hopen
wij pok vele harten en beurzen
openen voor onze arme broeders in Zuid-
Afrika.
1
Amsterdam IX.
Het veekblad de Amsterdammer heeft
deze weer een plaat, voorstellende de vreugd
over denuitslag in Amsterdam IX. Willem
de Zwijgir staat daarbjj en zegt: «Waar
aan heb ik het verdiend, dat mijn naam
en Marixx' lied gebruikt worden bij dit
kabaal, <m het halve Nederlandsche volk
zijn recht te onthouden?" Dit slaat op
het zingsn van het Wilhelmus.
Het handelsblad teekent hierbij aan
Wij vrigen: waaraan heeft De Zwijger het
verdiend lat hem een tastbare onwaarheid
in den mud wordt gelegd?
Bedoeld wordt natuurlijk, dat wie geen
algemeen temrecht wil, aan de helft van het
Ned. volk Ijn recht onthoudt.
Meent ien daarmede de vrouwen die
ruim de !elft van ons volk uitmaken? Na
tuurlijk nif.. Het verwijt doelt op de manne
lijke Nedtrlanders die niet mogen mede
stemmen.
Is het war, dat deze «het halve Nederland
sche volk" vormen, namelijk van de Neder
landsche rrinnen?
Laat ons zien. Het getal mannen boven 25
jaar bedreig in 1901 1,176,703, het getal
kiezers voer de Tweede Kamer in dat jaar
609,511. Le grootste helft heeft dus reeds
kiesrecht.
Maar de overigen, die niet op de kiezers
lijsten vooromen, maken dan toch ongeveer
de helft uit/zal men zeggen.
Dat is zo. Maar daarom is het nog niet
waar, dat a:n die kleinste helft het kiesrecht
wordt «onthulden."
Of is hit onrechtvaardige «onthouding"
wanneer mfi niet als kiezers toelaat: de
gevangenen, de krankzinnigen, de wanbetalers
van belastinjen, de personen die zóó onzelf
standig zijn dat zij bedeeld moeten worden
Het aantallier uitgeslotenen bedraagt eenige
honderdduizenden. Zoo daalt het getal mannen
wien het kie.techt «wordt onthouden", al tot
een derde ol een kwart.
Maar er is meer. Het getal kiezers, krach
tens andere <eden dan belastingbetaling, be
droeg in iioi slechts ruim 45,000. Een
belachelijk klin aantal. Waarom is het echter
zoo klein? imdat vele tienduizenden werk
lieden en nijifren, die om een andere reden
kiezers kondej zijn, nalaten de kleine moeite
van aanmeldiig zich te getroosten. Niet eens
een aanmeldftg elk jaar, want wie eenmaal
wegens zijn htur kiezer is geworden, blijft dat
zoolang hij nitt verhuist.
Dat hebber wij, sedert de bestaande kies
wet er is, elk jair den werklieden voorgehouden.
En dat heeft <Het Volk" de vorige week ons
nagezegd.
Men beweer wel, dat het een onrecht is;
van de werklielen een aanmelding te eischen,
terwijl de belatingkiezers vanzelf op de lijsten
komen; maar ook dit is onjuist. De belas
tingkiezers moiten zich eenige malen :s jaars
den gang naar den ontvanger getroosten, wat
vaak heel tijdrtovend is. Is het dan te veel
gevergd dat aideren, op. wie die last niet
drukt, zich de noeite geven éénmaal zich aan
te melden ten stadshuize Ook dat hebben
wij al herhaaldllijk opgemerkt.
Het staat dis vast dat van de helft der
Ned. mannen de geen kiezers zijn, zeker de
helft, wellicht driekwart, die bevoegdheid
missen óf om juste redenen van uitsluiting óf
z. v.
Helena
O v e
Nijsse
OVEZ
Otte 22
hoorn
Jonge
der Bur
veer 32
Geb
Jonge
z. v.
Vermue
O v e
45 j.
Vermeul
RILL
nelis Dr
29 j. wi
Geb
David
Cornelia
