NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 181. 1902
Zaterdag 6 September.
16e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bij fit Miner Moert een Bpoisol.
Berichten.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
VOOR OEI BOEKEN.
DB UITGEVERS.
De toren der Stilte.
NA DEN VREDE.
3t
is Antonie v. d. Velde,
iehting te Veenhuizen ont-
van wij in ons vorig nom-
heden van het Commissa-
overgebracht naar bet Gast-
pig voor rekening van het
zal worden verpleegd.
Idelburg gearriveerde wel
bedenmorgen flink geboeid
rijksveldwachters naar den
verjaardag van H. M. de
g 1.1. alhier feestelijk her
uitsteken van vlaggen van
or de militaire wandeling,
inte, van de vele leden der
elmina" alhier, des avonds
fanfare-gezelschap »Wil-
het huis van den burge
ouden en werden de beide
iging door ZEA. geïnspec-
gde hij zijne tevredenheid
in de militaire oefeningen
wege de afdeeling der ver
een hoorn,
menigte volks trokken de
waar ter eere der Konin-
werden gelost, waarop ze
naar hun oefeningslokaal,
eds voorafgegaan door de
stond een kistje geurige
des burgemeesters aan de
iet fanfare-gezelschap »Wil-
zijne net versierde muziek-
irwijl nog eenige jongelieden
die straat lieten branden,
n goede orde kenmerkten
ezen nationalen feestdag.
ïeens kan van hier gemeld
ïeeute met eene bevolking
eerste acht maanden dezes
ival is voorgekomen en wel
ouw van 85 jaren.
rdag der Koningin is hier
stelijk gevierd. Door ruime
daartoe in staat gestold,
hoolfeest gegeven. Van één
jeugd gezellig bijeen. Het
werd afgewisseld door wan-
lde en door het dorp, be-
kgezelschap »0on Amore"
,t voor de noodige koekjes,
zorg gedragen was, spreekt
ot voor korteren of lange-
erwijl burgemeester en wet-
eden het van 't begin tot
ook de wandelingen mee-
van gelukwenseh aan de
len en eene dankbetuiging
ivangen. Het geheele dorp
de school versierd. Des
zezelschap eene uitvoering,
ne serenade te hebben ge-
e Vlissingen een 3 i/s jarig
speelde, in brand geraakt,
ebracht, is het kind, voor
worden geboden, overleden.
reeks 12 uur ontstond in
S. te 's-Gravenhage twist
iren en burgers, naar men
,n gelag. De twist werd op
poedig vielen er klappen,
-jarige korporaal der jagers,
biljartqueue een slag tegen
aarvan bij bewusteloos neer-
brachten hem per rjjtuig
i zorg der politie werd de
spitaal vervoerd, waar hij
s overleden.
fieier van justitie te Breda is
is genomen vrouw O. H.,
ting. Aan den wachtmeester
huis in brand te hebben
ringssom machtig te worden.
Katwijk aan Zee hebben een
Reeds een paar weken lang
sterrein zorgvuldig bewaakt
hte individuen, die om het
ierven. Na de jongste in-
Zee werd dicht bij de plaats
zakje van het stationskoffie-
n. Dit gaf den politieagenten
an dat hotel te doorzoeken,
lier genaamd, sinds een week
vond men 200 zilveren lepels
brekersgereedschap. Muller
steerd en heeft reeds bekend
ndvoort in het Groote Bad-
ken. o
vidu men te pakken heeft,
et feit, dat bij te Noordwijk,
ges stal, in de slaapkamer
drong en dien met een revol-
g hield.
welijke dierenmishandeling
eed zich op de kippenmarkt
voor hennen te doen door-
it Maas en Waal de dieren
oces-verbaal opgemaakt.
het oogenblik in haar mid-
dat, te oordeelen naar de
ekt, zijn oorsprong heeft in
De vrouwen loopen, naar
elde, half naakt en dragen
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Ontvangen van C. de K. te Koudekerke
Zand fO,5Ó. Van iemand die onbekend
wenseht te blijven fl. Totaal met 't vorige
f 4. Aanbevelend,
5 September 1902.
Een en ander van het Congres voor den
Handeldrij venden Middenstand moet wegens
plaatsgebrek tot Maandag wachten.
Zij slechts gemeld dat de besprekingen
als geëncadreerd (omlijst) waren door een
flink openingswoord van prof. Noordtzij, en
een kernachtig slotwoord van dr. De Visser,
terwijl 't woord van mannen als Rudolph
en Aalberse een goede plaats vond.
oot van 1,55 van Neuzen naai
agen wordt op deze reis te
De bekende sociaal democraat P. L. T(ak)
die de Raadsoverzichten uit Amsterdam
in de Telegraaf schrijft, legt den vinger op
een wonde die ook in andere gemeenten
begint te bloeden de financiën.
Hij schrijft»De belastingpolitiek van
de drie laatste liberale ministeriën (Tak,
Van Houten, Pierson) wordt nu voelbaar
voor de groote gemeenten".
Voor de groote gemeenten
Zoo vragen wij.
En wij dachten dat, vooral door de wij
ziging van het bekende artikel 243, de
groote gemeenten ontlast en veel kleine ge
meenten bezwaard waren geworden.
Goes tenminste met haar zwaar belasten
middelstand, kan er van mee spreken.
Toch, ook zóó blijft de opmerking van
den heer Tak kostelijk.
In 1891 moest de antirevolutionaire mi
nister van financiën er aan, omdat hij
volgens de liberalen de zaken in de war
stuurde. Een liberaal kabinet zou zijn
werk verbeteren
Daartoe moesten Amsterdams groote
burgemeester Van Tienhoven, Amsterdams
grootste financier Pierson, tot tweemaal toe
zelfs, Amsterdams beste afgevaardigden,
Tak, Cremer en dergelijke, naar voren
komen.
Dat het mis liep, werd al spoedig toe
gegeven.
Maar dat 'top zoo gevoelige wijze, nog
elf jaar daarna, dezen heeren nog eens
zou herinnerd worden, hoezeer hunne finan-
ciëele staatkunde heeft gefaald, hadden wij
niet durven denken.
In 't verwijt ligt tevens eene eereher
stelling voor het kabinet van 1888—'91.
De Goesche wethoudersbenoeming is door
de Goesclie Courant toegejuicht, op de door
ons veronderstelde gronden: de mogelijk
heid van de omzetting van het dagelijksch
.bestuur.
Wij kunnen daar inkomen, doch blijven
van meening dat in dit geval, tegenover
den nu afgetreden wethouder, waar het
slechts een benoeming voor enkele maan
den gold, deze partijoverweging kiesch-
heidshalve had behooren te zwijgen.
Wij nemen er voorts nota van dat de
Goesche Courant tot het naar wij meenen
in de laatste jaren door haar verlaten ex
clusieve standpunt is teruggekeerd: „bij
het verkiezen van wethouders dient
men toch partijgenooten te steunen".
Wij meenden dat men bij het verkiezen
van wethouders in de eerste plaats te
vragen had naar het gemeentebelang.
En wij weten ook dat in menigen ge
meenteraad met een liberale meerderheid
één wethouderszetel aan een antirevolu
tionair wordt ingeruimd, en omgekeerd
door de antirevolutionaire meerderheid een
zotel aan een liberaal.
Voorbeelden van het eersteAmsterdam,
Vlissingen, Kruiningen.
Van het laatsteGouda, Schiedam, en
verscheidene gemeenten in Friesland en
onze eigen provincie.
Dit (Joet men natuurlijk niet, om eenig
persoon of de tegenpartij een plezier te
doen, maar uit waardeering van talent en
ijver, en het heeft deze goede zijde,
dat in het dagelijksch bestuur geen partij-
voorstellen worden geprepareerd.
Trouwens in den raad eener kleine ge
meente bestaat hiervoor toch niet zoo groot
gevaar.
Intusschen, het ongeluk van j.l. Dinsdag
heeft dit nut gehad dat men nu weet dat
in den Goeschen gemeenteraad (zoo men
daar de Goesche Courant volgt) de deur
voor immer gesloten is voor een antire
volutionair om wethouder te wordendat
men daar altijd geestverwanten steunen moet
en de antirev. raadsleden zullen er uit
geleerd hebben dat zij altijd op hun post
moeten zijn zoo ze maar immer kunnen.
Daartoe zijn zij ook door de kiezers ge
kozen.
Onwillekeurig, als alles tot huis en haard
wederkeert om tot den gewonen arbeid
integaan, denkt misschien menig bejaarde
eens aan den tijd die voorbijging, en de jaren
die ze beleefden.
Wat is het toch veranderd 1
Op allerlei gebied
Wie kent de maatschappij van vroeger
Klachten hooren we nog overvloedig. Maar
wie roemt het heden hoven het verleden?
En toch zou er geen reden toe zijn
Ons maatschappelijk leven.
Twee en een half millioen zielen telde
de bevolking van Nederland na de schei
ding van België en Koningin Wilhelmina,
zijn kleindochter, kwam op den troon toen
de bevolking tot vijf millioen gestegen was.
Op denzelfden bodem is alzoo de bevol
king bijna verdubbeld, en die allen leven
in een land dat deze toenemende bevol
king voeden kan.
De Staatsinkomsten zijn met toege
nomen, en de Provinciale- en gemeente
uitgaven met hoeveel?
Dat kan ieder meelevende en meebe
talende van eigen provincie en gemeente
het best nagaan.
De rijkspostspaarbank telt in de bijna
20 jaren van haar bestaan de inbreng bij
millioenen.
De weelde van het leven is op ongekende
wijze toegenomen. Het reizen geschiedt
honderdvoud meer, de woning is rijker ge
stoffeerd, de kleeding is sierlijker, der
feesten is gansoh geen einde, de uitgaven
voor genot zijn op ongekende wijze ge
klommen.
Er wordt veel gespaard en ook veel
uitgegeven.
En daarom zal nog niemand kunnen
zeggen dat ons land een zuiver materialis
tisch land geworden is.
Of offert het Nederlandsche volk niet
kapitalen aan kerk en school en philan-
tropie Wie telt de sommen die aan de
Zending en aan de Boerenzaak zijn gegeven
Moge te roemen dikwijls niet oorbaar
zijn, altijd klagen is toch ook ongepast en
ondankbaar.
Naar aanleiding van de Goesche wet
houdersbenoeming ontvingen wij enkele
brieven, in antwoord waarop wij echter
melden dat de benoeming wettig heeft
plaats gehad.
Een ander die vernomen had dat een
enkele geestverwant van den heer de Jonge
diens val met leedvermaak vernomen had,
schreef ons Natuurlijk, wanneer een hard-
looper valt, in het feest bij de kruipers.
Overigens was wel diens val een val met
eere, waar men zich zoo gehaast heeft in
groote en kleine bladen te vertellen dat
zijn uitwerping slechts gevolg was van de
overweging dat er wel eens een antirevo
lutionair tot burgemeester kon worden
benoemd
Volgens bericht in de bladen is 'foordeel
van gedeputeerde staten ingeroepen over
't volgende geval dat zich bij de wethou
dersbenoeming in de jongste Raadsverga
dering te Bruinisse heeft voorgedaan.
Daar werden van de 6 aanwezige leden
op elk der heide candidaten 3 stemmen
uitgebracht. In strijd met artikel 51
Gemeentewet had toen herstemming plaats
waaraan »de twee" geen deel namen.
Toen bekwamen zij weer elk twee stemmen,
en werd de oudste in jaren de antirev.
aftredende wethouder Hoogerheijde ver
kozen verklaard.
Natuurlijk wordt deze benoeming ver
nietigd, misschien wel met een berisping
aan 't adres van den burgemeester die,
althans op dit punt, de wet niet kent, er bij.
Immers, reeds bij den eersten uitslag
had het lot tusschen de heeren Hoogerheijde
on Jumelet behooren te heslissen.
In Schuurmans »Wet enz.'' zijn bij art.
51 de gevallen genoemd dat hij Koninklijk
besluit besluiten zijn vernietigd waarbij
bij staking van stemmen de oudste in jaren
was verkozen verklaarden die waarbij na
staking van stemmen tot een tweede vrije
stemming was overgegaan.
Op Atjeh nog geen vrede.
Weer een treffen.
Wel een overwinning, maar toch met
offers.
Kapitein Colijn beeft twee hentengs van
de Gajoes ingenomen, 83 vijanden gedood,
58 geweren genomeD.
Aan onze zijde 10 gewonden en dooden.
Onder deze laatsten was ook de luitenant
Steyn van Hensbroek, ridder M. W. O. en
Lombokkruis, een dapper man van even
30 jaren.
Te Bombay. Op de hoogten van
Malabar. Hill. Een vreemdsoortig
monument. De gieren doodgravers.
Op het verhevenste punt van Bombay,
op de hoogten van Malabar-Hill verheft
zich een monument, genaamd ȟe toren
der Stilte" 't welk aanleiding geeft dat
vele vreemdelingen er een uitstapje naar
doen, zoowel wegens het prachtige panorama
als wel om het geheimzinnige dat daar
voorvalt.
Deze toren is voor een ieder gesloten en
men kan slechts dezelve benaderen tot op
vijftig meters afstand.
In deze toren zonder dak verslinden do
gieren de lijken der z. g. Parsen. Wanneer
een inwoner van dat geslacht gestorven is
voert men het lijk met groote pracht naar
den toren der stilte. De familie en vrienden
blijven op vijftig meters afstand van het
monumont en leveren hetlichaam aan speciale
beambten over die alleen het recht hebben
de lichamen op een metalen tafel in het
binnenste van den toren te plaatsen. De
gieren zweven in de lucht of wachten op
de hoornen der omringende tuinen, maar
niet een werpt zich naar beneden alvorens
het teeken door een der beambten, waarvan
wij zooeven spraken, gegeven is geworden.
Dit teeken bestaat in het klappen in de
handen. Alsdan werpen zich alle gieren
in den toren en na verloop van tien a
vijftien minuten is over 't algemeen hun
werk afgeloopen. Zij verschijnen op nieuw
en houden in hun bek nog eenige stukken
menschelijk vleesch welke spoedig ook ge
heel en al zullen verdwijnen.
Men verhaalt dat gedurende de pest die
te Bombay in 1897 heerschte de gieren
van den toren der Stilte aan hun taak niet
konden voldoen en dat men genoodzaakt
was gieren uit de omstreken van Bombay
te halen. Eene verkleinde afbeelding van
dezen beruchten Toren bestaat te Londen
in het museum Victoria Garden en men
kan er de inwendige inrichting van zien.
Deze afschuwelijke beschrijving is om zoo
te zeggen een treffend beeld der werkelijk
heid en men kan niet beter doen dan al
deze gieren die rondom den Toren der Stilte
op hun prooi wachten te vergelijken met
allerlei soort ziekten die ons beloeren. Die
het zwakke oogenblik afwachten, geschikt
om ons aan te tasten en ons te verslinden.
Al de ziekten zijn daar die op hunne slacht
offers wachten en wij zijn dikwijls niet
genoeg indachtig omtrent het gevaar dat
ons dreigt.
De man en de vrouw moesten zich steeds
nauwkeurig nagaan en nimmer de geringste
verschijnselen van verzwakking veronacht
zamen welke de voorboden der ziekten zijn.
Bij voorbeeld als gij een trap opklimt
en gij gevoelt U benauwd en verplicht op
te houden. Past opZulks duidt eene
verzwakking van het bloed aan, een bloed-
armoedigen toestand. Als gij bleek, vaal-
kleurig zijt, als gij U bij de minste krachtsin
spanning vermoeid gevoelt. Als gij slape-
looze nachten doorbrengt, des nachts erg
zweet, een tegenzin in eten hebt, treurig
gestemd zijt, alsdan hernieuwt Uw bloed.
Morgen kan het misschien reeds te laat zijn.
Wal te doen om zijn bloed te hernieuwen 1
Een enkel ding. Neemt de Pinkpillen. De
tot nog toe bekende grootste hernieuwer
van het bloed. Gij zult U spoedig genezen,
gij zult terstond Uwe krachten alsmede
Uwe eetlust terug vinden. Gij zult Uw
tijd en Uw geld niet verloren hebben, doch
Uwe verlorene gezondheid terug bekomen
hebben.
De Pinkpillen zijn over de geheele wereld
bekend en wij zouden attesten kunnen
publiceeren van de verstafgelegene plaatsen
van den aardbol, doch het zal onze lezers
meer belang inboezemen attesten van ge-
nezene personen in Nederland te vernemen.
Het was op zijn rondreis door Nederland
dat onzen verslaggever van den Heer Dirix
van Aubel te Maastricht vernam dat ook
vele wondervolle gevallen van genezing
zich ook daar ter stede hadden voorgedaan
en namelijk bij der Heer Penders herbergier
Nieuwstraat No. 1 te Maastricht. Onze
verslaggever begaf zich naar bovenstaand
adres en vernam uit den mond van den
Heer Penders de bevredigende uitwerking
der Pinkpillen op zijn gestel.
De heer Penders verklaarde alzoo, dat hij
sedert drie jaren lijdende was geweest aan
duizeligheid en flauwten die hem van tijd
tot tijd plotseling overvielen en hem vooral
op zijn zeventig jarige leeftijd ongerust
maakten. Wat ik er ook toe aangewend
heb, alles bleef vruchteloos tot dat ik op
zekeren dag in de couranten attesten van
genezingen las en op aanraden van den
Heer Aubel tot het gebruik der PinkpilleD
overging. Het resultaat is eveneens gunstig
geweest de duizeligheid en flauwten doen
zich niet meer voor en ik gevoel me veel
geruster.
Prijs f 1,75 de doosf 9.per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rotter
dam, hoofddepothouder voor Nederland en
apotheken. Franco toezending tegen post
wissel. Ook echt verkrijgbaar voor Middel
burg en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg. Ook echt verkrijg
baar voor Goes en omstreken bij Gebr.
Mulder, drogerijen en Verfwaren.
De eerste bezending van 10,000 ossen
uit Madagaskar is voor rekening van het
bestuur te Johannesburg aangekomen. De
Boeren zullen er beschikking over krijgen,
zonder betaling, om ze als trekossen te
gebruiken. De commissaris voor de natu
rellen, zegt dat thans 70,000 Kaffers op
den Rand wonen, tegen 13.000 verleden jaar.
Het Hooggerechtshof te Pretoria heeft in
een geval waarin een paard van een Engel-
schman opgecommandeerd was, beslist dat
de republikeinsche regeering tijdens den
oorlog het recht had, dit te doen, en dat
deze handeling niet viel onder den term
verbeurdverklaring van 's vijands eigendom.
De heer Poutsma verhaalt nog het vol
gende aangaande Engelsche misdaden door
hem gezien in Zuid-Afrika.
Toen de zg. drive in begin Februari |l.
in den Vrijstaat plaats vond en generaal
de Wet met commandant H. M. Botha op
zoo meesterlijke wijze door de omsingeling
heensloeg bij de plaats Kaalkrans, toen
hadden wij aan onze zijde eenige dooden
en gewonden. Het totaal dooden was 17
en het aantal gewonden, meest allen zeer
zwaar, doordat men gevochten had op 10
en 20 yards afstand, bedroeg 26, die ik
bijna allen in mijn hospitaal opnam.
Hebben de Engelschen niet in hun bladen
meegedeeld, zeker om hunne eigen infe-
rieuriteit te bedekken, dat De Wet met
eenige duizenden ossen was doorgebroken,
waardoor hij de Tommies in de schansen
had laten doortrappen? Wel lezers gelooft
er niets van. De Wet en Botha vochten
met hunne manschappen door de Engelsche
lijn, schoten khakie als ratten in hunne
schansen dood. „We lost an immense lot"
(wij verloren een massa mannen), zeide
een Engelsoh officier mij later.
Tengevolge van bovenbedoeld gevecht
was mijn hospitaal weer vol. Als er in de
richting van het hospitaal trekkende En
gelsche colonnes bemerkt werden, liet ik,
ingevolge overeenkomst met generaal De
Wet, altijd de licht gewonden en vervoer-
bare zieken vluchten in wagens en karren
daarvoor bestemd. Een Afrikaander merkte
eenmaal op„Look there, sick and wounded
Boers, flying for the civilised Britsch
troops!" (Kijk eens, zieke en gewonde
Boeren, vluchtende voor be beschaafde En
gelsche troepen
Toen we ditmaal zeker waren weer be
zoek van kolonel Rimington te krijgen,
waren velen in 't veld gegaan en behield
ik 22 zwaar gewonden in 't hospitaal.
Rimington zond zijn dokter naar mij die
kwam vertellen, dat hij hen allen gevangen
moest nemen. Ik protesteerde, sprak lang
en breed met hem, toonde hem den aard
der meeste verwondingen en hij werd ge
heel met mij eens, dat niet één vervoerbaar
was. Hij riep nu zijn orderly en zond
dezen met een brief naar den bevelvoerder,
dezen mededeelende, dat hij het met den
Dutch doctor eens was, dat vervoer onmo
gelijk was, dat hij zichzelven hiervan over
tuigd had en dat hij nieuwe instructies
wachtte.
De hospitaalsoldaat kwam terug en gaf
het door den dokter geschreven briefje,
waarop de kolonel geschreven had aan de
achterzijde„remove them all'' (voer ze
allen weg).
Eenige oude bokwagens kwamen nu aan,
een paar mijner wagens werden genomen
en nu werden de zwaar verminkten, zonder
behoorlijke en gepaste vervoermiddelen,
ten getale van 17 weggevoerd op open
wagens zonder veeren, zonder iets. Koos
Lourens, 18 jaar, van het district Vrede,
stierf op den wagen nog geen 2000 meter
van het hospitaal verwijderd. Hoe het met
de overigen gegaan is kwam ons niet
ter oore.
In het laatst van Februari kreeg ik bezoek
van een deel van kolonel Garrat's colonne,
onder bevel van luitenant-kolonel White.
Er stonden ditmaal bij het hospitaal een
groote ambulance-wagen, drie karren en
een wagen allen voorzien van een Roode
Xruisvlag. White gaf de volgende order:
«Bring them all out man, take what you
want and burn further the hole lot." (Breng
ze allen uit, man, neem wat je wilt en
verbrand de heele rest). In een oogwenk
waren de rijtuigen op een hoop getrokken,
een paar matrassen werden uit het hospitaal
genomen en daarmede werd alles in brand
gestoken. Terwijl de vlammen in den
vroegen morgen alles in een lichten gloed
zetten, deden de soldaten en officieren hun
best te stelen wat ze konden. Toen einde
lijk deze lievelingen aftrokken vermiste
ik uit mijn apotheek mijn goud horloge,
een verpleegster uit haar kamer een dames
horloge, een mijner adsistenten al zijn klee-
ren en schoenen en waren mijn trek- en
rijdieren weer verdwenen. Drie gewonden
werden ditmaal weder aan mijne zorgen
onttrokken.
Commandant H. M. Botha, wij kenden
