NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 158. 1902.
Dinsdag 15 Juli.
16e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buitenlandscb Overzicht.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bekendmaking.
Gemengde Berichten.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VliIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
14 Juli 1902.
Een deel der liberale pers klaagt dat
de „clericalen" in Zuid Holland bij de
verkiezing voor een lid der Eerste Kamer
de laatste koloniale specialiteit hebben
uitgeworpen.
Zij noemen dit een ramp.
Hoe groot moet dan de ramp, hoe snood
de euveldaad niet geweest zijn toen de
Eerste Kamer den grooten koloniaal Keu-
chenius uit het ministriëele zadel wierp
en de kiezers de koloniale specialiteiten
Van Asch v. Wijck te Amersfoort, Barge
te Rotterdam en Idenburg te Gouda hiel
pen weren.
Bij de waardeering dezer rampen moet
men echter altijd een weinigje rekenen
met de staatkundige overtuigingen.
Trouwens geen ander dan deze beslist
en zal blijven beslissen waar het verkie
zingen in politieke colleges geldt.
Vroeger hebben de liberalen machtige
conservatieven en later knappe antirevo
lutionairen, uit politieke overwegingen be
streden en uitgeworpen.
En dat was hun recht.
Niets natuurlijker dan dat 't men nu
ook hunne groothedeD doet.
Het niet te doen ware voor dezen een
beleed iging.
De Provinciale Staten van Zeeland heb
ben in hunne zomervergadering, gelijk wij
reeds zagen, de volgende subsidiën en
rentelooze voorschotten toegestaan
Subsidiën.
1. Stoomtramweg Hontenisse—
Selsaete 1 175000
2. Steiger Wolphaarsdijk 15800
3. Gemeente Nisse325
4. Gemeente Veere225
5. Ambachtsschool Goes 1000
6. Ambachtsschool Zierikzee 800
7. Zeevaartschool Vlissingen 350
8. Koepokinenting
9. Wagend. GoesWolph. Veer 250
10. Paardenfokkerij3550
Totaal aan subsidien f 198800
Rentelooze voorschotten.
1. Waterschap Eilanden Brandkreek f 10000
2. Oud-Vogelschor- 170pr-
3. Stoppeldijk polder
7235
16680
Totaal aan rentelooze voorschotten f 33914
Onder de tegenstanders van al deze sub
sidiën en voorschotten werden tal van
antirevolutionaire leden opgemerkt, terwijl
een van deze, de heer I)e Veer, op het
belang der belastingschuldigen wees.
Verandering van meester.
De leuze vrijheid, gelijkheid en broeder
schap is een mooie leuzemaar de geschie
denis leert, dat wie het hardst roepen over
vrijheid, eigenlijk niet anders bedoelen
dan verandering van meester. Nu
zijn de Sociaal Democraten zoo goed ge
weest dit ronduit te zeggen. Het is hun
niet te doen om gelijk recht voor allen
ze willen met hun aandeel in de macht be
zitten ze willen niet mede invloed uit
oefenen op den gang van zaken; neen zij
willen de arbeiders alleen baas doen zijn.
Daartoe hebben ze in de eerste plaats al
gemeen kiesrecht noodig. Dat spreken ze
telkens uit. Zoo b. v. in nummer 686 van
„Het Volk." Daar heet het o. m.
„Allereerst blijkt er uit, dat groote werkge
vers niet opzettelijk aau de politiek behoeven
te doen zooals de arbeiders; zij vinden van
zelve hun zaakwaarnemers in de bezittende
klasse, die nu eenmaal de regeering voert.
Maken de arbeiders zich hiervan meester, wat
niet gebeuren kan dan na verovering van het
algemeen kiesrecht, dan kunnen zij de regee-
ringsmachine gebruiken tot het voordeel van
hun klasse."'
Dit laat aan duidelijkheid niets te wen-
schen over eerst algemeen kiesrechtdan
zich meester maken van de regeerings-
machine en dan die machine gebruiken
tot het voordeel van één klasse met ach
teruitzetting van alle andere. Wie zieh
dus heden de verdrukten wanen, zullen
zoo spoedig mogelijk als verdrukkers op
treden.
En eenige regels verder heet het in dat
zelfde artikel
„Vervolgens spreekt uit deze geschiedenis
het zedelijk bederf der heerschgnde klasse.
Wie een geschenk heeft toegezegd, breekt niet
z'n woord, als dat wat duur blijkt te zijn.
Wanneer het hart der bezittende klasse nog
eens een enkele maal drijft tot een goede
daad, dan komt later 't koele verstand om die
daad weer ongedaan te maken. De bezittende
klasse verkeert tegenwoordig in een positie, die
haar niet meer veroorloof t goede daden te doen,
want die goede daden zijn al te zeer in strijd
met haar eigen belang. Daarom is het de
bezittende klasse in onze maatschappij niet
meer toevertrouwd de zaken dier maatschappij
te regelen, ze is verouderd en moet plaats
maken voor de arbeidende klasse, die daarvoor
echter eerst moet bezitten het algemeen kiesrecht
De bezittende klasse, wat zooveel betee-
kend als allen, die niet met de Socialisten
meegaan, kunnen geen enkele goede daad
meer verrichten. Ziedaar de slotsom van
iemand, die door een grauwen bril ziet en
daarom meent, dat alle dingen grauw zijn
alleen zichzelf kan hij niet zien en dien
zondert hij dan uit. Die bezittende d. i.
de niet-Socialistische klasse moet plaats
maken voor de arbeiders Dat juist niet,
maar wel voor de lieeren, die aan 't hoofd
der beweging staanal hebben die ook
over duizenden en millioenen te beschik
ken zij zijn niet-bezitters.
De vraag komt dus hierop neer, of de
maatschappij veranderen wil van meester
en zich krommen onder het juk der Sociaal
Democraten. Wie dien tijd beleeft zal
nog wel eens denken aan den profeet van
het Oude Verbond, die uitriep „Houten
jukken hebben ze verbroken, maar ijzeren
hebben zo daarvoor in de plaats gekregen."
N. Prov. Gron. Crt.
Naarmate do sociaal democraten het
buiten de verkiezingsdagen eerlijker zeg
gen, wordt het voor ons, die de verderfe
lijke beginselen der revolutie bestrijden,
te moer zaak op te passen.
Te Haarlem heeft een socialist gepoogd
als bemiddelaar op te treden, teneinde do
werkstaking te doen eindigen.
Plet Volk kapittelt hem hierover, en zegt:1
„En waar het reeds in gewone gevallen
niet op den weg van den klassebewusten
arbeider ligt, zich met bemiddelingsmodder
in te laten waar elk optreden buiten
de arbeiders om voor ons uit den
booze is daar grensde het in d i t geval
aan het misdadige, roet in het eten te gooien"
Elke bemiddeling dus is uit den booze.
Zij wordt met modder vergeleken.
Een sociaal democraat moet agiteeren,
ook al zou hij voor bemiddeling zijn.
Dat brengt zoo 't partijverband meel
Men herinnert zich nog wel hoe op
het jongste partijcongres der sociaal de
mocraten een gemeenteraadslid, lid der S.
D. A. P. werd afgestraft omdat hij den
burgemeester gesteund had in diens poging
om het gezag te handhaven bij een drei
gend conflict tusschen stakers en niet1
stakende werklieden.
Iets dergelijks had nu plaats.
Zonderlinge opvatting van de vrijheid
die ten slotte niet alleen de oogen onzer
vrienden maar ook van socialisten zeiven
zal doen opengaan voor het terrorisme
van deze strijders voor oene valsehe vrij
heid, en voor recht dat met 't grofste
onrecht gelijk staat.
Het Vad. maakt onder voorbehoud mel
ding van een gerucht in academische
kringen, dat de aanbevelingslijst voor een
opvolger van prof. Rosenstein aan curato
ren der Leidsehe universiteit zou zijn
teruggezonden, „omdat de minister daarop
miste den naam van den Scheveningsehen
arts, dr. Keuchenius".
Wij zouden willen vragen waarom pu-
blicoeren de liberale bladen toch derge
lijke praatjes?
Is bijvoorbeeld het hierboven genoemde
waar, dan blijft 't nog een open vraag of
hier al dan niet door Leidsehe curatoren
een bekwaam man is gepasseerd, en of
deze geleerde oude hoeron nog leven in
den goeden ouden tijd van „nul n' aura
de 1' esprit que nous et nos amis"; het
welk vrij vertaald beteekent dat alloen
liberalen knap zijn.
Is hot niet waar, welnu, dan is er weer,
met of zonder „voorbehoud" gelogen en
gelasterd; de logen heeft haar dienst ge
daan naar beide zijdenen het zondenre-
gister van dit kabinet is weer met een
onbeduidende euveldaad vermeerderd.
Een onbeduidende euveldaad, die een
deugd wordt, wanneer blijkt dat er ook
onder de geestverwanten van den minister
goed wetenschappelijk materiaal te vinden
is, en dit alleen maar niet uitkwam, de
wijl de liberalen en hun vriendjes een
deksel hadden op het aangezicht.
Ons dunkt de redactiën van liberale
bladen moesten dit elkander eens onder het
oog brengen.
ENGELAND.
Zaterdagmorgen deed Kitchener zijn in
tocht te Londen. Door den Prins van Wales
ontvangen en door bet volk luide en har
telijk toegejuicht, heeft hij al dien lof
alsof hij hem verdiend had niet inge
nomenheid aanvaard.
Volgende eeuwen zullen lachen om de
dwaasheid een held te verheerlijken die
zijn geheele krijgsmansleven niet anders
deed dan overwinnen door overmacht en
zijn ziel bevlekken met bloed.
In Egypte verwierf hij zich den titel
van »Lord" en den bijnaam »van Khartoum"
omdat hij met een groot Engelsch leger
met snelvuurkanonnen, die 300 patronen
in één minuut afschoten, een bende van
met speren en pijlen gewapende Derwichen
had overwonnen.
En in Zuid-Afrika overwon hij met be
hulp van driemaal honderdduizend dapperen,
gesteund door tienduizenden zwarte en
blanke bondgenooten en landverraders, van
list en verraad, van moord en brandvan
maxims en dumdums, de guarillabenden,
slechts 20 duizend man sterk, en ten laatste
een vrede weten te bewerken, misschien
wel door dubbelzinnige beloftendit moet
nog uitkomen.
De ellende die deze ellendeling over
Zuid-Afrika gebracht heeft, is met geen pen
te beschrijven. En dit al deed hij om nog
grooter ellendelingen dan hij zelf is, in de
gelegenheid te stellen zich mot het goed
der Boeren te verrijken, »opdat meer En-
gelsche beursspeculanten in grooter paleizen
zouden wonen in het West-End, opdat
meer Engelsche leden van »upper-ten" met
rijker uitgedosekte demi-mondaines in prach
tiger villa's zouden huizen aan de kusten
van de Middellandsche Zee".
Zijn terugkomst laat gemengde indrukken
na. Voor ons, Hollanders, wier stamge-
nooten hij heeft gedecimeerd. Voor het
Engelsche volk dat toch ook 't verlies van
enkele zijner zonen betreurten voor de
Engelsche regeering, van welke de twee
grootsten aan het ziekbed gekluisterd liggen,
op 'toogenblik van dezen koninklijken in
tocht.
Lord Salisbury heeft zijn portefeuille
neergelegd. Lord Balfour is tot minister
president benoemd.
De Koning verleende aan Kitchener een
nieuwe „Orde van Verdienste".
RUSLAND.
De keizer van Rusland ontvangt heden
bezoek van den koning van Italië.
Koning Victor Emanuol is Zaterdag
avond 9 uur te Wieballen op de Duitsch-
Russische grens aangekomen, en werd na
mens den keizer door een generaal begroet.
Hij inspecteerde de eerewacht, terwijl de
regimentsmuziek het Italiaansck Volkslied
speelde.
Zondagmiddag kwam de koning te Pe
tersburg aan en werd door den Czaar en
diens vrouw op Peterhof allerhartelijkst
ontvangen.
ZUID-AFRIKA.
Er komen al meer en meer berichten
in waaruit blijkt van argeloosheid bij de
Boeren en kwade trouw bij de Engelschen.
Zoo mag het onder anderen verbazing
wekken dat Milner den eed van trouw
aan den koning wil doen afleggen door
alle Boeren, terwijl toch in artikel 2 van
de capitulatie-voorwaarden slechts sprake
is van een verklaring door krijgsgevange
nen of door burgers buiten do grenspalen
der beide nieuwe koloniën af te leggen
en waarbij zij erkennen de positie van
onderdanen van Eduard VII te aanvaarden.
Vandaar dan ook dat tal van Boeren wei
geren den in. zeer bindende termen ge
stelden eed van getrouwheid af te leggen.
Zij houden vol, dat hun leiders, toen zij
de capitulatie-voorwaarden onderteekonden,
den eed voor hen hebben afgelegd.
Ook met de Basoeto's loopt het te avond
of morgen spaak. Onder hen zijn trouwe
Boerenvrienden. Een hunner hoofden,
Joël, verheolt zelfs zijn afkeer van de
Britten niet; hij is dan ook reeds naar
Maseroe opgeroepen om zich daar wegens
„hoogverraad" te verantwoorden. Hij
hoeft grooten aanhang onder zjjn volk, en
verdient meer achting dan Andries Cronjé
en andere schurken die hun eerstgeboorte
recht verkochten voor een schotel linzen.
Basoetoland heeft ongeveer de grootte
van Belgiö. Er wonen meer dan een
kwart millioen inlanders en minder dan
duizend Europeanen.
Het bericht, dat de generaals Louis
Botha, De Wet en De la Rey per Kanzier
naar Europa zouden vertrokken zijn, schijnt
onjuist.
President Steyn bevindt zich nog steeds
Vte Klerksdorp, waar hij onder behandeling
iSj van doctor Van der Merwe. Er moet
weinig hoop op zijn herstel bestaan, maai
bij zal nog wel eenige maanden kunnen
leven, denkt men.
Wij blijven den Heere bidden dat Hij
dezen vader zijns vaderlands nog opriehte
en tot een trooster zijns volk in 't leven
bohoude.
In ons volgend no. hopen wij op te
nemen de ambtelijke bewoordingen, waarin
het besluit vervat is, genomen door do
Boeren vertegenwoordigers op het Volks
congres te Vereenigng, Zaterdag 31 Mei j. 1.
Nu hebben wij er geen plaats voor; en
volstaan derhalve met do mededeeling dat
gelet is op de volgende feiten.
lo. Verwoesting door de Engelschen
van hun goed en have. 2o. Plaatsing hunner
vrouwen en kinderen in doodelijke concen
tratiekampen. 3o. Dat alle Kaffers zoo
binnen als buiten 't grondgebied gewapend
en vijandelijk zijn, wat een onhoudbaren
toestand schept in vele districten.
Nog pas waren 56 burgers op gruwelijke
wijze door de Kaffers vermoord en ver
minkt, te Vrijheid. 4o. Bedreiging door
Kitchener met 't verlies van alles, reeds
waren vele hoeven der strijdenden aange
plakt of verkocht. 5o. De geringe schade
die wij kunnen doen, dewijl wij de krijgs
gevangenen toch weer moeten loslaten,
terwijl onze burgers naar elders gestuurd
worden, zoodat ons overschot steeds kleiner
wordt. 6o. Die kleine schaar moet vechten
tegen een overweldigende overmacht en is
in feitelijken toestand van hongersnood,
zonder eenig uitzicht op mogelijke over
winning. - Ziedaar de korte inhoud.
F R A N R RIJ K.
De nieuwe minister van Binnenlandsche
Zaken in Frankrijk, Combes, is een onbe
duidend man, vrijwat minder groot dan
zijn voorganger Waldeck Rousseau, die op
't oogenblik met zijn jacht plezierreisjes
maakt en Zaterdag de gast was van deD
Duitschen keizer.
Hij is ook vooruitstrevender dan deze,
ook al is Waldeck Rousseau altijd radica
ler dan de radicaalste radicaal geweest.
Maar de nieuwe meerderheid is weer
wat rooder dan de oude, en daarvan on
dergaat ook de nieuwe minister al den
invloed.
Zijn voorstel tot sluiting van 2500 reli
gieuze scholen strekt daarvan tot voorbeeld.
In de Kamer is hij deswege door een
paar wel wat heetgebakerde clericale af
gevaardigden ondervraagd; en zijn daarbij
tooneelen afgespeeld, die weer eens doen
zien hoe groot de haat in Frankrijk is
tegen de Kerk en hare instellingen.
Niemand toch zal willen gelooven dat
de gesloten scholen landsgevaarlijk zijn.
Toch worden zij onder beschuldiging daar
van opgeheven en de onderwijzers naakt
aan den dijk gezet.
Zoo stormachtig was de jongste verga
dering in de Fransche kamer, dat de pre
sident de zitting sluiten moest.
Later werden met groote meerderheid
de clericalen in 't ongelijk gesteld.
De teerling is derhalve geworpen. Gelijk
de schoolwet van '78 in Nederland den
liberalen minister ten valstrik was, zoo
zal de wet op de congregaties voor den
radicalen minister het struikelblok zijn.
WEST INDIË.
Er komen droeve geruchten van nieuwe
uitbarstingen en aardschokken. De Soufiière
op Sint Vincent was weer eenige oogen-
blikken vreeselijken werd Vrijdag ge
volgd door een nieuwe uitbarsting van den
Mont Pelée op Martinique tengevolge waar
van de kabel, die dit eiland direct met
New-York verbindt, voor de derde maal
gebroken is.
De uitbarsting toonde zich eerst door
het verschijnen van een van bliksem
schichten doorsneden zwarte rookkolom.
Vuurkolommen hebben daarop de laatste
overblijfselen van St. Pierre in brand gezei.
Een steen- en aschregen is toen gedu
rende 25 minuten op Morne Rouge en
Fonte St. Denis neergedaald. De inwo
ners van Morne Rouge zijn gevlucht.
Er zijn geen slachtoffers te betreuren
en wel om de goede reden, dat in de ge
teisterde streek geen levend wezen meer
te vinden is.
Het moet den dag van de uitbarsting
allervreeselijkst heet zijn geweest.
Goes. Het 3e suppletoir kohier van
schoolgeld op school A over den cursus
190111902, vastgesteld door den gemeenteraad
in zijne vergadering van 27 Juni 1902, en
goedgekeurd door heeren Gedeputeerde Staten
van Zeeland bij besluit van 5 Juli no 65 is
heden aan den gemeente-ontvanger ter invor
dering uitgereikt.
Waarde. Door de dijkwerkers alhier
is een levende zeehond gevangen welke
van zijn moeder verdwaald was. Zij heb
ben het dier gedood en daarna aan het
vischbestuur te Bergen op Zoom geschreven
om te mogen ontvangen de daarvoor ge
stelde premie.
Waarde. In onze gemeente heeft zich
slechts één deelnemer aangemeld voor de
oefeningen in den vrijwilligen wapenhandel.
Met 1 Augustus a. s. is benoemd tot
postbode van Goes op 's Gravenpolder B.
Blommaard van Kloetinge.
Terneuzen. Zaterdagavond reed IC. v
D. en zijn vrouw, die melk naar stad hadden
gebracht, huiswaarts toen op den Hoekschen
weg het paard schrok voor een fietsrijder
en op hol giDg. De kar reed met zulk een
kracht tegen een daar staanden telefoonpaal,
dat deze in tweeën brak. Beiden werden
uit de kar geslingerd; de man kreeg het
wiel van de kar over zijn knie en liep nog
eenige andere lichte kwetsuren op. De
vrouw kwam er met eenige lichte schram
men en kneuzingen af.
In October zal te Middelburg ge
opend worden een wintereursus in land-
