No. 154
„Oprechte"
Haarlemmerolie.
Bijvoegsel van „DE ZEEUW" van Zaterdag 5 Juli 1902.
HisgpaM Apotheek,
De Hollandsche Hypotheekbank
Meerei - niet ïatciieerei:
Adverfentiën.
N. Bonten, 1820 Dordrecht.
Handel In Bouwmaterialen
„Dit ïoorzorg",
Maas Junior,
C. de Koning
Tilly.
Heeren Landbouwers.
Au! Au!
Dordrechtsche
Hypotheekbank
No. 2Attest.
Hoe de grassen en graansoorten zich
tegenover de Kali gedragen.
Gemengde Berichten.
De Naamlooze Vennootschap
TE DORDRECHT.
Voor de verspreiding van
Christelijke lectuur naar Indië
J. H. SCHAFFERS,
13 Achterstraat 15. HAARLEM.
f
A. DB TROIJE,
J. A. ZIP VAN TEIJLINGEN,
Dat wil zeggen men moet de ge
zonde menschen niet de pokken inenten,
maar men moet de pokzieke menschen af
zonderen.
Dat is door den oud-minister Lohman
herhaaldelijk beweerd, ook door den mi
nister Kuyper nu nog pas gezegd bij de
behandeling der Staatsbegrooting in De
cember van 't vorige jaar.
Bij andere besmettelijke ziekten wordt
het nut van afzondering der zieken vrjjr
algemeen erkend.
Maar bij pokziekte ontkennen de meeste
geneesbeeren dit.
D«. Schouten, arts te Bolnes, heeft, on
danks zjjn drukke werkzaamheden, nog
tgd kunnen vinden deze quaestie grondig
te onderzoeken, en in een lijvige brochure
die zich aangenaam lezen laat zijne
meening op dit punt uiteen te zetten en
toe te lichten.
Hij heeft ook de vraag onder de oogen
gezien, indien werkelijk toegegeven mag
dat het nut van het afzonderen der pok
lijders vaststaat, of dan het afdoende van
het middel wel even zeker is.
Er gaat namelijk aan het uitbreken eener
besmettelijke ziekte voor den lijder een
incubatie-tijdperk vooraf. Dat wil zeggen
een tijdperk dat hij de ziekte bij zich
draagt zonder het te weten.
Kan nu een poklijder in dat tijdperk
aan het uitbreken der ziekte voorafgaande,
zijn omgeving niet aansteken?
Minister Kuyper opperde dit bezwaar ook.
Ziehier wat hij er van zeide:
„Er staat tegenover het isolementssysteem
wanneer men het absoluut neemt, alleen dit
bezwaar, dat de ervaring heeft geleerd, dat
aan het uitbreken der pokziekte eene zekere
incubatie periode voorafgaat. In die incuba
tie periode kan men niet zien of iemand de
pokken heeft, ja dan neen, zoodat dan geen
sprake kan zijn van isolement en besmetting
derhalve niet is uitgesloten."
Opmerkelijk is hetgeen de heer Schou
ten op blz. 74 en vlg. zijner brochure
hierover mededeelt.
Volgens hem is besmetting tijdens het
incubatie-tijdperk zeer onwaarschijnlijk.
Hij verklaart dat de overbrenging van
de smetstof in 9999 van 10.000 gevallen
geschiedt door uitwendige overbrenging
van ziektokiemen.
„Het overbrengen van besmetting door
menschen geschiedt in 99.99 op gelijke
wijze, onverschillig of deze tusschenpersonen
zelf onvatbaar zijn, dan wel reeds de pokken
onder de leden hebben en wel zóó dat de
zulken, uitwendig dragers zijn van de
smetstof. Ik laat '/ïoo open, ten pleiziere
van hen, die willen beweren, dat de eenzame
pokpuist, die pas na de infectie ergens op
een of ander slijmvlies van ons lichaam
huist (dit toch is de verklaring van het incu
batie stadium) ook misschien wel een bron
van besmetting zou kunnen zijn. Erg waar
schijnlijk is dit echter niet. De smetstof is
gebonden aan den inhoud van een pokpuist
en aan het bloed. Inenting van zweet, speek
sel, urine, sputa van poklijders, verwekt geene
pokken. Wel zijn de pokken reeds in een
vroeg stadium besmettelijk, maar de meeste
geleerden durven de besmettelijkheid tijdens
het incubatie-tijdperk hoogstens vermoeden."
Er behoort moed toe, om tegenover het
gevoelen van duizenden doctoren deze
meening uit te spreken.
Maar voor ons, leeken in de edele ge
neeskunde, is het niet moeilijk ons op het
getuigenis van dezen arts, die zoo grondig
de zaak onderzocht heeft, te verlaten.
Maar wij zouden tevens wenschen dat
ook andere geneeskundigen zich uitspraken.
Is inderdaad hetgeen dr. S. schrijft juist
dan mag men veilig zeggen dat door alle
lijders af te zonderen het gevaar voor be
smetting volstrektelijk is afgesneden.
En is tegelijk alle grond benomen aan
het dwaze praatje dat ongevaccineerde
personen een gevaar opleveren voor hunne
omgeving. Immers dat gevaar is alleen
daar aanwezig waar de smetstof aan
lichaam of kleederen wordt medegedragen
en dat kan door ingeünten precies even
goed geschieden als door niet-ingeënten.
(l) Medische bezwaren tegen Vaccinedwang
door J. P. Schouten, arts te Bolnes. Boek
drukkerij de Vecht, Breukelen.
LA.INDBOÜW.
Wanneer er door bemesting of op een
andere wijze de eene of andere stof in den
bodem komt, wordt deze niet altijd vastge
houden. Slechts enkele stoffen blijven ge
durende langen tijd in den grond, worden
door den bodem geabsorbeerd, zooals men
het noemt.
Onder die bekleedt de kali een zeer voor
name plaats. De kali wordt dus, eenmaal
in den bodem, door den grond gedurende
geruimen tijd vastgehouden. (Het zij hier
bijgevoegd, dat het absorptievermogen van
de verschillende grondsoorten niet hetzelfde
is. Bij kleigronden b.v. is het veel grooter
dan bij zandgronden.) De kali gaat in den
bodem gedeeltelijk in onoplosbare verbindin
gen, b.v. in kiezelzure en humuszure zouten
over, die dan door verschillende invloeden,
o. a. door de inwerking van het afgeschei
den woitelzuur der planten in oplossing tre
den en zoo geschikt worden tot voedsel voor
de planten. Het laat zich begrijpen, dat de
stoffen, waaraan de kali bij hare intrede in
den bodem gebonden is, zich van haar af
scheiden en zich met andere stoffen verbin
den, die dan vaak oplosbaar zijn en met
het bodemwater weggespoeld worden. Dat
is b.v. het lot van de chloorverbindingen,
die met de kali in den grond komen. Deze
verbinden zich b.v. met kalk en gaan in
den vorm van oplosbaar chloorkalk reeds heel
spoedig met het bodemwater naar den on
dergrond.
Hoe gedragen zich nu de grassen en graan
soorten ten opzichte van de zich in den
bodem bevindenden kali? Voeden zij zich
alleen met de overvloedige aanwezige kali,
opgelost in het water? Hebben zij ook soms
het vermogen de in geringe hoeveelheid in
het grondwater opgeloste kali te benutten
Of eindelijk, bezitten zij de kracht de on
oplosbare kaliverbindingen oplosbaar te ma
ken en voeden zij zich met de zoo vrij
geworden kali?
Deze vragen zijn alle van het hoogste
gewicht, want daarmede hangt ten nauwste
samen de wijze van bemesting, de hoeveel
heid kali, die men geven moet in een be
paalde vruchtopvolging. Hebben wij bv. een
gewas, dat zijn kalivoedsel alleen put uit
gemakkelijk opneembare kaliverbindingen, in
overvloedige mate in oplossing aanwezig, en
laten wij dit volgen door een gewas, dat ook
het vermogen heeft de moeilijk oplosbare
kaliverbindingen oplosbaar te maken, dan
zouden wij het eerste gewas een sterke kali
bemesting moeten geven en het tweede laten
teren op den voorraad van vorige jaren.
Wat de grassen betreft, en met deze, alle
weideplantenhet is reed3 door vele proeven
aangetoond en elke landbouwer kan er zelf
de proef van nemen, dat deze alle zeer veel
kali noodig hebben en behooren, tot die
gewassen, die zich voornamelijk voeden met
de kali, die in overvloedige mate in op
losbaren vorm voorhanden is. Zij zijn dus
zeer dankbaar voor een directe kalibemesting.
Zij nemen zelfs meer op dan voor hun nor
malen groei absoluut noodig is. Deze kali
is natuurlijk niet verloren, wanneer het gras
of het hooi op de boerderij blijft, want dan
komt het toch later in den stalmest. Van
de graansoorten behooren de gerst en de
rogge tot de gewassen, die zich voorname
lijk voeden met de in gemakkelijk opneem
baren vorm aanwezige kali. Zij bezitten
dus niet het vermogen de kali uit de moei
lijk oplosbare verbindingen oplosbaar te
maken. De gerst en de rogge zijn dus twee
gewassen, die voor een directe kalibemesting
een grootere oogst, met meer en gezonder
stroo in ruil geven. De tarwe wordt ge
woonlijk gezaaid op kleigrond, dus op een
bodem, die uit zijn aard weer kali bevat.
Zij bezit het vermogen door haar wortels de
kali uit de onoplosbare verbindingen op te
lossen en tot zich te nemen. Zij kan dus
in de vruchtopvolging zich voeden metde van
vorige jaren in den grond aanwezige kali.
Op lichten zavelgrond, waarop ook vaak
tarwe verbouwd wordt, zal het aanbeveling
verdienen een niet te sterke, directe kali
bemesting te geven. De haver is zeker het
graangewas, dat de meeste kali uit den bodem
haalt, maar ook het gemakkelijkst. Alle
kali, die aanwezig is, in welken vorm ook,
is van hare gading. Een directe kalibe
mesting behoeft zij dus niet. Men denke
er echter aan, dat na dit gewas per HA.
gemiddeld 58 K.G. (aanwezig in ongeveer
500 K.G. kaïniet) kali aan den grond ont
trokken is en het volgende gewas, dus alleen
om die reden reeds, een kalibemesting be
hoeft.
Volgens de „Neueste Nachristen"
heeft het bij de begrafenis van Koning
Albert van Saksen de algemeene aandacht
getrokken dat de Keizers van Oostenrijk
en Duitschland allesbehalve hartelijk jegens
elkaar waren. Ternauwernood wisselden
zij een paar woorden met elkaar en zij
hebben elkaar geen visites gemaakt. Keizer
Wilhelm kwam slechts een paar minuten
vóór den lijkdienst te Dresden aan en
vertrok weer onmiddellijk na afloop. In
verband hiermee brengt men de weigering
van Keizer Frans Jozef om te Neurenberg
het jubilee van het Germaansch Museum
bij te wonen. Zou Oostenrijk weinig ge
neigd zijn om de „Tripe-alliance"' te her
nieuwen, zonder de waarborgen te erlangen
voor een handelsverdrag waardoor dit rijk
gevrijwaard zou blijven voor de nadeelige
gevolgen van het nieuwe Duitsche toltarief
Nieuwe bezwaren zijn gerezen bij den
bouw van den tunnel door den Simplon. De
geologen hadden de temperatuur in deze
tunnel op hoogstens 4042 graden geschat
maar thans reeds bedraagt zij 50 graden
en men vreest dat bjj een verder voort-
dringen in den berg de warmte nog veel
grooter zal worden.
Eerst die verschillende uitstroomingen
van water en nu dit weer! Waarlijk, veel
geluk is er niet bij deze onderneming.
Keizer Wilhelm heeft den opper-bur-
gemeester van Keulen laten weten, dat hij
liet voornemen koestert om de fortificaties
dier stad te doen verdwijnen en de terreinen
der militaire »zone" te verkoopen aan de
stad voor 98,000.000 Mark.
Wat een bliksemstraal kan uitwerken.
Bij een onweer in Klausthal, in den
Harz, sloeg de bliksem in een houten paal,
in welks kop twee draadnagels van 4 m.M.
middellijn afsmolten. Een zoodanige smel
ting kan door geen smidsvuur verkregen
worden; zij gelukt eerst door middel van
een electrischen stroom van 20000 volts
en 200 ampères. Veronderstelt men: dat
de werking van den bliksem één seconde
geduurd heeft, dan heeft deze straal een
arbeid van 5000 paardenkracht verricht;
echter is veel waarschijnlijker, dat de
bliksem slechts Oio seconde geduurd heeft;
dan is zijn arbeid 50000 paardenkrachten,
d. w. z. de arbeid om 3,750,000 KG. in
één seconde één meter loodrecht op te
tillen. Vlies. Crt.
De anti-clerieale beweging in Spanje
geeft tot allerlei wanordelijkheden aanlei
ding. Men meldt uit Alicante, dat op het
oogenblik, toen de processie van het Heilige
Hart de St.-Nikolaaskerk verliet, een zeer
groote menigte kreten aanhief van „Leve
de vrijheid Weg met het clericalisme
Eenige lieden vernielden twee crucifixen
en rukten geestelijken hun gewaden af. De
gendarmerie en de infanterie kwamen tus-
schenbeide. Zij werden luide door de menigte
toegejuicht, die aldus te kennen wilde geven,
dat enkel tegen de kerk gemanifesteerd werd.
De prefect deed de menigte uiteenjagen
en de processie besloot om ondanks alles
toch naar buiten te gaan. Toen echter
sommige leden der processie, leve de Paus!
en leve don Carlosriepen, antwoordde het
publiek weder met andere kreten en raakte
men opnieuw handgemeen. Met moeite
werd de orde hersteld.
Voor de geschiedenis van het verkeer
te Berlijn is deze week niet van belang
ontbloot. De laatste paardentramlijn toch
verdwijnt uit het Berlijnsche straatleven.
Nog voor weinige jaren werd deze tram
in straatdeuntjes bezongen, ja zelfs in
novellen en romans vervulde ze vaak een
rol. De vaktentoonstelling van 1896 gaf
haar den eersten slag. Ze bracht niet
alleen de mogelijkheid, dat dames boven
op de tram gingen zitten wat 20 jaar
lang onzedelijk was geacht doch ze
schonk Berlijn ook de eerste electrische
lijnen. De strijd tusschen paard en mecha
nische kracht voerde ook hier tot de zege
der laatste. Op de paardentram, waarmede
men vroeger zoo geschwarmt had, begon
men te schimpen.
En nu is het al zoover, dat de genade
slag is toegediendWederom een stap
verder in de richting van de horseless-age.
(N. Ct.)
In Rusland neemt de gisting onder de
boeren toe, terwijl zij voor de gebeurtenissen
in de gouvernementen Poltava en Charkov
groote belangstelling toonen. Overal wordt
blijk gegeven van een grooten wrevel tegen
de grondbezitters en de politie. De boeren
zouden overtuigd zijn, dat binnen korter
of langer tijdsverloop het grondbezit aan
hen zal overgaan. De regeering kan zich
dat alles niet verklaren, dan door de revo-
lutionnaire propoganda. Nimmer was haar
wantrouwen tegenover de meer ontwikkel
den op het platteland zoo groot, als tegen
woordig. Bijzonder onaangenaam zijn haar
de statistieken der Semstwo's of landelijke
raden. In elkele gouvernementen is het den
Semstwo's verboden dit jaar statitieke ge
gevens te doen inzamelen, terwijl van
rijkswege statistieken in de plaats daarvoor
zouden worden gegeven. Een tweede cate
gorie van verdachte personen schijnen de
onderwijzers te zijn. In den laatsten tijd
is in verscheidene plaatsen bij hen huis
zoeking gedaan.
De oudste protestantsche kerk in Japan,
te Yokohama, vierde den 10 Maart in haar
kerkgebouw haar dertigjarig bestaan. Zij
telde in 1872 elf leden; sedert traden 1795
leden tot haar toe. De eerste leeraar der
gemeente ds. Ballagh, sprak een feestrede
naar aanleiding van Openb. 2 4. Maar
ik heb tegen u, enz. Onder de sprekers
die 's avonds optraden, was ook de Hon.
K. Kataoka lid van het Lagerhuis.
Het Amerikaansche kabinet heeft am
nestie verleend aan de Filipino's, met inbegrip
van Aguinaldo. Of deze laatste nu ook op
zjjn beurt de Amerikanen amnestie verlee-
nen zal dat zjj hem op zoo laaghartige
wijze hebben weten in handen te krijgen
Uit het mierenleven.
Vrjjheer von Ulmenstein te Dubno bij
Bomheemsch Skalitz was in het bezit van
een pruimenboom, welke geregeld door
mieren werd bezocht, die hem de vruchten
betwistten. Om ze te weren, bracht hij
aan den stam een ring van rupsenlij m aan.
De uitwerking op de mieren was hoogst merk
waardig en onverwacht. De van onderen
opklimmende dieren geraakten onmidellijk
in groote opgewondenheid en liepen langs
den rand van den lijmring, voorzichtig met
de voelsprietjes tastend, rondom den stam;
dan echter keerden zij, de onmogelijkheid
der bemoeiingen inziende, om; hetzelfde
deden de van onderen narukkende scharen.
Toen werd er een groote krijgsraad gehou
den, en het resultaat bleek na nauwelijks
een uur. Dicht bij den boom namelijk
lag een met zand bestrooide weg, en van
daar hadden de dieren hulp. Elke mier
nam daar namelijk een zandkorreltje, en
zoo beladen beklommen de scharen weder
den boom en kleefden hier het eene kor
reltje na het andere op eene bepaalde plaats
aan den kleefring, die eene breedte van 8
centimeter kreeg. Na drie uren waB de
volharding der diertjes bekroondeene ge
regeld bepleisterde, ongeveer 8 millimeter
breede kunstweg was dwars over de lijm
gelegd en werd dadelijk voor het verkeer
geopend, dat dan ook direct zijn ongestoor-
den voortgang nam, daar de eigenaar van
den boom zulk een bewijs van omzichtig
heid bij de diertjes niet onbeloond wilde
laten en ze nu met rust liet.
Bjj Rampurach in Engelsch-Indië is
een trein door een cyloon omgeworpen.
Acht en twintig personen werden gedood
en gewond.
De kracht der Java-Thee
en de geur van de Chineesche
is vereenigd bij de thee merk
Zij is overal verkrijgbaar.
Zuiver smakende
KOFF1J,
van de
goedkoopste
tot de
puikste soorten
Specialiteit in dessert-koffij.
Wat doen mijn eksteroogen pijn
Welnu gebruikt de likdoornpleister
a f 0,35 per pleister en u bent ze bin
nen acht dagen kwijt.
Ylasmarkt,
Middelburg.
Kasteelstraat O 379, Vlissingen,
biedt zich aan voor de levering van alle
BOUWMATERIALEN.
Prijsopgaaf zenden zij direct na
aanvraag.
Aanbevelend,
A. HUSON.
Directeuren- Mr. F. N. SICKENGA
directeurenj c> yR[ESEi\DORP Jz.
De BANK leent Geil onder eerste
hypothecair-verband tegen 4x/4 a 4'/2
pCt. en geeft 4 Pandbrieven uit
van f 1000, f 500, f IOO en van f 50
tot den koers van 99Y2 pCt.
Inlichtingen worden verstrekt door
de Bank en door de HH. YAN HEEL
Co. te Goes en C. YAN STRIEN
te 's-Heer Hendrikskinderen.
hebben wij noodigbereidwillige harten,
handen en voeten. Harten om gaarne en
mild een gift af te zonderen, handen om
de postwissels of aangeteekende brieven in
te vullen, en voeten om de bijdragen naar
het postkantoor te brengen, opdat boven
staand doel naar behooren bevorderd moge
worden. Komt, lieve lezers, lezeressen,
vrienden en vriendinnen onzer Militairen,
toont dat gij gaarne in dezen mede arbeidt
en een zegen voor onze arme jongens in
Indië wilt zijn. Straks is het tijd om be
stellingen te doen, helpt s. v. p. om uws
lieven Heilands wil, dat we niet al te be
krompen behoeven te zijn met bestellen.
Niet waar? waar niet gezaaid wordt, ban
niet gemaaid worden, en waar spaarzamelijk
gezaaid wordt, wordt spaarzamelijk gemaaid.
Wjj willen den moed niet verliezen en heb
ben goede hope dat onze tweede roepstem
meer en rijker vruchten voor onze geestelijk
arme jongens in Indië afwerpe dan onze
eerste bede.
Dankbaar vermelden wij de ontvangst
der volgende anoniem gezonden bijdragen
uit Amsterdam van N. N. f25.voor lec
tuur en f 15.voor Zuster Jansz voor een
verkwikking onzer zieke en gevangen jon
gens met Kersfeest; N. N. f 1.V. S.
fl.—L. G. te A. f 1.G. of C. P. 2
Coup. ad fl.50, f3.— Mevr. M. F. H. te
M. f2.50; G. Straatman te f0.50; N. D.
te K. f2.50; Mevr. G. te D. fl.V. L.
te W. fl.—N. N. te f 1.-; Mejonkvr.
S. te H. f25.— Mevr. P. P. te F. fl.50;
J. C. V. M. te U. f 0.50; J. V. IJ. te Goes
fl.50 uit de bidstondbus. Voorts enkele
partijtjes lectuur, veelal te vuil of ongeschikt;
een goed pak ontvingen wij uit Nijmegen
van en een idem van Mevr. C. te L. Verder
eenige partijtjes gebr. postzegels ten dienste
der Zending. Nog enkele giften ontvingen
wij waarvan de afzenderB bericht ontvingen.
Wie helpt nu s. v. p. verder? Nog geen
derde der som, die, matig berekend, noodig
is, ontvingen wjj. Wie der rijk bewelda-
digden zendt eens een flinke gift? Men
zende s. v. p. geen oude en vuile preeken
en couranten. Beleefd en dringend aanbe
velend zien wij iedere bijdrage, groot of
klein, verlangend tegemoet. Duidelijke op
gave volledig adres wordt vereischt om de
ontvangst te vernemen. Wat men voor deze
zaak over heeft, zende men onder het motto
„voor Indië" met bijvoeging van den naam
van dit blad.
üw dw. dnr.
21 Juni 1902.
A. GRUIJS Sr.,
Zaandam,, Molenpad.
FERDINAND BOLSTRAAT 11,
AMSTERDAM.
Wettig gedeponeerd Handelsmerk.
Levering vanHomceop. Genees
middelen, Hamamelis Extract en
Hamam. Preparaten voorkomende in
de prijscourant van Dr. WILLMAJR
SCHWABE, te Leipzig.
Solied en billijk.
Apotheker.
De goede kwaliteit Brandewijn die
door de firma MAAS Junior te Mid
delburg wordt verkocht is bij uit
nemendheid geschikt voor den Vruchten-
inmaak
Bewijs. Dat mijne kwaliteit zoo
zeer geroemd wordt en voldoet is
dat een concurrent trachtte mijn leve
rancier te bewegen mij niet meer te
leveren
MIDDELBURG.
Hierdoor maak ik bekend,
dat ik, teil einde den verkoop
van namaaksel van mijne
„OPRECHTE" Haarlemmer
olie onder mijnen naam tegen
te gaan, in de flesehjes mijnen
11 :i ;i 111 hel) laten gieten
en de billetten, waarin deze
gewikkeld zjjn, voorzien liol>
van een WETTIG GEDE
PONEERD SLUITETI HET
met mijn ROODE handteeke-
ning.
Alle flesc lij e s w a a r n
dus niet de naam O. de
Koning Tilly- is gegoten
zijn beslist namaak van
mijne alleen Oprechte Haar
lemmerolie. Men eïsohe dus
steeds de Haarlemmerolie
van deze beide kenmerken
voorzien, als zijnde de eenige
echte.
Mijne oprechte Haarlemmerolie is ver
krijgbaar te Middelburg bij W. HU-
BREGTSE. J. P. CORBEEL en C.
GEENSEN'; te Goes bij G. M. DEN
HERDER en K. SNOEP Wzn.te
Oostkapelle bij C. DEN HOLLANDER
Pz., Winkelier.
Wilt ge een WANMOLEN die alle
concurrentie wederstaat, die reeds 24
maal op Landbouwtentoonstellingen is
bekroond, en op de laatstgehouden Land
bouwtentoonstelling te Zierikzee weder
den hoogsten prijs verwierf, bestelt ze dan
bij ondergeteekende, die er meer dan
600 heeft gefabriceerd en met lof af
geleverd.
Middelburg.
P. S. Heeft ook nog oude, goed te
gebruiken Wanmolens te koop.
verstrekt gelden onder eerste
hypothecair verband.
Middelburg. Agenten.
(meest groote),
TE KOOP, bij den uitgever dezes
Firma DE JONGE-VER WEST, Goes.
