NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No, 139,1902
Zaterdag 7 Juni,
16e Jaargang
HISTORISGH
Bij iit imef teliirt een Bijwpel.
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
RBCLAMIS.
De aanhouder wint.
ELKBN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p, pf 0,95.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
6 Juni 1902.
De Centrale Antirevolutionaire Kiesver-
eenigiDg „Vreest God, eert den Koning,"
district Hontenisse gevestigd te Kapelle,
zond een request aan Hare Majesteit de
Koningin, alsook afschrift er van aan de
Tweede Kamer der Staten Generaal en een
aan den volksvertegenwoordiger van Hon
tenisse dhr. P. F. Fruijtier, welk afschrift
wij gaarne in onze kolommen afdrukken.
Aan Rare Majesteit de Koningin
Geeft met verschuldigden eerbied te ken
nen, de Centrale Antirevolutionaire Kies-
vereeniging „Vreest God, eert den Koning",
district Hontenisse, gevestigd te Kapelle,
dat bij de vele verzoekschriften, die reeds
tot Uwe Majesteit gericht zijn, betreffende
den vaccinedwang en den leerplichtwet-
dwang, zij ook gemeend heeft de hare te
moeten voegen,
dat toch wellicht in geen enkel district
de druk dezer beide wetten zoo sterk
wordt gevoeld als in het district Honte
nisse weshalve requestrante zich ge
roepen en van Godswege verplicht acht
daarvan uiting te geven
dat immers in deze streken bij zeer
velen overwegende godsdienstige en me
dische bezwaren bestaan tegen de vaccinatie
en verreweg de meeste ouders hun kin
deren laten vaccineeren met een bezwaard
hart, opdat zij, toch niet van alle onder
wijs zouden ontbloot zijn
dat daardoor recht gevoeld wordt in welke
banden de vrijheid van onderwijs in !t
bijzonder zoowel als de vrijheid in dezen
van Uwer Majesteits getrouwe onderdanen
in 't algemeen gekluisterd is
dat requestrante niet de gronden behoeft
aan te voeren die, staatkundig zoowel als
medisch, pleiten voor het ongeoorloofde
en nuttelooze van den vaccinedwangen
dat zij zich, alleen uit naam harer geest
verwanten in het district Hontenisse, wendt
tot Uwe Majesteit met de bede, dat hot
Uwe Majesteit behagen moge Nederland
van deD vaccinedwang te bevrijden door
welken vele ouders, zoowel uit gemoeds
als uit medische bezwaren gedwongen
worden hunne kinderen verstoken te doen
blijven van alle onderwijsen
dat het Uwe Majesteit tevens behagen
moge om ook van den leerplicht ons te
verlossen en alzoo aan vele zwaarbeproefde
ouders, die op deze wijze, tegen hunnen
wil, uit armoede dikwijls, genoodzaakt zijn
overtreders der wet te worden, dit zware
juk van de schouders te nemen en ben
weer te herstellen in de souvereine rech
ten die hen van Godswege toekomen over
hunne kinderen
redenen waarom zij zich wendt tot U we
Majesteit met het eerbiedig verzoek om den
vaccinedwang af te schaffen en de wet op
den leerplicht in te trekken of te wijzigen
in dien zin dat aan de zeer vele bezwaren
worde te gemoet gekomen.
Kapelle, den 4 Juni 1902.
't Welk doende enz.
Uwer Majesteits zeer getrouwe
en gehoorzame onderdanen,
K. J. VAN DE WAL, Voorzitter,
0. MOERDIJK, Secretaris,
Paulus klaagt in zijn brief aan Timo-
theus: „Benaarstig u haastelijk tot mij
te bomen. Want Demas heeft mjj verla
ten en is naar Thessalonica gereisd, Cres-
- eens naar Galatië, Titus naar Dalmatië,
Lukas is alleen met mij (2 Tim. 4:9e. v.)"
Als een andere Paulus moet ook Paul
Kmger dat gevoel van verlatenheid be
kruipen wanneer hij leest: Steyn is te
Heilbron en gaat goed vooruit. Smuts is
te Middelburg en had een onderhoud met
French. De Wet keerde naar Pretoria
terug aa zjjn officieren naar Oranje ge
zonden te hebben. Fouché heeft zich
Amge deze Paulus den troost putten
uit datzelfde kapittel waar de Apostel een
paar verzen te voren jubelt: „Ik heb den
goeden strijd gestreden, ik heb den loop
voleindigd, ik heb het geloof behouden.
Voorts is mij weggelegd de kroon der
rechtvaardigheid".
Als een andere Timotheus heeft Wolma-
rans zich gehaast den President te bezoe
ken maar geen betere troost voor den
zwaarbeproefde dan die hem uit Gods
Woord tegenklinkt.
Wie bidden geleerd heeft, gedenke den
Staatspresident. Gods hand is zoo zwaar
over hem!
De oorlog heeft volgens de meest be
scheiden berekeningen (die van de Engelsche
pers) aan menschenlevens gekostruim
22 duizend Engelschen gesneuveld, waar
van ruim duizend officieren. Het totale
verlies met inbegrip der Invaliden bedraagt
95 duizend.
Er zullen 40 duizend man bezettings
troepen in Zuid-Afrika blijven.
De quaestie der werkstaking te En
schedé staat nu zoo, dat door de weige
ring der stakers om op de voorwaarden
door de firma Van Heek Co. gesteld in
te gaan, de firma den tijd van onderhan
delen voorbij gegaan acht. En dat de
stakers, na den loonaftrek aanvaard te heb-
bon, geweigerd hebben in de fabriek terug
te keeren, zoolang de firma bjj haar voor
nemen bljjft de leiders der stakers, twin
tig in getal, niet weer in dienst te nemen.
Het komt ons voor dat de stakers niet
anders konden. Het geldt hier den plicht
van solidariteit saamhoorigheid.
Er schiet derhalve voor wie het met hen
eens zijn in den lande niets over dan voort te
gaan met het bieden van geldelijken steun,
en inmiddels bij de gedupeerde firma aan
te dringen dat zij ook de twintig uitge-
slotenen weer in dienst neme.
Zijn deze twintig altegaar flinke werk
krachten op wier waardij als werkman
niets valt af te dingen, dan is de firma,
dunkt ons, hiertoe zedelijk verplicht.
Zelfs de schijn van wraakoefening dient
vermeden.
De oud-minister Goeman Borgesius
heeft 3 December van 't vorige jaar gezegd
Hij had er kunnen bijvoegendit is de
plicht der oppositie; maar er rust ook een
plicht op de partijen, die in de meerderheid
zijn nl. de plicht om hun Ministerie zooveel
mogelijk te steunen en te verdedigen, niet
alleen met hun stem, maar ook met hun
woord. Die goede traditie is in de laatste
jaren wel wat verloren gegaan en ik heb mij
verheugd, dat reeds in deze dagen
aan de rechterzijde verschillen
de leden zijn opgestaan, om door
hun woord dit Ministerie te steu
nen.
Naar aanleiding van deze woorden merkt
de Delvenaar het volgende op:
Wij verblijden ons over dit getuigenis. Het
begin is dan althans niet slechter dan van de
vroegere meerderheid.
Daarmede zijn wij er natuurlijk niet.
Het moet niet gaan naar den regel van:
nieuwe bezems vegen schoon.
Een goed begin is ons profetie van een
goed voortgaan.
Eendracht maakt macht.
Zal er werkelijk van de reuzentaak van dit
Ministerie iets terecht komen, dan moet het
kunnen rekenen op den steun der Kamer
leden rechts.
Wij hebben grond om te gelooven, dat
die Kamerleden dan ook zullen toonen te
verstaan, dat dit een rechtmatige eisch is,
die de opgetredene Ministers mogen stellen.
De Standaard van 10 Dee. d. a. v. ver
klaarde het hiermee eens te zijn.
Wij zijn het er ook nog mee eens.
Laten de Kamerleden door trouwe op
komst, flinke bestudeering en krachtige
steunbieding waar 't immer kan (na
tuurlijk behoudens den plicht van critiek
en controle en 't weerstaan van verkeerde
beginselen) het ministerie bewaren voor
incidenten als dat van j.l. Vrjjdag.
Wij hebben_ reeds vroeger opgemerkt dat
de Revolutie alles heeft omgekeerd, ook
de taal.
Iu het laatst der 18e eeuw tegen de
Fransche Revolutie heette alle gezag
tirannieen heette losmaking van alle
gezag vrijheid.
Toen heetten alle tegenstanders der re
volutie aristocratenonverschillig ot zij van
adel waren of leefden van giften en gaven.
En zoo is 't nu weer.
De kinderen der revolutie die der
liberale school voorop noemden den wil
der meerderheid recht, gelijk zij nu nog
maar al te veel de dienaren der Kroon
bestempelen met den naam Regeering.
De sociaal democraten maken 't in die om
verwerping der begrippen nog veel bonter.
Zij achten zich als partij niet voortge
komen uit de revolutie, maar uit den klas-
Wie het recht ook van den werkgever
verdedigt, heet hielenlikker van de geldmacht,
ook al bestrijdt hij deze.
Wie den arbeider, met waardeering zijner
rechten, tevens aan zijn plichten herinnert
is een bourgeois.
Wie in de maatschappij nog wel iets
goeds te verdedigen weet, heet bij hen
kapitalist, ook al is hij maar een proletariër.
En wie met de sociaal democraten mee
gaat heet ridder van den arbeid, ook al is
hij millionair als Van Kol, rechtsgeleerde
als Troelstra en predikant als Bax.
En zoo ook schelden zij militairist een
iegelijk die meewerkt om een weerbaar
volk te kweeken en daartoe meerdere kos
ten op het volk legt.
Wie van de leer is dat Nederland toch
niet te Verdedigen is en derhalve het
vaderland prijsgeeft aan den inhaligen
buurman die het wil opslokken dieD heeten
zij anti-militairist. Zij zijn voor hen de
echte vaderlanders.
Het leger heet dan poppenkast.
Bij zoo groote revolutie in taaien denk
beelden is het van zelf sprekend dat wie
niet met de sociaal democraten meedoet,
aan allerlei verdachtmaking is blootgesteld.
Tegenover hunne averechtsche denkbeel
den propageeren wij de onze, de zuivere na
tionale, die ook bij het thans aangenomen
krijgstuchtontwerp de houding der anti
revolutionaire partij beheerschen en bepalen.
Welke die zijn?
Hierover in een volgend nommer.
Een slot-scene van het Krijgstuchtwetsdebat.
Een vermakelijk oogenblikje mocht de
Kamer nog beleven bij Art. 71, dat straf
bedreigt tegen een ongegrond beklag, wan
neer bij de indiening daarvan de gepaste
eerbied tegenover den meerdere is uit 't oog
verloren. Dit artikel was ook al weer een
verzachting van het bestaande stelsel, waarin
elke reclame, die zonder gegronde reden
is ingediend, tot extra straf leidt. Toch
meenden sommige leden, die weinig tijd
schijnen te hebben de stukken te lezen,
dat het artikel er nu eens expresselijk was
ingebracht om reclames af te snijden. Daar
het artikel iu den huidigen vorm zóó zacht
is, dat hetzelfde eigenlijk reeds uit een
ander artikel volgt, (Art. 92 wetboek van
militair strafrecht, dat tegen beleediging
gaat) had de commissie van voorbereiding
de Regeering geraden om, wanneer er be
zwaar gemaakt werd, het maar eenvoudig
in te trekken.
Daar begon de heer Schaper pompeus
storm te loopen Een schandelijk artikel,
waarover hij als cri de conscience stemming
zou vragen, ofschoon 't hem toch niet zou
helpen, daar de Kamer hier zit als een be
hoorlijk gedrilde tuchtklasse {protest van den
Voorzitter). En toen het leuke antwoord
van den Regeeringseommissaris, dat hij een
Het was heel fijntjes gezegd van den
regeeringseommissaris, terstond toen Schaper
had uitgesproken „Ik kan den geachten spre
ker een bericht brengen dat hem aanvankelijk
wel veel genoegen zal doen, ofschoon er mis
schien weinig reden voor hem is om groote
blijdschap daarover te toonen."
mededeeling wilde doen die den heer Schaper
waarschijnlijk zou verblijden hij wilde het
artikel intrekken, daar hetzelfde reeds volgt
uit een ander artikel.
O, die trusts
Men weet (zegt de Nederlanderdat de
Amerikaansche geldkoning Pierpont Morgan
30 millioen gulden heeft verdiend, met zijn
bemoeiingen voor het tot stand komen van
de Amerikaansche stoomvaart-trust, waar
door de beurtvaart op den Atlantischen
Oceaan in handen dier trust is gekomen.
Hierdoor is concurrentieonmogelijk gemaakt
en zullen de prijzen voor het vervoer van
personen en goederen naar welgevallen ge
regeld kunnen worden. Een Engelsch
volkslied zegt, dat Brittannië van rechts
wege de golven beheerscht, en nu maakt
een Amerikaansche maatschappij zich mees
ter van de zee, ten minste van het verkeer
tusschen Engeland en Amerika. Dat is een
bittere pil voor John Buil. Voor de mil-
lioenen-stad Liverpool en de Iersche
handelshaven Quebec en voor de katoen
markt van Londen dreigen onberekenbare
gevolgen. De verpletterende hulpbronnen
der Nieuwe Wereld met haar jeugdige
energie en kracht, en de langzaam ontgin
nende krachten van Rusland en de met
ieder jaar toenemende industrie van Duitsch-
land maken te zamen de toekomst van
Groot-Brittannië donker. Met de sympathie
der heele wereld dreigt ook de handelsmacht
over de wereld haar te ontgaan.
Gelijk men weet, hebben ook de Nord-
deutsche Lloyd en de Hamburg-Amerika -
lijn zich bjj het Amerikaansche syndicaat
aangesloten. Maar zij hebben hare voor
waarden gesteld, voorwaarden waardoor hare
nationaliteit en zelfstandigheid worden
gewaarborgd. In Amerika vindt men dan
ook, dat Morgan de partij tegenover
Duitschland verloren heeft. Hjj moest wel
bij hen kom.L, omdat hun concurrentie
zijn plannen zou doen mislukken. Zij
wisten dat en hebben van die wetenschap
gebruik gemaakt, door o. a. de verzekering
te krijgen, dat het Amerikaansche syndi
caat noch op directe noch op indirecte
wijze aandeelen zal koopen van de Duitsche
maatschappijen, die op hare beurt gelijke
beloften afleggen tegenover het syndicaat.
De Duitsche maatschappijen nemen de
verplichtingen op zich om aan het syndi
caat jaarlijks een aandeel van haar dividen
den uit te keeren, aldus berekend alsof
het syndicaat twintig millioen aandeelen
bezat. Van den anderen kant betaalt het
syndicaat aan de beide Duitsche maatschap
pijen jaarlijks een rente van twintig mil
lioen mark naar zes procent berekend.
Wat de trust zal uitwerken Wij weten
het niet. Zeker is deze trust, evenals zoo
menig andere, een bedenkelijk verschijnsel.
Men vergete echter niet dat het geld
niet alvermogend is; zelfs het geld moet
somtijds zich schikken naar de omstandig
heden. En bovendien hebben wereldcom
binaties als de trusts veelal een vluchtig,
voos bestaan. »God heeft naar Zijn wijsheid
zoo lazen wij dezer dagen in Zijn
gansche schepping een zoo groote kracht
in het particulier initiatief, in de individu
aliteit gelegd, dat die in staat is een
tegenwicht te vormen tegen alle combina
ties." Die werkt, zal ook eten, is de
belofte der Schrift. Wanneer echter geld
verdienen doel wordt en geen middel blijft
voor het tijdelijk leven, zullen de eeuwige
dingen op den achtergrond komen te staan.
Vooral daarom zijn de trusts te veroordeelen.
Wij hebben vóór alle dingen het koninkrijk
Gods en zijne gerechtigheid te zoeken.
Hetgeen de Nederl. hier opmerkt ten
aanzien van het geld verdienen, geldt even
zeer en nog meer in betrekking tot geld
winnen. Ook de loterijen zijn verderfelijk.
Enkelen komen er mooi uit. Doch de
massa klaagt: ik heb er zooveel geld
iu gestoken, en nog nooit eens wat gehad.
Trusts en Loterijen, zij zijn beiden uit
den Booze.
Zeer zeker vele onzer lezers of lezeressen
hebben wel eens een reis in 't Buitenland
gemaakt en wanneer men zich van zijn
vaderland verwijderd gevoelt is de geringste
nieuwstijding U aangenaam, zoo was het
ook 't geval met schrijver dezes.
Dag in dag uit de Nieuwsbladen door
snuffelende of er toch maar iets over Ne
derland zou geschreven worden, maar te
vergeefs, hij dacht dat zijn vaderland meer
in den vreemde bekend was, ja, over België
werd nog wel eens 't een en ander in de
couranten geschreven, maar Nederland, telde
niet mee. Zoo was de toestand voor eenige
jaren ten opzichte van Nederland. Thans
is dit alles veranderd, een ieder weet thans
wat Nederland is, een ieder in den vreemde
weet U te vertellen, dat was voor eeuwen
eene machtige mogendheid ter zee en te
land, de naam van de Ruijter, de groote
admiraal, is in Frankrijk van allen gekend
en waardoor komt het thans, dat dat kleine
Nederland, ontwoekert aan de golven, thans
zoo algemeen bekend is geworden, herleeft
als eene natie van beteekenis op de lippen
van allen in 't Buitenland, dat komt omdat
dat oude Hollandsche ras, n. 1. de Trans-
vaalsche Boeren, met zoo veel volharding
opgetreden zijn, om hunne vrijheid te be
houden. Zij hebben wederom getoond, dat
de volhardiDg in eene ondernomene zaak
steeds tot een goed resultaat leidt, herin
neren mij ons slechts hoe Nederland zelf
voor eenige eeuwen te worstelen had. Door
aan te houden, den moed niet te verliezen
heeft het zijne onafhankelijkheid behouden,
en dat die onafhankelijkheid nog ieder
Nederlander lief is, bewijze het krachtdadig
optreden op financieel gebied van ons dier
baar vaderland, om dat oude Hollandsche
ras te ondersteunen. De laatste berichten
di§ thans tot ons gekomen zijn, hebben
aangetoond, dat de aanhouder voor eene
nuttige en rechtvaardige zaak immer zal
slagen. Hoe wanhopig de toestand voor
de Transvaal erook nog voor eenigen tijd
uit zag, door de volhardende en aanhou
dende geest van dat volk, zijn zij reeds
bijna tot hun doel geraakt. Dat het menig
wankelend persoon aanmoedigen om nimmer
don moed te verliezen, steeds aan te houden
op den ingeslagen weg en het resultaat zal
gunstig zijn.
Dus steeds aanhouden wanneer men iets
goeds ondernomen heeft. Dit heeft mevrouw
de Wed. J. F. Koning, Burmanstraat 14 te
Arasterdam ook gedaan en H. Ed. heeft
het gewenschte resultaat bekomen. Sedert
lang, zoo schrijft zij was ik lijdende aan
zware hoofdpijn, congesties, ook was de maag
niet zoo als het zijn moest, van tijd tot tijd
moest ik te bed blijven, alles had ik aan
gewend doch het kwaad verergerde eerder.
Komaan laat ik mijn laatste toevlucht eens
nemen tot de Pinkpillen en werkelijk lang
zamerhand begon ik beterschap te gevoelen,
ik hield aan en werkelijk thans ben ik geheel
en al hersteld, ontvangt mijn besten dank.
Wij kunnen er echter niet genoeg op
aandringen, dat men wel acht geve de echte
Pinkpillen van Dr. Williams te bekomen,
want gelijk alle goede producten worden
ook de Pinkpillen reeds op een grove
manier nagemaakt, zelfs zoodanig dat zij
uiterlijk den schijn hebben van de echte te
zijn, doch de heilzame en genezende bestand-
deelen bezitten ze in geene deele. Koopt
slechts bij de depothouders die onder de
attesten zijn aangegeven of zoo gij maar
eenige twijfel mocht hebben, laat ze recht
streeks van den Hoofddepothouder komen,
de heer Snabilié.
Prijs f 1,75 de doos f 9.per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rotter
dam, hoofddepothouder voor Nederland en
apotheken. Franco toezending tegen post
wissel. Ook echt verkrijgbaar voor Middel
burg en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg. Ook echt verkrijg
baar voor Goes en omstreken bij Gebr.
Mulder, drogerijen en Verfwaren.