NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 138.1902
Vrijdag 6 Juni.
16e Jaargang.
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
XX. Verbeteringen aan schoolgebouw B.
Engeland en Transvaal.
Kerknieuws.
Schoolnieuws.
Gemengde Berichten.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p. 0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
VERGADERING
van den Middelburgschen Gemeenteraad
van 4 Juni 1902.
Afwezig zijn de heeren Wisboom Ver
stegen, Van Teylingen, Ileijse, Verhage,
Gratama en Van der Swalme.
In veiband met het herstel onzer beminde
Koningin stelt de Voorzitter voor een
telegram van gelukwensching te zenden.
Onder applaus hechtte de Raad er zijne
goedkeuring aan.
Aan de orde komen nu de volgende
punten der agenda.
I. Notulen vorige vergadering.
Deze worden voorgelezen en gearresteerd.
II. lnqekomen stukken.
Deze zijn
a. missiven van Ged. St., houdende goed
keuring van genomen besluiten voor
kennisgeving aangenomen,
b. een adres van den concierge der bur
geravondschool om verhooging zijner jaar
wedde. In handen gesteld van JB. en W.
om advies.
III. Tooi stel van B. en W. omtrent tij
delijke vestiging van de scholen J en A en
overgangstoestand van de scholen D, E en J.
B. en W. hebbeu hun primitieve voor
stel om school J te verplaatsen in school
B laten varen en stellen nu voor school J
te verplaatsen in school A, school A in
school H en school H in de nieuw ge
bouwde school K.
De heeren Van Dunné, Schorer, Snouck
Hurgronje en Van der Harst dienen een
voorstel in om ten spoedigste uitvoering
te geven aan het raadsbesluit tot stichting
van eene nieuwe school in de Wagenaar-
straat en inmiddels elke verplaatsing op te
schorten.
De heer Van Bunn'e licht dit voorstel
toe. Hij is van meening dat het hoog tijd
wordt dat het raadsbesluit worde uitge
voerd. Wel spreken B. en W. van tijdelijke
vestiging, maar hoe lang zal die wel duren
Met die school in de Wagenaarstraat zijn
groote domheden begaanindertijd heeft
de Commissie van Fabricage dit in een
rapport duidelijk aangetoond, maar dat rap
port schijnt zijn weg in de prullemand
gevonden te hebben. Met het oog op de
tegenwoordige groote schoolruimte zou het
hem niet verwonderd hebben, dat een
voorstel ware ingekomen om dat raadsbe
sluit in tes trekken. Men wil nu aan school
A een twee a drie duizend gulden beste
den om er school J in te vestigen, maar
is dit wel gerechtvaardigd?
De Voorzitter merkt den heer Van Dunné
op dat B. en W. er geen prullemand op
na houden. Eerst wilde men in de Wage
naarstraat eene school met hoog, later eene
met laag schoolgeld, en dit heeft B. en W.
weerhouden uitvoering aan het besluit te
geven.
De heer Hurgronje zegt dat in het voor
stel geen wantrouwen tegenover B. en W.
gelegen ismaar is tevens van oordeel dat
de tegenwoordige toestand nog wel eenigen
tijd kan bestendigd worden.
De heer Tak is van gevoelen dat het
onverantwoordelijk is veel geld uit te geven
voor iets, dat slechts tijdelijk nut zal af
werpen.
De heer De Veer kan niet met het voor
stel Van Dunné c. s. medegaan. Er is
schoolruimte genoeg en daarom moet men
B. en W. niet aanzetten om eene nieuwe
school te bouwen. Hij stelt voor, voor school
J school A te gebruiken.
De heer Van de Ree stelt zijnerzijds
voor school J te verplaatsen naar de nieuw
gebouwde school K.
De zitting wordt nu een oogenblik ge
schorst, middelerwijl B. en W. eene con
ferentie hielden.
Na heropening komt het eerst in be
handeling het voorstel Van de Ree, dat
verworpen wordt met 8 tegen 3 stemmen,
die der heeren Van Dunné, De Rijcke en
Van de Ree.
Daarna het voorstel De Veer. Hij licht
het nog nader toe en verklaart, op eene
vraag des Voorzitters, dat het zijne be
doeling' is school J vast in school A te
vestigen. School A is volgens den Voor
zitter goed voor een paar jaar, maar dan
is zij het ook voor 10 jaar.
Het voorstel De Veer wordt aangenomen
met 6 tegen 5 stemmen, die der heeren
Tak, Sprenger, Van der Harst, Den Bouw
meester en Snouck Hurgronje, waardoor
het voorstel Van Dunné c. s. vervalt.
Da overgangstoestand voor de scholen
D, E en J, wordt daarna goedgekeurd,
zooals die door B. en W. is voorgesteld.
IV. Overplaateing van school H naar school
K van het hoofd (P. W. van Milaan).
Goedgekeurd met algemeene stemmen.
V. Benoeming lid commissie van toezicht
op het middelbaar onderwijs.
Benoemd wordt de heer L. van Krimpen
met 7 stemmen tegen 3 op den heer Ghijsen
en 1 op den heer Tak.
VI. Benoeming lid commissie van toezicht
lager onderwijs.
Benoemd wordt de heer A. Butner met
9 stemmen tegen 2 stemmen op den heer
G. H. A. Nonhebel.
VII. Opmaken voordracht lid Ambachtschool
uit den Raad.
Op de voordracht worden geplaatst de
heer W. J. Sprenger en W. H. Snouck
Hurgronje.
VIII. Benoeming van personen buiten den
Gemeenteraad tot leden van stembureaux.
Benoemd worden
a. voor verkiezingen van leden der Tweede
Kamer en Prov. Staten de heeren J. A.
Frederiks, M. W. Hildernisse, D. Hilder-
nisse, P. de Kan, P. A. Frederiks, P.
Pouwer Az., Ph. Boudewijnse, F. J. Spren
ger, A. Meeuwse, H. W. J. Callenfels, H.
Turk, A. J. M. van Lohuizen, A. Y. A.
Looyen, E. M. Alberts, M. van Boven, J.
0. van der Harst, L. van Krimpen, J. Morks,
G. K. A. Nonhebel, W. P. de Bach, R.
Bijlsma, A. K. Dronkers, J. J. Hëyse, A.
A. Noske, J. A. Schorer en A. A. van
Teylingen.
b. voor verkiezingen van gemeenteraads
leden in het le district de heeren P.
Boudewijnse, P. J. de Kruijter, H. Y. Has-
cou, A. A. Mes, J. Belderok, J. R. Domenie,
J. W. van Karssen, T. Hoolsema, A. J.
Augustijn, L. S. Gobetz, W. D. de Jager,
L. J. M. Koert en O. L. van Mervenée
in het 2e district de heeren A. A. van
Teylingen, G. O. Altorffer, J. A. Frank,
J. M. Boone, C. J. Hondius, J. Appel,
W. P. de Back, H. Boasson, C. W. D'Huy,
J. A. Bourdreg, H. A. Brakman, K. J. W.
van Geuns, C. H. Guldenberg en J. C. van
der Hellin het 3e district de heeren J.
Hosang, H. A. Snouck Hurgronje, D. L.
Broeder, P. J. Geill, G. Boogert, A. Ba-
rentsen, J. Jongepier, C. de Broekert, P.
de Broekert, K. Klaasse, J. A. van Houte
en S. Boogerd.
IX. Af- en overschrijvingen begrooting 1901.
Goedgekeurd, nadat de heer De Veer de
aandacht gevestigd had op de uitgetrokken
f369,365 voor meer gebruik van duinwater
op de bewaarschool.
X. Wijzigingen begrooting 1902.
Onder de wijzigingen komt voor f 506,23
uifgegeven voor proceskosten contra Pie-
terse, waartegen de heer Koole bezwaar
had, omdat het hier eene kleinigheid van
f 7 gold. Overigens worden de wijzingen
goedgekeurd.
XI. Rekening burgerlijk armbestuur 1901.
Vastgesteld in ontvang f 35160,20, in
uitgaaf 34217,43.
XII. Wijziging begrooting godshuizen 1901.
Zonder discussie goedgekeurd.
XIII. Wijziging verordening vaste Raads-
commissiën.
B. en W. stellen voor om de commissiën
van Fabricage en Financiën ineen te
smelten.
De heer Schorer is er tegen, daar voor
beide commissiën diverse kundigheden ver-
eischt worden. Moet de verordening ge
wijzigd worden het zij zoo, maar men be-
houde de twee commissiën, welke meening
ook door den heer Koole gedeeld wordt.
De heer Van Dunne zou gaarne de ver
ordening willen gewijzigd zien in dier
voege dat duidelijk werd omschreven welke
stukken aan de commissiën moeten worden
gezonden.
Het voorstel van B. en W. wordt ver
worpen met 7 tegen 4 stemmen, die der
heeren Tak, Sprenger, Den Bouwmeester
en Snouck Hurgronje.
XIV. Wijziging raadsbesluit uitgifte grond
aan de erven Marijs.
B. en W. hebben zich vergist door den
erven Marijs niet mede te deelen dat de
grond alleen als tuingrond mag gebezigd
worden. Zij vragen nu die voorwaarde te
laten vervallen, hetgeen wordt aangenomen
met 7 tegen 4 stemmen, die der heeren
De Veer, De Rijcke, Schorer en Snouck
Hurgronje.
XV. Verhuring van grond aan de Loskaai
aan P. Broerse.
Het voorstel van B. en W. tot verhuring
van den grond wordt zonder discussie aan
genomen.
XVI. Ruiling van grond met P. C. Boutens.
Ook dit voorstel van B. en W. wordt
zonder bespreking goedgekeurd.
XVII. Verlenging erfpacht R. Dillenburg.
B. en W. stellen voor de erfpacht te
verlengen.
De heer Roole heeft gehoord dat deerf-
pachtsgrond strekt voor een achteruitgang
voor Tillenberg's inrichting.
De heer Den Bouwmeester zegt dat het
een stuk van het huis is.
De heer De Veer verklaart niet te kun
nen medewerken aan het in erfpacht geven
van grond aan verdachte huizen.
Dat huis is niet verdacht, zegt de heer
Hurgronje, want voorbijgaande zag ik geen
politiepost staan, waarop de voorzitter ant
woordt dat de politiemacht te min is om
voor elk verdacht huis een post te plaatsen.
Het voorstel van B. en W. wordt aan
genomen met 8 tegen 3 stemmen, die der
heeren De Veer, De Rijcke en Koole.
XVIII. Aankoop van grond aan de Werf-
straat.
B. en W. stellen voor den grond te koopen
tot den aanleg van eene rioleering en van
eene nieuwe straat, waartoe zonder dis
cussie wordt besloten.
XIX. Verordening schoolgelden lager on-
Zonder discussie worden eveneens de
bepalingen der voorgestelde verordening
goedgekeurd.
Het voorstel van B. en W. strekt om
daarvoor f 5600 te besteden en wordt aan
genomen met 7 tegen 4 stemmen, die der
heeren Koole, De Rijcke, Schorer en Snouck
Hurgronje.
XXI. Aankoop van grond b j school K.
B. en W. stellen voor in de onmiddel
lijke nabijheid der school eenigen grond
te koopen, waartoe wordt besloten met
algemeene stemmen behalve die de heeren
Koole en Schorer.
XXII. Oninbare posten hondenbelasting
1899.
Vastgesteld op 120,25.
XXIII. Oninbare posten inkomstenbelasting
1901.
Vastgesteld op f 192,734.
XXIV. Rekening Schutterij 1901.
Goedgekeurd in ontvang en uitgaaf op
f 3400,854.
XXV. Begrooting Schutterij 1903.
Vastgesteld op f3554,75.
De overige punten worden aangehouden,
waarna de vergadering uiteengaat.
Het besluit tot overgave is door de Boeren
te Vereeniging genomen met 54 tegen 6
stemmen.
Er 'zijn ook nog commando's die den
oorlog niet opgeven. Fouché is een van
de aanvoerders. Men denkt echter dat zij
ten slotte wel voor de overreding van De
Wet, c. s. zullen zwichten.
Den 30 Mei is er nog gevochten te
Buffelsdoorn, en werden nog een paar
Engelschen gekwetst, van welke een
een officier den 31 Mei stierf, juist toen
de vrede gesloten werd.
Dien dag vertrok ook nog een Ameri-
kaanseh schip met 1215 paarden naar
Kaapstad. Dus tot den einde toe heeft
Broeder Jonathan aan John Buil krijgsbe
hoeften geleverd.
Na de samenkomst te Vereeniging be
gaven de 12 gedelegeerden zich naar Pre
toria. Steijn was er niet, hij had echter
wel het voorloopig contract geteekend en
De Wet tot tijdeljjk voorzitter van den
Vrijstaat benoemd.
De twaalf Boeren gingen, gedeeltelijk
per rgtuig, gedeeltelijk te voet, naar Kit
chener's huis. Hier werd nog wat gepraat,
maar ten slotte was men uitgepraat, en
kalm en met vaste hand zetten de Boeren
hun handteekeningen op het stuk Milner
en Kitchener teekenden het na hen.
De Boeren keerden terug naar het huis
dat zij tijdens de onderhandelingen bewoond
hadden. De aanwezigheid der gedelegeer
den te Pretoria was echter bekend geworden
en een oploopje ontstond op de markt; de
gelukkige bezitters van nacht-passen zon
gen het Transvaalsche volkslied. Den volgen
den ochtend, Zondag, werd het sluiten van
den vrede plechtig afgekondigd van den
preekstoel.
Dien ochtend gingen de Boeren naar
Vereeniging terug. Kitchener voegde zich
kort daarop bij hen, en sprak de vergaderde
Boeren toe, de hoop uitsprekende dat Britten
en Boeren voortaan vrienden zouden zijn.
De Boeren vertrekken binnen enkele
dagen om de inlevering der wapenen te
regelen. Er is besloten dat dit geschieden
zal op drie plaatsenin het oosten van
Transvaal, onder toezicht van generaal
Bruce Hamilton, in westelijk Transvaal,
onder toezicht van generaal Walter Kit
chener, en in den Vrijstaat, waar generaal
Elliot toezicht zal houden.
Het nieuws van den vrede is in de voor
naamste plaatsen van de Kaapkolonie na
tuurlijk met groote vreugde ontvangen.
De 15e Juni is vastgesteld als algemeene
dankdag. Reeds zijn in verscheiden ker
ken dankdiensten gehoudenook te Durban
is dat geschied. Te Bloemfontein wekte
de vredestijding groote ontroering vooral
in de Hollandsche kerk, velen stortten tranen.
Uit de berichten over de houding van
de krijgsgevangen Boeren in de verschil
lende ballingsoorden, bij het vernemen van
het nieuws, blijkt dat er daar nog veel
«onverzoenlijken" zijn, die »onverschillig-
heid voorwenden".
Schalk Burger en Louis Botha hebben
nu van uit Pretoria een open brief gericht
aan de burgers, waarin zij den moed en
dapperheid die de burgers te velde betoond
hebben, prijzen een beroep op hen doen
om samenwerking tot maatschappelijke en
geestelijke verheffing van het volk, en hen
aansporen, trouw en gehoorzaam te zijn
aan de nieuwe regeering.
Kitchener is reeds op reis naar Enge
land. Hij krijgt 600000 gulden uit de
Engelsche schatkist als een douceurtje.
Tegenstelling. Kitchener is tot Earl ver
heven en tot generaal bevorderd. President
Kruger is vrij ernstig ongesteld en moet
't bed houden. Hij kan niemand ontvangen.
Wil hij naar zijn vaderland terugkeeren,
dan moet hij gewoon een permit vragen
als ieder ander gewezen Zuid-Afrikaner
hun zaak zal dan in overweging genomen
geworden.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Sneek, J. Juursema te As
sendelft; te Feerwerd, G. A. Swart,
eand. te Groningente Zalt Bommel,
dr. G. Nijhoff te Berkhout; te Hem,
H. Hamilton, cand. te Dedemsvaartte
Suameer, K. Hijlkema, cand. te Balk
te Hiaure, A. de Vries, cand. te Niezijl;
te Oudeschans H. Witkop te Beets.
Het examen hoofdakte schriftelijk zal
plaats hebben 2 Juli; mondeling 16 Juli.
De commissiën zitten te Breda, Arnhem,
's Gravenhage, Amsterdam, Leeuwarden en
Deventer. Voorzitter te Breda is Jhr. mr.
L. F. H. Michiels van Kessenich, inspec
teur van het L. O. in de le inspectie. Te
Arnhem B. Dingemans, schoolopziener in
het district Zutphen. Te 's Gravenhage W.
Middelveld Viersen schoolopziener in het
district Gouda.
Middelburg. De Vereeniging „Ambacht
school" hield Woensdag haar algemeene
vergadering, (tegenwoordig 11 bestuursleden
en 1 gewoon lid) onder voorzitterschap van
den heer A. A. Bekaar.
Uit het jaarverslag over 1901 blijkt dat
de toestand der school stationair bleef; zij
ging niet achteruit, doch op een gewensehten
vooruitgang viel ook nog niet te roemen;
wel bleef men met de beste hoop voor de
toekomst bezield, want de school verkeerde
in een stadium van overgaug, dat voor hare
toekomst de gunstigste gevolgen kon heb
ben. Op de tentoonstelling te 's Gravenhage
maakte zij geen slecht figuur.
De voorzitter dankte den secretaris voor
zijn nauwkeurig verslag en voegt er aan
toe dat de Middelburgsche Courant het
verslag van de tentoonstellingscommissie
omtrent de Zeenwsche ambachtscholen in
hare kolommen opnam en hierdoor misschien
een minder gunstig oordeel over onze
scholen zou kunnen geveld worden. Men
moet echter dat verslag in zijn geheel lezen
om goed te kunnen oordeelen en men zal
dan zien dat de school van Middelburg, in
vergelijking met andere scholen, zeer goed'
voldaan heeft.
Tot het nazien der rekening over 1902
worden benoemd de heeren A. W. Berdenis
van Berlekom, J. W. Verhulst en J. A.
Zip en tot hunne plaatsvervangers de heeren
van Teijlingen, Ermerins en Heijse.
De penningmeester legt hierna voor de
rekening over 1901, in ontvang f 5431.66,
in uitgaaf f 5233.98, goed slot derhalve
f 197.68, welke rekening, onder dankzegging
voor 's penningmeesters zuinig beheer,
wordt goedgekeurd en vastgesteld.
Alsnu hebben de volgende benoemingen
plaats wegens periodieke aftreding als:
a als lid uit den gemeenteraad treedt af
de heer W. J. J. Koole (niet herkiesbaar)
Burgemeester en Wethouders zonden eene
door den Raad gemaakte voordracht in,
bestaande uit de heeren W. J. Sprenger en
W. H. Snouck Hurgronjé, van wie de eerste
met algemeene stemmen benoemd wordten
b als leden, zitting hebbende voor de
maatschappij van nijverheid, treden af de
heer A. A. Bekaar (herkiesbaar) en W. A.
graaf van Lijnden (niet herkiesbaar). De
ingekomen voordracht behelst de navolgende
dubbeltallen: de heeren A. A. Bekaar en
J. A. Altorffer en de heeren H. P. van de
Ree en P. Polet, met algemeene stemmen
worden benoemd de heeren Bekaar en van
de Ree.
De voorzitter, de heer Bekaar, deelt mede
dat hij er een oogenblik aan gedacht had
zich niet meer verkiesbaar te stellen, doch
hij had het idéé laten varen, met het oog
op de periode van overgang waarin de
school verkeert. Hij neemt derhalve zijne
benoeming aan (applaus).
Vervolgens spreekt de voorzitter eenige
waardeerende woorden aan het adres van
de aftredende leden, de heeren van Lijnden
en Koole, van wie de laatste, als voorzitter
van de commissie van onderwijs, zich
steeds met veel tact van zijne soms moei
lijke taak gekweten heeft.
Na een woord van dank voor de trouwe
opkomst der leden en voor de aanwezig
heid van de vertegenwoordigers der pers
sluit hij hierna de vergadering.
Kloetinge. Hedenmorgen half 6 is door
Jacob Sonke die op weg was naar zijn
werk, gevonden en uit de watergang alhier
opgehaald het lijk van C. de L., een vroeger
ingezetene dezer gemeente, doch die de
laatste jaren in Amerika had gewoond.
De man was den vorigen avond met den
