NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 131 1902.
Zaterdag 24 Mei
16e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Sb
Bij Hit immer behoort era Bljrapel.
Buitenlandseh Overzicht.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
E E G t A
ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
23 Mei 1902.
Pokken.
Prof. van Overbeek de Meijer, hoogleeraar
in de geneeskunde te Utrecht schreef in
1880 in zijn verslag van het internationaal
congres voor hygiène te Turijn het vol
gende
»Ik heb op den voorgrond gezet, dat
ik een warm voorstander ben van de
koepokinenting en van hare bevordering
door indirecte middelen. Maar ik heb daar
na gewezen op de gevallen, zoo in Neder
land als elders waargenomen, waarin do
koepokinenting voor de ingeënten de oor
zaak werd van ziekte en zelfs van dood
en ik heb gevraagd, of men de onwilligen
mocht dwingen zich te onderwerpen, zoo
lang soortgelijke, wel zelden aan het licht
komende, maar vermoedelijk niet zoo zeldzame
gevolgen van de toepassing van het voor
behoedmiddel waargenomen werden.
»Nu de menigvuldigheid van soortge
lijke gevallen werd ontkend, wilde ik
echter daarop wijzen, dat de geneeskun
digen, die in hun praktijk zulke treurige
gevolgen van de inenting waarnemen, deze
ongelukken zooveel mogelijk ver
bloemen."
Dirk Troelstra, de broeder van Pieter
Jelles, socialist als deze, een gevoelvol
uiensch, die de gave bezat zijn overtuiging
r it te spreken in vloeiende verzen, is te
Arnhem overleden.
Om de gevreesde tuberculose te ontkomen,
was hij naar Tyrol gevlucht, en met moed
verdedigde hij zijn veege leven ditar tegen
<ljn laatsten vijand: den dood.
Geplaagd door het heete klimaat, had hij
z'ch voorgenomen naar ons land terug te
koeren om verademing te zoeken onder het
o. derlijke dak te Leeuwarden.
Hij mocht zijn doel niet bereiken. Onder
weg overviel hem éen doodelijke vermoeid
heid.
Nauwelijks was hij de vaderlandsche
grenzen overschreden, of hij kon niet meer.
In het Diaconessenhuis te Arnhem blies
hij den laatsten adem uitin een Christelijke
inrichting.
God heeft ook zijn lot bestierd.
I)e man, die geheel zijn leven lang zich
van Christus verwijderd had gehouden, is
ten slotte in de koestering der Christelijke
liefde gestorven; en wie gevoelt niet den
wensch in zich rijzen, dat zijn hart zij
het dan ook in de uiterste ure door het
geweld der Christelijke liefde verslagen is
De Christelijke liefde!
Want zij is méér, zij is hooger, zij is
heiliger dan de natuurlijke menschelijke
liefde.
De menscken kunnen elkander op natuur
lijke wijze beminnenzij zijn dan gelijk
aan holle spiegels, welke elkander hun licht
terug werpen.
De Christelijke liefde daarentegen is een
gloed, in het binnenst van ons hart ont
stoken door den Heiligen Geest.
De Christelijke liefde geeft zonder iets
terug te vragen.
Zij maakt ons als de palmboom, welke
wijn schenkt aan wien hem kerft en schaduw
zelfs aan hem, die heminzijnlevenswortelen
slaat.
Zij maakt ons als het zout, dat zich
oplost om het verderf te weren.
Als de sneeuwvlok, welke het Goddelijk
licht terugkaatsende, versmelt.
l'riesche Crt.
De Volksonderwijzerhet blad van de
sociaal democratische onder wij zersvereeni-
ging, bevat de navolgende advertentie in
oen randje
»DANKBETUIG1NG
aan de heeren van 't Stadhuis voor het
agitatiemateriaal, dat ze ons opnieuw ver
strekt hebben en waardoor de collega's
die na de salarisregeling in tevredenheid
dreigden te verzinken, weer aardig rebelsch
wordon. Vele onderwijzers."
Men moet weten dat de onderwijzers te
Amsterdam meer salaris hebben ontvangen
gelijk trouwens overal 't geval was. Maar
nu stellen B. en W. te Amsterdam voor,
afschaffing der rangexamens, zoodat voortaan
alleen zal gelden voor loonsverhooging dat
de onderwijzer, naar de meening van het
hoofd der school, goed zijn best heeft ge
daan.
Dat voorstel is door de oponbare onder
wijzers met een storm van verontwaardi
ging begroet.
Zij zijn de advertentie zegt het
rebelschzij zijn geagiteerd; zij zijn boos en
ontevreden.
Verbeeld u, dat achterlijke gemeentebe
stuur wil het schoolhoofd, den nietsdoener,
weer schoolhoofd laten zijn, en hem, als
immers de best ingelichte en gerechtigde
over de practische bekwaamheid en welge
zindheid der onderwijzers doen oordeelen.
En dat nu mag niet.
Dat doet hun grootste christelijke en
maatschappelijke deugd: de ontevredenheid,
weer boven komen.
Die heeren zijn o, zoo bang voor al wat
de onaantastbaarheid van hun „ikje" in ge
vaar kan brengen.
Daarom zijn zij tegen iederen maatregel
die het gezag van het hoofd der school
verhoogt; tegen de vrije school, tegen de
school aan de ouders, en dergelijke goede
middelen in 't belang van goed onderwijs.
En om daaraan uiting te geven, durven
zij zelfs de overheid in hun „rebellcn"-
taal „de heeren van't stadhuis" gescholden
wel aan
Een zootje!
Stationswerk. Om te voorkomen dat
meisjes misleid worden en in verkeerde
handen vallen, treft men in sommige groote
steden van het buitenland op de Stations
bij aankomst der treinen dames aan die de
meisjes afwachten en al wie dat begeeren
gaarne met goeden raad en voorlichting
dienen.
Zulk een Stationswerk is nu ook te Am
sterdam begonnen. Voortaan zullen vrou
wen en meisjes op het Centraal Station te
Amsterdam altijd een of meer dames aan
treffen, kenbaar aan een broche met de
woorden Bescherming van jonge meisjes"
die op een licht blauwen band op den arm
of op een roset van dezelfde kleur op de
borst wordt gèdragen. Deze dames, aan
wie ieder meisje gerust haar vertrouwen
kan schenken, zijn gaarne bereid kosteloos
gewenschte inlichtingen te verschaffen, die
ieder meisje bevorderlijk kunnen zijn om
gerust en veilig te Amsterdam te verkeeren.
Zij zijn daartoe o. a. voorzien van kaarten,
vermeldende het adres van het Tehuis
Koningin Wilhelmina, het Vrouwen-Loge
ment Tehuis en andere nuttige wenken.
De Tweede Kamer heeft met groote
meerderheid het amendement-De Visser
aangenomen waardoor strafbaarstelling van
„uitvloeken" in de wet is opgenomen.
Het woord is leelijk uit taalkundig oog
punt, gelijk de zaak zelve afschuwelijk is
van 't standpunt der zedelijkheid en ver
draagzaamheid.
Er wordt bedoeld dat de meerdere, de
korporaal maar ook de kolonel, voortaan
zal gestraft worden wanneer hij den meer
dere uitscheldt met vloeken.
Uitvloeken wil dus niet zeggen tegen
hem vloeken tot het uit is, zijn vloeken
tot den einde toe uitspreken, gelijk uit
razen, uitbulderen en dergelijke.
Ook niet: zoo tegen hem vloeken dat
hij er uit loopt of er uit moet, gelijk uit
werpen, uitjagen en meerdere.
En nog minderzoo vloeken dat de
mindere 't besterft of verdwijnt gelijk uit
blazen, uitvegen en andere.
Het beteekent niets anders dan hem met
vloeken bejegenen, gelijk een der taalkun
digen of taalverknoeiers die het gelijkstrek-
kend amendement-Idenburg-Schokking ver
dedigden, het had gequalificeerd.
Dit laatste amendement vond echter geen
genade bij de linkerzijde, door vrij-anti-
revolntionairen en eenige Roomschen ge
steund, die 't hielpen verwerpen.
Zoo ooit een amendement viel ten ge
volge van de toelichting, dan was het dit.
Had men overleg gepleegd met de groep-
Lohman-De Visser en was men zoodoende
tot eenheid gekomen, bovenal had men de
verdediging er van aan hoogstens twee
leden overgelatenen had men de partij
discipline ook hierin kunnen bewaren dat
niet zoovele antirevolutionairen hun duit
in 't zakje staken en de eerst gegeven
toelichting (van den heer Idenburg) kwa
men verknoeiener zouden voor deze
eenvoudige quaestie geen vier uren be
hoeven te zijn zoek gemaakt, oen ver
beterde editie van het „vloek "-amendement
ware onnoodig geweest, en der anti
revolutionaire partij ware andermaal de
schande eener zij 't deels schijnbare, neder
laag, met behulp harer naaste vrienden,
nog al, bespaard geworden.
In ieder geval, wij zijn tevree.
Thans zal bijvoorbeeld de sergeant die
den recruut bevloekt f n daardoor beleedigt,
krenkt, pijn doet in de consciëntie (wie
gediend heeft, voelt wat wij bedoelen)
disciplinair gestraft worden.
En dan uitvloeken door de wet straf
baar gesteld, wij zouden er om kunnen
juichen als wij 't indenken, ook na 't ge
haspel onder eigen vrienden vooral om het
er in te krijgen, en na de gedeeltelijke
teleurstelling dat niet alle vloeken tegen
den mindere, als misdaad tegen een ellen
dige en tegen God den Heere kan worden
gewroken juichen hierover dat de Chris
telijke denkbeelden voortschrijden, de an
tirevolutionaire beginselen veld winnen
de geest des rechts ook de kazernes al
meer bezielten de oude paden weder
worden opgezocht.
Of nu de man die aan deze denkbeelden
wettelijken vorm gaf, Idenburg of De Visser
heet, is ons ten slotte onverschillig.
Het staat er in en dat is ons het voor
naamste.
Voor het amendement-Idenburg („verbod
iemand vloekend bejegenen") stemden alle
aanwezige antirevolutionairen, de vrij-anti-
revolutionairen Van Dedem en Van Veen,
de voorzitter en Staalman, en alle aan
wezige Katholieken, uitgezonderd Van
Wijck, de Ram, Bolsius en Kolkman.
Voor het amendement-De Visser („verbod
uitvloeken van den mindere") stemden alle
antirevolutionairen en vrij-antirevolutionai-
ren, dus ook Staalman, Mackay en De Visser
en alle Roomschen op de De Ram na, be
nevens een 10-tal liberalen.
Het is eigenaardig dat van de 19 die
er tegen waren om meerderen die hun
minderen uitvloeken te straffen, een vierde
deel bestaat uit theologen, en dat zich
met name bij hen gevoegd hebben een
officier Verhey en twee oud-mili
ciens: Schaper en Ter Laan, welke laatste
als onderwijzer jaren lang mee deed aan
de opleiding tot «Christelijke deugden"
De moderne theologen en oud-predikan
ten die tegen stemden waren Mees, Hu-
genholtz, Melchers, Lieftinck en Roessingh.
En uit de schaapskooi ter. rechterzijde, de
eenige die in dit gezelschap geestverwan
ten van wijlen Brouwer en Redingius
verzeild geraakt was, heet De Ram!
Nomen est omen
De naam was een voorteeken dat iets
dergelijks nog eens geschieden zou.
Het grensstation tusschen Oranje-Vrijstaat
en Transvaal ons Rozendaal ongeveer
heet Fereeniging.
Een naam die profetie en symbool tevens
is. Immers te Vereeniging is sinds 15 Mei
een Afrikaansck Bijmekaer gehouden van
alle leiders van Boeren-zijde in den oorlog
met de Republieken. Niet minder dan 160
hoofdmannen zijn daar bijeen, om den ver
deren gang van zaken te bespreken. Met
koortsachtige gejaagdheid tuurt Engeland,
dat vóór de kroning van zijn Koning naar
den vrede haakt, op dit bijmekaer. Fantasiën
zonder einde zijn er op gebouwd. Artikelen
ellenlang zijn er over geschreven.
Wie nuchter en kalm de zaken beziet,
twijfelt aan het nuttelooze van deze bijeen
komst in dit stadium niet.
Nog een, twee, misschien drie stations
verder en dan zal eenig resultaat te wachten
zijn.
En wie voor 't oogenblik nog twijfelen
mocht raadplege den stand der beurs, die
gevoelige wereld-barometer, en hij zal verder
niets meer te vragen hebben.
Een vraag.
Lag aan de oorspronkelijke redactie van
het antirevolutionaire vloek-amendement
niet veel meer het Hoedemakeriaansche
dan het antirevolutionaire principe ten
grondslag?
Kwam, ondanks Heemskerks verbeterde
editie, Schokking er niet meer dan Iden
burg in tot zijn recht?
Had bij aanneming de strafquaestie niet
gevaar geloopen een wassen neus te worden
Zoo iets als bij de Zondagswet
Is daarom ten slotte de loop dien de
quaestie nam, ook door de onhandigheid
harer verdedigers, nog maar niet het beste
geweest
Voorspellingen van een almanak
verwezenlijkt.
Voor eenigen tijd geleden werd er een
nieuw soort almanak in het geheele land
gratis verspreid. Deze almanak voorspelde
noch de regen, noch het schoone weder,
maar hij beloofde aan diegenen die zijne
raadgevingen zouden volgen, de gezondheid
en de kracht al waren zij door bloedarmoede,
bleekzucht, neurasthenie, rheumatiek of
algemeene zwakte aangetast. Inderdaad
deze ziekten komen voort uit de armte en
zwakte van het bloedin dien almanak werd
verteld hoevele genezingen en verkregen
worden door het gebruik der Pink-Pillen
die het bloed hernieuwen en versterken.
Deze genezingen zijn bevestigd en waar
genomen geworden en zij die er aan moch
ten twijfelen kunnen zich tot de genezene
personen om inlichtingen wenden, al de
attesten zijn met de adressen voorzien. Het
is na dezen almanak gelezen te hebben dat
de Heer G. B. van Os te Everdingen ver
trouwen heeft gehad en de Pink-Pillen van
Dr. Williams gebruikt heeft, hij schrijft ons.
De Heer VAN OS volgens portret.
Sedert ik uwe Pink-Pillen gebruikt heb
ben ik veel sterker geworden, mijne krach
ten zijn van lieverlede terug gekomen, de
hartkloppingen zijn veel minder, de oor
suizingen eveneens. De Pink Pillen heb
ben mij uitstekend geholpen, want mijn
toestand was voorheen zeer ernstig. Ik
was altijd vermoeid in de beenen en deze
vermoeidheid voel ik thans niet meer. Ik
raad ze een ieder in mijne omgeving aan
en u kunt naar goedvinden met mijn
attest dat in oprechtheid en naar waarheid
door mij gegeven wordt handelen.
Al de verschijnselen die de Heer van Os
opnoemt, al de ongemakken die hij onder
vonden heeft, zijn de kenteekenen der
bloedarmoede. Van af hot begin dezer
ziekte wordt het bloed kleurloos, zijne
roodo bloedlichaampjes verliezende en daar
door ook zijne kracht. De zieke heeft geen
wilskracht meer, alles staat hem tegen,
hij heeft benauwde of liever zwaarmoedige
gedachten en de uitputting waarin hij ver
valt stellen hem aan de grootste gevaren
bloot. Het is slechts een hernieuwer van
het bloed die met succes kan optreden
niet alleen tegen de bloedarmoede, maar
ook nog togen do ziekten voortspruitende
uit de uitputting van het bloed zooals
bleekzucht, neurasthenie, maagaandoenin
gen, rheumatiek en bij de kinderen been
ziekte en de St.-Vitus dans.
Prijs f 1,75 de doos; f9.per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rot
terdam, hoofddepothouder voor Nederland
en apotheken. Franco toezending tegen
postwissel.
Ook echt verkrijgbaar voor Middelburg
en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg.
Ook echt verkrijgbaar voor Goes en
omstreken bij Gebr. Mulder, drogerijen
en Verfwaren.
BELGIË.
België raakt zacht aan vervuld met de
verkiezingsdrukten.
Overeenkomstig de Kieswet treedt 25
Mei a.s. de helft der Kamerleden af. Alle
afgevaardigden uit de districten van Bra
bant, Antwerpen, Oost Vlaanderen, Luxem
burg en Namen zijn aan de beurt, te zamen
77 van de 152. Van deze 77 zijn 20 li
beralen, 47 clericalen en 10 socialisten.
Tengevolge der tienjaarlijksche volkstel
ling van verleden jaar moet de Kamer
voltallig gemaakt worden. Het aantal
volksvertegenwoordigers moet 166 worden
zoodat er 14 bij moeten.
Hiervoor hebben te zorgen de kiezers
in Oost Vlaanderen, Henegouwen en Luik.
Alleen de provincie Limburg loopt vrij,
en daar zijn 't enkel Katholieken. Zoodat
feitelijk op normale wijze het gansche
kiezerscorps kan gehoord worden op 't punt
van ontbinding en eenvoudig stemrecht.
Voor Brussel hebben zitting 18 leden
en moeten er 3 bij, zoodat om 21 zetels
hard gekampt zal worden. Op het oogen
blik zijn er 5 liberalen, 5 socialisten en 8
clericalen. Vermoedelijk zal het na 25 Mei
zijn 6 liberalen, 2 independenten, 5 soci
alisten, 7 clericalen en 1 Chr. democraat
Abt Daens.
Ging de meerderheid in de Kamer om,
wat echter onmogelijk schijnt, dan zou de
clerieale meerderheid in den Senaat van
14 stemmen toch nog blijven bestaan. Een
ontbinding zou dan een nieuwen kamp
noodzakelijk maken.
De leiders der revolutionaire partijen
hebben zich trouwens pessimistisch uitge
laten omtrent de verwachtingen. Wel zal
de meerderheid van 20 stemmen op welke
de regeering in de Kamer rekenen kan,
door deze verkiezing tot de helft kunnen
slinken, maar de Kamer omzetten zal wel
niet gaan. Van het optreden der van ouds
bekende Brusselsche independenten ver
wacht men niets voor hen zeiven. Mis
schien brengen zij er een candidaat
Theodor in en ook 't optreden der
Chr. democraten zal deze partij niet ver
sterken, tenauwernood zal abt Daens voor
de Kamer behouden blijven. In ieder ge
val door 't optreden dezer twee groepen
is de rechterzijde verzwakt, al moet ook
toegegeven dat de liberale partij door haar
openbaar meedoen met de straatkiezers
der vorige maand, zichzelf heeft benadeeld.
Intusschen valle nogeens de aandacht
op de evolutie welke deze partij maakt
op de vervloeiing tot socialist, welke in
veertien jaren tijds aldaar beleefd wordt.
Voor 1888 was Janson liberaal; in 1888
werd hij uitgeworpen wijl hij radicaal ge
worden was en de partij, bij monde van
