NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 121 1902
Zaterdag 3 Mei.
16e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISGH
Bü dit ■iiici' behoort een Bijropel.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRUS DER AÜVERTENTIËN
liiiulei'voedsaig.
BLKBN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Ds. Littooij gaf zijne gedachten over
Kindervoeding in den vorm van twaalf
stellingen in de Zuider Kerkbode.
Wij laten ze hieronder volgen.
I. Wat de qualiteit der Kindervoeding
betreft, is in den regel de eerste levens
maanden de moedermelk allermeest aan te
bevelen, dewijl deze door God gegeven en
daarvoor als aangewezen is.
II. De ouders moeten den kinderen, op
eenigszins ouderen leeftijd gekomen, leeren
alles mee te eten wat goed is, en de Heere
tot onderhoud des levens geelt. De ouders
zijn dat aan zichzelve, aan de kinderen en
aan hen, bij en met wie zij later verkeeren
moeten, verschuldigd.
III. a. Wat de quantiteit aangaat, moeten
zij, die de kinderen voeden moeten, ze van
meetaf aan noch te veel noch te weinig
geven. Niet te veel, want vreters, zegt
men, dat wel gemaakt, maar niet geboren
worden, en niet te weinigomdat daardoor
de maag verzwakt en het lichaam niet naar
wensch gebouwd wordt.
b. Onze God en Schepper geeft in het
algemeen en in 't bijzonder in ons rijk ge
zegend Nederland zooveel ter kindervoe
ding dat het zonde en schande is, wanneer
één der kinderen daaraan gebrek lijden
moet.
e. Deze zonde en schande is voor reke
ning van ouders of voogden wanneer deze
door luiheid, door dronkenschap, door bras-
serijen, van welken aard ook, of door uit
valsche schaamte hun nood te verbergen,
oorzaak zijn, dat den kinderen het noodige
voedsel ontbreekt.
d. Maar deze zonde en schande komt
voor rekening van anderen wanneer dezen
geen naastenliefde kennen, alleen voor
zichzelve leven, en om de consciëntie
rustig te houden, geen onderzoek doen
naar den bestaanden noodof er kennis
van gekregen hebbende, de hand op den
zak houden.
Geldt dit een en ander, hier laatstelijk
genoemd, alle menschon, inzonderheid toch
hen, die van Godswege zijn aangewezen,
om in den nood te voorzien.
IV. Gebrek aan genoegzame voeding ver
zwakt ook den geest en vermindert de vat
baarheid, om de vermogens van den geest
te ontwikkelen, het onderwijs op de scho
len den kinderen gegeven lijdt er dus
onder wanneer de kinderen met hongerige
magen op de schoolbanken moeten zitten
en het onderwijs ontvangen.
V. Toch moet voor de kinderen op de
School de tafel door de Overheid van het
land, van de Stad of van het dorp niet
worden aangericht.
VI. De kinderen zijn niet in de eerste
plaats lands-, stads- of dorpskinderen, maar
wèl kinderen van hunne ouders. Van Gods
wege zijn die aangewezen, om ze van voed
sel te voorzien.
VII. Ontbreekt aan do ouders hetgeen
noodig is, om hunne kinderen, die ter
sckole gaan, te voeden, dan ontbroekt dat
ook hun en den kinderen die nog niet of
niet meer de school bezoeken (want wij
mogen niet aannemen, dat zij alleen de
kinderen, die ter schole gaan, honger laten
ljjden).
VIII. Met recht en reden uitgaande van
de veronderstelling dat het noodige voedsel
dan allen ontbreekt, zoo moet in dat geval,
uit liefde tot de naasten, ook aan allen
het noodige voedsel worden verschaft.
IX. Niet in de eerste, maar in de lahtste
plaats moet het óók dan nog van Over
heidswege worden gegeven.
X. Het voeden van de schoolgaande
kinderen van Overheidswege, door het hoofd
der School, is in den geestvan het
Socialisme en behoort tot de dweperij van
onzen tijd met 't Staatsonderwijs.
XI. Geschiedt het uit de algemeene beurs,
dan moet het uit deze beurs aan de kin
deren, die er behoefte aan hebben, op de
bijzondere scholen, insgelijks geschieden.
XII. Door de kinderen op de school te
doen voeden door den onderwijzer, of elders
door dames, vervreemdt men ze van de
ouderS, men doet hen, gelijk voor de hand
ligt, meer naar de school, of naar de daar
voor uitverkoren plaats, dan naar huis ver
langen, ten slotte meer van meester of van
de dames, die hen voeden, dan van vader
en moeder houden. Men verlaagt daardoor
de ouders, insteê van hun gezag'en hunne
eore hoog te houden bij de kinderen. God,
die door middelen werkt, wil de kinderen
hunne afhankelijkheid van en hunne ver
plichtingen jegens hunne ouders inprenten
en tot in hun ouderdom doen herdenken
óók daardoor, dat hunne ouders hen steeds
hebben verzorgd en gevoed.
In de bedoelde gevallen moeten dus de
ouders buiten de kinderen om, geholpen
worden, en niet omgekeerd, de kinderen
buiten de ouders om.
a¥¥ïïïï es.'
Yoor de vrouw.
Mejuffrouw Petronella van Jaarsveld te
Maassluis heeft ook haren lof' willen mede-
deelen omtrent eene behandeling die zij
gevolgd heeft. Deze behandeling vervult
iederen dag totale genezingen in de ge
vallen van bloedarmoede, bleekzucht, neu
rasthenie, algemeene verzwakking en rheu-
matiek. Men moet opmerken dat bijna al
de vrouwen die aan bijz mdere storingen
lijden, bloedarmoedig zijn, bij gevolg een
arm bloed hebben. Indien door de behan
deling waarvan hier sprake is de bloed
armoede bestreden en overwonnen kan
worden, bestaat er kans de onregelmatig
heid in de -werkingen van het vrouwelij k
lichaam te genezen. Inderdaad, als meu
een rijk en krachtig bloed zal bezitten, zal
men tegen vele ziekten gewapend zijn.
Dit resultaat kan verkregen worden door
de Pinkpillen van Dr. Williams.
Het is door de hersielhng van het bloed
Mej. JAARSVELD, volgens portret.
dat zwak geworden was dat Juffrouw
Petronella van Jaarsveld hare gezondheid
heeft kunnen herstellen. Sedert geruimen
tijd, zoo schrijft zij, was ik lijdende aan
hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid.
Niet een geneesmiddel mocht mij verlich
ting geven, zulks bekwam ik eerst na dat
ik mij aan de behandeling der Pinkpillen
onderworpen heb. Langzamerhand deed
zich eene verbetering voor die bij eenige
volharding in de behandeling van liever
lede toenam. Mijne gezondheid herstelde
zich geheel en al.
Hoe vele vrouwen ziet men niet aan
dergelijke ziekten lijden Hoevele zijn er
niet die niet weten dat de behandeling
der Pinkpillen werkdadig is in dergelijke
gevallen Dat zij dus weten dat de Pink
pillen voor hen eene kostbare verlichting
kunnen zijn, zoowel gedurende hunne jeugd
als wanneer zij op meer gevorderde leef
tijd zullen zijn.
Men geve echter wel acht dat men niet
bedrogen worde, want gelijk alle goede
zaken worden de Pinkpillen ook reeds op
schandelijke wijze nagemaakt, die alleen
den uiterlijken schijn hebben van de echte,
maar het innerlijke is niets waard, dat
wil zeggen datgene wat de heilzame en
genezende werking bezit. Verschaft U dus
alleen de Pinkpillen bij de depothouders
die onder de attesten vermeld worden en
zoo gij twijfelt bestelt ze rechtstreeks bij
den Heer SDabilié, den Hoofddepothouder.
Prijs f 1,75 de doos; f9.per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rot
terdam, hoofddepothouder voor Nederland
en apotheken. Franco toezending tegen
postwissel.
Ook echt verkrijgbaar voor Middelburg
en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg.
Ook echt verkrijgbaar voor Goes en
omstreken bij Gebr. Mulder, drogerijen
en Verfwaren.
2 Mei 1902.
Een portret.
In de Tweede Kamer bij de behandeling van
het ontwerp Militair Straf- en Tuchtrecht.
Het was de heer Hugenholtz, door wiens
meer heftige dah gewichtige redevoeringen
het grootste deel van den dag in beslag
werd genomen. Deze nieuwe socialistische
afgevaardigde is begaafd met een krachtig
stemgeluid, van den preektoon nog niet
ganschelijk verlost, en beschikt over een
geweldigen woordenvloed, terwijl hij op
ieder oogenblik in staat is een graad van
opwinding te bereiken, waarvan wij de
echtheid na de betrekkelijk weinige keeten
dat wij hem hoorden, zoo min kunnen
constateeren als betwisten. De vergissingen
welke deze opwinding hem doet begaan
zooals dezedat de Juristenvereeniging
de afschaffing van het militair strafrecht
zou hebben bepleit, terwijl toch in de ver
gadering te Middelburg enkel de weusche-
lijkheid van opheffing der militaire rechts
spraak in vredestijd werd uitgesproken--;
het totaal gemis van logica, dat de rede
neering telkens vertoontzooals b.v. toen
de afgevaardigde uit de erkenning dat de
legerdiscipline op dwang berust, de beken
tenis meende te mogen distilleeren als zou
hiermede elk denkbeeld aan vaderlands
liefde, toewijding, trouw als grondslagen
van een goed leger zijn prijsgegeven
dit alles zou reden geven om aan de echt
heid der opwinding te gelooven. Gelijk
hij daar stond te oreeren op de sprekers
plaats, met de armen zwaaiend, vuurrood
het ruig behaard gezicht, in het halfduister,
waarin de Kamer gedurende een deel van
den middag was gehuld, is ds afgevaar
digde van Weststellingwerf een zonderlinge
verschijningzij doet aan een kabouter
van menschelijke grootte denken, doch
mist de goedaardigheid, welke de legende
aan de vrienden van Sneeuwwitje toeschrijft.
De Voorzitter laat hem razen, ook als hij
met Multatuliaansch pathos zijn voornemen
uitbuldert om de krijgstucht te ondermijnen,
zooveel hij kan, door zijn woorden, welke
duizenden vellen der Handelingen over
deze lage landen zullen ronddragen 1 En
het kost den rustigen toehoorder moeite
uit deze erts-lawine de enkele korrels metaal
op te vangen en te waardeeren, die er
toch ook wel in te vinden zijn.
Nieuwe Crt.
De tweede Zeeuwsche Uniedag is bepaald
op 14 Mei, a. s. te Middelburg in het
Schuttershof.
De eerste Zeeuwsche Uniedag was die
te Goes in 1887.
Dat was een genotvolle dag, niet waar
Goesenaarsonder voorzitterschap van ds.
Laan.
En nu, nagenoeg 15 jaar later, komt
Middelburg ons 't genoegen van den twee
den Zeeuwschen Uniedag bereiden.
Goes genoot grooten toeloop, ook toen
des avonds in de Groote Kerk ar. Gerth
van Wijck optrad.
Sedert is er veel veranderd.
Wij ouden die de heerlijkheid van den
eersten tempel hebben gekend, kunnen
niet zoo hard juichen als de jongeren bij
de voltooiing van den tweeden.
Toch zal er bij den opgang naar Mid
delburg nog genoeg stof tot danken en ge
nieten overblijven.
Zie de agenda maar eens.
's Morgens 10 uur na 't openingswoord
van den heer Hondius een referaat van ds-
G. H. Wagenaar uit Leeuwarden, over
„De historische ontwikkeling der school
als factor van volksbeschaving." Na de
pauze een van professor D. P. D. Fabius,
van Amsterdam, over Vrijheid van onder
wijs. En om half 8 Unierede in de Gast-
huiskerk door ds. A. v. d. Sluijs, lift
Renkum.
Wij hopen dat vele voorstanders van
Christelijk onderwijs de vergadering zullen
bijwonen. De toegang is vrij. En dat de
Tweede Zeeuwsche Uniedag niet alleen
slage maar ook vruchten drage voor het
Christelijk onderwijs.
Een maatschappelijk gevaar, zeker wel
het grootst denkbare zijn de trusts.
Uit Amerika komen zeer onrustbarende
berichten over de oprichting en uitbrei
ding van trusts.
Vooral van den bieftrust („Beef-Trust"),
een syndicaat, dat al het vleesch in de
Vereenigde Staten tracht op te koopen en
zoo meester te worden van de markt.
Echt-Amerikaansch gaat het daarbij toe.
Allereerst werden de slagers genoopt,
hun prijzen te verlagen; om de on willigen
te ruïneeren, daarna verkocht de trust zelf
tegen spotprijzen, totdat alle weerspannigen
failliet waren.
Tengevolge dezer manoeuvres is te New-
York de handelsomzet van ,"(8000 slagers
met 60 pet. verminderd, enjwordt te Bos
ton veel paardenvleesch gegeten, louter
om de willekeurige prijsverhooging, die
op ossen- en schapenvleesch is gelegd,
s- Want zoodra had de Trust zijn slag
niet geslagen, of de prjjzen gingen kunst
matig weer snel in de hoogte, zoodat het
publiek tegenwoordig 10 a 15 cent meer
betalen moet voor een pond vleesch.
Op die manier zou de „Beef-Trust" in
't jaar 1901 een winst hebben gemaakt
van vijfhonderd miljoen.
En nu ook weer de stoomvaarttrust
(Ocean Trust") door Pierpont Morgan in
't. leven geroepen en welker bedoeling
schijnt te zijn den handelsweg naar het
oosten te verleggen, en dien te richten
over Amerika in plaats van, gelijk tot nu,
door het Suez-kanaal, hetgeen een nekslag
voor Engeland zou zijn.
Een interoceaniseh kanaal door de land
engte die Noord- en Zuid-Amerika ver
bindt, zou dan van grooter belangrijkheid
worden dan men tot nu toe aan een Pa
nama- of Nicaragua-kanaal toegekend heeft.
En dan zijn er nog een eiertrust, een
aardappeltrust en nog steeds meerdere
trusts in wording.
Zoo koopen de kapitalisten ten slotte
alles op, tot er niets meer te koopen over
blijft; en dan zijn zij baas; dan hebben zij
de macht'en zij bepalen van alle artikelen
de prijzen.
Het schijnt gewenscht dat de regeeringen
tegen deze trusts optreden en hunne actie
in haar loop stuiten.
Dat eischt, zelfbehoud, en de plicht om
het zwakke te beschermen, tegen de over
macht van een onverzadelijk kapitaal.
Dit gevaar is er en het gaat niet meer
van de baan.
Of wij niet door Staats-exploitatie van den
eenen kwaden weg op den anderen zouden
overgaan, onderzoeken wij nu niet. Reeds
brak men met het laat-maar-waaien-stelsel,
doch met 't eenzijdig tot leus verheffen
van het particulier initiatief stuit gij dit
kwaad der almachtige trusts evenmin.
Wij gruwen van een maatschappij die
de drukkende hand van het socialisme
zou moeten gevoelen.
Maar voor de heerschappij van het ka
pitalisme zijn wij nog meer bevreesd.
Staats-exploitatie, voorzoover die reeds in
werking was en niet tegenviel (bijv. bij de
posterijen en telegraphie, en spoorwegver
keer) zouden wij dan boven deze beide
machten verkiezen.
Zoeke men evenwel intijds naar afdoende
maat-regelen van verweer. Dat is beter.
In hun strijd tegen het Kapitalisme
kunnen de sociaal democraten alles go-
bruiken. Ook de leugen.
Bet Volk levert hiervan weer een aar
dig staaltje.
Het aantal doodgeborenen over Febr.
1902 per duizend oplezend, noemt het
Enschede als met 93 het hoogste cijfer
aanwijzend, en roept dan uit: „Inderdaad
het Twentsche kapitalisme is groot. Een
stralenkrans van doodgeboren kinderen
siert het!"
Maar nu blijkt, volgens ^ditzelfde blad,
dat in Januari 1902 Zaandam het hoogst
getal bereikte, namelijk 71 en dat En
schede met 36, nog beneden plaatsen als
Tilburg, Amsterdam en Rotterdam kwam.
Volgens de redeneering van Het Volk
moest 't dus luiden„o Twenthe wat een
kapitalistisch paradijs zija gij
En dan heeft natuurlijk het Zaandamsche
kapitalisme -zijn „stralenkrans van dood
geborenen".
En de jaarcijfers van 1901, ook weer
volgens Het Volle", zijn weer anders. Vol
gens deze staat Enschedé gunstig met zijn
40, terwijl de vier genoemde plaatsen haar
overtreffen en Tilburg met 58 doodgebo
renen de kroon spant.
Hier mag dus het Tilburgsch kapitalisme
den stralenkrans hebben.
Maar zoo krijgen denkelijk alle steden
een beurt, en worden ze altegaar beurte
lings tot kapitalistische paradijzen of dito
kinderkerkhoven gepromoveerd.
Wat maakt men zich toch belachelijk
met die vierkante gevolgtrekkingen!
Een historische herinnering.
2 Mei 1569, Jacob Antheunis Lapper
opgehangen
Lapper, waarschijnlijk een zoon van
Anthonis Jacobs, die in 1570 te Middelburg
werd opgehangen, was afkomstig van Kou-
dekerke. Hij verhuurde zijn paard en een
deel van zijn woning aan Christoffel de
Monnik, leeraar der Calvinisten, heeft nog
twee andere predikanten gehuisvest en her
haaldelijk »Kettersche" predikaties aange
hoord, bij welke gelegenheid hij had ge
collecteerd, terwijl in zijn huis kinderen
waren gedoopt. Hij werd te Middelburg
ter dood gebracht.
Een droog oord in Amerika.
Dat is een gemeente aldus genoemd,
wijl daar local option is. Op zulke plaat
sen is het verkoopen van vuurwater ver
boden, er zijn geen drankhuizen. Daar
mag niet anders drank verkocht worden
dan op voorschrift en schriftelijk bewijs
van den dokter.
Op zulke plaatsen is het natuurlijk niet
uit te houden voor hen die tot Bacchus'
volgelingen behooren. Dit neemt echter
niet weg dat er nog wel eens iemand
dronken loopt.
Zoo iemand wordt dan, zeer eenvoudig,
zonder genade opgeborgen en het Iaat zich
gemakkelijk denken, dat de overheid er
veel werk van maakt om wijs te worden
waar die lieden hun lading ingenomen
hebben.
De stille drankverkoopers worden onge
makkelijk beboet wanneer zij vallen in
handen van 't gerecht.
Niettegenstaande dat alles zijn er toch
huizen waar in het geheim sterke drank
verkocht wordt, deze noemen ze dead pigs
(doode biggen). Het dierbare vocht wordt
daar verkocht in eieren en andere dingen,
ook wel in kleine tien-cents-bijbeltjes, na
gemaakt werk, dat begrijpt ge wel.
Zoo'n ei wordt maar even een deukje
ingeslagen uit het bijbeltje, waarin in een
hoek zich een pennetje bevindt, wordt dit
er even uitgetrokken en klok, klok,
klok: de dooier of de evangelie's gaan het
keelgat door.
Omdat nu de verkoopers en liefhebbers
alles uitdenken om die waar binnen te
smokkelen, moet de overheid erg slim zgn
