NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 117, 1902,
Zaterdag 26 April
16e Jaargang.
itoto-Koe te loop,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
svermindering.
ed. B. Faberij
de Jonge,
Ruhrkaehelkolen
\m Landbouwers!
KARNHOND,
tenhouten KABINET
Ulierslnlt of Halfwas,
aankomende MEID,
g steeds verkoopen we
groot succes onze
Naaimachines, waar-
ie prijzen sterk ver-
lerd zijn. De kwaliteit
pijd uitmuntend.
FIRMA
Ie Kerkstraat C 38
GOES.
ïeden is de prijs onzer
per H.L., vrij thuis a
,t.
Wed. M. v. d. Reit.
UEd. echt Linnen, Pelle
jKarhuiven, Dekkleeden, Zaad-
Ifijne Meelzakken wenscht te
'lieve monsters te vragen bij
C. VAN MIERLO,
lenweverij te RIEL, (N. Br.)
Aanvrage van monsters en
van Zaadzeilen worden
gewacht teneinde tijdig klaar
VISSER, Brigdammme.
TE KOOP:
2V2 jaar oud,
WISSE, R i 11 h e m.
te koop.
|igeu bij het Hoofd der School
e m.
>op voor matigen prijs
lied als nieuwe Kar op Veeren.
voor Hit of Paard, en een
Jig vos Werkpaard (merrie),
:r geschikt voor den loop,
1IELSMAN, Koudekerk e.
TE KOOP
ed Aftands-werkpaard,
)F", Voorstad, Goes.
Nalfvaars te koop,
18 Mei, bij R. KOPPENJAN,
k e r k e.
TE KOOP
am- of Trekhond,
5 KAM, Serooskerke (W.)
Terstond gevraagd
JRAKMAN, Schilder, Axel.
Met Mei
HANDKNECHT
benoodigd, bij
SSER, Bergzicht, Souburg.
Met Mei
ikwame Handknecht
bij Wed. J. SANDERSE,
Joosland.
CRUCQ", Arnemuiden.
me Dienstbode
ii gevraagd, bij
VERSDIJK, Boomkweeker,
K a p e 11 e bij Goes.
;d tegen 1 Mei
Meid-Huishoudster,
ORENAARK 1 o e t i n g e
eren).
ns teleurstelling, met Mei
en boerenstand benoodigd.
L. MOENS, Hoogstraat.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
RB© LA
Engeland en Transvaal.
Officieel verslag van generaal J. C. Smuts
aan de Boeren-represeutanten in Europa.
>d. S. J. de Jonge-Yerwest - Goes.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DÉR FIRMA
en v£n
25 April 1902.
Van een arbeider te Wolfertsdijk ont
vingen wij een ingezonden stuk dat wij
wegens vorm en woordenkeus moeten ter
zijde leggen. Toch willen wij wel de
aandacht vestigen op zijn klacht. Bij
noemt nameljjk met name een boer in zijn
gemeente die zijn „volk" laat werken voor
67 cent daagsDit noemen wjj met dezen
inzender indien het waar is een
groote schande. En wij begrijpen zijn
klacht: „indien ik dan toch armoe moet
ljjden, doe ik het liever op mjjn gemak".
Ook klaagt hij genoemden landbouwer
aan dat hij „te werk gaat of hij krank
zinnig is''.
Wij hebben reeds meermalen opgemerkt
dat de arbeidsloonen in Zeeland over 't
algemeen veel te laag zijn. Maar f4
's weeks, en dat in dezen tjjd, daar staat
ons verstand voor stil. Hoe durft men het
geven 1
Wij hebben geen lust bedoelden boer
in ons blad te signaleeren. Maar wjj
vragen in gemoede, zou één landbouwer,
gesteld hij ware arbeider zelf voor
zulk een loon willen wetken en zijn gezin
kunnen onderhouden? Is dit het loon
dat de arbeider waardig is?
Komaan, wie 't aangaat, maak uw reke
ning nog eens, raadpleeg den Bijbel en
uwe consciëntie, en tien tegen een gjj
verandert dit loon.
Doch ter anderer zijde betreuren wij
het diep dat er arbeiders zijn die zich op
zoo ongepaste wjj ze over een patroon uit
laten als de inzender van 't door ons ter
zijde gelegde stuk. Hij wenscht onder
anderen in zjjn stuk dat die boer voor
een kanon gezet en het zeegat in gescho
ten mocht worden. Wjj betreuren 't dat
iemand die voor de rechten van den ar
beider opkomt, dat op zóó'n wijze doet.
Dat kan niet leiden tot verbetering. Niet
verwijdering, maar toenadering tusschen
patroon en arbeider is noodig. De patroon
zij rechtvaardig in de uitkeering van 't
loon, de arbeider mjjde den socialistisch
schreeuwerigen toon, bjj do verdediging
van zijn rechten.
De socialisten beginnen nu zeiven de
zoo hoogst ernstige beweging der miliciens
van '95 belachelijk te maken.
Eerst werden de miliciens van '95, '96
en '97 ter agiteering voortgeleid.
Nu volgt reeds een heusche oproep van
de miliciens van 1899 om ook tegen liunne
oproeping (al komt die ook pas over vier
jaar) alvast te gaan protesteeren.
Natuurlijk, wat voor '95 drukkend is,
knelt en kwelt ook '99en is ook voor
1900 en 1901 niet gewenscht.
Wij noodigen de miliciens van 1903
uit om ook maar al vast te gaan ver
gaderen.
Niet alleen toch het opkomen en het
eerste jaar dienst, ook het loten zelfs is
uit ^den booze, want ook dat haalt hen,
zij t ook voor slechts eenige uren, uit
hun bedrijf.
Ook de miliciens van nog latere lich
tingen zouden in die richting aan het
werk kunnen gaan!
Het Volk zal ze wel steunen.
Zelfs de vooruitstrevend liberaal type-
Borgesius schijnt den vrijzinnig democra
ten niet goed genoeg meer.
Mr. Marchant heeft namelijk in een
kiezersvergadering te Brielle zijn partij
de vrijzinnig democratische de partjj
der toekomst geprezen.
Eenmaal, zei hij, zou de arbeider er
kennen, dat alleen deze partjj zijn partjj
was. Wie niet geheel tot de liberale of
tot de sociaal-democratische partjj kon
behooren, moest als vanzelf bij de vrjjz.-
democratische partij komen.
Wel een stoure poging tot doortrekking
der scheidingslijn, maar die dan ook, naar
de wet der zwaartekracht, de uitgetrede-
nen te zekerder voert naar het sociaal
democratische eindstation.
De Haagsehe correspondent van de Zut-
fensche Courant verhaalt als een unicum,
een curiosum dat hij een bekend socialist
in Den Haag die voor Het Vaderland het
bulletin van de Koningin stond te lezen,
hoorde zeggen „Goddank 't is tenminste
niet erger."
Het Volk steekt met deze mededeeling
den draak en wijst een bepaald oud vrouwtje
aan om met dezen socialist te trouwen.
Wij voor ons achten deze draaksteking
niet alleen ongepast, maar ook dom.
Dat een socialist het Koningschap ver
foeit, spreekt van zelf. Doch Het Volk
had nooit den indruk moeten geven dat
hieruit nu ook par se volgen moet dat
een socialist niet blij mag zijn wanneer de
Koningin welvaart.
Nooit den schijn zelfs moeten wekken
als zou zij van haar volgelingen eischen
dat zij als socialist niet alleen het Koning
schap hebben te haten maar ook voor het
lange leven der jeugdige Koningin onver
schillig behooren te zijn, wat in den grond
zeggen wil om haar dood moeten ver
langen.
Personen van zaken scheiden is een
kunst die niet iedereen is gegeven.
Medicijnmeester
„Als een parvenu slaat zij ieder die haar
onaangename dingen zegt, over den mond;
met beleedigingen en trappen tracht zij
zich van de tegenstanders af te maken."
Hier is zeker Eet Volk bedoeld.
Pardon, 'tis Het Volk zelf die het zegt
aan 't adres van een ander blad.
't Is meer gebeurd dat een eerlijk man
door een dief „diet" gescholden werd.
Wij ontvingen meer dan een schrijven
en uitknipsels omtrent de gemeenteraads
verkiezing te Kortgene, waaruit blijkt dat
de nu gekozene eandidaat aanbevolen is
onder meer wjjl hjj jaarlijks bjjdraagt in
don »kerkelijken omslag", en dat met name
geloovigen, antirevolutionairen en geheel
onthouders mot hun eandidaat in do min
derheid zijn gebleven.
Wjj hebben al jaren geleden voorspeld
dat het te Kortgene alzoo komen zou. De
Christenen krijgen hun weg op hun hool'd.
Zij zijn op staatkundig en maatschappelijk
gebied en op 't gebied der Chr. school
steeds conservatief geweest in den slechten
zin. Antiliberaal, antidoleerend, tegen alle
actie op Chr. gebied, behoudens een enkele
uitzondering, hebben de leiders zich op
den hals gehaald dat 't volk van den gods
dienst afkeerig werd en nog meer van hen
zelf. De Chr. openbare school was 't ideaal.
Maar die bestaat al in geen jaren meer te
Kortgene en voor een Christelijke school
heeft men geen hart. Daar zjjn de leiders
meerendeels niet positief genoeg voor.
De geschiedenis van de vóór jaren inge
zamelde doch nimmer tot hun bestemming
gekomen gelden voor een Chr. school be
wijst dit.
En hoe is het met de rechtspositie van
den arbeider, en met de loonsregeling, en
met do behartiging ook van zijn geeste-
ljjke belangen
Heeft de jongste raadsverkiezing, waar
van ook wjj gruwen, aan de Kortgeensche
Christenen niet wat te zeggen, te voor
spellen, te waarschuwen
Onjuist verslag doen, de zaak scheef
voorstellen schijnt een gebrek te zijn der
Nederlandsche socialisten, maar ook hunne
Belgische broeders zijn er niet vrij van.
De socialistische afgevaardigde Van Lan-
gendonck gaf bij zijn interpellatie in de
Belgische Kamer over de opstootjes te
Leuven een zoo onschuldig mogelijk ver
slag van het optreden der betoogers, de
schuldigen waren volgens hem de burger
wacht en met name de liberale luitenant
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cejit.
Frère en diens clericale collega Coene, be
nevens de radicale burgemeester De Coster.
Doch de minister las de officië'sle iap-
porten voor waaruit bleekle dat in de
Thienenscke straat de schildwachten dooi
de betoogers werden overrompeld. Toen
liep een tamboer naar de betoogers roe
pende Kom maar vorder, zij zullen niet
schieten, waarop een ware menschenzee
op luitenant Fiére en de burgerwacht af
kwam om ze te overrompelen. Frère
snelde hen te gemoet, hen smeekende niet
verder te komen, doch een uit den troep
wierp hem met een steen. Eerst toen gat
hij bevel om te schieten 2e dat genoemde
burgemeester luitenant Coene zeer prijst
wijl hij de betoogers met welwillendheid
tot kalmte aanzettedoch zij antwoordden
hem door met steenen te werpen.
De voorlezing der rapporten lokte na
tuurlijk incidenten uit die den voorzitter
der Kamer dwongen de zitting te schorsen.
Het voorstel tot 't heffen van graan
rechten in Engeland is door het Lager
huis mot groote meerderheid aangenomen.
De vrjjbandelaars kunnen zich derhalve
op Engeland niet mepr beroepen.
Togen de graanrccktonheffing. is iu-1889,
o. a. door de Bakkerscourant gewaarschuwd
met het argument dat het brood dan 2
cent per kilo duurder worden zou, en dit
een ongehoorden druk zou leggen op 't
gezin van den werkman.
Sedert is het brood niet 2, maar wel
al 5 cent duurder geworden, en waar blij
ven de klachten over dien druk?
Het Volk, het soc.-dem. hoofdorgaan
schreef Zaterdag, nog in het vooruitzicht
van nieuwe botsingen, volgenderwjjs over
de Belgische regeering.
Do reactionaire bloedhond likt zich
reeds de lippen. Met helsch genoegen
telt hjj de slachtoffers. De bloedgolf moet
hoog gaan, want de beweging van het
recht ging ook hoog.
En dat schrijft zij in hetzelfde nommer,
waarin een ander blad „verdachtmaking
van anderer motieven" wordt verweten
Maar dat dan?
Is niet heel de klassenstrijd op politiek
gebied, heel die doorgaande loochening
dat de tegenstanders het publiek belang
beoogon, één groote verdachtmaking van
anderer motieven
Aldus de Nederl. terecht.
Bericht aan de ongeloovigen.
De Heer A. Versteeg te Doesburg is
thans aan 't woord. Een ieder weet reeds
wat men reeds sedert langen tjjd omtrent
deze wondervolle Pinkpillen zegt! De
een na den ander weet niet op welke wijze
te zeggen hoe hij genezen is geworden
van bloedarmoede, bleekzucht, neurasthenie,
rheumatiek of van algemeene zwakte ver
oorzaakt door eene ernstige ziekte, over
dreven arbeid of andere oorzaken.
En allen hebben recht, want de getui
genissen zijn niet te tellen en volkomen
oprecht die eiken dag tot ons komen en
die de werkelijke werkdadigheid dezer pil
len bevestigen. De reden is dood eenvou
dig. Al deze ziekten komen voort uit de
verarming van het bloed of uit de zwakte
der zenuwen. De Pinkpillen die de zui
verste hornieuwer van het bloed zijn en
de krachtigste versterker der zenuwen,
handelen op wondervolle wijze in deze
beide gevallen. Do Heer A. Versteeg
zegt, mjjne moeder was sinds langen tjjd
lijdende aan maagziekte.
Haar toestand is thans uitstekend. Reeds
twee jaren was zij lijdende, gepaard gaande
met zenuwaandoeningen. Er kwamen som
tijds oogenblikken, dat zij zulke vreeseljjke
pjjnen kreeg, dat zij zicb gevoelde of
de dood zoude intreden. Verschillende
middelen werden door ons aangewend,
doch alles scheen vruchteloos. Nu,
nadat door ons Uwe Pinkpillen worden
aangewend is er steeds vooruitgang te
bespeuren. Nu on dan heeft zjj nog wel
eens aanmaningen van hartkloppingen,
doch wij hopen dat ook dit zal uitblijven,
evenals de hevige maagkrampen die zij
thans niet meer heeft, welk voor ons eene
groote blijdschap is. Zjj is U ten hoogste
dankbaar en raadt dit middel een ieder aan.
{\In een tweede schrijven verklaart ons
de Heer Versteeg. Als bevestiging van
mijn laatste schrjjven diene het volgende,
't Was reeds lang mjjn plan geweest U
eenige mededeelingen te doen, doch door
eene korte ongesteldheid was ik hiertoe
verhinderd, Nu sinds eenige maanden is
mjjne moeder van de bekende kwaal ge
heel en al vrij gebleven, een enkele maal
eene kleine dreiging, doch die direct weer
voorbij was. Haar dank is nu ook onbe-
schrjjfeljjk groot voor U, voor de heilzame
uitwerking dezer Pinkpillen van Dr. Wil
liams. Wjj geven U van harte vergunning
hare genezing te publieeeren. Zoo er nog
ongeloovigen zjjn, dat zij zich tot mjj
wenden want onzen dank is zeer groot.
Ziehier de oprechte bekentenis en ver
klaring van den Heer Versteeg waarvan
een ieder zich van de waarheid kan over
tuigen. Trouwene wij achten dat eene
nadere aanbeveling overbodig zjj, van mond
tot mond worden de echte Pinkpillen aan
geraden, wacht U voor de afschuwelijke
namaaksels. Bestelt ze alleen bjj de depot
houders die onder de attesten worden
aangegeven.
Prijs f 1,75 de doos f 9.per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rot
terdam, hoofddepothouder voor Nederland
en apotheken. Franco toezending tegen
postwissel.
Ook echt verkrijgbaar voor Middelburg
en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg.
Ook echt verkrijgbaar voor Goes en
omstreken bij Gebr. Mulder, drogerijen
en Verfwaren.
Met 200 Transvalere in de Kaapkolonie.
Expeditie van Transvalers naar de Kaap
kolonie Aug.—Sept. 1901.
De expeditie die onder mjjn bevel aan
het einde van Augustus 1901 de Z.-A.
Republiek verliet, bestond uit omtrent
340 man.
De tocht door den O. Vrijstaat nam een
maand en was tamelijk moeiljjk, daar de
vijand met ons gaan naar de Kaapkolonie
goed bekend was en alles in zijn vermogen
deed om ons doel te doen mislukken. In
den noordelijken Vrijstaat had ik, met het
kleine aantal manschappen onder mjj, te
doen met niet minder dan 7 vijandelijke
colonnes, elk van 500 tot 1000 man sterk.
Door den zuideljjken Vrijstaat ging het
nog harder.
Niet zonder groote moeite en aanmer
kelijk verlies bereikten wij het district
Rouxville tegen het einde van Augustus.
Van daar werd ik weer noordwaarts ge
dreven tot omtrent 20 mjjlen van Bloem
fontein, maar slaagde er in den vijand te
ontkomen. Mijn totaal verlies was 36.
Na verscheiden vruchtelooze pogingen
de blokhuizen in de richting van Aliwal
Noord door te komen, trok ik in den nacht
van 3 op 4 September nabjj de Basutogrens
over de rivier en kwam eindeljjk in het
oosteljjk gedeelte der Herschellocatie. Den
goheelen nacht van 4 September moest ik
mijn pad door Herschel over onbekend en
zeer gevaarlijk terrein vechten en verloor
daarin een burger gedood en 3 gevangen,
alsmede omtrent 30 handpaarden, waarvan
wjj toen goed voorzien waren. Ik kwam
tot omtrent 20 mjjl oost van Dordrecht
op 7 September, toen ik alle verdere poor
ten en passen door deze gevaarlijke ge
bergten in het bezit van den vjjaud vond
en verplicht was noordwaarts te zwaaien.
In Moordenaarspoort had ik persoonljjke
en nauwe ontkomingik ging met kapitein
Adendorfi' en diens broeder (van Wessel's
commando) en mijn adjudant Johan Neeth-
ling, deze poort bespieden, toen wij door
een groot aantal van den vjjand omsingeld
werden. Kapitein Adendorlf werd gedood,
zjjn broeder en Neethling beiden zwaar
gewonddeze vielen in handen van den
vjjand, terwjjl ik alleen zonder letsel door
den vjjand heenkroop.
Ik trok toen noordwaarts met het doel
om de Oost-Londen spoorlijn nabij Pen-
hoek (Cijfergat-koleumijn) over te gaan,
maar vond mij al spoedig door een aantal
vijandelijke colonnes in deze zware ge
bergten omsingeld. Met schaarseh 200 man
moest ik een weg door de overmacht des
vijands banen. Deze deed zijn best mij
terug te werpen op de gevaarlijke Groot
rivier-lijn en ik spande alle krachten in
om zuidwaarts of westwaarts door "te bre
ken. Yan 9 tot 13 September vocht ik
daags aanhoudend met den vijand die mij
steeds aan verschillende kanten aanviel,
's Nachts moest ik weer in de gebergten
rondtrekken om aan zijn strikken te ont
snappen op 12 September was ik totaal,
ja bijna hopeloos omsingeld op Penshoek,
maar ik slaagde er in na een hard gevecht,
dat van 11 uur voormiddags tot 10 uur
's avonds duurde, twee colonnes terug te
slaan met verlies aan hun kant van 51,
aan mijn kant van 1 dood. Ik trok dien
nacht over de Dordrecht en Oost-London
spoorlijnen beide (over laatste te Putters-
kraal) en zadelde den volgenden morgen
nabij Smithrivier af, nadat menschen en
paarden een 40 uur zonder voedsel of slaap
hadden gevochten en getrokken. De paar
den leden nog meer dan de burgers niet
alleen van de groote krachtinspanning,
maar ook van de zware koude en aanhou
dende regens in deze Stormbergen, welke
voor ons altijd onvergetelijk zullen blijven.
Den volgenden dag trok ik in de richting
van Tarkastad voort en arriveerde in de
Bamboesbergen, alwaar wij zoo mogelijk
een nog zwaarderen tijd hadden dan in de
Stormbergen; dag en nacht moesten wij,
omsingeld door de overmacht des vijands
voortvechten en aansukkelen, terwijl men
schen en dieren bijna bezweken van de
verschrikkelijke regens en koude. In den
nacht van 12 September dwaalden 12 mijner
manschappen af en werden deze door den
vijand verhinderd zich weer bij mij aan te
sluiten. Onder veldkornet Pretorius hebben
zij echter een apart commando gesticht en
volgens Engelsche berichten zeer goed werk
gedaan. Ik verwacht hen nog hier als een
talrijk commando.
Ik moest de Bamboesbergen door Elands-
rivierpoort uitkomen, maar vond er op 17
September een Engelsche wacht van eenige
honderden van den Seventeenth Lancers,
ik viel dezen onmiddelijk aan en binnen
een paar uur waren 73 gedood en gewond,
omtrent 50 gevangenen, de rest gevlucht,
het kamp met Armstrong kanon en Hand-
maxim ingenomen en aan brand gestoken
en vernield.
Wij reden met twee vrachten geweren
en amunitiewelke de vijand voor gewon
den heeft genomenwij namen 300 paarden
en muilen buit terwijl ons verlies slechts
was 1 dood en 5 gewond, waarvan drie
later door ons werden achtergelaten. Niet
alleen was dus in mijn eigen behoeften
voorzien, maar was ik in staat gesteld andere
behoeftige commando's te helpen. Daar ik
nog steeds omsingeld was, trok ik dadelijk
voort in de richting van Maritsburg, maar
vond mij op 19 September aan 4 kanten
ingesloten en moest toen door schijnbewe
gingen den vijand in de war brengen. Yan
daar trok ik in zuidelijke richting met
Grahamsstad als mijn doel. Ik deed mijn
best door de reeks van bergen (Groot Win
terberg, Wittebergen en Baviaansrivierber-
gen) zuidwaarts te komen, maar slaagde
hierin alleen door veel krachtsinspanning
Jj> l
m
