NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 106. 1902.
Dinsdag 8 April
16e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
GROOTHEID EU' VAL
Engeland en Transvaal.
ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cant, iedere regel
meer 10 cent.
Kracht tot hmidhaving van
ouzo nationale zoh'standigheid
zocltt cl© Antirevolutionaire
partij in cl© versterking van
het reeiitsbesef; in de bevox--
dering van kennis onzer histo
rie; in cle bevestiging van oaze
volles vrijhedenin eeuc erva
rene diplomatie en voorts in
eene wettelijlcc organisatie
van do doocle en levende strjjd-
krachten te land en te water,
die, na verbetering' van liet
soheejis- en kazerneleven, «net
prijsgeving- der plaatsvervan
ging, bovenal krachtzoekc in
het moreel van den soldaat.
Arp. 11 van ons Antirevolutionair Program.
VERGADERING
van het Polderbestuur van Walcheren,
van 5 April 1902.
Alle commissarissen waren, onder prse-
sidum van den heer Den Bouwmeester,
bjjeen, behalve de heer Van der Swalme,
die met kennisgeving afwezih was.
Nadat de notulen der laatste gewone en
buitengewone zittingen waren gelezen en
gearresteerd, komt ter tafel het verslag
van het dagelijksch bestuur over den
toestand der polders in 1901.
Hieruit blijkt dat met den aanvang van
het loopend jaar de schulden des polders
bedroegen f12098 a 2 f376000 a
3'/2 f30000 k 33m en f536900 a
4
Het afgeloopen jaar heeft zich geken
merkt door verschillende stormen, gepaard
aan vrije hooge watervloeden, die veel
schade aan de verdedigingswerken en aan
de duinen, vooral aan do Noord- en Oost
watering, veroorzaakten. Die schade is
wel zonder buitengewone middelen her
steld, doch had eene uitputting der fond
sen tengevolge, die eene versterking derzelve
voor het loopend jaar noodzakelijk maken.
Wordt besloten het verslag, dat ter visie
gelegen heeft, in druk aan de leden rond
te deelen.
Aan de orde wordt nu gesteld de be
grooting voor 1902, in ontvaDg- en uitgaaf
geraamd op f370934,885 met een post van
onvoorzien van f22289,92. In die be
grooting wordt tevens voorgesteld een
buitengewoon dijksgeschot van f2 per
H.A. te heffen, tot dekking van de kosten
der meerdere verdedigingswerken tenge
volge der stormschaden van het afgeloo
pen jaar.
73
FEUILLETON.
(Schetsen uit het leven van Napoleon I.)
Het oorlogsplan was den keizor door
voorbereidende bewegingen af te matten.
Het leger, waarop hij aanviel, zou al strij
dende terugtrekken en hem medevoeren,
tot do anderen aankwamen om zich in zijne
zijde en rug te werpen. Blucher was de
eerste, die door stout vooruit te dringen,
Napoleons toorn tegen zich opwekte, en zich
toen tot diep in Silezië liet vervolgen. In
dezelfde dagen stortten Tauenzien en Bulow
eenige mijlen vóór Berlijn op den franschen
maarschalk Oudinot en sloegen hem bij het
dorp Groszbeeren volkoment tegelijk ver
scheen het Boheemsche leger voor Dresden
en noodzaakte daardoor Napoleon zoo spoe
dig mogelijk van Blucher af te trekken en
met het grootste deel zijner troepen tot
bescherming der Saksische hoofdstad terug
te ijlen. Terstond verhief zich Blucher van
zijn kant weder tot een aanval op den in
Silezië teruggelaten maarschalk Macdonald.
Het was stormachtig regenweder, de berg-
vloeden waren gevallen, de grond was voor
ruiterij en gesehut bijna onbegaanbaar;
daar stortte York door een woedenden aanval
de Franschen van den steilen bergrand van
Katzbach' in het overstroomde dal naar
De commissie, belast met het nazien
dor begrooting en bestaande uit de heeron
Koene, Louvverse en Gerlach van St. Joos-
land, brengt bij monde van laatstgenoemde
een rapport uit, concludeerend tot aan
neming der begrooting.
Daar niemand in algemeene beschou
wingen wenscht te treden, worden de ra
mingen der uitwateringen van den polder
eerst artikelsgewijze behandeld.
Niemand maakte daarop aanmerkingen.
Alleen vroeg de heer Louwerso, hij den
post van f 400 uitgetrokken voor onder
houd van den Schelp weg van Westkapelle
naar Domburg, of het niet beter zoude
zijn die som te brengen ten laste van de
straat- en zandwegen, waarop de voorzit
ter antwoordde, dat de Schelpweg, in on
derhoud bij de Noord-Watering, een af
gelegen weg is, waarop geen tol kan ge
heven worden. Al spoedig zou men, ten
nadeele der andere wegen, komen aandra
gen met een verzoek tot beklinkering van
den weg.
Dit laatste nu zag den heer Louwerse
niet in, maar meende toch geen voorstel
in den geest van zijn denkbeeld te moeten
doen.
De begrooting wordt hierna artikelsge
wijze behandeld, te beginnen met de uit
gaven.
Bij den post gewone werken aan de
Zuidwatering oppert de heer Melis, met
het oog op het voorgestelde buitengewoon
dijksgeschot, het denkbeeld om dien post
te verminderen met f 4056, uitgetrokken
voor zuilen bazait, welke hij niet dringend
noodig acht.
De Voorzitter merkt den heer Melis op,
dat de ramingen voor de verschillende
wateringen reeds artikelsgewijze behandeld
en vastgesteld zijn. Zonder een besluit
van de vergadering kunnen de discussiën
daarover niet meer heropend worden.
De heer Huvers doet een daartoe strek
kend voorstel, hetgeen echter verworpen
wordt met 3 tegen 9 stemmen, die der
heeren De Visser, Coppoolse, K. Aliaarf,
Cevaal, H. W. Allaart, Huvers, Melis,
Cysouw en Corré.
Bij den post van f 3400, uitgetrokken
voor onderhoud van het polderhuis, vroeg
de heer De Visser inlichtingen, waarop de
heer Den Bouwmeester antwoordt, dat deze
post met f 2650 is moeten verhoogd wor
den, tengevolge van de voorgenomen ver-
houwing van de noordzijde van het pol
derhuis.
De behandeling der inkomsten gaf geen
stof tot opmerkingen, tenzij alleen de post
van 1 2 per H.A. uitgetrokken voor buiten
gewoon dijkgeschot.
beneden. Macdonald verloor 4,000 dooden,
18,000 gekwetsten, en 103 stukkon geschut.
Wel sloeg Napoleon daags daarna het onze
ker en langzaam aangevoerde Boheemsche
leger bij Dresdenmaar toen hij mot hef-
tigen ijver den generaal Vandamme zonder
voldoende ondersteuning dat leger naar
Bohemen liet vervolgen, werd deze bij Kulm
omsingeld on zijne gokeele bende vernietigd,
en den 6 September bezweek maarschalk
Ney bij een tweede poging tegen Berlijn
voor de kolfslagen van den generaal Bulow
zoo geheel bij Dennewitz, dat hij aan den
Keizer meldde in 't geheel niet te weten of
hij het overblijfsel zijner troepen weder zou
kunnen verzamelen.
Dan een zesweekseh gekibbel tusschen de
drie vorsten in het hoofdkwartier der ver
bondenen was oorzaak dat Napoleon zijne
krachten herstelde en positie koos bij Leip
zig. In een geheele reeks van veldslagen
op de ruimte van een vierkante mijl werd
met ongeveer gelijke krachten gestreden.
Den 16 October bij Mockern sloeg York de
troepen van Marmont verpletterend neder.
Den 17en kwamen de Zweden in het vuur
en maakten de nederlaag der Franschen
volkomen. Den 18en streed Napoleon nog
slechts voor de veiligheid van zijn terug
tocht. Deze geschiedde den 19en onder het
vuur dor vijandelijke aanvallen, welke, met
Blucher steeds voorop, naar de poorten van
De heer Huvers, die van meening is dat
ingelanden reeds zwaar genoeg gedrukt
worden, zou den post willen schrappen en
liever eene leening sluiten van f 30000.
Da Voorzitter antwoordt, dat hij het als
verderfelijk beschouwt leeningen te sluiten
voor kosten van gewoon onderhoud en be
twijfelt het of Gedeputeerde Staten aan
het leeningsplan wel hunne sanctie zouden
hechten.
De heer Snouclc Hurgronje is het met
den Voorzitter eensmen zou dan wel
altijd kunnen leenen, maar hieraan moet
toch ook vroeg of laat een einde komen.
De heer Huvers merkt op, dat onder de
voorgestelde werken nieuwe werken zijn
gaat het niet op altijd te leenen, naar zijne
meening gaat het ook niet op altijd het
dijksgeschot te verhoogen, op gevaar af
dat ingelanden ten laatste niet meer zullen
kunnen betalen.
De Voorzitter antwoordt dat alle werken
onder de categorie van gewoon onderhoud
vallen de werken, waarop de heer Huvers
doelt, dienen tot herstelling van versleten
werken.
Het voorstel Huvers om eene leening te
sluiten van f30000 wordt hierna verwor
pen met 15 tegen 7 stemmen, die der heeren
de Visser, Coppoolse, K. Allaart, Cevaal,
H. W. Allaart, Huvers en Melis en daarna
de heffiDg van f2 per H.A. voor buiten
gewoon dijkgeschot goedgekeurd mak 15
tegen 7 stemmen, die der evengenoemde
heeren.
De geheele begrooting wordt daarop aan
genomen met algemeene stemmen, behalve
die van de heeren Huvers en Coppolse.
Nadat de vervaldagen van het dijkge
schot waron bepaald op 1 Mei, 1 Juli, 1
October en 22 December, hechtte de ver
gadering zonder discussio haro sanctie aan
de volgende voorstellen van het bestuuv
lo. om, voor het verleggen van den
Prooijenschon watergang, voor f 173.40 van
C. Reijnierse aan te koopen 1366 c. a. water
en 184 c. a. grond onder St. Laurens en
2o. om voor f 35 van de gemeente Mid
delburg te aanvaarden een kelder, die on
der het polderhuis loopt, doch bij do Ge
meente in gebruik is als bergplaats van
brandstoffen voor do burgeravondschool.
De dijkwachter Vogel te Voere was, in
gevolge besluit der vergadering, gepension-
neerd met f250 'sjaars, doch overleed,
vóórdat hij in het genot van dat pensioen
kon komen. Zijne weduwe, die in behoef
tige omstandigheden 'verkeert, verzoekt om
eenige ondersteuning.
De Voorzitter stelt voor eene gratificatie
van f 100 toe te kenneD, waarop do heer Scho-
rer voorstelt die som te verhoogen tot f250.
Leipzig drongeD en eindelijk de laatste
Fransche afdeelingen tot volkomen vernieti
ging toe overweldigden. Tachtigduizend doo
den, de kleinste helft Franschen, bedekte des
avonds het slagveld. Onder de getrouwen
die bij het springen van de brug over de
Elster omkwamen was ook Poniatowsky,
de ziel van den Poolschen opstand.
Zoo eindigde de groote kampstrijd der
volken tegen den grooten belager hunner
vrijheid. De konirig van Saksen werd in
zijno hoofdstad gevangen genomen. Zijne
troepen hadden reeds vroeger met de Beije-
reD, Baden, Hessen en Wurtembergers de
fransche zijde verlaten en zich bij de Oosten
rijkers aangesloten. Hunne vorsten meen
den daardoor buit te maken op hem, mat
wien zij vroeger buit gedeeld hadden.
Op de tijding van den slag bij Leipzig
schudden de Duitsche onderdanen van Napo
leon het juk af van hunne halzen. Jeröme
werd uit Westfalen verdreven; de oude Duit
sche vorsten hernamen hunne bezittingen.
Op den terugtocht na dezen slag was er
voor Napoleon geen stilhouden meer mogelijk.
Door Blucher haastig vervolgd, begonnen
zijne troepen van Erfurt af, In steeds erger
verwarring te komen en ontaardde hun
marsch in steeds snellere vlucht. Met groote
moeite hield Napoleon nog genoeg regi
menten in een strijdbaren toestand, om zich
bij Hanau den weg door hot Bejjersch-
Het voorstel Schorer wordt aangenomen
met 15 tegen 7 stemmen, die der heeren
de Visser, Coppoolse, K. Allaart, Cevaal,
Sprenger, van Westen en Kodde.
Bij de gewone rondvraag vestigt de heer
Corré de aandacht op do wenschelijkkeid
om bij den afrit en midden op den zee
dijk te Westkapelle wat meer licht te bren
gen of palen te plaatsen, waarop de Voor
zitter antwoordt dat het bestuur reeds maat-
rogelen daartoo genomen heeft.
De Voorzitter deelt mede dat den loden
de gelegenheid geboden wordt om na de
vergadering kennis to nemen van de ge
nomen proeven omtrent het zoutgehalte van
het water in den polder.
De heer K. Allaart brengt den Voor
zitter zijn dank voor die proeven, maar
constateert dat het zoutwater door den
watergang langs Souburg en Abeele naar
Middelburg stroomt en zoo in den polder
komt in plaats van naar den spuiboezem
te loopen, waarop de Voorzitter repliceert
dat dit een gevolg is, dat bij het maken
van rijkswerken de dorpel iets te hoog is
gelegd. Verlaging van dien dorpel zou
nog al geld kosten. Intusschen zal het
bij het bestuur een punt van overweging
blijven uitmaken, wat er aan te doen is
om aan het bezwaar tegemoet te komen.
Hierna ging de vergadering uiteen.
Gruwelijke onthullingen geven de Zuid-
Australiërs na de terechtstelling van Han
cock wegens de bekende moordon. Van de
vijf officieren die bij de zaak zijn betrok
ken, was er een bekend om zijn heftig
karakter hij was den veldtocht begonnen
als korporaal. Een ander was smid en
oorspronkelijk aangeworven als hoefsmid.
Men verwijt de militaire autoriteiten nu,
zulke lioden tot officieren gomaakt te heb
ben. Er waron in het geheol een-en-dertig
beschuldigingen ingebracht togen Austra
lische officieren, o. a. zeven wogens het
vermoorden van vrouwen en kinderen.
Onder de vermoorden was ook een Hol
lander, de onderwijzer Varmeijer. Het geld
dat zij bij zich droegen bleek waardeloos
Transvaalsch papier te zijn.
Hoe het ten slotte uitgekomen is?
Wel toen de kapitein den zendeling in
zijn tent doodschoot had deze zijn Kaffer
helper bij hem, ook deze werd geschoten
doch hij vlood in 't kreupelhout, ontkwam,
en vertelde het aan een naburige opperhoofd,
deze bracht het over aan den Duitschen
zendeling die het op hun beurt aan den
Duitschen consul rapporteerde, en zoo kwam
het Kitchener ter ooren, die door twee,
Gostenrijksch leger onder Wrede te openen.
Toen echter, na het doorbreken van doze
laatste hindernis, stortte zich alles ordeloos
in den Rijn. Een besmettelijke ziekte vol
tooide de nederlaag, die ton tweeden male
der keizerlijke grootheid een bijna ongenees
lijke wonde toebracht. Met slechts 70,000
getrouwen keerde hij in Frankrijk, en den
9 November te Parijs terug.
LIX.
WELLINGTON IN SPANJE.
Wij verlieteu Spanje toon Napoleon het
in 1809 verliet, door de krijgstoerustingen
in Oostenrijk daartoe gedrongen. Wij moe
ten dus vier jaren met onze geschiedenis
terug, en in korte trekken melden hoe de
vrijheid ook in dit zuiderland door Engel-
sche en Spaansche wapenen eindelijk werd
bevochten. Zooals reeds vroeger door ons
gemeld werd, bedreven de Engelschen vele
gruwelen in Spanje. Ook was de sympathie
der Spanjaarden voor deze ketters ver van
groot. Het word echter beter, sinds Wel
lington een groote overwinning bij Talavera
behaald en zich den titel burggraaf van
Talavera verworven had. Het volgende jaar
echter (1810) bracht nieuwe rampen.
De voornaamste steden van Spanje, met
uitzondering van Cadix, vielen in handen
der Franschen. Doch in 1811 keerde de
kans. Wellington, wel' wetende dat ziekto
drie krijgsraden de zaak liet onderzoeken
en het door allen uitgesproken doodvonnis
bekrachtigde.
Een in Engeland teruggekeerd soldaat
heeft nog de volgendo bijzonderheden mede
gedeeld. Het doodvonnis tegen Morant en
Hancock is den 24sten Februari voltrokken.
De soldaten die tot levenslang zijn ver
oordeeld, verrichten, naar men aanneemt,
op dit oogenblik nog dwangarbeid te Kaap
stad en de veroordeelde officieren zullen
in Engeland gevangen gezet worden. De
reputatie van de Boschveld-karabiniers was
alles behalve goed, daar er manschappen
bij ingedeeld waren die door andere corp
sen waren uitgestooten. Er waren volop
schelmen bij, en het verhaal van hun mis
drijven verbaasde niemand die wist wat
voor slag van mannen er bij ingedeeld
waren.
Een ander soldaat vertelt dat Hancock
en zijn handlangers Kaffers doodschoten
als konijnen, en dat de soldaten die daar
tegen in verzet kwamen, dikwijls gevaar
liepen voor hun leven. Manschappen tegen
wie de officieren een wrok hadden, werden
uitgekozen voor gevaarlijke verkenningen
op de flanken, en enkele ervan kwamen
daarna niet terug.
Do Engelschen hebben bij Bosehmanskop
(Vrijstaat), waar Lawley geslagen werd, op
31 Maart 20 aan dooden en 56 gewonden
verloren.
Een prachtige overwinning behaalde
dienzelfden tweeden Paaschdag De la Rey
op Walter Kitchener bij Driekuil, waar de
Engelschen drie doode en 24 gesneuvelde
officieren hadden, en voorts 24 soldaten
gedood en 131 gekwetst werden. Ook de
Boeren hadden zware verliezen. Kitchener
schijnt ze geteld te hebben, hij seint er
precies 137
Be Nederlander ontleent aan een brief
uit de concentratie-kampen het volgende
»Wij kunnen in deze kleine tenten niet
leven zij zijn zoo heet gedurende den dag,
al rollen wij ook het onderste gedeelte op,
'tls zoo heet op de bedden dat mijn man
en ik dikwijls onze parapluien over het
hoofd van een zieke baby laten, om de
hitte een weinig te weren. Dan komt er
onverwacht een dikke wolk van de Natal-
bergen, het regent, en 's nachts ligt gij in
uw tent met een koude klamme wind
waaiende over u. Dikwijls lekken die ten
ten, want sommige van hen zijn oud en
dun. Menig mazel-patient wordt door en
door nat en sterft dan van inflammatie van
de longen. En al lekken de teuten ook
niet, ons beddegoed, kleederen en alles
wordt gansck klam in regenachtigs nachten.
en dood de gelederen van Massena knapjes
dunden ontweek iederen slag, teneinde
zijn tegenstander al meer af te matten en
te verzwakken. Zoo werd Massena genood
zaakt terug te trekken om eindelijk (Juli
1812) in een beslissenden veldslag bij Sala
manca te worden overwonnen.
Die overwinning had de inneming van
Madrid door de Engelschen ten gevolge
ook moesten de Franschen het beleg voor
Cadix opbreken.
Wel moest Wellington, toen daarop maar
schalk Soult uit Andalusië en een ander
uit Valencia toesnelden, nog eens wijken
doch bijna geheel Spanje was van Franschen
gezuiverd. De organisatie der Spaanse^"
troepen slaagde naar wensch de Fransche
gelederen dunden allengs door terugroeping
naar het oorlogstooneel in Rusland en bij
Vittoria (nomen est nomende naam is
een voorteeken) behaalden Wellington en
de prins van Oranje (later koniDg Willem
II) nogmaals een schitterende overwinning.
Hier werd de verlossing van Spanje voltooid.
In October 1813 zag men Spanje door
Fransche troepen geheel ontruimd, bijna
gelijktijdig met de gebeurtenissen die
Duitschland voor altijd uit de klauwen van
den overweldiger deden geraken
Weldra volgde ook Nederland.
f Wordt vervolgd
