NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
irsknecht
No. 89.1902.
Vrijdag 7 Maart.
16e jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
elburg.
KDINGEN.
EGrLUI
REN, Koudekerke.
3U Mei
Tiende Knecht
ALJÉ, Biggekerke.
en Mei
Meid
leid gevraagd, bij
MELSE, Biggekerke.
wegende 100 K.G.
i drachtige zeug,
oud 8 en 9 maanden
gend ffierriepaard,
S KORSTANJE,
dijk (Oud-Sabbinge).
gons verandering
arnliond
- en Jtoomtonnen,
ELISSE, Landhouder
onder V e e r e.
Koop
DERS, te Aagtekerke.
d gevraagd
dersknecht.
rmheid, bij
Schilder te Axel.
at Mei
IK, Kloetinge (Molen).
g terstond benoodigd
sknecht, P. G.,
E, te Scherpenisse.
doch liefst in persoon.
devoor vast werk,
iën vereischt.
motto „Behanger",
F. DE JONGE VER-
ïder kinderen te Goes
anheid voor een
ostganger.
ed S. J. DÉ JONGE-
en ziekte van stonden
Meid
KLAASSE, 't Zand.
tegen Mei
Meid
'OUWER, O.-Souburg.
ind of Mei
der gevraagd,
net paarden kunnende
AN LIERE, Kloetinge.
riiidersleerling
was, P. G.,
ilaatst worden bij
it PEIJL, Kruiningen.
iet Mei
Huishoudster
L MALJAARS, Oost-
in Duine").
Ie Jonge-Yerwest, Goes.
VERSCHIJNT
Wsd. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Bekendmaking.
Kerknieuws.
Gemengde Berichten.
FEUILLETON.
GROOTHEID EU VAL.
xLvn.
bernadotte.
PRUS DER ADVERTENTIËN
O
2»
c
w
-t
:oop, bij
KOOP
i Tarwestrooj
'aagd,
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
Goes Burgemeester en Wethouders, be-
merkent hebbende, dat het nog steeds niet van
algenmeene bekendheid schijnt te zijn dat geene
woningen, schuren, enz. van hout mogen wor
den opgetrokken zonder vergunning van Bur
gemeester en Wethouders, vestigen nogmaals
de aandacht van de ingezeten op volgende
artikelen de bouwverordening
Art. 17. De gevels, muren en wanden van
gebouwen mogen zonder vergunning van Bnr-
gemeester en Wethouders niet anders worden
gemaakt dan van steen en zoodanige metsel
specie, als naar den aard der gebouwen voor
openbare veiligheid door Burgemeester en
Wethouders wordt noodig geoordeeld, terwijl
in Art. 49 de overtreding van Art. 17 strafbaar
wordt gesteld met eene geldboete van ten
hoogste tien gulden.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Dokkum W. Bax te Roosen
daal te Frederiksoord J. Drost te
Odoornte Nijega J. J. Broekers te
Vriescheloo.
Geref. Kerken.
Beroepen te Hijum II. P. M. de Walle
cand. te Koudam.
Aangenomen naar Groningen als missi
onair predikant op Soemba door W. Pos,
tijdelijk te Leiden.
Te Ermelo-Veldwijk, waar hij de
laatste vier jaar verpleegd werd, is Maan
dag overleden de heer ds. P. M. Ochtman,
emeritus predikant van Tienhoven.
Pieter Marinus Ochtman werd 1835 te
Zierikzee geboren. Hij was jaren lang ker-
keraadslid bij de Ned. Herv. Gemeente, toen
"t modernisme daar overheersehend was. Met
volle overtuiging verliet hij die kerk in
1866 en voegde zich bij de toenmaals zeer
gesmade afgecheidenen, nam zitting in het
schoolbestuur der Chr. School en werd heel
spoedig tot ouderling gekozen. Hij ver
kocht weldra zijn bloeiende zaak op de
Appelmarkt en vestigde zich met vrouw en
zes kinderen te Kampen, waar hij zich,
ondanks zijn gevorderden leeftijd liet in
schrijven als student aan de theologische
school. Op 40 jarigen leeftijd in het pre
dikambt bevestigd diende hij achtereen
volgens de kerken te Niezijl—31 October
1875 tot 1879; Dinteloord 1879 tot 1882;
Heusden 1882 tot 1885en Tienhoven
'1892 tot 1898.
Vlissingen. Heden Donderdag werd
van de werf der Kon. Maatschappij »de
Schelde" alhier te water gelaten het
Tweeling-schroelstoomschip »de Koek", in
aanbouw voor de Koninklijke Paketvaart
61
(Schetsen uit het leven van Napoleon IJ
TuSSeheu Bonaparte en Bernadotte had
nooit de rechte verhouding bestaan.
Bernadotte had wel eens blijken gegeven
dat hij den ander aandorst en dat was hem
een doorn in zijn oog. Aan den aanslag
der vijf honderd had Bernadotte geen deel
willen nemen, en zoo noodig de verdediging
der aangevallenen op zich genomen. Sinds dien
tjjd kon hij met veel goed meer doen. De
verhouding werd er niet beter op, toen
Xapoleon Keizer geworden was.
In Spanje deed hij hem niet naar den
zin; bij Wagram in den slag tegen de
Oostenrijkers was hij te langzaam, en bij
verdediging van Vlaanderen en Zeeland
'boeier! hij het geheel.
Inmiddels was de »gekke" koning, Gustaaf
IV, van Zwoden afgezet en vervangen door
zijn oom Karei, door wien een troonopvolger
moest worden aangewezen. Naar de »be-
irekking" dong ook Jean Julien Baptiste
Maatschappij te Amsterdam, ten behoeve
van haren dienst in Nederlandsch Ind;ë.
Het schip heeft de volgende afmetingen:
Grootste lengte 170° O"; grootste breedte
27° 6°; hol 18° 3°.
Het is gebouwd van staal volgens de
hoogste klasse van Veritas en geheel inge
richt voor 1- en 2- klassepassagiers, volgens
de nieuwste eischen des tijds en zal
eleetrisch worden verlicht. De twee schroef
machines, elk van 200 I.H.P. en ketel,
mede door de Kon. Maatschappij »de Schel
de" vervaardigd, staan in de werkplaatsen
gereed om aan boord tb worden opgesteld.
Onder Nieuwdorp herdacht dezer
dagen een landbouwer het voorrecht veertig
achtereenvolgende jaren op een en dezelfde
hofstede gewoond te hebben. Hij maakte
daarvan een feestje met zijne arbeiders,
waaronder er waren die hun meester van
het begin af hadden gediend.
Dezer dagen overleed te Nisse, in
den ouderdom van 81 jaar, de heer W. L.
Hirdes, oud-wethouder van die gemeente
en vroeger wethouder van 's-Heer Abts-
kerke. De overledene was de jongste zoon
van den eersten veldwachter en laatsten
wever van Nisse. Dikwijls verhaalde hij
hoe zijn grootvader, een Duitscher van
geboorte, in de 18e eeuw koetsier was bij
een der Haagsche regenten en op zijn ouden
dag schoolmeester gemaakt werd ergens in
de Meiery van 's Hertogenbosch. De oude
partrieïers wisten zonder bezwaar van hun
eigen zak, voor hunne bedienden te zorgen.
(M. C.)
Kapelle. Wordt als bijzonderheid uit
Sassenheim vermeld, dat aldaar ten gevolge
van het heengaan van den winter de
vroegste soort crocus in den bloei staat, dan
zal ook bij ons de-winter wel zijn heengegaan
dewijl in deze gemeente in eenen tuin, niet
in bakken of potten, maar in den vollen
grond, croeussen in kleuren reeds sedert
14 dagen in vollen bloei staan.
Als een curiositeit mag wel gelden
de rekening on verantwoording der nalaten
schap van de op 24 Aug. 1895 te Apel
doorn overleden mej. J. Nagel, zooals die
rekening dezer dagen door den commis
saris van politie te Deventer namens den
Off. v. -lust. te Utrecht aan een der erfge
namen is medegedeeld.
De rekening bedroeg in ontvangst (de
nalatenschap) f 111,931.36; de uitgaven
(kosten enz.) f 109,286.85'i'a, zoodat na af
trek daarvan overbleef f2144.50\'2, te ver-
deelen onder 154 erfgenamen, waarvan
ieder dus f 17 ontving. Hieryan zijn nog
voor elk der erfgenamen de procuratie-
kosten af te trekken, waarna er van deze
erfenis van f 111,931.36 voor ieder onge
veer f7 overblijft.
Bernadotte, prins van Porte Corvo, die bij
de Zweden zeer bemind was, dewijl hjj,
tijdens bij gouverneur van Hanover en be
stuurder van Zweedseh Pommeren was ge
weest, hun bescherming en vriendschap ver
leend had. De Zweedsche Rijksdag benoem
de hem, meenende in hare franschgezind-
heid dat zij daarmede Napoleon oen dienst
bewees. Toen de benoeming geschied was,
deed deze echter al wat hij kon om haar
ongedaan te maken.
Toen Bernadotte dit hoorde begaf hij zich
tot hem en vroeg hem waartoe dit
diende.
Napoleon ontkende ergens van te weten
doch hjj beloofde hem zich tegen zijnetroons-
beRtijging nooit te zullen verzetten indien
hij hem wederkeerig toezegde nimmer de
wapens tegen hem te zullen opvatten.
Bernadotte antwoorde hierop: Gij moet
weten dat ik tot den troon van Zweden
geroepen wordende Zweedseh onderdaan
ben, en Zweedsche belangen heb te dienen,
ik heb geen plan uw leenman te worden."
»Ga uw gang maar," beet de ander hem
hierop toe, »onze bestemmingen moeten
hare vervuiling erlangen."
Naderhand scheidden zij weder als de
beste vrienden. Bernadotte ging van den
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Op deh Flakkeeschen Antirev. Partij
dag werd door pl. m. 500 personen een
motie-Leerplichtwet met algemeene stem
men aangenomen, waarin zij als hun
meening uitspraken, dat intrekking van de
Leerplichtwet het meest gewenscht zou zijn,
en dat zij wenschen in ieder geval, dat
zoo spoedig het ingesteld onderzoek dit
mogelijk maakt, de wet; zóó zal worden
gewijzigd, dat de kleine man niet langer
geplaatst worde voor de keuze tusschen
ongehoorzaamheid aan of zware straf door
de wet.
Thans is aan de antirevolutionaire kies-
vereenigingen een afdruk van deze motie
toegezonden met het verzoek, de motie te
behandelen, en bij instemming hiervan
kennis te geven aan den minister van
binnenlandsche zaken.
De Vereeniging tot verbetering van
den Volkszang te Amsterdam wendt
weder een poging aan, om de eenheid in
den zang te bevorderen. Zij heeft bij den
uitgever W. Versluijs te Amsterdam onder
den titel: „Volkszang" eeD bundeltje uit
gegeven, eon 12 tal liederen inhoudende
waarvan zij een 6 tal reeds vroeger het
licht had doen zien. Haar bedoeling is nu,
die liederen te brengen zoo mogelijk in alle
scholen en huisgezinnen en ze daardoor te
maken tot het eigendom van het geheele
volk! Dat zij in dit streven den steun
moge ondervinden van velen, die met haar
overtuigd zijn, dat verheffing van het volks
gezang eene zaak van groote beteekenis is.
De prijs van het bundeltje (slechts 15 cents)
zal zeker geen bezwaar opleveren, terwijl
voor ieder die de Vereeniging in de be
vordering van haar streven behulpzaam wil
zijn, op aanvrage bij den Secretaris
(den Heer P. Blokker Nz., Nassaukade 86)
een present-exemplaar verkrijgbaar is.
De 22-jarige Catharina Johanna Caro
lina was dienstbode te Assen. Op een
goeden dag ging zij naar Groningen, om
een consult te hebben met een der profes
soren. Toen bleek, dat het meisje een
jongen was. De noodige stappen werden
gedaan en met machtiging van de rechtbank
werd dit in den burgerlijken stand hersteld.
De naam is nu veranderd in Catherinus
Johannes Carel. Zondagochtend ging de
voormalige dienstbode voor het eerst in
jougenskleederen naar de kerk. TV". R.
Naar aanleiding van de weigering om
aan het verzoek van een stervend meisje
te voldoen die haar vader nog eens wou
zien en vermanen tegen de dronkenschap
waarvoor hij nu weer voor de zooveelste
gevangen zat, schrijft de Standaard:
„Niet de minister van justitie, de wet
heeft dat geweigerd. De wet eischt dat
de straf ongedeeld zal ondergaan worden.
roomschen tot den lutherschen godsdienst
over, verkocht zijn prinsdom Ponte Corvo
en zijne bezittingen in Polen aan Napoleon
voor twee miljoen, (waarvan hem echter maar
een miljoen is uitbetaald,) en trok naar
Zweden, waar hij spoedig door het volk
geliefd en vergood, juist daardoor den naijver
van den keizer opwekte en in ongenade
viel.
Of dit Karei Jan (zoo heette Bernadotte
nu) iets schelen kon!
Eenigen tijd later werd een aanslag op
's prinsen vrijheid beproefd, op last van
Napoleon zelf. Men wilde hem bij Haga
oplichten an naar een in de nabijheid lig
gend Fransch schip brengen. Doch de
aanslag werd verijdeld. Bernadotte schreef
toen een brief aan Napoleon waarin hij hem
op waardigen toon zijne ontrouw en laag
heid onder 't oog bracht.
Woedend was deze na het lezen van den
brief. Vernederd zal hij worden zoo
riep hij uit »en anders met de wapens
in de vuist sterven."
Nu, de wapenen opvatten zou hij ook.
Bernadotte stelde Zwedens belang hooger
dan dat van Napoleon en verklaarde dan
ook (7 Maart 1812) aan dezen laatste den
oorlog.
Hoe dikwijls verzoeken tot zoo iets dan
ook bij het departement van justitie zijn
ingekomen, aldoor moest men ze afwijzen,
hoe week van hart de minister ook was.
Ook dit verhaal is weer één van die
steentjes, die alleen onbekendheid met de
wet over de ministerieele schutting wierp.
Een heel andere vraag is intusschen, of
deze hardheid niet te boven ware te komen
door wetswijzing.
Kon dit, het ware zeer wenschelijk.
Alleen maar, glad van de spoel zal die
wijziging niet vliegen. Omslachtig toch
zou de grensbepaling hier zijn, wanneer
wel en wanneer niet. De begeleiding zou
op personeel beslag leggen, en bij eenigen
afstand zouden de kosten van transport
niet zoo gering zijn.
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben
't besluit van den gemeenteraad van Delft
tot eervol ontslag aan den heer Ter Laan,
lid der Tweede Kamer, als hoofd der school
en der Handelsschool, goedgekeurd.
Alcoholisme en tuberculose. Het ver
band tusschen deze twee ziekten is op
nieuw aangetoond door den bekenden dr.
Lancereaux te Parijs. Van de 2192 door
hem bestudeerde gevallen van tuberculose
vond hij 1229 keer alcoholisme als oorzaak,
verder 824 keer gebrek aan versche lucht,
ontbering en zwangerschap, 93 maal ver
moedelijke erfelijkheid en 46 maal be
smetting.
Uit de bestudeerde gevallen blijkt voorts:
lo. De tuberculose van den drinker vertoont
zich vooral tusschen 25 en 50 jaar; zij
komt vaker bij mannen dan bij vrouwen
voor. 2o. Zij treft in 't algemeen forsche
individuen, wier voeding door het alcoho
lisme heeft geleden. Zij gaat gewoonlijk
voort met opeenvolgende vlagen; soms
neemt ze de ernstige en algemeene vormen
aan.
Verder leert een onderzoek naar de ge
vallen van tuberculose bij dronkaards het
volgende: onder 1984 alcoholisten tellen
wij 853 teringlijders, wat voor de Parijsche
hospitalen het vreeselijke cijfer van 1 tering
lijder op de 2.32 alcoholisten geeft, wat
tot de uitspraak brengt, dat het grootste
gevaar van het alcoholisme de tuberculose
is. Dr. Lancereaux trekt het volgende
besluit: De eerste groote oorzaak, die de
tuberculose bevordert is het alcoholisme.
Deze eerste oorzaak moet dus aangepakt
worden. De oorlog tegen de microben te
voeren, die te willen vernietigen, is een
utopie, want deze microbe bestaat overal.
Daarentegen is het gemakkelijk tegen dezen
geesel te strijden door de oorzaken te ver
mijden, die het organisme verzwakken en
het voor de ziekte ontvankelijk maken.
Bestrijding van het alcoholisme beteekent
in Frankrijk het aantal gevallen van tuber-
Deze daad deed Napoleon eenige maanden
later tot den Russisehen gezant zeggen dat
de Zweedsche troonopvolger op 't punt
scheen gek te worden.
Heel gek schijnt Bernadotte overigens
niiet geweest te zijnimmers zijn oorlogs
verklaring beteekende heel weinig. Hij zond
zeer zelden zijne troepen in het vuur. Hij
verloor dan ook, naar de ruimste bereke
ning in den oorlog van 1812 en dien van
het volgende jaar aan dooden en gekwetsten
3 officieren en 100 soldaten, een opgaaf die
waarschijnlijk nog te ruim genomen is.
Aan Zwedens bondgenootschap hebben de
verbondenen weinig gehad. Doch wij wen
schen de geschiedenis niet vooruit te loopen.
XL VIII.
VERVOLG VAN 1812.
Half Juli trok Napoleon het eigenlijke
Rusland binnen. De Russen, niet wetende
of hij 't op Moskou of op Petersburg ge
munt had, waren teruggetrokken achter
Smolensk, en zoo vervolgens, overal op hun
weg de magazijnen vernielende, en steden
en dorpen verwoestende. Deze taktiek droeg
goede vruchtwant het fransche leger werd
door al dat doelloos draven vermoeid en
ontstemd. Velen stierven van ellende.
culose met de helft verminderen.
Prins Heinricb houdt zich in Amerika
uitstekend. Hij heeft alleen zooveel rede
voeringen moeten houden en toosten uit
spreken, dat hij wat heesch is geworden.
Hij blijft de harten der Amerikanen winnen.
De Yankees, die ondanks hun democratie,
het toch niet kunnen nalaten in een prina
een hooger wezen te zien, zijn er vooral
door getroffen, dat hij in het geheel niet
laat uitkomen, dat hij van hooger komaf
is dan alle New-Yorksche millionairs en
milliardairs samen. Een ontzettend en
thousiasme heeft bijvoorbeeld verwekt het
bericht, dat de prins bij het oponthoud
Zaterdag bij het stadje Portage, waar een
paar wagens van een goederentrein van de
rails moesten weggeruimd worden, uit den
trein was gestapt, en eigenhandig aan het
wegruimen had medegeholpen. Dat er
zulke eenvoudige en joviale prinsen waren,
dat zij zich niet schamen voor vuile han
den, zoo iets had een Amerikaan, voor wien
een prins een soort mythisch wezen is uit
een sprookjeswereld, nooit vermoed. De
Yankeedollargeest heeft uitgerekend, dat
het bezoek van den prins aan de stad
New-York pd. s. 109.000 heeft gekost.
Nu miss Stone en haar metgezellin
Katharina Zilka met haar kindje door de
roovers vrijgelaten zijn, zal de juiste ge
schiedenis van haar lotgevallen wel lang
zamerhand bekend wordenhet is echter
waarschijnlijk dat met het oog op de vei
ligheid der andere zendelingen en zendings
plaatsen voorloopig niet de volle waarheid
betreffende de ontvoering medegedeeld kan
worden. De roovers zijn buitengewoon
voorzichtig te werk gegaan. Ongeveer vier
weken geleden namen zij aan deBulgaarsch-
Turksche grens het losgeld in ontvangst,
juist toen de Amerikaansche afgevaardig
den te Bansko en Duhumago vertoefden
en een voorwaarde, die de roovers ge
steld hadden de valsche tijding de wereld
inzonden, dat alle onderhandelingen afge
sprongen waren. Toen verlangden de
roovers eenigen tijd tusschen de uitbeta
ling en uitlevering.
Toen voor korten tijd beproefd werd,
de Middellandsche zee per luchtschip over
te steken, konden de iuchtschippers tot
hun verwondering uit den ballon tot veel
grootere diepte in de zee zien, dan wanneer
men in een schip vaart. De waarneming
is in Frankrijk reeds practisch aangewend
door uit het schuitje van een matig hoog
zwevenden luchtballon torpedo's, die bij
een marine-oefening verloren waren, op
een diepte van 10—22 N. op te zoeken.
Tot het opsporen van onderzeesche booten
in tijd van oorlog kan deze uitvinding in
de toekomst wellicht benut worden.
Eindelijk kreeg Napoleon bericht dat de
Russen een slag wenschten te wagen.
Een voorpostengevecht werd geleverd,
waarbij de Fransehen groote verliezen leden;
doch de volgende dag zou alles goed maken.
Evenwel, des anderen daags was de vogel
ook weer gevlogen, tot groote teleurstelling
van Napoleon, die nu reeds drie maanden
doelloos en met groote verliezen heen en
weer geslenterd had.
Het was inmiddels weder stikheet ge
worden; toch zou men beproeven de Russen
te achtervolgen. Napoleon zelf reed aan
de spits des legers. Paarden en menschen
vielen amechtig neer langs den weg. Oude
soldaten, dia den veldtocht in Egypte hadden
bjjgewoond, herinnerden zich niet ooit zulk
een heeten dag te hebben beleefd. Toch
trok men vele mijlen ver, doch vond geen
Russen. Wel hadden er telkens kleine
schermutselingen plaats, die ook den Russen
op het verlies van vele menschenlevens te
staan kwamendoch het eigenlijke hoofd-
treffen bleef uit. Van 600 duizend man
had hij 200 duizend in DuitschlaDd als re
serve achtergelaten en de rest was thans
reeds tot 250,000 gedund.
Wordt vervolgdJ
