NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 85. 1902
Vrijdag 28 Februari.
16e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORtSGH
VERSCHIJNT
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
(ftKOOÏllülD m VAL.
ei,ken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,96.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—6 regels 26 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
amseiEiLoinpe
Vergadering van den Middelburgsehen
Gemeenteraad,
van 2G Februari 1902.
Aanwezig waren alle leden.
Onmiddellijk na opening der zitting stelt
de voorzitter aan de orde do volgende
punten der agenda:
I. Notulen vorige vergadering. Deze wor
den gelezen en gearresteerd.
II. Ingekomen stukken. Deze zijn:
a. verschillende goedkeuringen door
Ged. St. van vroeger genomen besluiten
eene mededeeling van de Kamor van Koop
handel omtrent de benoeming van haren
voorzitter en een schrijven van dankzeg
ging van een nieuw benoemd leeraar aan
het gymnasium, alle welke stukkon voor
kennisgeving worden aangenomenen
b. verschillende adressen van diverse
strekking, die allen worden aangehouden
of naar B. en W. gorenvoieerd om advies.
III. Aangehouden voorstel van den heer
Van der Harst omtrent den zieken werkman
van de Gasfabriek en Duinwaterleiding A.
Bendrikse. B. en W. hadden voorgesteld,
hem, m plaats van het halve weekloon
dat hem tot hiertoe was uitgekeerd, eene
jaarlijksche toelage van f 140 te verleenen,
een bedrag waarop hij na tienjarigen dienst
tijd recht had als pensioen.
De heer v. d. Harst deed het voorstel
hom dit jaar nog het halve weekloon uit
te keeren, over welk voorstol do stemmen
staakten.
Thans in stemming gebracht, wordt hot
voorstel van der Harst met 9 tegon 8
stemmen verworpen. Voor stemmen de
heeren van Dunné, van de Ree, Tak, den
Bouwmeester, van Teylingen, Gratama, de
Rijcke en van der Harst.
IV. Adres J. van Loo betreffende werke
loosheid. Adressant verzoekt den Raad in
de bestaande werkeloosheid zooveel moge
lijk te voorzien door het verschaffen van
gemeentewerk, ten welken einde hij eene
opsomming doet van werken, welke ge
voegelijk zouden kunnen worden uitgevoerd.
B. en W. rapporteeren den Raad, dat
het onmogelijk is de door adressant voor
gestelde werken uit te voeren en conclu-
deeren mitsdien, hem te berichten, dat
57
FEUILLETON.
tSchetsen uit het leven van Napoleon I.)
Zoo oprecht gemeend was deze verzeke
ring dat toen inmiddels, Maart 1811, de
tjjding te Petersburg kwam, dat den Keizer
van Frankrijk een zoon geboren was, een
Napoleon, die den titel van koning van
Rome zou voeren, de Czaar zich daarover
hartelijk verblijdde, den franseken gezant
met dit heugelijke feit geluk wenschte en
zijn gansche lamilie naar diens woning zond
om aan te zitten aan een eeremaal om die
geboorte te vieren. Het was echter, en
terecht, beneden zijne waardigheid, er zelf
heen te gaan. Daartoe had Napoleon hem
te zeer in zijn persoon gekreukt. De indruk
dien deze gezant en kort daarop ook zijn
opvolger, van de ontmoeting met den Czaar
aan zijn Vorst meedeelde, was o, zoo gunstig.
Het was die van een vriend, zij.het dan
ook een met rechtmatig wantrouwen ver
vuld vriend.
Den 15 Augustus van hetzelfde jaar, op
's Keizers verjaardag, waren alleEuropeesche
gezanten te zijnen hove bijeen geweest.
Allen waren vertrokken, uitgezonderd de
gezanten van Rusland en OostenrijkKou-
rakin en Sckwarzonberg. Napoleon bracht
het gesprek op den oorlog. »Gijlieden",
zeide hij tot Kourakin, »stelt u aan den
oorlog met mij bloot, niettegenstaande ik
zesmaal honderdduizend soldaten tegen u
over kan stellen. Ik versta mijn vak.
Gij hebt mij nog nooit kunnen overwinnen
en met Gods hulp zult gij 't mij ook nimmer
doen. Maar gij luistert liever naar de
Kngelschen, die mij bij u verdacht maken:
paar een handjevol smokkelaars, die door
aan zijn verzoek, zooals dit in zijn geheel
luidt, niet kan worden voldaan.
Do heer v. d. Harst zal zich niet tegen
de conclusie van B. on W. verzotten, ofschoon
hij van meening is, dat het oen plicht
is der gemeenschap om den werkeloozen
medemcnsch ter hulp te komen, te meer
nu uit adressant's verzoek blijkt, dat do
Christelijke Volksbond geen hulp genoeg
kan bieden en het naburig Vlissingen het
bewijs levert, dat, bij een eenigszins goe
den wil, van gemeentewege wel iets voor
den werkelooze kan gedaan worden. Hij
stelt dus voor, B. en W. op te dragon
een onderzoek in te stellen naar de wegen,
welke in deze tot een gewenscht resultaat
kunnen leiden.
De heer Tak kan zich op de door den
heer Van der Harst aangevoerde gronden
zeer goed met hot voorstel vereenigen.
De heer Eoole zal insgelijks het voorstel
steunen, behoudens dat hij niet kan mede
gaan met den heer Van der Harst, waar
deze zegt, dat het een plicht is der ge
meenschap om van gemeentewege den werk-
looze te helpen.
De heeren Schorer en v. d. Swalme be
strijden het voorstel. De eerste zegt dat,
behalve het door den heer Koole gerele
veerde, het rapport van B. en W. genoeg
zaam bewijst, dat hot voorstol geheel doel
loos mag genoemd worden.
Ook de heer de Veer verklaart zich tegen
het voorstel. Waar wij, zegt hij, in het
rapport van B. on W. lezen, dat bij het
sneeuw schappen reeds den tweeden dag
verscheideno werklieden te huis bleven,
mag men veilig aannemen, dat hier geen
werkeloosheid heerscht in de ware betoo-
kenis van het woord.
Het voorstel v. d. Harst wordt verwor
pen met 12 tegen 5 stemmen, die der heoren
v. d. Ree, Tak, Gratama, v. d. Harst en
Koole, en de conclusie van B. en W. daarna
zonder stemming goedgekeurd.
V. Kennisgeving van J. Steendam betref
fende de toepassing van het raadsbesluit tot
vaststelling van bepalingen omtrent minimum
loon en maximum arbeidstijd. Deze zaak, op
verzoek van den heer v. Dunne de vorige
maal aangehouden, komt nu weder ter
tafel, nadat inmiddels het contract tusschen
uwe handelsmaatregelen verrijkt worden.
Gij zijt als een haan, die lood in de staart
krijgende, zich op zijne pooten opricht om
te kijken, en zich zoo blootstelt om lood in
den kop te krijgen. Ik kan die oorlogs
toerustingen niet verdragen. Zeg aan uw
vorst dat hij zoo spoedig mogelijk Nisselrode
zendt om de zaak ie schikken, anders toch
ga ik met mijne zaken door; en overwin
nen zal ik. Reken maar me op bondge-
nooten. Wie zou het. kuuneu ziju Oosten
ryk, wieu gij in iö09 een provincie hebt
ontnomen? of Bruisen wiens ges. heurde
grondgebied gij hebt helpen deeien, of
Zweden van wien gij Fiuiand hebt ge
roofd? Gij bedriegt u; gij zult niemand
bebben".
Was het wonder dat de Russische gezant
het in de kamer van zijn gastheer zoo
stikkend heet vond, dat hij heenging.
Of de man begreep dat"t slechts theater
taal was, die Napoleon hem ten beste ge
geven had? 't Is mogelijk; doch één ding
is zekerhij heeft de zaak terstond aan
zijn Vorst geschreven en deze haastte zich
Nesselrode naar Parijs te zenden om de
geschillen te vereffenen. Doch Napoleon
werkte dat plan tegen. Hij begreep zeer
goed dat hij tegen de geslepenheid en wel
sprekendheid van dezen Russisehen Kanse
lier niet bestand zou zijn, en wist zich het
ook zoo aan te leggen, dat Alexander zijn
dienaar terugriep, alvorens hij Parijs be
reikt had. Napoleon wilde den vrede niet.
Hij wilde de onderhandelingen slepende
houden tot het volgerido jaar. Dan kwam
de nieuwe lichting op, en dan kon hij klaar
zijn. Kon hij dan in dien tijd zijne sol
daten, die overal genesteld lagen, tot aan
de boorden van den Weichsel doen voort-
sluipen, dan had hij heel wat op zijn tegen
stander voor, om hem te gemakkelijker te
den aannemer J. A. van der Heil en don
onderaannemer A. Goervliet, beuevens een
schrijven van de aannemers W. van Uijo
en Zonen tor visie hebben gelegen.
De heer v. Dunne bedankt B. on W. voor
do gegeven inlichtingen, die hem thans
met de conclusie van B. en W. kunnen
doen méégaan. Na die inlichtingen is hem
echter bij eon persoonlijk onderzoek ge
bleken, dat de hoeren W. van Uije en Zonen
in gebreke bleven don onderaannemer mot
de vastgestelde bepalingen in kennis te
stellen, terwijl hij evenmin de opvatting
deelt van B. en W. omtrent de boteekems
van het woord der verordening „op het
werk." Daarmede is niet bedoeld, zegt
spreker, de plaats waar gewerkt, wordt, maar
ook alle werkzaamheden, welke buiten die
voor het werk gedaan worden.
De heer Schorer deelt in deze het ge
voelen van den heer van Duuné niet.
Dan is de verordening vrij wel illusoir,
zegt de heer van Dunne, want veel werk,
zooals deuren, kozijnen, enz., wordt ge
woonlijk aan den winkel gemaakt.
Alles, verklaart de heer den Bouwmeester,
is op het werk gemaakt.
Toch geen smidswerk, antwoordt de heer
van Dunnedat is eeno onmogelijkheid.
Ik wil er mij thans bij neerleggen, maar
hoop eerdaags, ter voorkoming van verdere
moeilijkheden, oen voorstel to doen om
door herziening dor verordening de ware
beteokenis van dat woord beter te preci-
soeren. Zooals het nu wordt uitgelegd,
heeft de werkman er niets aan.
Zondor stomming wordt hierop de con
clusie van B. on W. aangenomen.
VI. Nader adres van IV. C. Hondsmerk
over toepassing van de verordening betreffende
de levering van duinwater. In zijn nader
rekest verklaart adressant goon water voor
zijn bedrijf te gebruiken, doch B. cn \V.
blijven bij hun gevoelen, dat zij niet van
do verordening mogen afwijken om water
andere dan over den meter to leveren,
zoolang adressant in zijn persoel een oven
heeft, met welk gevoelen de Raad zich
zonder discussie of stemming vereenigde.
VII. Besluit tot beschikking over den post
onvoorziene uitgaven voor 1902. Het besluit
om uit dien post te dekken de in de vorige
kunnen verpletteren.
Het spreekt van zelf dat keizer Alexanders
achterdocht in bezorgdheid oversloeg, toen
hij al deze buitengewone krijgstoerustingen
van Napoleon zag. Doch de Fransche ge
kant te Petersburg had in last hem gerust
te stellen met de verzekering dat zulks
niets beteekende. Zoo echter zijn leugen
mocht mislukken - want de Franscben
moesten in ieder geval over den Niemen
een grensrivier tusschen Rusland en het
Napoleon ische rijk dau mocht de Fran
sche gezant namens den Keizer teretond
den oorlog verklaren en de andere gezanten
noodzaken met hem Ruslauds hoofdstad te
verlaten.
Niemand meene dat buiten Napoleon
velen den oorlog begeerden. Alle vorsten
en volken van Europa verafschuwden hem.
Zijn eigen officieren en vrienden smeekten
hem dien oorlog niet te voeren. Het Fran
sche volk verzweeg zijn voorgevoel niet, dat
een tocht naar Rusland den Keizer en den
zijnen noodlottig zou zijn.
Zijn vriend en dienaar Cambacères wees
hem op de donkere wolken die in aantocht
waren op de stemming in Duitschland en
Italië, op Spanje, op den toenemenden haat
der volken, op de bezwaren van het koude
klimaat, vergeefsHet moest er toch
eenmaal van komen, luidde het antwoord,
te avond of morgen moest Rusland toch
vernederd worden. Syrië en Egypte waren
daar om te bewijzen dat trotseering van
het klimaat niet onmogelijk was; en het
gomok der volken zou wel ophouden als hij
maar eens eerst te Moscou was.
De kardinaal Fesch, oom des Keizers, kwam
hem vragen zijne plannen te staken Napo
leon bracht hom naar het venster, wees
naar boven en zeideZiet gij gindsche ster
vorgadering gevoteerde subsidie van f 1000
aan de Bad- en Zweminrichting wordt
stilzwijgend goedgekeurd.
VIII. Rekening Kamer van koophandel
over 1901. In ontvang ad. f 450 in uit
gaaf ad. f 425,45 en dus mot een goed
slot van f 21,55 zonder discussie vastge
steld.
IX. Dading met hel Rijk ten aanzien van
de gebouiven en terreinen der voormalige
groote Scheepstimmerweri. Het daartoo door
den Directeur der registratie en domeinen
alhier ingezonden ontwerp wordt zonder
bespreking aangenomen.
De Voorzitter brengt een woord van dank
aan dien directeur (het raadslid den heer
van Dunné) voor de moeite die hij zich
met een zoo gunstig resultaat in het be
lang der gemeente getroostte (Applaus),
waarop de heer van Dunné antwoordt dat
hij zich gelukkig acht doze zaak tot een
goed einde te hebben mogen brengen, met
alleen tot satisfactie van don Minister van
Financiën, maar ook ten genoegen der
Gemeente.
X. Vaststelling van verordeningen tot hef
fing en invordering van schoolgeld op de lagere
scholen. De voorgedragen verordeningen
worden artikelsgewijze behandeld. Het
schoolgeld wordt vastgesteld als volgt
voor school 6, wanneer de ouders ge
rangschikt zijn in den hoofdelijken omslag
in geen hoogere dan de 11e klasse f30;
dan de 13e klasse f40; dan de 17e klasse
f50; dan do 23o klasse f60; dan de 29o
klasse f70; dan de 33o klasse f80; dan
do 36e klasse 1 90; dan de 38e klasse f 100
dan do 40o klasse f 110in eene hoogere
dan de 40e klasso f120; (kinderen, die
buiton do gemeente wonen, betalen hot
maximum van f120);
voor school J, wanneer als boven in geen
hoogere dan de 11e klasse f 15dan de
13e klasse f20; dan de 17e klasse f25;
dan do 23e klasse f30; dan de 29e klasse
f40; dan de 33e klasse f 50in een hoogere
dan de 33e klasse f 60, (kinderen die huiten
de gemeente wonen, betalen het maximum
van f 60)
voor de andere scholen niet uitsluitend
voor onvermogenden bestemd wanneer als
boven in geen of geen hoogere dan de le
»Neen," was het antwoord.
Hoe zou het ook kunnen't was middag 1
sik welantwoordde de ander, en hij
draaide den kardinaal den rug toe.
Fouehó waarschuwde hem tegen een inval
der Engelschen gedurende zijne afwezigheid.
Doch ook daarop wist de door eerzucht
immer gejaagde man raad. Hij liet in
Frankrijk en de hem onderworpen landen
ook in Nederland! - een lichting van
nationale garden oproepen, bestaande uit
drie Bans. De eerste ban telde ongeoefenden
van 20 tot 26 jaar; in den tweeden ban
trof men halfgeoefenden die mee konden
in het groote leger en van 26 tot 40 jaar
oud waren. De derde of achterban telde
mannen van den afgaanden leeftijd, 60 jaar
en daar beneden.
De eerste ban, ruim honderdduizend man
sterk, werd terstond ter beschikking van
d^n minister van oorlog gesteld. Deze ge-
heele maatregel deed de verbittering tot
uitbarsting komen. In verscheidene steden
van Frankrijk moesten de jongelieden met
geweld weggevoerd worden.
Het volk schreeuwde door de straten,
dat zijne zonen ter slachtbank geleid wer
den. Te Parijs gaven de studenten den
toon aan, pleegden baldadigheden en ont
wapenden de politie, wie zij den bijnaam
van mouchards (stille verklikkers) gegeven
hadden.
Ook Nederland hijgde naar verlossing
van dit erger dan Spaansche dwangjuk.
In Den Haag, Utrecht, Rotterdam en
Amsterdam hadden samenscholingen plaats,
doch deze weinig spontane volksbeweging
werd reeds bij de geboorte doodgedrukt.
Wat was het ook anders dan een der laatste
stuiptrekken van Neerlands eens zoo fleren
leeuw, die zich dronken gedronken had aan
de Vrijheid!
klasse f3; dan de 3e klasse f3.60; dan de
5e klasse f4,20; dan de 7e klasse f5,40;
dan de 9o klasso f6,60; dan de lie klasso
f7,80 in eene hoogere dan de 11e klasse
1' 9(kindoren, die buiten de gomeonte wonen,
betalen het maximum van f 9). Op scholen,
uitsluitend bestemd voor onvermogendeD,
wordt geen schoolgeld gehevon. Do vraag,
wie onder onvormogonden kunnen gerang
schikt worden, is aan B. on W. overge
laten,
XI. Rapport van den heer Sehotel in zake
de duinwaterleiding. Naar aanloiding van
dat rapport, stellen B. on W. voor, den
heer Schotel op te dragen eene meer ge
detailleerde begrooting met de noodige
stukkon voor eene eventueele aanbesteding
te leveren. De kosten der voorgestelde
werken worden door den heer Schotel voor-
loopig geraamd op f30000. Het voorstel
van B. en W. ondervond geen bestrijding.
Alleen wilde de heer van Teijlingen alleen
het gebruik van water over den meter om,
zooals de heer Schotel opmerkt, een einde
te kunnen maken aan de waterverspilling,
hetgeen mede door den heer van der Swalme
beaamd wordt.
Het voorstel van B. en W. wordt zonder
stomming aangenomen, waarna mede wordt
aangenomen een voorstel van den heer van
Teijlingen om B. en W. uit te noodigen tot
een onderzoek of het niet wenschelijk zijn
zeu voortaan alleen water te leveren over
den meter.
XII. Voorstel van B. en W. naar aan
leiding van art. 29 der gezondheidswet. Het
voorstel strekt om geen gebruik te maken
van do in dat artikel vervatte uitzonderings
bepaling en wordt zonder discussie goed
gekeurd.
XIII. Adres A. Lantsheer c. s. om wijzi
ging voorwaarde, waaronder subsidie voor den
stoomtramweg is verleend. Volgens die voor
waarde moeten èn dienstregeling èn tarieven
aan de goedkeuring van B. en W. worden
onderworpen. Daar nu eene zelfde voor
waarde voorkomt onder de bepalingen,
waarbij de Staten van Zeeland subsidie
verleenden, si ellen B. en W. voor de
voorwaarde te wijzigen in dier voege dat
èn dienstregeling èn tarieven in overleg
met B. en W. zullen worden vastgesteld
In Oost-Friesland werden de ongeregeldhe
den, dank zij net gematigd optreden van den
hertog van Piaisance, generaal Lebrun, ge
stuit. Lebrun viel echter orri zijn zachizirng
optreden bij den Keizer in ongenade en om
een afschrikkend voorbeeld te seven, werden
enkele >oproerhngen" op-'s Keizers last,dood
geschoten. Deze maatregel trof wel tijdelijk
doel naar het scheen. Doch aan den -
weeizin tegen de despntieke macht der
Fransche »vilenden" kwam geen einde.
De teerling was geworpen. Vroeg of
laat zou de Engel der Wraak op bloedige
wijzo aan den overweldiger de gevolgen
zijner schanddaad doen gevoelen.
Te Hamburg werden oproerige plakkaten
beurtelings door het volk aangeplakt en
door de politie afgescheurd. In verschillende
vestingen deserteerden de Fransche, Hol-
landsche, Duitsche of Italiaansche soldaten
uit de gelederen, en werden door de ver
bitterde bevolking in hun pogen kracht
dadig gesteund. Men voorzag hen van leef
tocht en het noodige reisgeld om naar hun
vaderland terug te keeren. Al deze dingen
verschaften den Keizer menigen slapeloozen
nacht; en als bewijs van afnemend zelfvertrou
wen openbaarde zich bij hem steeds meer vrees
voor een volksopstand of voor aanslagen
op zijn leven. Een vrees tot in het kinder
achtige toe. Onder anderen beefde hij steeds als
hem de baard geschoren werd. Een zijner
kamerheeren gaf hem toen den raad dit
zelf te leeren, wat hem dan ook na veel
tobben golukte.
In ieder geval brachten al deze omstan
digheden hem, die zich Napoleon den Groote
noemen liet, al nader aan de vernedering!
<»)-
Wordt vervolgij
