No. 78.1902.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Zaterdag 15 Februari.
16e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
EIKSL^IllS,
De machine des levens.
Engeland en Transvaal.
Gemengde Berichten.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- eu VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p, p. 0,95.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
14 Februari 1902.
Dr. Bronsveld heoft in zijn Kroniek weer
eens eenige staatslieden ondor handen ge
nomen.
Natuurlijk Kuyper.
Maar ook Alberda van Ekonstoin.
Ook de Tijd en de Roomsche geestelijk
heid.
Ook Lohman en Piorson.
Ook minister Loeff.
Ook de chr. onderwijzers.
Ook dr. De Visser.
En dan nog eens dunnetjes over De
Savornin Lohman.
Dat afranselen van jan en alleman moge
een aangenaam gezicht zijn, het verlaagt
den man die 't doet en hem die 't aanziet.
Reden waarom wij dan ook verder van
's mans afstraffingen geen notitie nemen.
Slechts ééne opmerking.
Dr. Sehaepman, den C^rowfca-schrijver
heeft de i&o»««fechrijver ditmaal overge
slagen.
Die krijge in Maart zijn beurt.
De goede spijsvertering is een der voor
naamste werkingen van het lichaamsgestel.
Dezelve heeft een belangrijken invloed op
het moreel zelfs. Welke de bezigheden ook
zijn welke men heeft het hand- ot geestelijk
werk ondervindt er het gevolg van. Als
men aan de maag lijdt, is het werk pijn
lijk en moeilijk, men heeft verstikkingen en
maagzwaarten. Hoofdpijnen doen zich voor
en een tegenzin in 't eten doet U voor elke
spijs terugwijken. De slechte spijsvertering
werkt eveneens op de ingewanden waar zij
gevaarlijke ontstekingen doen onstaan. De
Pink pillen hebben een hoogsl werkdadige
werking op de maag, zij bevorderen de
spijsvertering, regelen de bewegingen van
dit orgaan en doen al de aandoeningen ver
dwijnen die zich tengevolge der ziekte
waar over wij zoo even spraken hebben
voorgedaan.
Mejuffrouw G. P. Koopman, te Rilland-
Bath., provincie Zeeland was tengevolge
eener maagziekte uiterst zwak geworden.
Sedert langen tijd leed ik aan de maag,
ik was uiterst zwak geworden en kon niets
meer eten ondanks al de gevolgde behan
delingen deed zich de beterschap niet voor.
Ik nam de Pink pillen te baat en na een
geregeld gebruik was mijne gezondheid
geheel en al hersteld. Thans eet ik en
verteer ik alles en de krachten die terug
gekomen zijn stellen mij in staat mijne
huishoudelijke bezigheden waar te nemen.
De Pink pillen zijn eveneens zeer werkda
dig tegen de bloedarmoede, de bleekzucht, de
neurasthenie en het rheumatiek. Zij worden
met succes gebruikt voor de jonge meisjes
op het oogenblik der vorming, want zij
verrijken het bloed en vooral zijn zij goed
voor regeling der vrouwen als wanneer zij
een weldoenden invloed uitoefenen. Op
eiken leeftijd zullen zij de zenuwen versterken
en de algemeene zwakte bij man en vrouw
doen verdwijnen.
Prijs f 1,75 de doos f 9 per G doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rot
terdam, hoofddepothouder voor Nederland
en apotheken. Franco toezending tegen
postwissel.
Ook echt verkrijgbaar voor Middelburg
en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg.
Ook echt verkrijgbaar voor Goes en
omstreken bij Gebr. Mulder, drogerijen
en Verfwaren.
Wat is die De Wet beestachtig ver
volgd. Gelijk vee ter slachting zijn zijn
Boeren letterlijk opgejaagd.
Men houdt den adem in, wanneer men
de beschrijving er van uit Engelsche bron
leest.
Een der snoevers uit Kitcheners omge
ving seint er van aan de EDgelsche pers,
dat Kitcheners plan om De Wet te van
gen binnen een afgesloten gebied tusschen
Lindley, Harrismith, Heilbron en Botha's
pas, hot meest grootsche was nog in dozen
veldtocht volvoerd. Er was een aaneen
gesloten linie van ruim 80 K.M. lang,
(dat is nog 8 meter boven de grootste
lengte van Nederland, lijn Sluis-Delfzijl
waarop de troepen dag en nacht in nauw
verband met elkander stonden. Vier co
lonnes, elk van 2500 strijdbare mannen,
werden in den nacht van den 5en samen
getrokken op de Liebenbergspruit. Elke
1600 M. werd bezet door 200 man, terwijl
de bezetting der blokhuislinios krachtig
versterkt was. De geheele linie rukte den
6en 's ochtends om 6 uur vooruit. Van
de verschillende hoogten kon men een
lange rij stippen zien; dat waren de ver
kenners. De hoofdmachten strekten zich
over het golvende veld uit. De troepen
bleven bewonderenswaardig voeling met
elkander houden, zoodat het onmogelijk
scheen, dat zelfs een haas onopgemerkt
bleef.
Dien nacht steunde de linie op de blok
huizen, -20 K. M. ten O. van Heilbron.
De linkerlinie raakte Doornkloof, 96 K.M.
ten O. van Kroonstad.
Middelerwijl verdeelde de Wet, na een
krijgsraad, zijn heelo macht in drie stuk
ken. Een zond hij er uit om te beproe
ven over de N. linie te komen, een ander
naar de Z. linie. Hij zelf was voornemens
den spoorweg over te steken in het N.W.
De commandanten waren van der Merwe
en van Coller.
Dan 7en 's avonds om elf uur werd een
aantal vee op de Engelsche linie gedreven.
De Boeren bogen zich in hun zadel diep
voorover en reden tusschen het vee. Overal
stuitten zij echter op een verschrikkelijk
vuur. Men schat, dat van de 200 slechts
30 Boeren er in slaagden door te breken.
Na den 7en 's morgens opgerukt te zijn
werd de Engelscbe linie nauwer toegehaald.
Er stonden nu 300 man op elko 1600 M.
in plaats van 200. Kort na negen uur 's
avonds brak er geweervuur los op den
Engelschen linkervleugel. Over de linie
van bijna 48 K. M. vloog het vlammen als
van een brandend boseh heen en weer.
Gepantserde treinen zonden hun zoeklich
ten over mijlen lands. De snelvuurkanon
nen langs de verschanste linie, de veld
stukken, de pompons dreunden tusschen
het scherpe geknetter van het musketvuur.
En van het fort te Heilbron klonk het
diepe gebrom van het seheepskanon. Tot
's nachts twee uur werd gedurig het he
vig schieten langs de geheele linie ge
hoord.
De Boeren deden laDgs de geheele linie
vruchtelooze pogingen om er door'te bre
ken, soms met onloochenbare flinkheid.
Op een punt renden 32 Boeren recht op
de draadversperring tusschen den Heil
bronspoorweg en de blokhuizen. Zij ver
braken bet dfaad door den schok. Zij
verloren hier 2 dooden en 2 gevangenen.
Ongetwijfeld zijn vele Boeren gedurende
deze krijgsverrichtingen gewond, maar ont
snapt.
Do berichten over de manier, waarop
De Wet ontsnapte, zijn tegenstrijdig.
Steijn schijnt niet binnen de afgesloten
streek te zijn geweest.
Dit is het laconische bericht vaii den
Engelschman.
Men voelt bijna bij iederen regel den
angstigen harteklop der ten doode toe ver
volgden en den killen adem hunner moor
denaars.
Gelijk Farao en Israel in deRoodeZee!
Doch ook hier was de Heere kennelijk
aan de spitse. Anders toch waren allen
omgekomen bij deze zelfs twintigvoudige
overmacht.
Dat 'wordt ook in het buitenland gevoeld.
Het Sandelsbl. van Antwerpen jubelt in
zijn Vlaamsche taal:
Wanneer eeuwen zullen gevolgd zijn op
deze eeuw en het nageslacht niet eens de
namen meer zal kennen van de keizers en
de koningen van dezen tijd,'zal de naam
van De Wet nog over heel het aardrijk
bekend zijn en de jongste onzer afstamme
lingen zullen weten te zeggen, wie die
dappere held was, die zich, in den strijd
voor vrijheid en onafhankelijkheid, deed
kennen als een der grootste militaire genieën,
die ooit het menschdom heelt voortgebracht.
Opent vandaag een dagblad, in welke
taal ook geschreven, zelfs die verschijnend
aan de boorden der Theems, uit allen straalt
eene ware bewondering uit voor dezen won
derbaren veldheer, vóór twee jaar nog een
rustig pachter, die van de militaire school
en van het krijgsgenie geen gebenedijd
woord wist, en wiens roem nu ver verheven
is boven dien van de meest befaamde veld-
heeren, waarvan de geschiedenis melding
maakt.
Wij weten nu wat er achter de geheim
zinnige verzekeringen der Engelsche staats
lieden, over een naderend einde van den
oorlog, verborgen was. Men liet, in bedekte
woorden,hooren dat de commando's, bekneld
tusschen de blokhuizen, weldra wel tot
overgave zouden verplicht zijnmen sprak
van een nieuw veldtochtplan, dat spoedig
den schitterendsten uitslag zou opleveren.
Wij wet9n nu welk plan het was: het
gevangen nemen van De Wet, het verplet
teren zijner krijgsmacht. Men had hem
reeds zoo dikwijls «bijna" gepakt, dat men
te Londen, uit eerlijke schaamte, verzweeg
dat men andermaal, en ditmaal op reus-
achtigen voet, een heel krijgsplan voor zijne
gevangenneming had ontwikkeld.
En waarlijk, men heeft gelijk gehad van
te zwijgen, want het reusachtigste militair
ontwerp, dat ooit werd opgevat om een
enkel man meester te worden, is op de
ellendigste manier uitgebrand.
Met verbazing, met bewondering heeft
de wereld het overheerlijk bewijs van
koelbloedigheid, stoutmoedigheid en kracht
dadigheid vernomen, geleverd door Chris-
liaan de Wet. De koene daad van den
onvergelijkelijken, den fabelachtigen Boeren
generaal heeft zelfs in Engeland een kreet
van vereering doen oprijzen, want ditmaal
gaat zijn beleid de stoutste verbeelding te
boven.
Die man is wezenlijk de slimste taktie-
ker die ooit te velde gestaan heeft.
Met 2000 man, zijn tros en kudden vee
gelagerd tusschen de Liebenbergvlei- en
Wilgerivieren, werd hij opgejaagd door 23
Engelsche kolonnon meer westwaarts zich
verplaatsende werd hij ingesloten in eene
vierkante omheining van troepen, forten
en blokhuizen.
Waar hij zich ook richtte, naar zuid of
noord, naar oost of west, De Wet stootte
op een muur van vuur en lood van ge
weren en kanonnen. Ontelbare fortjes op
50 meters afstand van elkander, versper
ren hem den weg en achter hem rukte de
ontzaglijke krijgsmacht van Kitchener, al
nader en nader.
't Is in den nacht van 7 op 8 Februari
dat De Wet, die on wederroepelij k veroor
deeld scheen, zijn commando ontbond, een
ieder afspraak gaf en aanbeval elk voor
zickzelven te zorgeD. Hij en zijne lijfwacht
bleven achter. In stilte naderde men de
versperring van vuur en lood.
Toen moet er iets gebeurd zijn, dat de
stoutste verbeelding van eenen dichter te
boven gaat.
Plots openden de blokhuizen hun vuur:
Hotchkiss- en Maxim kanonnen beschoten
de dappere troep, doch eer de Engelschen
tot bezinning kwamen, gebeurde er iets
fantastisch. Daar kwam eensklaps, als een
rollende orkaan, een ontzaglijke, beangste,
verwilderde troep vee aangerend, op de
vlucht gejaagd door De Wet, razend van
angst door het kanongedommel en hot vuur
in den duisteren nacht.
Tegen die charge van duizenden verwil
derde dieren was niets bestand. Eenige
vielen dood neer, andere geraakten ver
ward in de prikkeldraadomheining, doch
de bres was gemaakt en daar rende, in
eenen onstuimigen rit, de groote De Wet
omringd door zijne getrouwen het vrije
veld in gered, ontsnapt
Op dit oogenblik heeft hij blijkbaar zijn
commando opnieuw gevormd en de groote
beweging van Kitchener is uitgeloopen op
niets.
't Is het schoonste wapenfeit van den ge-
heelen oorlog, het wapenfeit dat geschikt
is om het meest op de verbeelding der
Boeren te velde te werken, het meest ge
schikt om de moedeloosheid in het Engel
sche leger te doen toenemen.
Men vraagt zich af hoe, na twee jaar en
half oorlog zelfs, Kitchener nog hopen kan
het verzet te breken van mannen, die alle
dagen zulke wonderen verrichten? 'i
Wat doet hot dat 300 van de 2000 man
van De Wet zijn verloren, het kapitale punt
is de ontsnapping van De Wet, het kapi
tale punt is dat zelfs de blokhuizen en de
twintigvoudige overmacht niets veimogen
tegen de Boeren.
Zoolang Engeland tegen zulke mannen
te vechten heeft, diende het een lageren
toon aan te slaan. 100,000 man, 5 milli
ard zijn reeds verloren; Botha en De Wet
zullen het nog lang uithouden en eer het
een jaar verder is, zullen de Engelsche
verliezen aan manschappen en geld ver
dubbeld zijn.
Nooit zal Engeland het Afrikaander ras
geheel uitmoorden, want eer het zoover
komt, zal de profecie van Bismarck waar
heid zijn en Zuid-Afrika wezen: het graf
van Engeland's roem. Moge Engeland het
bijtijds inzien. Intusschen, heil, driewerf
heil, den dapperen De Wet
Overigens is er weinig oorlogsnieuws.
Alleen de lange verlieslijsten der Engel
sehen af en toe gepubliceerd wijzen erop
dat de oorlog nog voortduurt.
Drie telegrammen kwamen gisteren op
eenzelfden dag te Londen aan, waaruit
blijkt dat Transvaal, Vrijstaat en Kaapko
lonie hierin gelijkelijk deelen.
Zoo meldt men dat gedurende de krijgs-
verrichttingen tegen de Wet, 500 Boeren
onder van Coller op Rawlinson's linker
vleugel aanstormden. Hun officieren
schreeuwden: Storm, storm, burgers?"
Ongeveer honderd kwamen er door heen.
Onder de gevangenen zijn de commandanten
van Niekerk en van der Merwe.
Voorts seint men dat Oranje Vrijstaat
nu het voornaamste tooneel is van het
Boerenverzet. Er staan daar 3000 Trans-
valers en Vijstaters, die men als de flinkste
en stoutmoedigste van de Boeren erkent.
En eindelijk wordt in een beschrijving
van de vermeestering van een Engelsch
konvooi bij Fraserburg gezegdDe Boeren
stonden onder bevel van Malan. Te paard
stormden zij onversaagd aan, met minachting
van alle gevaar. Zij volgden de taktiek der
der Transvalers.
Dat «aanstormen" in Transvaal, dat
«Boerenverzet" in Vrijstaat, dat «Engelsch
konvooi" in Kaapkolonie zeggen meer dan
lange opstellen, hoe de Engelschen nog
steeds met de vingers tusschen de deur
zitten.
Dr. Leyds moet dan ook gisteren aan
een Zwitser op diens verzoek geseind heb
ben dat de oorlogskansen thans voor de
Boeren zeer gunstig staan.
Laat ons Zuid-Ai'rika en de Boerenstrij
ders blijven gedenken in onze gebeden!
Doch hier tegenover blij ven regeering en
toongevende partijen in Engeland blind en
verwaand.
Chamberlain blijft de held van den dag.
Gisteren nog werd hij te Londen in de
Gildenhalle op schitterende wijze ontvangen.
Hij kreeg een adres in een gouden kistje.
In zijn antwoord verklaarde hij dat de
regeeriug twee groote nationale doeleinden
nastreefdede vestiging van het Engelsche
gezag over Zuid-Afrika en de handhaving
van de eenheid van het rijk. Beide doel
einden waren ten sterkste betrokken bij
den oorlog in Zuid-Afrika. Hij gewaagde
vervolgens van de onuitputtelijke kracht
die het rijk in zijn koloniën bleek te be
zitten en sprak van het onvermijdelijke
einde van den oorlog. Hij zou den staatsman
niet benijden die bij de onderhandelingen
zou wegwerpen wat met de wapenen ge
wonnen was. De Britten waren niet
wraakgierig, hun vijanden van gisteren
zouden, indien zij zich overgaven, morgen
als vrienden verwelkomd wordendat men
weigerde de onverzoenlijken die er op ge
snoefd hadden de Engelschen van het eene
zeestrand tot het andere uit Zuid-Alrika te
zullen jagen, naar hun woonplaatsen te
laten terugkeeren, was echter geen wraak
zucht, maar een eisch van zelt behoud. De
Engelsche regeering en het Engelsche volk
verlangden ernstig een eervolien vrede,
maar die vrede moet duurzaam zijn door
Engeland de doeleinden te laten bereiken,
voor welke het zulke groote offers gebracht
heeft. Als de vrede gesloten is, vervolgde
Chamberlain, zullen wij de wereld toonen
dat Zuid-Afrika even welvarend eu vrij kan
zijn als elk ander deel van 's Komngs
gebied. Toen spr. in den Joop van zijn
rede ook even de stemming op het vasteland
aanroerde, zeide hij dat het onmogelijk
leek, de genegenheid van vreemde volken
te winnen; maar daarom kon Engeland
toch maken dat het hun eerbied afdwong.
Goes. De Rope en de Rollandsclie
Amerikaan wijden een woord aan de na
gedachtenis vaD den heer Izaak Cappon,
een der voornaamste burgers van Holland
(Michigan N. A.) welke 23 Jan. jl. aldaar
is overleden.
Cappon was in 1830 te Goes geboren,
emigreerde in 1847 naar Amerika, en
richtte in compagnonschap met John
Bertsch in 1857, met een klein kapitaal
dat zij met hard werken hadden opge
spaard een leerlooierij op, bekerid als de
Cappon en Bertsch Leather Co. Met twee
knechts begonnen, breidde hun fabriek
zich weldra uit; thans werken er 300
arbeiders op, het kapitaal in de zaak be
draagt 400600 dollar, met een jaarljjksche
leerfabricage van ruim een miljoen dollar.
Cappon was directeur der Leder Co.;
president van de eerste States Bank, pre
sident van de Holland beetwortelsuikerfa
briek, directeur eener meelfabriek; presi
dent van 't bestuur van onderwijs; lid vau
't bestuur van toezicht op Hope College,
ouderling eener geref. kerk en suporinten-
dant der Zondagschool.
Hij was de eerste burgemeester van
Holland toen het in 1867 tot stad ver
heven werd. Daarna werd hij driemaal
als zoodanig door de burgers herkozen. In
1888 werd hij gekozen tot elector voor de
presidentsverkiezing en stemde hij mede
op Harrison (republ.)
Hij laat een weduwe met vijf jonge
kinderen uit een tweede huwelijk na, en
drie zoons en vier dochters uit zijn "Berste
huwelijk.
Zijn dochter Lizzie arbeidt als zende
linge in China.
De Rope gaf 't portret van den over
ledene.
Krabbendijke. Hiertoe uitgenoodigd
door de Gereformeerde Jongelingsver. alhier,
trad de Weleerw. Heer ds. Vonkenberg van
Barendrecht in het kerkgebouw der Geref.
gemeente hedenavond voor eene tamelijk
goed bezochte vergadering op.
Spreker nam als uitgangspunt zijner rede
Gen. 48 20a waaraan eene diepere betee-
kenis is te hechten, dan dat Efraim en
Manasse later een afzonderlijken stam zou
den vormen, Efraim en Manasse toch bei
den in Egyte geboren en opgevoed en zonen
van eene Egyptische moeder, waren toch
zonen van Jozef en dus ook van Jacob ge
bleven. Werden opgevoed in het geloof
van Abraham, Izahk en Jacob. Ze bleven
niet alleen Israël toebehooren, maar de
Heere verwekte ook Efraim helden om de
oorlogen des Heeren te voeren, zooals een
Jozua. Z.Eeiw. bad daarom den jongelingen
den zegen van Efiaim en Manasse toe. Zij
toch hebben ook strijd te voeren en met
