NIEU WSBLAD ZEELAND No. 57.1902 Vrijdag 10 Januari, 16e Jaargang. eHRISTEUJK- HISTORISCH rarg. VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRUS DER ADVERTENTIËN Engeland en Transvaal. Gemengde Berichten. [DIENST ILB. ROTTERDAM Ird Zondags, YVoens- 1 lissingen 5,55van lotterdam 8,15. f rij dag 31 Jan. van [DIENST, liddelburg. Zeilm. vm. 4,50r, 11,45nm.12,30, f 4,15, 5,10, f 5,55 115, 10,15. Imise. (Markt) vm. 5,20, nm. f 12,35, 1,20, 15,15, 6,-, 7,- 11,— goederen. en-Steenbergen. f5 10,23 2,7 3,53 7,45 6 11,4 2,48 4,34 8,16 L6 11,9 2,53 4,398,20 11,52 3,36 5,229.13 11,56 3,40 5,269,17 oot. 6,— 10,— 4,35(*) 7,— 12,6 5,36(*) 8,46 1,51 7,21(*) 10,45 3,40 9,5(*) 7,351,50 |5 12,1 3,50 5,35 9,25 20 12,6 3,55 5,409,30 |59,50 12,454,25 6,10 7,20 12,13 5,50 7,43 12,34 2,356,13 8,2 12,48 2,54 6,32 8,13 12,55 3,5 6,43 8,30 1,10 3,22 7,— laai 9,25 1,20 7,30 |Zoom 9,30 2,10 7,18 Idaal 9,10 4— 7,10 op Z 9,20 4,9 6,40 9,30 1,40 4.10 7,20 9,58 2,8 4,32 7,42 10,18 2,28 4,50 8,— 10,40 5,10 8,20 loot. k— 12,50 4,35 6,15 110,50 5,15 8,25 9,35 |,30 10,55 5,20 9,40 10,45 3,40 9,10 7,35 1,50 6,10(*) 9,19 3,38 8,5 11,4 5,25 9,45(*) 12,45 6,10 Il3 1,35 5,30 8,34 9,50 Il6 1,38 5,33 8,37 9,53 2,21 6,16 9,20 10,36 |4 2,26 6,21 9,25 10,52 f,46 3,8 7,3 10,7 11,23 Maart en April. &TDIENST 1G en ZIERIKZEE. Van Zierikzee. 'smorg. 'smidd iDond. 9 6,30 2, fVrijd. 10 7,50 1,30 IZater. 11 7, ÏZater. 1111,30 (Zond. 12 |n. Cortgene 7,50 srugn.Zzee 9,15 |Maan. 13 7,50 16 17 18 Dinsd. 14 Woen. 15 Dond. Vrijd. Zater. Zond. Maan. Dinsd. 21 Woen. Dond. Vrijd. Zater. Zond. Maan. Dinsd. 28 Woen. 29 Dond. Vrijd. 7,50 7,50 6,30 7,50 7,50 1911,30 20 7,50 7.50 7,50 6,30 7,50 22 23 24 25 26 27 30 31 7,50 7.50 7,50 7,50 7,50 6,30 7,50 1,30 1,30 1,30 2,- 1,30 1,30 1,30 1,30 1,30 2,- 1,30 1,30 1,30 1,30 1,30 2- 1,30 e Spoortijd. a) nm. 3,30 b) a) nm. 3,55 nm. 1,55 f) 2,15 3,304) 3,50 naar Breskens Rors- van Vlissingen naar aakt. m. van Neuzen naar elkbn MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA EN VAN van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. 9 Januari 1902. Do heer Oosterbaan, een moedig man cn scherpzinnig debater, heeft in de verga dering der Openbare Onderwijzersvereeni- ging te 's Hertogenbosch voor een vijf hon derdtal hoorders »de vrije school voor heel de natie" bepleit. Let men op de stemmen die tegen zijn betoog opgingen, dan heeft bij 't pleit ver loren. Immers, niet een ging met hem mede. Allen gingen mede met mr. Levy, den man van het dreigement, die de leus »de vrije school voor heel de natie" kwam be strijden. Onder de openbare onderwijzers zijn vele socialisten. Dezen nu te zien in de slag orden der Levyieten, is een te zonderling schouwspel, dan dat wij het niet zouden vereeuwigen. Intusschen, wij kunnen er in komen dat deze heeren altegaar dat beginsel van de vrije school verwerpen; ook al schijnt 't een beginsel te wezen der Sociaal Demo cratische Arbeiders Partij (S. D. A. P.) Hun tractement kon gevaar Ioopen. En 't geloof in de kracht van een be ginsel, ook al is bet zijn eigen, wordt ook niet in één dag geboren. Hoe de sociaal-democraten over de vrije school denken, wordt zachtjes aan duidelijk. Melchers heeft er zich, hangende de kamer verkiezing te Leeuwarden, voor verklaard. Schaper wil eerst algemeen stemrecht on dan ijveren gaan voor de vrije school. Troelstra wil de vrije school niet, alvorens, eerst de politieke macht zal berusten bij de sociaal-democraten. Feitelijk is do S. D. A. P. voor de vrije school in beginsel. Maar in werkelijkheid zal zij zie maar zekere motie zich voorloopig met hand en tand verzetten tegen elke verdere uit werking van het beginsel der rechtsgelijk heid tusschen het openbaar en het bijzon- dor onderwijs. Be Graafschapper, het antirevolutionaire blad voor Gelderland, heeft den 5 Jan. j. 1. zijn 25 jarig bestaan herdacht. Do redactie gewaagt er van in een bij- voogsel, waarin behalve van haar ook nog artikelen van gelukwensch en sympathie zijn opgenomen van enkele vrienden van Be Graafschapper, zoowel Hervormden als dr. Brants, ds. Pierson, ds. Kautzmann, v. d. Borch v. Verwolde, als gereformeer den gelijk Van Alphen en Brummelkamp. De palmboom groeit onder den druk. Dit heeft ook de Graafschapper ondervon den. Moge het wakkere blad blijven groeien en met de geheele antirevolutio naire pers winnen aan invloed onder dat deol des volks, hetwelk nog niet geheel vervreemdde van de Christelijke»traditie dor vaderen. Tweeërlei oordeel»De excercitie-ge- nootschappen in den patriottentijd zijn het beste bewijs, dat ons volk niet anti-mili tair is, maar zelfs smaak heeft in wapen oefening." (Groen van Prinsterer). Jan de Witt daarentegen schreef eens aan Peter den Groote »De aerdt van de Hollanders is zoo danig, gelijk UED. mede ten beste bekent is dat als hier de noodt en de pericelen niet seer klaer voor de oogen comeD, sij geensins gedisponeert connen werden om naar behooren te vigelereD voor haar eigen securiteyt." Wie helpt Jan de Witt ongelijk en Groen van Prinsterer gelijk te geven? IAllen Weerbaar). Prachtvol en grootschis Marconi's geni ale uitvindingtelegrafeeren zonder draad. Proeven op steeds grooter schaal geno men deden zien hoe hooge vlucht het rijke leven der twintigste eeuw met deze uit vinding nemen zal. Reeds is de uitvinder er in geslaagd van de Amerikaansche kust, over heel den oceaan heen, een telegram zonder draad naar En geland over te seinen. De overzeesche telegraafmaatschappij tracht Marconi dit getelegrafeer te belet ten. Dit zal al evenmin baten als met zijn handen de locomotief te willen tegenhouden, ooit gelukt is. Een rijke eeuw, die twinstigste Maar ook een gevaarlijke eeuw Een eeuw waarin de ongeloovige al min der den Heere zal noodig hebbenen de geloovige zoo God het niet verhoedt al minder in deze uitvindingen Gods een «-denken der gedachten Gods, een open baring Zijner wondere scheppingskracht zal zien. Ter eere Godsmoge onder geloovige Christenen al meer de leus zijn der twin tigste eeuw TIJDVERZEN. Ik heb Walcheren te Hef om zoo over dat land te spreken. Ik heb er acht jaar gewoond en herinner mij nog goed, al is het lang geleden, dat de menschen er veel durven. Minister Kuyper. 's Zondags na de preek ging 't naar de [oude tante Om koffie, vóór de Zondagsschool ons riep. Daar zat zij op de kamer, tweehoog, voor ['t venster Een neepjesmuts omgolfde in rechten kreuk Eet schrander hoofd, een etsnaald waardig Den bril op, zat ze daar, wis met een [krant op schoot 'tVas Be Heraut, want voedsel had zij [noodig, Al weigerde de voet naar kerk te gaan. Eerst las zij 't stukF voto Bordtraceno, Eaiachtkens zonk die wijsheid in haar [ziel, Steels klaar om anderen een licht te [wezen, Een stille leidster op het kronklend pad. Dan 't stukje, waarin hart tot harte fluistert Van ïrede Gods, waar Englenzang van [zong. Zoo ging liet door en als we bij haar [kwamen Dan rnsfte zij van wijsheiddrinken moe. Een beeld van vroomheid., niet naar eigen [trant, Doch saar het Woord van zeer nabij [gevormd. Een zaJite vrouw, wie nimmer scherpte [ontvlood. En watsii wij bij haar, dan sprak zij van [den zegen, Dien haar J<J Voto Bordtraceno schonk. ,,'k Hebliem gekend", zoo zei ze vaak, „als kleinen jongen: „Zijn valer woonde hier als predikant; „Het waseen zwartkop, echte durversknaap, „Die onverschrokken nimmer deinsde of [week. „Wie had vermoed, dat deze zelfde guit „Eenmaal ons Voor zou gaan op 's levens [pad, „Den rijkdom van Gods Woord ons wijzen [zoü, „En Geestes schatten voor ons uit zou [strooien, „Genot de jie]j verkwikking, steun en [troost „Het moede [ilrt) Jat zoekt, bereiden zou? „Ik niet, o [a(j men mij het aangezegd „„Die jongenvrords eens Neerlands grootste [man", „Ik had het niet geloofd, maar Gods ge- [dachten „Zijn hooger dan het menschelijk vernuft, „En wonderlijk ,s 's Heeren raad en weg. „Diezelfde knaapja, 'k weet wel, in [dat oog Daar lag een toekomst in van kracht en [moed En in dien sehalkschen lach de strijdlust, Die braveeren durft den woesten Filisiijn, Maar toch, wie lleeft Gods heimenis [ontbloot? De Heer nam de oude sedert in Zijn Huis; Zij wilde graag in de eeuwge woning zijn, Waar lustwarand Gods kinderen blijde [wacht. Kon zij denzelfden knaap nu eenmaal zien Hem hooren, dat hij Walcheren bemint Wat zou haar oog zacht glinsteren van dank, Haar mond vermelden 's Allerhoogsten lof! Luctok. Kitchener zend opgewekte berichten. Vooreerst van de verliezen der Boeren in de vorige week. Er zijn, zegt hij, 36 Boeren gedood, 9 gewond, 261 gevangen genomen. Overgaven 72. Buitgemaakt zijn 145 geweren, 2680 patronen, 92 wa gens, 460 paarden en 4700 runderen. French heeft ze ook al zoo blij gemaakt. Hij toch meldt, dat de Boeren in de noord oostelijke Kaapkolonie zóó verminderd zijn in aantal en strijdbaarheid dat zij weinig meer dan een uitgewerkt politiestelsel noodig maken. Zij zijn hoofdzakelijk be perkt tot den driehoek Barkly-Oost RhodesBarklypas. Ook de midden districten blijven van Boeren bevrijd. En ook tusschen de Oranjerivier en de Tha- banehulijn is het land schoon en gaat men voort ten noorden dier lijn, en dan in heel Vrijstaat opruiming. Alleen zuid west Kaapkolonie is nog wat werig Ook Beresfort was gelukkig, hij verraste Theron's commando hij het aanbreken van den dag bij de samenvloeiing van de Vet en Zandrivieren. Veldkornet Pretorius en een andere Boer sneuvelden; 35 werden gevangen genomen, waaronder veldkornet Leroux, en verscheiden zijn gewond.. En Elliot! Die is in gedurige aanra king met De Wet; doch kan hem niot dwingen tot een treffen, hoe ook man en paard hun best doen. Nu dat is aan te nemen. De Wet is wel eens meer zoo onwillig Methuen heeft „na lichten tegenstand'' Vrijburg bereikt. Colenbrander, o, maar die Colenbrander Hij krijgt er van Kitchener nog een extra vermelding bij. Want ook hij heeft een dverrassing" gedaan. Hij trok van Rusten burg stilletjes en verraste" bij Waterval veldkornet Louw dien hij met 29 anderen gevangen nam, terwijl er vijf sneuvelden dat wil natuurlijk zeggen in hun slaap werden doodgeschoten. Williams deed ook al verrassingen en gevangennemingen. Flumer, ja dat is de eenige die het wat taai schijnt gehad te hebben. Hij had twee dagen lang een treffen met Christiaan Botha en Opperman. Majoor Vallentin en 18 »dapperen" sneuvelden daarbij, terwijl er 33 gewond werden. Kitcheners opgetogen mededeelingen ein digen dan ook weer heel tragisch met het traditioneele »het spijt mij u te moeten melden." De la Rey, zegt »men", lijdt aan typhus. Wij zullen afwachten. Ton besluite nog wat uit Sint Helena, waarheen weer 1050 Boerengevangenen op reis zijn. Er schijnt derhalve door do dooden of anderszins weer plaats te zijn gemaakt. Maar op datzelfde Sint Helena wonen twee Engelsche censors (brievenlezers) die men »schurken" zou kunnen noemen. Aan de N. R. C. schrijft een der krijgs gevangenen »Het schreit ten hemel dat de autoriteiten de oude gebrekkige lieden, die hier langzamerhand kwijnen en afster ven, niet terugstuurt. Opgezwollen lede maten, maanden lang pijnlijk lijden, dan dood en des dokters uitspraak hartziekte. Maar zonderling dat al die oude hoeren aan hetzelfde euvel lij dan. Ik vermoed dat die ziekte beri-beri is. De 21 gevangenen op Fort High Knoll klagen bitter over het onvoldoende rantsoen." Verder zegt de schrijver, dat de gevan genen zoo moeilijk aan nieuws van don oorlog kunnen komen. Maar, schrijft hij, »do goest is uitnemend." Maar om op bovengenoemde schurken terug te komen Roux en Walton heeten zij deze hebben verscheidene brieven vau de gevangenen verdonkeremaand. Zekere T. Kaper, krijgsgevangene, vroe ger kok van die censors, welke de villa bij Napoleons graf bewonen, legde schrif telijk verklaringen af en hij voegt er bij Dezelfde feiten zijn bekend aan B. H. Clarke, nog steeds in dienst van genoemde censors, en ik zou vriendelijk willen ver zoeken aan diegenen die hem in deze zaak zullen hooren, hem onder eede te plaatsen, om te beletten, dat hij verklaringen aflegt die hem eerst zijn voorgezegd. Dit nu zijn de feiten, lo. Brieven van krijgsgevan genen voor de vertrekkende post werden door Walton in bezit gehouden van Fe bruari 1901 tot Augustus, toen de post zegels alle door Roux werden afgenomen, om te zijnen eigen bate te worden aange wend, waarna de brieven werden verbrand, benevens een paar fotografieën, een waar van bekend als behoorende aan een der gevangenen. 2o. Van deze wel 300 brie ven zijn er enkele teruggehouden als curio's, alsmede een brief behoorende bij de hier voor genoemde fotografie, welke getoond werd aan elk die deze wenschto te zien. 3o. Aan Kaper werd op 7 Aug. door Wal ton bevolen een zak met brieven van 30 pond gewicht, 1500 of meer brieven be vattende, naar hun woning te brengen, welke brieven den volgenden dag met de postzegels werden verbrand, hetgeen 2 of 3 uur duurde; terwijl hun en voornoemden Clarke, werd gezegd, dat, indien door iemand zou gevraagd worden wat er verbrand was, ze moesten zeggen, dat het oude papieren en vuilnis was. 4o. Nog steeds hebben deze censors brieven in hun bezit, welke aan krijgsge vangenen toebehooren, hij en Clarke bei- deD hebben gezien, dat Roux bezig was postzegels van brieven af te weeken, om ze weer te kunnen gebruiken. 5o. Zeer dikwijls worden brieven bui ten het kantoor voor dat doel bestemd. De Engelsche commandant heeft op aanklacht van kapitein De Witt Hamer een soort onderzoek gehouden, de stuk ken daarvan zijn opgezonden naar Kaap stad, en daar zal het wel bij blijven. „Evenmin als wij ooit iets vernomen heb ben van de moordenaars van wijlen de krijgsgevangenen Viljoen eD Goddefroi, evenmin zullen wij hier iets verder van hooren", zegt de schrijver in de N. R. C. er bij. Gevangen op Ceylon. De heer P. Templeman van der Hoeven heeft de nasporingen voortgezet naar de redenen, die voor de gevangenneming der Nederlandsebe ambulance van Engelsche zijde worden aangevoerd. In het TJtr. Bbl. deelt hij nu mede, dat hij, dank zij den uitvoerigen inlichtingen van Jhr. Van Kretschmar, nu kan open baar maken, welke stukken dat pak be vatte. Door den heer Van Kretschmar, zelf is geen enkel stuk aan Dr. Koster of aan de zijnon afgegeven, maar de heer Westenberg ingenieur der Z. A. S. M., die tijdens de occupatie door de Boeren strijdmacht, in Natal bij den spoorweg is werkzaam ge weest, heeft voor zich zeiven en niet voor de maatschappij ahn Dr. Koster een pakket ter bezorging doen toekomen, bevattende afschriften van de meest belangrijke tele grammen, orders, rapporten en correspon dentie alles loopende tot Mei 1900, be treffende de exploitatie van den spoorweg in het bezette gebied, de vernieling van bruggen en andere kunstwerken, voorts eenige sehetsteekeningen. „De heer Westenberg heeft juist een ambulance gekozen om zijn pakket te ver voeren, omdat hij het daar veiliger achtte dan het zelf mede te nemen toen hij als banneling werd weggevoerd. Hij vreesde dat men hem zou afnemen dat pakket, waarop hij veel prijs stelde, daar het zijn bedoeling was om in Nederland terugge- t keerd, de gegevens te bezitten voor de samenstelling eener technische beschrijving van zijn arbeid in Natal. Ten opzichte dier bescheiden deelt do beer Van Kretschmar mij medede orrgineelen dezer stukken waren allen in 'archief der maatschappij te Pretoria aanwezig; niets daarvan werd door mij vernietigd, zoodat de Engelsohen het volledige arehief in hun bezit hebben, plus de duplicaten van eenige stukken in het bewuste pakket vermeesterd. Het is mij niet bekend wat in de bij de ambulance gevonden stukken als compro- miteerend wordt beschouwd. Het feit dat zij bij de ambulance gevonden werden, zou mijns inziens alleen compromitteerend kunnen zijn, als men hier te doen had met een poging om stukken uit het archief der maatschappij te verwijderen; dat dit niet het geval was, wordt door het voorgaande voldoende bewezen. „Al die stukken hebben alleen betrekking op een afgesloten tijdperk, tot aan het oogenblik dat de exploitatie der Natallijn voor Z.-A Republiek ophield. Zij hebben slechts historische waarde, en voor zoover daaronder mogen zijn gericht aan voorname aanvoerders cler Boeren, zoo betroffen die het verledene en konden onmogelijk van eenig nut of be teekenis zijn voor toekom stige oorlogsdaden." Middelburg. Heden werd alhier ge houden de algemeene vergadering van de afdeeling „Zeeland" van de Nederlandsebe Vereeniging tot bescherming van dieren. Uit het verslag van den secretaris bleek, dat de heeren Baron Van Hardenbroek en Polvliet door vertrek naar elders uit het Bestuur getreden waren, dat het afgeloopen jaar een batig saldo hacl opgeleverd en dat de afdeeling werkzaam was geweest o. a. door bet verspreiden van brochures. De commissie, die ten vorige jare benoemd was om een onderzoek in te stellen naar de wijze van slacht hier ter stede, moet tot haar leedwezen constateeren bij de sla gers geene medewerking te hebben onder vonden, zoodat zij bij het slacht niet kon tegenwoordig zijn, alieen in de militaire slachterij kon zij de werking van het slaeht- masker bijwonen, maar of deze wijze van afmaking meer aanbevelenswaardig is, kan nog moeilijk worden geconstateerd zij eischt in ieder geval veel omzichtigheid. Naar aanleiding van dit rapport ontspon zich een discussie; sommige leden stelden voor met een slager in contact te komen, die toezicht op het slacht wil toelaten en den naam van dezen in de couranten be kend te maken en het publiek in te lichten met de wijze van slachten. Slechts bij een slager is het slachtniasker in gebruik en wel bij den hoer Brand te Oostkapelie. Op voorstel van den heer V. d. Mieden van Opmeer wordt besloten inlichtingen in te winnen aangaande deze wijze van afmaken bij het abattoir te Nijmegen, waar reeds 20000 stuks vee op deze ma nier werd geslacht, zonder dat er klacht omtrent slechte verbloeding inkwamen. De voorzitter zou gaarne zien, dat er van gemeentewege iemand werd aangesteld, die toezicht hiold op het slachten en het recht had dit te beletten, indien daarvoor termen bestonden. Dat de Vereeniging niet ongunstig werkt blijkt uit de vonnissen die in het afge loopen jaar door de rechterlijke macht in de provincie geveld werdentoch is dit getal nog veel te klein in betrekking tot het voorkomen van dierenmishandeling, hetgeen is toe te schrijven aan de onbe kendheid met het strafbare feit bij de meeste politiebeambten. Om hieraan tegemoet te komen zal eerlang een brochure onder de politiebeambten worden verspreid, die door het hoofdbestuur zal worden uit geschreven en bewerkt is door den heer -v. d. Ameele te IJzendijke. De voorzifter brengt nog hulde aan hot 'optreden van een der damosloden, die zich niet heeft

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1902 | | pagina 1