NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 48.1901
Zaterdag 21 December.
16e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
tij üit mier betert eei Bijvoepel.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
feuill et
Duurzame Genezing1.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers.
0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
JfJgP Zij, olie zich met 1 Jïin.
op ons l>ïa<i abonneeren, ont
vangen de tot dien datum ver
schijnende nummers gratis.
20 December 1901.
Het heeft de aandacht getrokken dat
de voorzitter der Tweede Kamer zonder
waarschuwing heeft laten passeeren dat
de rede van den heer Talma, waarin hij
het anti-militairisme der socialisten tot
zijn rechte waarde terug leidde, door de
menschen van de gereserveerde tribune
werd toegejuicht.
Ook ons was dit opgevallen.
Nu echter de voorzitter verklaard heeft
't applaus op die tribune niet gehoord te
hebben, vervalt alle aanleiding er aan
merking op te maken.
Te meer wijl ooggetuigen verzekeren
dat de voorzitter en 't grootste deel der
Kamer het niet heeft kunnen hooren.
Het was toch een „applaus dat zich
aansloot en verloren ging in het applaus
der Kamer.''
Be Nederlander merkt niet ten onrechte
op:
Overigens moeten wij zeggen, dat wij
ons warm hebben verheugd, dat de officie
ren van ons leger onder den indruk kwa
men van het slot van 's heeren Talma's
rede. Wij hadden wel gewild, dat alle
militairen deze woorden hadden kunnen
aanhooren. Elke geregelde arbeid, maar
vooral die van een militair, die Gode
zij dank! in de laatste 70 jaar ten
onzent slechts preventief, voorkomend, werk
heeft behoeven te verrichten, is vatbaar te
ontaarden in geestdoodende sleur. Van de
hoogste tot de laagste betrekking hebben
wij telkens weer noodig, opgevoerd te wor
den tot het idealisme dat in eiken eerlij
ken arbeid ligt, en er onszelf rekenschap
van te geven, dat wij arbeider zijn »bij
de gratie Gods" en dat dit zoowel een
heerlijke als een groote verantwooodelijk-
heid meebrengt.
Gelijk wij zeiden, ook militairen, en zij
niet het minst, hebben dit nu en dan noodig.
En dit verschafte hun ditmaal de rede van
den heer Talma, waarvan het slot luidde:
Ik heb het woord genomen, in de eerste
plaats omdat ik het noodlottig zou vinden
voor ons vaderland wanneer de mannen, die
door ons worden uitgezonden om te strijden,
in hun geweten zouden worden gekrenkt, als
zouden zij hun leven geven in onchristelijke
37
Schetsen uit het leven van Napoleon I.)
Deze afleiding was evenwel slechts van
zeer korten duur. Het volk begreep dat
,Jiet bedrogen was en maakte weder oproer.
Het paleis van Godoy swerd bestormd. De
meubelen vernielde men en wierp ze buiten
de vensters op de straat. Overal zocht men
naar den vredevorst, brullend en scheldende
op den ellendeling, die 's volks ondergang
bewerkt bad. Duizend dooden stond de
man door, verscholen als hij was op zijn
zolder. Men vond hem gelukkig niet;
doch in alle vertrekken werden soldaten
geplaatst, en ook aan de poorten dor stad
om zijn vlucht te beletten.
Prins Ferdinand genoot onder dat alles.
Inmiddels werd de koning gedwongen
Godoy al zijne betrekkingen te ontnemen.
En Godoy zles en dertig uren bracht
hij in de grootste angsten op zijn zolder
door. Eindelijk waagde hij het zijn schuil
hoek te verlaten. Door list en omkooping
kwam bij zijn deerlijk geplunderde woning
uit. Twee lijfgarden ontfermden zich over
hem met de wreedheid van barmhartige
goddeloozen. Zij vervoerden hem, in schijn
als een gevangene, tusschen hunne hollende
paarden.
Welk een toonoel! De man die van
roeping. In de tweede plaats, omdat ik wil
protesteeren tegen beginselen, die, vonden zij
ingang bij ons volk, daar zouden dooden het
besef van onze verplichting om offers te
brengen voor het recht en de onafhankelijk
heid van ons vaderland. En in de derde
plaats, omdat ik het niet eens ben met den
heer Van der Zwaag, wanneer hij zegt, dat
wij geen geloofsvertrouwen hebben. Ik zeg,
wanneer een man eiken morgen gaat zitten
en niet werkt en zegt: ik bid eiken dag om
het dagelijksch brood, dat die man God be-
leedigt en spot.
Wij bezitten geloofsvertrouwen wanneer wij,
na alles gedaan te hebben wat wij kunnen,
de uitkomst aan God overlaten. Zijn wij
daarin trouw geweest, dan weten wij ons in
Gods hand. Dat is de grond waarom wij, al
mogen wij geen verstand hebben van de on
derdeden. vóór de begrooting zullen stem
men. Van een ding zijn wij ons bewust,
namelijk dat, als wij ons weerbaar maken,
dan doen wij dit niet uit eigenbelang, maar
voor de toekomst, voor ons volk, omdat wij
het pand dat God ons heeft toevertrouwd
ongerept aan onze kinderen willen overgeven.
Gelukkig het land, bij welks soldaten en
officieren zulke woorden nog een smaar des
gemoeds doen trillen en hen doen uitbreken
in enthousiasme,
Hier flonkert het ideaal van den christen -
soldaat, hij zij dan chef van den generalen
staf of eenvoudig fuselier.
Welk verschil is er tusschen de vrij
zinnig democraten en de liberalen in de
Liberale Unie?
In de toelichting tot het program van
den vrijzinnig democratischen Bond staat:
„Het liberale beginsel is dat de Staat
zich te onthouden heeft van inmenging
in de oeconomische verhouding tusschen
de burgers onderling, en de ontwikkeling
er van heeft over te laten aan de onbe
lemmerde werking van de maatschappe
lijke krachten".
Wij laten daar of dit juist is.
Het Handelsblad ontkent het, en prote
steert tegen deze terugduwing harer partij
naar het kamp der oud-liberalen.
En ook deze Iaatsten zei ven hebben bij
monde van den heer Mees verklaard dat
niemand meer gelooft in de leer van het
laisser faire der Manchester school.
Toch erkent genoemd blad
„Ontegenzeggelijk wil de V. D. B. die
per ingrijpen in die oeconomische verhou
dingen dan de meerderheid der liberalen
meenen dat zonder vermindering van de
volkswelvaart practisch mogelijk is of
technisch uitvoerbaar".
En de oud-minister Pierson, toen hij
de grenslijn tusschen de liberale partij en
een koningskroon gedroomd en de koningin
al zoo vaak verleid had, liet zich, leunende op
de zadelknoppen der paarden, voortsleuren
naar de kazerne, waar men hem, met won
den overdekt, in een hoop stroo wierp.
Onderweg had het verbitterde volk hem
met rieken en hooivorken belangrijke won
den toegebracht, en hem onder anderen
het rechteroog bijna uit het hoofd gestooten.
Wel was op hem Asafs woord van toe
passing Hunne oogen puilen uit van vet
zij gaan de inbeeldingen des harten te boven.
Totdat ik in Uw Heiligdom ingang en op
hun einde lette.
Zij storten van den top van eer
In eeuwige verwoesting neer.
XXIX. HET BEGIN VAN HET EINDE.
Koning Karei IV, bevreesd voor zijn hoofd
en gedachtig aan het lot van zijn neef den
Iaatsten Fransehen koning, had de kroon
neergelegd ten behoeve van zijn zoon Fer
dinand. Een misrekening voor den keizer,
die nu al zes maanden lang gekuipt en
bloed vergoten had om die kroon voor zijn
broeder Jozef te veroveren. Neen, daartoe
had hij zich in de binnenlandsche aange
legenheden van het door hem gehate Spanje
niet gemengd, om ten slotte de regeering
te helpen bestendigen in hetzelfde verachte
stamhuis van Bourbon, hetwelk hij ten
bloede toe vervolgde.
Als een schaakspeler dien een onverwachte
de sociaal democratische arbeiderspartij
aanwees, reduceerde het principiëel verschil
tusschen deze twee tot een quaestie van
niet-willen of niet-kunnen.
Heel duidelijk zijn de grenslijnen niet.
De tijd zal leeren of de beide fractiën
alleen zullen „verschillen in meening om
trent de mate van toepassing van eenig
beginsel",gelijk Het Handelsblad het uitdrukt.
Met andere woorden, of do negatieve
leus „anti-clericaal" in hare banieren ge
schreven big ft.
Op 't oogenblik is de verhouding tegen
over het Christelijk kabinet dezerzijds
niet onwelwillend.
Met name de heer Talma heeft eere
ingeoogst, zoo sterk en zóó veel als tot
nog toe niet mogelijk werd geacht.
Men vraagt ons wat is de Nobelprijs?
Ieder jaar heeft de Zweedsche regeering,
of liever de Noorsche »eerste kamer", het
storthing(in onderscheiding van betfolkething,
overeenkomende met onze «Tweede Kamer")
het recht prijzen uit te loven aan die ge
leerden welke zich het meest verdienste
lijk gemaakt hebben jegens de wetenschap.
De insteller deter prijzen is Nobel, de
uitvinder van hel. 'ymmiet, die zijn groot
vermogen vermaakte aan zijn land en aan
de hoogeschool te Stockholm, met bepaling
dat daaruit ieder jaar hooge belooningen zou
den worden toegekend aan de grootste man
nen der wetenschap, weldoeners der mensch-
heid en idealistische schrijvers van hun tijd.
Hij bedoelde er mee het kwijnende gees
telijk en wetenschapbelijk leven van Zweden
wat op te heffen.
Sinds Zweden Finland verloor, zoo achtte
Nobel, had het al zijn geestkracht verloren.
Zweden en Noorwegen zullen door zijn
stichtingen meer dan ooit in aanraking
komen met de grootste geleerden der we
reld. Dus kunnen zij van Nobels nobele be
schikking wel profijt hebben.
Maar het hoogste goed kan de weten
schap niet geven. Vooral niet waar zij
den sleutel der kennis heeft weggeworpen.
Van den regen in den drup.
Stellig niet het minst door de voortdu
rende agitatie van hen die prijs stellen op
het behoud van reinheid der volkszeden,
begint de beruchte N.-Malthusiaansche Hond
te kwijnen. Velen, ofschoon voorstanders
van het N.-M., schamen zich, hun naam
tegelijk met dien van den N.-M. H. ge
noemd te zien. Daarom gaat men
een nieuwe vereeniging oprichten. Men
wenscht de redenen voor het gedaald
zet van zijn tegenstander verrast, moest
ook hij van tactiek veranderen. En om
wat dichter hij het tooneel der gebeurte
nissen te kunnen zijn, vertrok hij naar
Bayonne, een stad in het zuiden van Frank
rijk gelegen. Van daar zond hij bericht dat
hij den nieuwen koning weigerde te erken
nen. Ook Murat was de geheele geschiedenis
den neus voorbij geweest, wijl hij zelf op
de Spaansche kroon vlaste. Niet te ver
wónderen dan ook, dat hij, trots de verbit
tering van het Spaansche volk, een vijandige
houdiug tegen koning Ferdinand aannam.
Op Napoleons geheimen last zon hij op
middelen om hem in handen te krijgen en
aan den keizer over te leveren.
Napoleon liet echter van deze valsche
gezindheid niets merken, en zorgde er voor
dat aan koning Ferdinand de raad gegeven
werd, zich persoonlijk naar Bayonne te
begeven en 's keizers hulp en vriendschap
in te roepen.
De koning zag den strik niet, dien men
hem spande. Niets kwaads vermoedende,
aanvaardde hg de reis. Onderweg ontving
hij nog een hartelijk schrijven van Napoleon
met vele wenschen en beloften. Overal waar
hij doortrok genoot hij veel toegenegen
heid van zijn volk. Op dë grens tusschen
Spanje en Frankrijk gekomen, wilden velen
hem het verder reizen beletten. Te Vittoria
sneed men de strengeD van het rijtuig door,
om zoo do muildieren af te spannon en den
prestige en het bedanken van vele leden
weg te nemen door tegen de hoofdoorzaak
van het verval paal en perk te stellen.
Men meent dat die daarin is gelegen, dat
de Bond, die zich aanvankelijk uitsluitend
met het verspreiden der beginselen van
het N.-M. ter verbetering van oeconomische
verhoudingen bezig hield, zich er toe ver
laagd heeft om als reclamemiddel te die
nen voor personen, die hoegenaamd geen
bevoegdheid bezitten om Nieuw-Malthusi-
aansche hulp te bieden.
Men wenscht uit dien hootde He N.-M.
Vereeniging op te richten die in tegen
stelling van den Bond van de volgende
stellingen uitgaat:
io. De Nieuw-Malthusiaansche behande
ling geschiede uitsluitend door geneeskundi
gen.
20. Om dit minvermogenden te verstrek
ken, stelle men zich in verbinding met me
dici, die dit verleenen willen tegen zoo ge
ring mogelijke prijzen. En desnoods trachte
men door een reservekas het mogelijk te
maken dit kosteloos te doen verleenen.
30. Het is dringend noodig tegen kwak
zalverij op Nieuw-Malthusiaansch gebied, in
het belang de volksgezondheid, op te treden.
Om het zedelijk peil der leden zoo hoog
mogelijk te houden, is een ballotage in
gesteld om zoodoende te verhinderen, dat
de Vereeniging het werktuig wordt van
minderwaardigen.
De hoogleeraar in de verloskunde en de
leer der vrouwenziekten te Amsterdam,
prof. dr. H. Treub, heeft zich bereid ver
klaard de Vereeniging als eerelid te steu
nen. De koninklijke goedkeuring is aan
gevraagd. Het hoofdbestuur is te Am
sterdam gevestigd.
Van zekere zijde gebruikt men gaarne
het woord „lapmiddel". Deze middelen
staan in geen goeden reuk, omdat het
eigenlijk geen middelen zijn. De
nieuwe vereeniging zal zoo'n lapmiddel
blijken. Waarom toch niet liever met
hot kwaad volkomen gebroken. Ook deze
beweging zal, 't is althans te hopen,
verloopen. 't Is lood om oud ijzer, men
komt van den regen in den drup. (Ned.)
Te genezen is goed, maar de volharding
der genezing waar te nemen is beter. Het
heeft zich onlangs voorgedaan bij den heer
Willem Kruyt, kleermaker te Alfen a. d.
Rijn (Hoorn). Sedert 7 jaren was hij lij
dende aan algemeene zwakte en zenuw
ziekte. Alle behandelingen hadden schip
breuk geleden en het is slechts toen hij
koning het doortrekken te beletten. Doch
men wist hen te paaien met de mededee-
liüg dat men zich tegen den wensch van
zijn wettigen koning niét mocht verzetten,
te meer wijl de reis in het belang des volks
ondernomen werd. Men liet hem daarom
gaan, maar niet zondor vreeze.
Wat er verder gebeurde doet ons zien dat
er voor ongerustheid grond bestonddat de
meer ontwikkelden het in scherpzien niet
altijd van minder ontwikkelden winnen
en dat ook achter een keizerskleed een be
dorven hart en een lage ziel schuilen kunnen.
Den 21 April kwam de Spaansche koning
te Bayonne aan, tot groote verrassing van
Napoleon die op zooveel onnoozel vertrouwen
niet had gerekend.
Hij ontving zijn gast met al de vormen
van oprechte hartelijkheid en hoffelijkheid.
Hij kuste hem zelfs! Aan den maaltijd die
nu volgde, heerschte een vroolijke stemming.
Toen de maaltijk afgeloopen was verzocht
de keizer aan een van 's prinsen omgeving
Escoïquiz (spreek uit Eskwiekie), even te
blijven. Hij verklaarde dat hij aan de ver
raderlijke Bourbons den Spaanschen troon
zou ontnemen; want dat hij, nu hij in 't noor
den klaar was, ook in 't zuiden blaar wilde
zijn. Hij kon Spanje ook niet missen in
zijn plannen tegen Engeland. Spanje zou
hem later danken voor deze daadhet
volk was te fier om door zulk een slaafsch,
verwijfd en valscli geslacht als dat der
de Pinkpillen van Dr. Williams gebruikte
dat hij de genezing bekomen heeft.
Voorheen had ik, zoo verklaarde hij aan
onzen verslaggever, hoegenaamd geen lust
in werken, ik kon niet opstaan en alles
was mij te veel. De eetlust was niet noe
menswaardig en de spijsvertering onregel
matig. Ook had ik maagpijnen, was kort
ademig, rduizelig, de slaap was slecht en
vele akelige droomen benamen mij nog de
weinige rust. Ik klaagde steeds over koude
De heer M. KRUYT, volgens portret,
handen en voeten. Thans ziet U, zoo ging
hij tot onzen verslaggever voort, werk'ik
met plezier. Reeds lang had ik het bekend
gemaakt, maar ik wilde wachten om te
zien of de resultaten van blij venden aard
waren en dat is zoo en mijne gezondheid
is thans weder flink in orde.
Mijn slaap en eetlust zijn uitstekend.
Enfin om kort te gaan mijne genezing is
volkomen en houdt aan.
Bij de bloedarmoede zijn de verschijn
selen goed bekend, bleeke kleur, ontkleuring
van het tandvleesch en der lippen. Men
heeft hartkloppingen, benauwdheid bij de
geringste klimming, hoofdpijnen en duize
ligheden. Eèn algemeene zwakte maakt
zich van de zieke meester en veroorzaakt
dikwijls de dood. Het is in dit bijzonder
geval dat de Pinkpillen zeer merkwaardig
zijn. Zij werken met eene groote werk-
dadigheid op de herstelling van het bloed
en zelfs daardoor genezen zij bloedarmoede,
bleekzucht, neurasthenie, rheumathiek en
de algemeene verzwakking bij man en
vrouw.
Prijs f 1,75 de doos f 9 per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rot
terdam, hoofddepothouder voor Nederland
en apotheken. Franco toezending tegen
postwissel.
Ook echt verkrijgbaar voor Middelburg
en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg.
Ook echt verkrijgbaar voor Goes en
omstreken bij Gebr. Mulder, drogerijen
en Verfwaren.
Bourbons geregeerd te worden. Hij zou aan
Ferdinand, wien bij de kroon ontnam, de
kroon van Etrurië geven. Daar zou hij
veilig zijn tegen de Europeesche omwente
lingen. Zijn plaats zou worden ingenomen
door Napoleons broeder Jozef, van wien hij
voor zich betere verwachtingen had dan
van een onbetrouwbaren bondgenoot als
Ferdinand.
Het was zeker geen aangename bood
schap, die deze Spanjaard aan zijn heer
brengen moest. Deze was dan ook verpletterd.
Te laat zag hij zich in de val gelokt.
Wat te doen? Vluchten was onmogelijk,
want hij werd bewaakt. Toegeven, nog
minder, want dit kostte hem de kroon
zijner vaderen. In zijn wanhoop besloot de
verwijfde forst fier te zijn en den troonsaf
stand niet te teekenen.
Voor Napoleon een lastige geschiedenis
want hij begreep dat geweld of moord hem
het ongenoegen van gansch Europa op den
hals zou halen.
Hij besloot ook den ex-koning en de ko
ningin bij zich te noodigen. Zij kwamen en
werden met koninklijke eer ontvangen.
Keizerin Josephine, die ook te Bayonne was,
wijdde al hare oplettendheden aan de ko
ningin. Op begeerte van Napoleon schreef
Karei een brief aan zijn zoon, waarin hij
hem beval de kroon neer te leggen, die hij
zich te vroeg om do slapen, gedrukt had.
f Wordt vervolgd
