NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 35. 1901.
Vrijdag 29 November.
16e jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
FEUILLETON.
MtOOTIIMD M VAL.
Engeland en Transvaal.
Kerknieuws.
Gemengde Berichten.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
De breede Rug der Bourgeoisie.
Onder dit opschrift hekelt de Nederlander
nog eens op geestige wijze de bekende
tactiek der socialisten, om de handelingen
van allen, die niet tot hnn partij behooren,
en in 't bizonder die der bourgeoisie, in
een zoo ongunstig mogelijk daglicht te
stellen.
In een artikel «Tartufe" werd nog eens op
hetzelfde gewezen en o.a. betoogd, hoe al
wat de «bourgeoisie" doet in welke rich
ting het ook gaat ten kwade wordt uitge
legd. Is men «bourgeois" d. w. z. n i e t-
sociaal-democraat dan is iedere weg
dien men inslaat,, al staat men op een kruis
punt van tien wegen, ingegeven door zelfzucht,
klassebelang, kapitalisme.
Merkwaardig komt dit nu weer uit ten aan
zien van het boycotplan.
Er zijn «bourgeois", die aan de uitvoerbaar
heid en doeltreffendheid van het boycotplan
gelooven, en het daarom steunen.
Er zijn er ook, die er niet aan gelooven cn
er dus tegenin gaan.
Nu is het opmerkelijk, hoe aan beide
soorten een zelfzuchtig motief, d.w.z. een
huichelachtig optreden wordt verweten.
De houding der laatstgenoemde soort is al
lang door Volksdagblad, Volk, Am
sterdammer en diergelijke geteekend als
onder allerlei mooie voorwendsels, uit puur
eigenbelang voortkomende.
Maar ook eerstgenoemde soort loopt niet
vrij. Men leze, wat de Fransehe socialist
Lafargue in het Engelsch soc.-dem. blad
Justice schrijft en dat wij overgenomen
viuden in het Volk. Volgens dien schrijver
draagt het boycotplan alleen daarom de warme
sympathie weg van de vastelandsbourgeoisie,
omdat zij hoopt, aan een lastigen konkurrent
een geduchten klap te kunnen toebrengen.
Lafargue zegt o.a.
Dikwijls heeft de bourgeoisie heimelijk de
hand in een staking, omdat zij dan door het
stoppen der produktie voordeel heeft van de
hoogere prijzen. Nu echter werpt de bour
geoisie haar jezuïtisch masker af, en stookt
voor de oogen van heel de wereld een reus
achtige staking aan, ten einde een klap toe
te brengen aan zijn konkurrent ter zee.
»Arme voorstanders der boycot", voegt de
Ned. hieraan toe, »ge meendet voor een
schoon ideaal to strijden, maar de sociaal
democratie, die alle ideeën tot materie ver
werkt, leert het u anders: gij werpt hier
eenvoudig uw »jesuïetisch masker" af en
staat in al uw zelfzucht ten toon. Arme
bourgeoisie! wel liebt ge een breeden rug
noodig, want hoe ge u keert of wendt,
voor of tegen het boycotplan, schuldig
üjt ge.'
Dr. Kuyper en Zuid-Afrika.
Men zal zich herinneren, dat in de
jongste Troonrede met geen enkel woord
29
(Schetsen uit het leven van Napoleon I)
Inmiddels werd do oorlog voortgezet.
Nog een laatste verwoede poging van
Hohenlohe, om zich met het overschot zijner
troepen door het Fransehe leger heen te
slaan, werd verijdeld door Murat, die hem
wist te bewegen, met zijne officieren de
wapenen neer te leggen en heen te gaan.
Zijn volk, 14.000 dapperen,, werd krijgsge
vangen gemaakt.
Het was Pruisens laatste stuiptrek ge
weest. Nog slechts enkele vestingen hielden
zich staande. Doch ten slotte bezweken
ook deze. Het laatst van allen gaf Lubeck
zich over, dat door den grijzen vaderlander,
held Blucher, aan het hoofd van tienduizend
getrouwen, zoo meesterlijk was verdedigd
geworden.
Vreeselijk boette de lang geteisterde stad
voor haren heldhaftigen en langdurigen
wederstand. Op de lafhartigste en gruwe
lijkste wijze werd de bevolking vermoord
en geplunderd. Officieren en soldaten be
ijverden zich om door de wreedste en on-
zedelijkste uitspattingen, waarbij vrouwen
en meisjes allerminst gespaard werden,
zich schadeloos te stellen voor do ontborin-
gen door het langdurig beleg geleden.
over den Zuid-Afrikaanschen oorlog is ge
rept.
Dit hebben vele liberale bladen als een
stok gebruikt om het nieuwe Ministerie te
slaan en Dr. Kuyper als Kamerlid in botsing
te brengen met Dr. Kuyper als Minister.
Maar nu leest men over dit zwijgen in
de bovengenoemde Memorie van Toelichting
onder meer het volgende:
„En wat betreft het niet inlasschen in de
Troonrede van eene zinsnede ovez den Zuid-
Afrikaanschen oorlog, zoo zij hier uitge
sproken, dat juist de zinsnede, die inge-
lascht was in de Troonrede van igoo, van
navolging van dat voorbeeld deed afzien.
Toen luidde de zinsnede: „Twee betreu
renswaardige gebeurtenissen in Zuid-Afrika
en de onlusten in China, maakten het
wenschelijk, dat de zeemacht zich in de aan
grenzende wateren vertoonde, ten einde aan
landgenooten zoodanige hulp of bescherming
te verleenen als noodig zou blijken."
Hier werd dus ie. de Zuid-Afrikaansche
oorlog in één adem genoemd met den op
stand der Boxers in China; 2e. van beide
gebeurtenissen werd alleen gezegd, dat ze
betreurenswaardig waren; en 3e. de ver
melding liep uit op de mededeeling, dat èn
naar China èn naar Lourengo-Marquez een
schip van oorlog was gezonden, om Neder-
landsche belangen te beschermen.
Wat gaf dit aan Transvaal of aan den
Oranje-Vrijstaat. Wat daarentegen bedoelde
leden, hier aan het woord, vermoedelijk
gaarne hadden willen hooren, mag en kan
door geen enkel Kabinet aan de Koningin
op de lippen worden gelegd.
Waar alzoo de keuze stond tusschen het
zeggen van een onbeduidendheid of zwijgen,
is aan het laatste de voorkeur gegeven. Hoe
dieper een smart gevoeld wordt, hoe minder
ze in ijdelen klank voldoening vindt.
Dit antwoord, is voldoende en iedereen
kan daarmede, dunkt ons, accoord gaan.
Maar hoe zal nu de houding zijn, die
het nieuwe Ministerie tegenover den oorlog
denkt in te nemen? Het antwoordt luidt
als volgt:
De Regeering blijft vooralsnog volharden
bij de politiek van neutraliteit, die zij tegen
over de drie oorlogvoerende mogendheden
door de noodzakelijkheid der dingen onver
biddelijk voorgeschreven acht, en is dien
tengevolge gehouden stiptelijk de volken
rechtelijke' verplichtiugen na te komen, die
in cas (geval) van oorlog aan elke neutrale
mogendheid zijn opgelegd.
Maar niemand kan van haar vergen dat
ze daarom de stamverwantschap tusschen
ons volk en het volk van twee dier Staten
uit het oog verlieze, en steede zal ze daarom
waken, geen gelegenheid te laten voorbij
gaan, die haar in staat mocht stellen tot
hooghouding van het volkenrecht en tot
herstel van den vrede, binnen het perk van
haar vermogen, mede te werken.
TJernadotte werd tot gouverneur der stad
aangesteld. "Wel gelukte het hem door een
minzame behandeling de vrees voor den
Franschen soldaat bij de arme ingezetenen
eenigszins te matigendoch den wrok tegen
al wat Fransch was, vermocht hij met dit
al niet uit te dooven. En toen dan ook,
na verloop van enkele jaren het «Geluk"
ophield Napoleon toe te lachen, en de beurt
aan Pruisen kwam, hebben de Lubeckers
op geduchte wijze van zich doen spreken.
Zij wreekten zich, doch op grootscher wijze.
Daar zorgde Blucher wel voor.
Maar laten wij de geschiedenis niet voor-
uitloopen. Het is er nog verre van daan
dat Pruisen zich wreken zal over de geleden
nederlagen. Pruisen is nog in ellende. Wij
schrijven op dit oogenblik 1806; en
1806 is 1814 niet!
Zoo was Napoleon dus weder overwinnaar
gebleven. Den koning van Pruisen was
slechts eene provincie gelaten met slechts
25000 man ter harer verdediging. Wel
maakten de Russen zich gereed den ver
drukten bij te springenmaar zouden de
verre afstand en het jaargetijde spoedige hulp
gedoogenzou ook Russische hulp iets baten
tegenover den gevreesden overwinnaar, die
zich onoverwinnelijk waant? Zal zij iets
baten nu vorsten en volken te zamen be
ginnen te vreezen voor dezen ontzaglijken
Ook dit antwoord voldoet. Van geen
Ministerie, welk dan ook, kan en mag
men een andere houding verwachten.
Geen ander nieuws dan dat Maandag de
rest van Jouberts commando en Joubert
zelf, die zwaar gewond was, door de En
gelsehen zijn gevangen genomenonder hen
is ook Cornelis Kruger.
Onder de gestorven kinderen in de con
centratiekampen zijn ook vijf kleinkinderen
van president Kruger.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Wildervank, L. Meeth te
Dwingeloo; te Hiaure, J. J. H. Klomp,
cand. te 's Gravenhagete Nieuw-
Dordrecht, M. Wiersum, cand. te Pieter-
buren.
Aangenomen naar Groningen door J. v.
Bolhuis te Weesp.
Vlissingeri. Op 26 en 27 dezer hadden
ter reede alhier de proeftochten plaats met
het Gouvernements Stoomschip «Fazant",
gebouwd door de Koninklijke Maatschappij
«de Schelde", voor rekening van het De
partement van Koloniën. De verschillende
proeftochten, die onder leiding van de
Commissie der Marine, bestaande uit den
Directeur van Scheepsbouw, den Chef v.li.
Bureau Stoomwezen en den Inspecteur der
Marine Stoomvaartdienst plaats vonden, zijn
met het beste gevolg afgeloopen. De machines
ontwikkelden op de vier uurs volle krachts-
proef gemiddeld 502 I. P. K., waarbij een
gemiddelde snelheid van 11,56 Geog. Mijl
werd verkregen. Het kolenverbruik op
de 9 mijls kolenproef was slechts 0,55 K.G.
per I. P. K. per uur en op de volle krachts-
proef 0,88 K.G. De «Fazant" komt thans
naar de Fabriek terug om verder te worden
gereedgemaakt, teneinde in de Maand De
cember a.s. onder commando van den Ge
zagvoerder H. Visser en van den Chef der
Machinekamer, den Hoofdmachinist 2- kl.
A. J. Crueq, de reis naar Indie te aan
vaarden.
Oudelande. Woensdagavond werd alhier
een lezing gehouden door dhr. P. Geill, kapt.
te Middelburg over „Volksweerbaarheid"
met het doel ook alhier een afdeeling te
vormen. Staande de vergadering werd door
56 leden geteekend welk getal zeker nog
grooter zal worden. Een voorloopig bestuur
werd benoemd bestaande uit de heeren:
zoon der revolutieen zich haasten om hem
hunne hulde te brengen of zich in de
schaduw te stellen van zijn schitterende
macht? Zal het baton nu zelfs de fiersten
van Duitschlands en Italië's zonen den rug
krommen onder zijn ijzeren sehepter en de
profeten onder hen nog gewagen van een
geesel Gods, dien land en volk over zich
heen moet laten gaan?
Want alles vreesde voor dezen Attila der
19e eeuw.
Karakteristiek, tot goed verstand van wat
wij bedoelen is de volgende ontmoeting die
Napoleon gedurende dezen oorlog in Saksen
had. Een Saksische boer zou hem en zijn
leger tot gids dienen door deze hem onbe
kende bosschen. Onderweg trachte hij
met den eenvoudigen landbouwer een gesprek
aan te koopen.
«Wel mannetje, wat denkt het volk hier
wel van mij?" vroeg hij.
De boer gaf ontwijkende antwoorden:
waarin hij niet onduidelijk liet doorscheme
ren, dat men in zijne nabijheid ter wille
daarvan niet van zins was kwaad van hem
te spreken.
«Maar gij" viel de Keizer hem in
de rede «wat zegt gij wel van mij.
Waarvoor ziet gij mij wel aan?"
«Sire", was het antwoord van den eerlijken
landbouwer, en zijn anders doffe oogen
fonkelden van ingehouden afkoer- «Sire!
H. A. Mol, Burgemeester, eere-voorzitter
I. de Bakker voorzitter, J. de Jager Gz-
penningmeester, Adriaan Lous secretaris,
L. B. van der Sliklte en Abraham Lous Jz.
commissarissen, welk bestuur de statuten
zal ontwerpen teneinde de koninklijke
goedkeuring te verkrijgen.
Kloetinge. Woensdagavond ongeveer
half zes, kwam er uit de richting van Goes
een paard over de lijn gehold. De baan
wachter Hagenaar dit ziende, waarschuwde
den machinist van den sneltrein, die hierojr
onmiddellijk den loop van den trein ver
traagde. Het paard dat inmiddels geloopon
was tot bij het wachthuis no. 40, keerde
bij de komst van den peeëntrein, die van
Kapelle kwam, terug, liep tegen den snel
trein aan, en werd door dezen overredon.
De eigenaar van het paard was de vee
handelaar Winterswijk, wonende te 's-Heer
Arendskerke.
Goes. Dinsdag werd op de markt alhier
een portemonnaie waarin f 1,60 gerold.
Het is der politie gelukt den dader een jongen
van ruim 10 jaar in handen te krijgen,
die het geld met nog twee anderen, die
daarbij tegenwoordig waien geweest, had
gedeeld. Deze jongens vormen met nog een
vierden blijkbaar een dievenbende; alles
wat van hunne gading was namen zij weg,
zooals messen, klossen garen enz., boven
dien hebben zij zich schuldig gemaakt aan
winkeldiefstallen van suikergoed, enz., bij
verschillende winkeliers. De politie heeft
een goede vangst gedaan, waardoor waar
schijnlijk de winkeldiefstallen mee een einde
zullen nemen.
Goes. Op last van den Commissaris van
politie alhier zijn over de grenzen des Rijks
verwijderd, een Duitscher met vrouw en
kind, als zijnde zonder middelen van be
staan.
Te Weenen moesten Zondag de ver
kiezingen plaats hebben van de bedienden
leden in de besturen van het ziektefonds
der koopmanschap. Voor deze verkiezing
waarmede, naar men zou zeggen, de politiek
niets had uit te staan, hadden zich de
christelijk-socialen de partij van dr.
Lueger vereenigd met de Duitsch-
nationalen tegen de sociaal-democraten.
Beide kampen hadden hun hoofdkwartieren
opgeslagen in eenzelfde koffiehuis, waarvan
zij elk de helft hadden afgehuurd. Natuur
lijk kwam het al spoedig tot booze woorden,
dra gevolgd door boozere daden. Bier
glazen, stoelen, zelfs tafels werden weldra
door de zalen geslingerd; de politie kwam
tusschen beiden en moest de vechtersbazen
met de blanke sabel de deur uit, en de
ik houd u voor het Beest uit den Afgrond
De soldaten ontzetten zich over dit ant
woord, vreezende 's Keizers toorn. Zij waren
waarschijnlijk minder in den Bijbel thuis
dan hij.
Maar Napoleon glimlachte even en zeide
«Neen man, het door u bedoelde Beest
ben ik niet, maar dat ik zjjn voorlooper
ben, geloof ik zeker."
Intusschen had koning Fredrik Wilhelm
om een wapenstilstand doen verzoeken.
Daar Napoleon meer zin had den oorlog
voort te zetten en dan misschien Pruisen
voor goed te verpletterenstelde hij zulke
harde voorwaarden, dat de koning ze on
mogelijk kon aannemen. Napoleon nam
terstond daarop zijne maatregelen om den
krijg te hervatten. Aan zijn broeder droeg
hij de zorg op om de Polen tot opstand
aan te sporen. Hij zelf volgde met zijn
leger. Het reizen viel niet gemakkelijk,
't Was winter, en dit zegt veel in een land
als Polen. Niet 'anders dan op een boe-
renkarretje gezeten, kon hij dat land be
reiken.
Anderen uit zijn gevolg die per rijtuig
gegaan waren, kwamen er slecht af. De
rijtuigen vielen om, en die er in zaten
werden gekneusd of buiten gevecht gesteld.
Op den 28 November kwam Murat binnen
Warschau, Polens hoofdstad, aan. Hij bracht
straat opjagen, waar het haar eerst gelukte
de strijdenden uiteen te drijven.
De verkiezingen konden geen voortgang
hebben en werden vernietigd.
Te Londen voor de Kings Bench werd
gisteren het lasterproces behandeld, door
vier heeren, onder wie de lieer Kretschuiar
van Veen, betrokken bij het bestuur der
N.Z.A.S.M. ingesteld tegen de uitgevers en
den schrijver van het werk The Transvaal
and the Boers. Er waren groote schadever
goedingen geëischt. Twee der eischers
waren de oorspronkelijke concessionarissen
van den spoorweg. De beschuldiging van
laster berustte op de mededeeling in het
werk, dat de concessionarissen omkooperij
en knoeierijen hadden gebezigd om de
concessie te krijgen, dat de maatschappij
allerwegen geld strooide om leden van de
Transvaalsohe Regeering te bewerken en
dergelijke aantijgingen. De uitgevers boden
een zeker bedrag als schadevergoeding aan
en waren bereid zich te verbinden om geen
exemplaren meer te verspreiden. De heer
Garrett Fischer evenwel, de schrijver van
het boek, verzocht toegelaten te worden
tot het bewijs en voerde aan dat de eischers
gedomiciieerd waren onder bescherming van
een vijandelijken staat en dus geen recht
hadden op de bescherming, aan onderdanen
van den Koning verzekerd. Nadat getuigen
waren gehoord werd uitspraak gedaan teu
gunste van den heer Garrett Fisher. De
rechter gaf als zijn oordeel te kennen dat
de eischers niet ontvankelijk waren, daar
zij zichzelf hebben gebracht in de positie
van een buitenlandsehen vijand.
Te Antwerpen is de Ban Righhet
geheimzinnige schip dat te Londen werd
aangehouden,J in de haven aangekomen.
Het schip heeft 4000 kisten patronen, 1000
kisten geweren, 1000 zakken steenkool en
kanonnen aan boord. Het is bestemd voor
de Columbiaansche opstandelingen.
Te Weenen heeft een paardenkoop
man met den Engelschen minister van
oorlog onderhandeld om vóór einde Maart
te leveren 20,000 paarden voor Zuid-
Afrika.
Er schijnt een opstand "te zijn uitge
broken in Portugeesch-Indië. Twee Portu-
geesche oorlogsschepen zouden bevel hebben
gekregen daarheen te gaan.
(«Portugeesch-Indië is een zeer weidsche
uitdrukking voor wat daaronder kan worden
verstaan. Behalve de helft van Timor, in
Oost-Indië, waar eenigon tijd geleden onrust
was, heeft Portugal nog een paar weinig
beteekenende koloniën in Voor-Indiö, waar
van Goa de voornaamste is. Hand.)
een regiment jagers en dagonders mede.
Uitbundig was de vreugde der Polen over
de verschijning van dezen knappen, krijgs-
haftigen man. 't Was hun of zij de de vrij
heid reeds zagen binnentreden, verpersoon
lijkt in dezen zwager des Keizers. En ging
er reeds van den zwager zooveel glans at,
hoe moest dan de Keizer wel niet schitteren
Te dier tijd waren ook de Russen aan
gekomen- en hadden zich met het ellendig
overschot van het Pruisische leger vereenigd.
Napoleon en zijn Franschen kwamen spoe
dig ook daar, zoodat het weldra tot een
treffen kwam. Den 10 Februari 1807 werd
de slag bij Eylau geleverd. Wel verloren
de Russen en Pruisen den slag, doch hunne
verliezen wogen die der Fransehen op. Ve
len uit Napoleons leger, waaronder vele
jonge miliciens, want dezen waren een
half jaar te vroeg opgeroepen, verloren het
leven, niet door het zwaard des vijands
maar door het zwaard der ellende. Het
was vinnig koud. De oostenwind was
scherp en de vorst ontzaglijk; doch tegen
hen was de Kozak meer gehard en bestand
dan de Bourgondiër; de Pruis meer dan
de Parijzenaar. De wintervorst plaagde
beiden, doch was den Rus tot voordeel.
Hij was oorzaak dat Napoleon zijn ter
nauwernood bevochten overwinning niet
kon voltooien.
(Wordt vervolgd4
