christelijk-
NIEUWSBLAD
historisch
VOOR ZEELAND.
No. 23.1901
Vrijdag 8 November.
16e jaargang,
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Engeland en Transvaal.
Bekendmaking.
Kerknieuws.
ZENDING.
Gemengde Berichten.
LEESTAFEL.
Ingezonden Stukken.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Toen Scheepers ziek in handen derEn-
gelschen viel, -wisten de correspondenten
der Engelsche bladen onmiddellijk te ver
tellen, dat het commando van den gevan
gen Boeren-officier slechts een honderd
man sterk was; thans blijkt dat 'tin de
laatste maanden zeer werkzaam was ge
weest in de zuid-westelijke districten.
Over het algemeen vermeed de Boeren-
commandant elk ernstig treffen met de
plaatselijke strijdmachten, hoewel hij aan
zienlijke schade toebracht te Barrowdale
en bij verschillende gelegenheden winkels
plunderde en boerderijen verbrandde. Op
een gegeven oogenblik scheen het als
maakte hij zich gereed om Swellendam
aan te vallen, maar de stadswacht bezette
de loopgraven, maakte zich tot tegenstand
gereed en Scheepers trok voorbij. De
stadswacht is een week lang eiken dag in
de loopgraven geweest, zoo schreef een
der Kaapsche bladen, in September, toen
Scheepers nog in zijn kracht was en
het is in het dorp slechts geoorloofd zaken
te doen van 12 tot 2 uur 's middags. In
andere dorpen worden alle winkels en han
delskantoren gesloten. Er gaat in den han
del zeer weinig om, doordat het den Boeren
onmogelijk gemaakt is hunne producten
naar de steden te brengen, daar al hunne
paarden opgecommandeerd zijn.
Scheepers heeft een groot aantal volge
lingen geworven gedurende zijn trekken
door verschillende districten. Te Oudtshoorn
sloten zich bijna 100 Boeren en hunne
zonen bij hem aan en niet slechts bijwoners,
maar vele van hen gezeten lieden met
groote landelijke bezittingen. Men schat,
dat Scheepers sedert den tijd dat hij Oudts
hoorn verliet, tot een dag of twee geleden,
toen hij Montagu voorbijtrok, niet minder
dan 350 rekruten kreeg. Zijn macht be
staat uit ongeveer 700 mannen; zij zijn
bijna allen goed bewapend en men meldt
dat zij ruim voorzien zijn van ammunitie
Het is jammer dat dit commando voort
aan de bezielende leiding van dezen Vrij-
stater zal moeten missen. Maar de wapens
neerleggen, dat zal 't wel niet doen. Even
min als 't commando van Lotter, die door
de Engelschen is doodgeschoten.
Tegenwoordig worden in Kaapkolonie
alle Boeren, ook Transvalers, die in han
den der Engelschen vallen en in khaki
zijn, doodgeschoten. Wij zouden wel eens
willen vragen hoe deze menschen aan klee-
ren moeten komen wanneer de hunne ver
sleten zijn en zij geen khaki van de En
gelsche soldaten mogen aantrekken.
Voorts wordt van Engelsche zijde nog
deze lage streek uitgehaald, om, wanneer
onder de gevangen Boeren, welgestelden
zijn, dezen terstond tot veldcornet of nog
hooger te verheffen, ook al is 't bewijsbaar
dat zij slechts gewone strijders waren.
Waarom en waartoe dit is
Wel, om Kitcheners proclamatie produc
tief te maken. Daarin toch staat dat de
bezittingen der krijgsgevangen comman
danten enz. worden ingepaktdaarom moe
ten de rijkste Boeren ook allen comman
danten of iets dergelijks zijn.
Inmiddels duurt de sterfte in de Wor-
gerkampen voorten nu al in geen maan
den meer kinderen geboren worden, is
dit een dubbel verlies, een langzame uitmoor
ding; zelfs door een Farao nooit uitgedacht
bijna zou men zeggen de Vorst der Duis
ternis zeiven, moordenaar van den beginne,
zou er zich te fatsoenlijk voor achten, iets
zoo gruwelijks te bedenken.
G oes. De Burgemeester van Goes brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat gedurende
de Toondagen 12, 19 en 26 November a. s.
aan de caféhouders enz. zonder nadere aan
vrage vergunning wordt verleend om in hunne
inrichtingen muziek en danspartijen te geven
tot des avonds 11 uren;
onder bepaling dat door de politie de ver
gunningen kunnen worden ingetrokken zoodra
in localiteiten ongeregeldheden voorvallen.
Ned. Herv. Kerk.
Zestal te Arnhem, (vacature ds. Talma):
F. O. Geerling te Joure, G. v. d. Giesen
te Rotterdam, D. v. Krevelen te Beekber
gen, J. A. v. Leeuwen te Bloemendaal, J.
P. Schreuder te Ovezande en dr. J. R.
Slotemaker de Bruine te Middelburg.
Beroepen te Hoedekenskerke, F. G. Berg-
hauser Pont te Meerkerk.
Aangenomen naar Bierum door D. v.
Lonkhuijzen te Hoornsterzwaag.
Bedankt voor Altforst, c. a. door D. v.
Lonkhuijzen te Hoornsterzwaag; voor
Heeze, door W. J. Val, cand. te Rotterdam.
Inhoud van no. 11 Orgaan der Nederl.
Zendingsvereeniging: Een en ander uit
Cheribon $v, d. Brug; Eerste Conferentie
van onze Zendelingen (hierbij is een pho-
tografie van al Me Zendelingen der Ver-
eenigingen; het vorige jaar ontbraken Blinde
en Ruttink, toen nog niet uitgezonden).
Terug op liet arbeidsveld (Tiemersma)
Een verzoek om den Doop ingewilligd, een
afgewezen (De Haan). Algemeene ver
gadering; enz.
Men meldt uit Goes aan de N. R. C.
„Vroeg winter" zegt op het oogenblik de
landbouwer, die nog met zijn veld werkzaam
heden zit; „vroeg vorst" als deze komt op
Allerheiligen, maar de kronieken melden
dat meermalen zoo vroeg de winter inviel.
Wij vonden gemeld, dat op 8 November
van het jaar 1511 de vorst begon en 14
weken aanhield. Een maand lang kon men
van Arnemuiden gaan naar Borselen, waar
het water toen veel breeder was dan thans,
nu de Kraayertpolders bedijkt zijnmen
reed met wagens vol goed naar Goes van
Antwerpen af, en kwam insgelijks met
paarden en wagens over het ijs uit Holland
naar Zeeland. Zes jaren later, in 1517,
zag het er al evenmin vriendelijk uit met
het vriezende weder. Toen begon het op
den 15 November en hield aan tot drie
weken na „Pauwels dach", dat is tot 5
Februari, alzoo bijna 3 maanden. Deze
vorst schijnt zich echter meer gekenmerkt
te hebben door zijn vroegtijdig beginnen
en langen duur, dan wel door strengheid;
althans het loopen over het ijs der Zeeuwsche
stroomen duurde slechts kort. Reigersbergh
zegt in zijn kroniek, dat uit „waarachtige"
geschriften in Noord-Beveland is gebleken,
dat men in geen vijftig jaar over de veren
geloopen had en even te voren had hij
gemeld de vorst van 1511 hierboven ver
melde.?)
Bij kon. besluit is nog benoemd tot
lid van het bestuur der waterkeering van
het cal. waterschap Walzoorden P. S. v.
Jole te Hontenisse. In onze telegrammen
gisteren stond Olzendepolder, moet zijn
Othenepolder, 't was ons foutief geseind.
Bruinisse. De bieten-compagne begint
langzamerhand haar beslag te krijgen. De
fatale termijn, 15 November, waarop het
product moet zijn geleverd doet ieder land
bouwer zich haasten zijn velden te leêgen
teneinde conflict met de fabrikanten te ver
mijden. De opbrengst in onzen polder was
zeer bevredigendgemiddeld kan die geschat
worden op 45000 K. G. per H. A. Het
suikergehalte echter valt niet mee, het
varieert tusschen 14,5 en 16 Bij de
thans bestaande suikerprijzen zal derhalve
het gehalte- participatie- contract niet zoo
voordeelig uitkomen als het telle- quelle-
of gewone Bondscontract Het hier geleverd
bruto gewicht zal ongeveer 9 millioen Kg.
bedragen.
De provinciale staten van Zuid-Hol
land verkozen tot buitengewoon lid van
gedeputeerde staten, vacature S. v. Velzen
den heer A. W. Schippers. De heer Van
Velzen is een zoon van wijlen prof. Van
Velzen die in 1836 als Ned. Herv. predi
kant te Drogeham door de toenmalige sy
node werd afgezet, een van de eerste,
meest gesmade afgescheiden dominé's dus,
en diens zoon thans lid der eerste kamer!
De Bode, het orgaan van den Bond
van Nederl. Onderwijzers, zal nu wel
heelemaal socialist worden. Wij vonden
reeds gelegenheid er op te wijzen dat bode
en bond het al voor drie kwart warennu
de aftredende redacteur J. G. v. d. Vijver
door den sociaal-democraat K. Geertsema
uit Arnhem vervangen is met 1058 tegen
967 stemmen (let op de cijfers!) zal het
blad wel heelemaal van die richting wor
den. Ook in het hoofdbestuur van dien
bond zitten verscheidene „partijgenooten".
Te Maastricht is een meisje van 8
jaar bedwelmd in een goot liggende aange
troffen. Door een arts werd dronkenschap
geconstateerd. En inderdaad vond men
eene kruik jenever bij haar, welke zij voor
een' slijter moest rondbrengen en van
welker inhoud zij rijkelijk geproefd had.
Verleden jaar moest een knaap dit rond
brengen met den dood bekoopen.
Te Slochteren hoopt de weduwe
A. Begeman aanstaanden Zondag haar
honderdsten verjaardag te kunnen vieren.
Zij is nog vrij kras. Hare vier kinderen
zijn nog allen in leven; zij zijn van 60
tot 70 jaren oud.
Bij Diemen is een wagen met paard
en twee half dronken bleekers er in, ten
gevolge van roekeloosheid dezer laatsten,
door de stoomtram aangereden, een der
bleekers werd gedood. Bij het graven
van zand in een zandgat te Havelte is
een töjarige knaap door instortende aarde
onopgemerkt bedolven geraakt. Toen zijn
kameraad eenige oogenblikken later een
kruiwagen vol zand wilde halen, stiet hij
bij 't graven op het lijk van den onge
lukkige wiens kruiwagen daar nog half
vol stond. Een heer te Hillegom is
Zondag gestorven door bloedvergiftiging
ontstaan door krabben aan een puistje op
zijn gezicht. Te Alblasserdam op de
scheepswerf vaü Smit viel een 14jarige
jongen van een in aanbouw zijnd stoom
schip met het hoofd op een ijzeren balk
zoodat dit verpletterd werd en de dood
onmiddellijk intrad.
Bij de loting voor de nationale militie
in de gemeente Dokkum, voor de lichting
1902, heeft zich een niet alledaagsch geval
voorgedaan. Toen de loting afgeloopen was
meldde zich een jongeling bij den militie
commissaris of burgemeester aan en gaf te
kennen, dat hij nog geen nummer had ge
trokken, niettegenstaande er evenveel num
mers in het glas godaan en er ook uitge
trokken waren als er namen op de alphab.
lijst voorkwamen. Naar ons is medegedeeld
moet het geval aldus zijn
De jongen, die zich na de loting bij de
autoriteiten vervoegde, is werkelijk in 1882
geboren en had zich te Dokkum alwaar
zijn voogd woont voor de nat. militie
moeten laten inschrijven. Die aangifte moet
in Januari geschied zijn door diens broeder,
«ofschoon de militiewet dien plicht legt op
de schouders van vader, moeder, voogd of
den jongeling zelf. Evenwel schijnt hij
niet voor de militie te zijn ingeschreven,
zoodat feitelijk één jongeling te weinig aan
de loting heeft deelgenomen. Wij vernemen
dat eenige jongelingen in deze omstandig
heid een reden meenen gevonden te hebben
om bezwaren tegen de plaats gehad heb
bende loting in te brengen.
Men verwacht echter een naloting, omdat
deze loting geheel overeenkomstig het be
trekkelijke inschrijvingsregister en de alph.
naamlijst heeft plaats gehad. L. C.
De luchtreiziger Santos Dumont krijgt,
gelijk te verwachten was na hetgeen ge
beurd is, den door Deutsch uitgeloofden
prijs van 100,000 francs. De voorzitter
der comissie uit de Aero-club stelde voor
hem den prijs niet toe te kennen, maar
hem te geven bij wijze van aanmoediging,
dewijl Dumont niet aan de voorwaarden
had voldaanhij was namelijk 40 seconden
te laat geweest. Doch de meerderheid
kende hem den prijs onvoorwaardelijk toe.
Dumont zal 't geld aan de Parijsche armen
geven.
De burgemeestersverkiezing te New-
York heeft tot uitslag gehad dat met een
meerderheid van 50 duizend stemmen ge
kozen is de republikein Low, candidaat
der anti-Tammany-mannen; dat wil zeggen
zij die een eind wenschen gemaakt te zien
aan de knoeierijen van de vereeniging die
in Tammany-hall vergadert, groothandel
in vette baantjes drijft en alle macht trekt
naar zich en hare vriendjes. Zij zijn voor
't meerendeel democraten. De nu afge
treden burgemeester Van Wijck stond on
der hun invloed. Men durfde hem niet op
nieuw candidaat stellen. Low bekwam
200 duizend stemmen, tegen 160 duizend
op Shephard, democraat, candidaat der
Tammany-hall-mannen. Men bedenke wel
dat tot de voor- en tegenstanders van
Tammany-hall zoowel republikeinen als
democraten behooren. Voor »Tammany-hall"
zou men vrij vertaald kunnen lezen »Vuile
boel".
Low was vroeger burgemeester van
Brooklin en in 1897 Van Wijcks tegen-
eaudidaat.
Van Wijck kreeg bij zijn aftreden al
dadelijk een ander baantje. Door Tammany
Hall candidaat gesteld voor het hoogge
rechtshof te New-York versloeg hij zijn
tegenstander met groote meerderheid.
In ieder geval zal nu wel aan de tirannie
van Tammany Hall die sinds 1838 New-
York regeerde en in de laatste jaren door
den geweteuloozen Crocker, genaturali-
seerden Ier, die rijk werd door niets doen
dan in de politiek roeren, werd beheerscht
een einde komen.
De quaestie Frankrijk-Turkije schijnt
dieper te zitten dan een geldquaestie. De
bron der troebelen ontspringt in Egypte.
Bapst, de Fransche raad aan legatie te
Konstantinopel, heeft van den Egyptische n
onderkoning Tewfib-pasja een gebiedende
nota overhandigd, inhoudende dat de Fran
sche regeering, ten gevolge van de uitstel-
lerijen van de Porte, voor de hervatting
van de diplomatieke betrekkingen de wet
telijke erkenning eischte van de Fransche
scholen, weldadigheidsinstellingen en gods
dienstige inrichtingen, en de onverwijlde
uitvaardiging van firmans betreffende den
wederopbouw of het herstel van de inrich
tingen die gedurende de troebelen van
1894 en 1896 verwoest zijn; verder de
erkenning van den patriarch Chalbien. De
nota voegt er bij dat, in geval Turkije
weer met uitstel begint, de regeering nog
andere eieehen te berde zal brengen.
In minder dan vier dagen naar
AmerikaIn den laatsten tijd is in Engel
sche bladen veel over een plan van den
directeur van de »Cork and South Coast
of Ireland Railway", den heer O'Brien
Croker, gesproken, waarvan de uitvoering
'n geheelen ommekeer in de scheepvaart
zou brengen. Het doel is, de snelheid van
de stoombooten zoodanig te verhoogen, dat
de overtocht over den Atlantischen Oceaan
in minder dan vier dagen kan geschieden.
De heer O'Brien Croker heeft nu uit New-
York naar Cork bericht gezonden, dat het
plan verwezenlijkt is. De nieuwe maat
schappij draagt den naam »Ocean Rapid
Transit Company" en zal het transatlantish
verkeer met stoombooten van de grootste
vaarsnelheid onderhouden. De eerste lijn,
die in gebruik wordt genomen, gaat van
Narragansett Bay over den Atlantischen
Oceaan naar Berehaven, waarvoor een tijd
van 90 uur noodig is; de booten varen
voorloopig twee keer in de week. De
nieuwe booten worden door turbines ge
dreven en gebruiken bij het stoken olie,
die in tanks aan den bodem van de boot
meegevoerd wordt. Het kapitaal der maat
schappij bedraagt 30 millioen dollar en is
reeds bijeen.
Hoe goed gedresseerde honden de
politie van dienst kunnen zijn, bewijst het
volgende: Een vreemdeling wandelde Za
terdagnacht omstreeks twee uur voor de
Noorderstatie te Brussel, waar hij met een
hem onbekend heertje in gesprek kwam.
Plotseling nam de spraakzame Brusselaar
afscheid en hierover terecht verwonderd,
voelde de vreemdeling in den zak, bemerk
te dat zijn gouden horloge met ketting ver
dwenen was en riep: Houdt den dief. Uit
de eene straat kwam een agent, uit de ande
re een oud-onderofficier met een prachti-
gen bulledog. Men informeerde naar wat
er gebeurd was, bracht den buldog op
het spoor en voort ging het in galop langs
den boulevard tot aan de eerste dwars
straat, waar de hond zich een oogenblik
scheen te bedenken; ten slotte ging hij de
straat in met zoo'n vaart, dat èn zijn baas
èn de agent èn de bestolene hem uit het
oog verloren.
De agent lachte en wilde de vervolging
opgeven, de bestolene beweerde dat de dief
een andere straat had ingeslagen, de onder
officier, die zijn buldog kende, hield voet
bij stuk en voort ging het drietal de straat
in; eerst nog een straat links, toen' nóg
een andere straat rechts en jawel, daar
klonk hulpgeroep. Bulletje stond den dief
als een jachthond zijn stuk wild, bij d'e
minste beweging van den svelvingerigen
Brusselaar pakte de hond hem in de kui
ten en noodzaakte hem te blijven staan,t
totdat de eigenaar, de agent en de besto
lene hem het opgespoorde wild afnamen.
De agent lachte niet meer, de bestolene
kreeg aan 't bureau zijn horloge terug, de
dief werd te logeeren gehouden en voor
den hond wordt vermelding aangevraagd
op het dagorder der Brusselsche politie.
Tel.
Thans vestigen wij de aandacht op den
scheurkalender Filippus, eveneens een
ouden, goeden, haast zeiden wij onmisba-
ren bekende. Een vriend dien men ieder
jaar gewoon is terug te zien, laat zich zoo
moeilijk aflossen of terugzenden. Wie
Filippus gewend is, behelpt zich ongaarne
een jaar met Bartohlomeus of Thomas. Nu,
0111 zijn inhoud is hij 't dan ook waard.
Wij kunnen daarom volstaan met zijn
verschijning aan te kondigen. Oyer den
prijs, zie men de advertentie. En de
premie een overdruk van Willem Tee-
links verhandeling over Leviticus 26:
2326"; de schending van het recht des
verbonds gewroken, een lijvig werkje van
bij de 300 bladzijden verhoogt de waarde
dezer uitgave.
Aan den veelzijdigen, nuttigen zeerge-
waardeerden arbeid van het Tractaatge-
nootschap »Filippus" behoeven wij overigens
niet te herinneren om dezen kalender, ook
uit Chr. philantropisch oogpunt aan te
prijzen.
Op onze leestafel vonden wij een
boekje, ons reeds voor eenige weken ge
zonden, doch bijna verloren geraakt. Het
is getiteld: »Neem eens een kijkje, een een
voudig woord over Amos 8 6b, gevolgd
door een samenspraak over de Vaccine,
door de K" 's-Gravenhage J. v. Golver-
dinge. Een uitnemend geschriftje waarin
op eenvoudige wijze de bezwaren tegen
Vaccine en Vaccinedwang worden ont
vouwd. Wij dringen zeer op kennisneming
aan.
(Buiten verantwoordelijkheid der RedactieJ.
Mijnheer de Redacteur!
Met zeer veel belangstelling nam ik
kennis van het ingezonden stuk van ,,'t
Geeft niet wie" voorkomende in uw Num
mer van 2 Nov., waarmede ik geheel in
stem. Ook het stuk voorkomende in uw
blad van 5 Nov. geteekend „een warm
voorstander eener Christelijke Bewaarschool"
trok zeer mijn aandacht. Tot mijn groote
verwondering evenwel bespeur ik dat beide
schrijvers leden zijn van de Vereeniging
