NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
rika
rialen,
No. 14.1901
Donderdag 24 October.
16e Jaargang.
|voordeel
el
noodigd,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
burg.
ES.
KENS,
aarzen
VnW~
neclit
P.zn.
n op Zoom.
IJLIMEN,
iiakers
S, gezaagd
w Tarwestroo
teboonen-Stroo
stestroo
gels
rAASSS
euoodigd,
noodigd,
VERSCHIJNT
Wed.
S. J, DE JONGE-VERWEST. te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Engeland en Transvaal.
gen billijken prijs
egels, enz. enz.
Krabbendijke.
rste hypothecair
Agenten.
4, 3Yg, 3 en
illende lengten,
vragen bureau
r a a g d,
isweg.
E, Seroos-
ing bij J. DE
e.
P
g e k e r k e.
Oct. en 12 Nov.,
RKoude-
VI i ssingen.
bii
ostkapelle.
f met Mei
rooskerke.
V e e r e.
Zoutelande.
icht
ht benoodigd,
jaar,
o m b u r g.
-Verwest, Goes.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
23 October 1901.
De boycot der Engelsche schepen dat
wil zeggen het voorstel om geen Engelsche
vrachten meer te lossen in de Europeesche
handelshavens is het onderwerp van
gesprek en persbeschouwing in de laatste
dagen.
The topic oi the day.
Bladen van alle richtingen betuigen sym
pathie met het plan. Doch niet minder zijn
er die 't ontriden of tegen de gevolgen
opzien.
De sociaal-democratische bladen in Gent
en Antwerpen ontwikkelden hunne be
zwaren.
Vooruit voorspelt mislukking wegens de
ongelijke sterkte der plaatselijke vereeni-
gingen, de zwakleid van het internationaal
verband en 't onvoordeelige doel der staking.
Het Volk was Ir eerst ook tegen doch
nam later zijn drjai, terwijl Tak, eveneens
sociaal-democraat, in de Kroniek zeer ern
stige bezwaren do-st hooren.
Natuurlijk getolg van den boycot
zoo merkt bij op zal zijn een vermin
derde aanvoer en jroote stijging der prij
zen van steenkool 9n staal, dat wil zeggen
een duchtige belemmering der vastelandsche
industrie. Ook al mochten de Ver. Staten
en Duitschland vo»r een deel in de be
hoefte kunnen voorzien, de groote stijging
der prijzen zou niet kuunen uitblijven.
»Deze dingen woiden hier slechts ruw
en even aangestipt >m te doen uitkomen
dat de in Amsterdam beraamde boycot niet
alleen de transportaneiders, maar ook de
werkers in de productie van de voornaam
ste artikelen zeer aangaat. De gevolgen
van den maatregel maden in wijderen kring
van arbeiders dan allwn dien van de trans
port-arbeiders worden overwogen, en in
bet industrieele Duitschland zal dit zonder
twijfel geschieden."
Toch steunt hij :t j»lan mits er zeker
heid zij dat allen mee doen.
Nu, daar zouden vvij ons bij kunnen
aansluiten, en wie eigenlijk niet.
Maar er kwam reeds bericht dat de
Czaar voorop gegaan is met de beweging
te beletten door de verspreiding der Ne-
derlandsche circulaire ie zijn land te ver
bieden.
En let nu eens op wat Vilhelm, 's Czaars
vriend en Edwards neef, wat Loubet,
's Czaars bondgenoot, wat de noorsche vor
sten, eveneens aan Engelands koning ge
parenteerd, doen zullen.
Bovendien waar men in havensteden
als Antwerpen, Hamburg, Rotterdam, het
plan verwerpt, schijnt voorzichtigheid zeer
geboden.
Hoe moeilijk het is zich in leer en stre
ven eener anders denkende partij in te
denken, daarvan levert da heer mr. S. J.
Visser, een Katholiek Deaocraat, in het
Sociaal Weekblad weer een lewijs.
Zoo vortelt hij omtrent de vrijzinnige
protestanten, dat zijn de literalen, radica
len, enz., dat zij het Wcord Gods tot
richtsnoer nemen.
Voorts dat in den strijd tegen de pro
stitutie en voor het ondersoek naar het
vaderschap de antirevolutionairen meer
steun te verwachten hebber Tan vrijzinnig
democraten eD socialisten dai van Room-
schen, zulks, nota bene, als vrucht van
verschil van grondbeginsel tussehen ons
en deze laats'en; en van overeenstemming
van grondbeginsel en levensbeschouwing
tussehen christelijke en vrijzinnige „prote-
stauten
Dau vertelt bij, wat trouwens alle
Roomsehe staatslieden, ook dr. Behaepman
met hem eens zijn, dat de revolutie de
noodzakelijke vrucht is van de reformatie
der zestiende eeuw
Drie groote dwalingen, onzerzijds door
Groen, Lohman, Kuyper en wie al niet
reeds zoo vaak en menigmaal bestredeD,
dat 't moeilijk schijnt te gelooven aan de
mogelijkheid den andersdenkende op een
dezer punten te weerleggen.
Dat de vrijzinnige „protestant" die de
Rede zich tot richtsnoer kiest, uit het
Woord Gods leven zou, is helaas
te dwaas om alleen te loopen.
Dat de antirevolutionair de prostitutie
bestrijden zou, als een aanranding der
vrijheid, terwijl Rome die tegen de vrij
heid bijv. van onderzoek uit begin
sel gekant is, daarom de prostitutie met
verplichte keuring, reglementeering, en
wat daar meer uit volgt, zou weerstaan,
is een uitspraak die men zeker niet van
een Roomsch rechtsgeleerde zou verwach
ten. Bovendien verraadt zij totale onbe
kendheid met de geschriften en den arbeid
van mannen en vrouwen als Heldring en
Pierson, Mevr. Klerck en mej. Macalaine
Pont, en is daardoor een miskenning van
hun onvermoeiden strijd voor de openbare
zedelijkheid en tegen de gereglementeerde
ontucht.
En eindelijk de revolutie vrucht der
reformatie! Het modernisme uitvloeisel
van het gereformeerde beginsel! Het on
geloof de dochter van het geloof! Wie,
die maar eenigszins in het wezen der re
volutie is doorgedrongen, ziet hier niet de
schaduwzijde van het wetenschappelijk
onderzoek, waarbij de Bijbel als verboden
boek op de boekenplank wordt gemist, de
Bijbel, die ons het vraagstuk der zonde
en der genade verklaart, de revolutie is
hare vreeselijke aanleiding en werking
doet kennen; de Bijbel die ons het rijke
Evangelie ontvouwt, waarmee alleen de
Revolutie afdoend is te weerstaan; en den
afstand tussehen Revolutie en Evangelie,
als van Noord- tot Zuidpool teekent met
een juistheid dat zelfs de eenvoudigste
onder ons het verstaat.
Ja, het is maar al te waar dat èn Rome
èn het Modernisme, hetzij door verbod
van Schriftonderzoek aan de leeken, hetzij
door miskenning van het Schriftgezag, de
volken van de eeuwige Bron hebben ver
wijderd, waaruit de keDnis van zonde en
genade wordt geput, de Revolutie in haar
diepste grondbeginsel wordt doorschouwd,
en de ware wijsheid die voor dwaling
behoedt, wordt gevoed en bevorderd.
Dat niettemin nog zoovele Roomsch-Ka-
tholieken in ons land van de vreeselijke
werking der Revolutie-beginselen overtuigd,
met ons den principiëalen strijd tegen het
Liberalisme voeren, mag als een woiider
door ons erkend en geprezen.
Tegen de Revolutie het Evangelie blijft
overigens in eiken strijd, welke de ker
stening der natie en der volken aan hare
zorg toevertrouwd, beoogt, de leus van alle
Christelijk historischen.
In Amsterdam werd het Hoofd
eener openbare school verplaatst naar een
andere school. Het personeel gaf hem bij
het scheiden een fotografie tot aandenken
en als bewijs van waardeering.
Aan die vacante school wordt een ander
Hoofd benoemd, die zeer hekend is in de
onderwijzerswereld en daarmede is het
bovenbedoelde personeel zeer ingenomen en
gevoelt behoefte om hiervan blijk te geven.
Wil men nu weten, hoe deze twee mis
daden worden beschreven door een opvoeder
der jeugd? Welnu, men leze het volgende
uitknipsel uit »De Volksonderwijzer", onder
redactie van de onderwijzers J. C. Ceton,
Jac. Jausen en P. Zander.
WAARDEERING.
School 68 te Amsterdam heeft een zeer
>.-vaardeerend" personeel en het heeft daar
van binnen een maand tijds twee doorslaande
bewijzen gegeven.
Immers: toen het hoorde dat het zijn
Geleerde in natuurkunde en teekenen
vooral bovenmeester Jansma zou komen
'staan te missen, toen zat het in zak en
assche over dat dreigend verlies en toen
heeft het uit pure waardeering hi, hi
en uit ware achting ho, ho! en uit
echte vriendschap hu, hu, en uit reine
genegenheid boem, boem, aan den
scheidende een gemeenschappelijk conter-
feitsel vereerd! ja, ja!
En niemand onttrok zich neen, neen
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
zelfs niet de rooje brr, brr! en niet
de hoofdenvreter kom, komEn nou
prijken ze binnenkort op Meheer's studeer
kamer in het huis op de Rozengracht en
als er dan een collega d. i. ook een boven-
piet bij Meheer komt en i ziet dat mooie
groepie, dan vraagt i: »zeg, amice, wat is
dat voor een stelletje?" en dan hoort i:
»Och, dat was mijn personeel op 681"
Zoo, zoo!
Het andere blijkt: Meheer Jansma moest
vervangen natuurlijk worden en na rijp be
raad van onze vroede vaderen, in overleg
met den heer districtsschoolopziener, in
dezen oogenblik reeds ter ziele, werd daarvoor
waardig gekeurd de lieer H. W. J. A. Schook,
beroemd statisticus en democratisch ambu-
lantus.
Groote vreugde op 08 en waardeering,
nee maar, om jaloersch op te worden, zoo
veel! De lui zelf zaten er eigenlijk mee in
den maag en toen hebben ze, uit vrees voor
kwaje droomen, maar gauw hun m
pardon hun hart uitgestort op 't papier en
dat gezonden aan Meheer Schook H.
W. J. A. van zijn voornamen
Of die er lekker mee was! Nou, of-t-i!
En stellig dacht i: Ze zijn nog niet zoo
kwaad, die joggies!
O, nee!
A. Th.
Twee of drie hebben zich van deze laatste
likkerij onthouden. Wat botte lui, hè?
De A7. Prov. Gron. Crt. voegt aan deze
viezigheden toe.
»Zal het Nèderlandsche Volk hiervan nota
nemen? Onverschillig van welke richting,
men lette er op, dat zulke mannen geroepen
worden om Nederlandschekinderenoptevoe-
don en dat ze betaald worden uit de publieke
kas Wij weten niet heter, of »waardeering"
behoort tot pe christelijke of maatschappe
lijke deugden. Hier heeft met een staaltje,
hoe niet theoretisch, maar praktisch opge
leid wordt tot waardeering.
De Heidenen hetoonen eerbied voor een
doode; maar een onderwijzer opvoeder zegt
van een Schoolopziener, die plotseling over
leden is, zoo in 't voorbijgaan sreeds ter
ziele". Is dat vooruitgang? Evolutie is
het wel, maar dan ontwikkeling van den
geest uit den afgrond.
Arme, arme kindertjes, die dagelijks op-,
neen, neergevoed worden door zulke man
nen!
Arm Nederland! Wat moet er van uwe
kinderen worden, wat zal uw toekomst zijn,
waar zulke mannen met den schrijver van
»Schuim" samenwerken aan de opleiding
alle christelijke en maatschappelijke'deug
den."
Een schoon staaltje van (kiezers) plichts
betrachting vannu wijlenheteerste-kamerlid,
doch toen nog slechts particulier persoon
jhr. v. Nispen, vertelt de Residentiebode;
Eens vertoefde de heer Van Nispen met
een dierbare zieke te Mariënbad, in Bohemen,
dat is ongeveer 24 uur sporens van hier.
Te Arnhem was toen een verkiezing voor
de Tweede Kamer, waarbij kort te voren
werd daar Alexander Schim melpenninck
gekozen groote kans was voor de ver
kiezing van een anti-Revolutionair, 's Avonds
voor de verkiezing zag men plotseling Van
Nispen te Arnhem. Om negen uur ging
den volgenden ochtend de stembus open.
Vijf minuten voot negen was hij aan het
stembureau, stemde het eerst, eri was een
kwartier later weer in den ireiu naar Matiëii-
bad, terug naar de zieke.
Klacht uit het Worgerknmp.
Welsprekend is het onderstaand versje,
dat we in de sMaas- on Scheldebode" vonden.
Oud grootje zit bij het stervend wicht,
In 't Worgerkamp bij nacht.
De lucht is koud. Het kindje ijlt,
En Scotsh Guard houdt wacht.
»Zeg Grootje, komt ons Opa nou?"
Klaagt dwing'rig 't koortsig wicht.
Neen kind Hij viel bij Ladysmith
Maar doe nu je oogjes dicht.
Maar Oma, waar is vader dan?
Ik weet niet, liefje mijn;
Men zegt: de vijand schoot hem dood
In 't veld hij Bloemfontein.
Toe Opoe, komt dan Moeke niet?
Och, kindje zwijg toch stil,
Ik zie nog 't brandend huis, ik hoor
Nog snerpen haar gegil.
Och Grootje, zie ik spoedig nu
Ons broer en zusje weer.
Waar blijven zij'? Ik 'k hen zoo koud.
Mijn hoofdje doet zoo zeer.
Ja kind, je zult ze spoedig zien
Ze zijn j' al voorgegaan
Naar 't Rijk, waar 't met ons leed en
Voor eeuwig is gedaan. [schand
Vleesch en Eieren.
Het vleesch van de zoogdieren dat tot
voedsel verbruikt wordt, bevat, nadat de
eigenlijke vetlagen verwijderd zijn, gemid
deld 7078% water, 0,51,25% mineraal-
stoffen, 1,4°12,3% vet en 23,5%
stikstof. Hart, lever, longen en nieren
bevatten dezelfde hoeveelheden aan water
en stikstof als mager vleesch, het vetge
halte blijft onder 5%, het aschgehalte (dat
is het gehalte aan mineraalstoffen) varieêrt
tussqhen 1 en 1,7%. In het bloed van
rundvee, schapen en varkens bevind zich
tot 83% water onder 0,5% asch, sporen van
vet en even zooveel stikstof als in het vleesch
dat begrijpelijkerwijze altijd minder water
bevat dan het bloed. Gebraden vleesch
bevat in drogen toestand, omtrent dezelfde
hoeveelheden stikstof, vet en mineraalstoffen
als het rauwe vleesch. Wanneer echter in
aanmerking wordt genomen dat het vleesch
bij braden aanmerkelijk aan water verliest
en daardoor inkrimpt, is de voedingswaarde
van gebraden vleesch bij gelijk gewicht
aanmerkelijk grootèr dan van rauw vleesch.
Het watergehalte daalt bij gebraden vleesch,
al naar de dikte der stukken en de duur
der inwerking van het vuur, op 6442o
terug. Gekookt vleesch verliest door koken
niet slechts water, maar ook oplosbare
stikstofsubstantiën, vet en bijzonder mine-
raalstoffeD, die in de bouillon overgaan;
ook dan blijft het gekookte vleesch, bij
gelijk gewicht, nog voedzamer dan rauw
vleesch. Het vleesch van vogelen (eenden,
ganzen en kippen) bevat'dezelfde voedings
waarde als het vleesch der zoogdieren,
echter in iets hoogere verhouding, aange
zien het watergehalte nog geen 70% bedraagt
en in gebraden kippen tot op 52% afdaalt.
Bijzondere vermelding verdienen ook de
kippeneieren. Het wit en geel (eiwit en
dooier) hebben zooals bekend is eene ver
schillende samenstelling; het eiwit bevat
86% water, 12% eigenlijke eiwitstof (albu
min) en 0,5% mineraalstoffen, het eigeel
(dooier) slechts 51% water, 15% stikstof,
30% vet en 1.5% mineraalstoffen. Het ei
in zijn geheel bestaat voor van zijn ge
wicht uit water en levert alzoo voor i aan
zuivere voedingswaarde. Twee eieren zonder
schalen wegen gemideld 100 gr. en diens
volgens vertegenwoordigen 20 kippeneieren
omtrent gelijke voedingswaarde als 1 K.G.
vleesch. Dientengevolge levert eene kip
binnen weinige dagen eene hoeveelheid
voedingsstoffen die aan haar eigen gewicht
gelijk komt. Zulk een kip is waarlijk wel een
hoog te waardeeren labriek, en men kan
daarom van het standpunt van volksvoeding,
niet genoeg aanraden tot het aanfokken van,
door veel eiers leggen, beroemde kippen-
rassen.
Om de voedingswaarde van kippeneieren
aanschouwelijk voor te stellen zij dit nog
vermeld In 1898 werden in Parijs
588.299.120 eieren ingebracht, die bij een
gemiddeld gewicht van 50 gr. een voedings
waarde van 27.000.000 gr. vertegenwoor
digen dat zooveel is als het vleesch van
168.200 stuks rundvee tegen een gewicht
van 400 KG. ieder.
Het verzet tegen den oorlog neemt in
Engeland braaf toe. Het parlementslid
George heeft in een rede voor zijn kiezers
gehouden gezegd dat 't tijd wordt dat de
natie van de regeering eischt dat de ver-
brassiag van milliarden en menschenlevens
ophoudt. Vooreerst omdat de oorlog nog
wel vijf jaar kan duren. En dan omdat
ook na 't beeindigen nog een bestendig
leger ginds van 50 duizend man zal noodig
zijn.
Hij eindigde zijn rede aldusAls de
krijgsgevangen Boeren uit Ceylon, St.-He-
lena, Indië en de Bermudas zullen terug-
keeren en hun huizen verwoest vinden,
als zij hun families uitgestorven vinden,
zullen zij nooit rusten alvorens de gebeenten
hunner kinderen, bij duizenden omgekomen
in de kampen, in vrijen grond begraven
zullen liggen. Tussehen ons en de Boeren,
tussehen ons en de bevrediging van Zuid-
Afrika, liggen duizenden kinderlijken, zei
Lloyd George. En wie was daarvoor ver
antwoordelijk? Het is Chamberlain; hij
heeft Engelands goeden naam in de oogen
der beschaafde wereld doen verloren gaan,
hij heeft ons 70 millioen p. st. pei jaar,
duizenden menschenlevens doen verliezen
en in Engeland zelf alle maatschappelijke
hervormingen doen verloren gaan."
De vergadering nam hierop een motie
aan, inhoudende, dat het noodig is, eervolle
voorwaarden je stellen aan de Boeren.
Een ander parlementslid, nog wel een
conservatief, de majoor Rasch heeft zich
ook tegen de regeering gekeerd. Hij be
schuldigt de regeering dat zij Kitchener
in plaats van geoefende troepen, kranke
en verloopen soldaten heeft gezonden, zoodat
Kitchener 16,000 bereden mannen moest
terugzenden, die rijden noch schieten kon
den, tot het schuim der bevolking behoor
den en uit de de afschuwelijkste krotten
kwamen.
En de Engelsche soldaten zeiven zijn al
even mismoedigd en ontstemd. Een dier
Tommy's schreef aan zijn familie: »De
tucht is vreeselijk strengvoor een licht
misgrijp wordt je paard afgenomen en mag
je tien mijl per dag te voet afleggen en
hard werk doen. Komt men ergens te laat,
dan verliest men een week soldij. Het
vleesch is zeldzaam en de kleeren ook. En
geen water, nergens water! Gelukkig hij,
die nog eenmaal per week zijn gezicht kan
wasschen. De menschen lijden allen vree
selijk van ongedierte, waarvan het gansche
land wemelt. Dagelijks moet men de vlooien
afschudden. Wat mij betreft heb ik er eens
uit mijn hemd tot 300 gehaald. Het is af
schuwelijk. Wij zijn erbarmelijk gekleed.
Wij hebben slechts twee beschuiten per
dag en daarbij slechts koren te eten. En
met een geseheurden broek aan het lijf en
kapotte laarzen aan de voeten, waar de
teenen doorsteken, jagen wij het land door
alsof wij schaduwen achtervolgen. Ik besta
uit niets anders dan uit knoken en vel."
Een ander schrijft over de behandeling
van in arrest zijnde Engelsche soldaten.
„Er werden soldaten gestraft, die geen
dienst konden doen, doordat zij werkelijk
ziek waren. Zij kregen van 28 tot 59 dagen
gevangenisstraf. Ook werden zij tot straf
wel aan een Maxim gebonden. Op inarsch
naar Komati-Poort hadden eenige mannen,
bijna stervend van honger, iets opgeraapt
van den grond. Zij kregen tien dagen
arrest, omdat dit oprapen in strijd was met
orders, die nimmer uitgevaardigd waren.
Een andere man kreeg 28 dagen gevange
nisstraf omdat hij ,om een pond brood ge
vraagd had. Hij beriep zich op den
kwartiermeester, die hem in de waehttent
opsloot".
Ons dunkt waar zulke stemmen opgaan
daar wordt het kwaad voor Engeland.
Maar wil dit nu ook zeggen: goed voor
de Boeren?
Brieven, in Augustus uit Zuid-Afrika
verzonden, zeggen dat 't hun goed gaat.
En de weinige berichten deze week door
gelaten, bevestigen dit.