NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 10.1901,
Donderdag 17 October.
16e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
-Ifiiiishoiirister
rrieiikneclit
I) benoodigd,
tnd knecht
telegraaf.
'amdienst.
Middelburg.
ster
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Engeland en Transvaal.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Kerknieuws.
S c h o o I n i e u w s.
Bekendmaking.
Rechtszaken.
fgeval terstond
MAAS Cz., Straatweg
naar Ylissingen.
et Mei
I benoodigd, bij*
't Hof Domburg.
et Mei
idkneciit
benoodigd bij J. VOS,
Iroot Valkenisse.
stelling terstond
b e e 1 e.
ren Mei
jekwaam is met oen
bij K. DINGEMANSE,
Heulzicht.
Oct.
sn van Antwerpen
Maandag) s'morg. 7,u
jen Zeilm. vm. 4,50 r,
11,11,45 nm.12,30,
\30, f 4,15,5,10, f 5,55
f9,15, 10,15.
Eemise.
urg: (Markt) vm. 5,20,
1,50, nm. f 12,35, 1,20,
20, f5,15, 6,-, 7,-
,20, 11,-.
ïen goederen.
00RB00TDIENST
de. HulstYlake
OOTDIENST.
naar Ylake vm. 6,
soorden onmiddellijk na
orrespondeerende trein
5,20.
NDIENST.
"Walsoorden vm. 7,30
imiddellijk na aankomst
m. 9,en 11,30 n.m.
n7T"T,S ÏÏHËIL E"
let.
Van Rotterdam
's midd.
Dins. 15
Woen 16
Dond. 17
Vrijd. 18
Zater. 19
Zond. 20
Maan. 21
Dins. 22
Woen. 23
Dond. 24
Vrijd. 25
Zater. 26
Zond. 27
Maan. 28
Dins. 29
11,30
11,30
11,30
11,30
11,30
11,30
11,30
11,30
12,-
10.—
10 30
11.—
11,—
11,-
11,—
OOTDIENST
ORG en ZIERIKZEE.
dot.
Van Zierikzee.
'smorg. 'smidd
15 7,50 2,45
16
17
18
19
20
21
d.
Dinsd.
Woen.
Dond.
Vrijd.
Zater.
Zond.
Maan.
Dinsd.
Woen.
Dond.
Vrijd.
Zater.
Zond.
Maan.
Dinsd.
Woen.
Dond.
22
23
24
25
26
7,50
6,30
7,50
7,50
7,50
7,50
7,50
7,50
6,30
7,50
7,50
2,45
2,45
2,45
2,45
2711,30
28 6,30
29 7.—
30 7,50
31 6,30
2,45
1-
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
ihe Spoortijd,
ia) nm. 3,30 i)
)a) nm. 3,55
nm. 1,55/;
2,15
3,30i)
3,50
naar Breskens Bors-
van Vlissingen naar
lakt
m. van Neuzen naar
es.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
Uit Londen seint men dat de Iersohe
Boeren vriendin Maud Gonne heimelijk naar
Zuid-Afrika is vertrokken. De regeering
lieeft de overheidspersonen in de voor
naamste havens aldaar verwittigd van haar
vertrek en bevel gegeven Maud's landing
te verhinderen.
De Fransche Assiette au Beurre met de
earicaturen van Koning Eduard (ook in
Nederland is de uitstalling verboden!) blijkt
in Londen binnengesmokkeld te zijn. De
politie heeft eenige exemplaren in be
slag genomen in de Fransche wijk, maar
de meeste moeten al geplaatst zijn tegen
fabelachtige prijzen.
Walpole heeft als voorzitter van de half-
jaarlijksche vergadering van aandeelhouders
van de Standard Bank in Zuid-Afrika erkend
dat de staat van beleg in de Kaapkolonie
een algemeene stoornis in het verkeer en
verliezen veroorzaakte. Vele filialen in
Kaapsche provincies moesten gesloten wor
den, andere zijn afgesneden van Kaapstad,
terwijl elders het personeel van de bank
stadswaclitsdienst moet verrichten. De za
ken van de Bank in Transvaal [en Oranje-
Vrijstaat blijven beperkt tot de behoeften
van het legerbestuur. Alleen levensmid
delen worden ingevoerd, terwijl de land
bouw allerwegen stilstaat, ook in een be
langrijk deel van de Kaapkolonie. Toch
is de Standard Bank in staat geweest
25,000 ps. te storten in het reserve-fonds,
dat zoodoende gelijk werd aan het gestorte
kapitaal. De voorzitter ziet eenige kansen
op verbetering. In den loop van 21/» jaar
is, volgens den voorzitter, 8 millioen ps. in
goud in de Bóeren-republieken verdwenen.
Hij vertrouwt dat dit voor het grootste
gedeelte ergens begraven zou zijn en weer
voor den dag zou komen bij het einde van
den oorlog. De Standard Bank hoopt ver
der dat de Engelsche regeering haar 150,000
pst. zal restitueeren die door de Boeren-
regeering zijn opgeëischt.
Na Lotter, zijn ook Wolfaert en Sehoe-
man, Lotters luitenants, op Kitcheners
last doodgeschoten. Lotter zelf was slechts
26 jaar en was verloofd. Die jonge af
gesneden levens, dat onschuldige bloed,
die tranen van overblij venden, hoe roepen
zij om wrake van den hemel. Intusschen
houden de Boeren den moed er in, on
danks de zware regens die de taak be
moeilijken. Hamilton en W. Kitchener
hebben 't in de Pongolabosschen maar
zwaar te verantwoorden. In de Drakens-
bergen is eveneens beweging. Scheepers
commando heeft zich gesplitst en wordt
door French vervolgd.
Overigens is 't nieuws van de Boeren
schaarsch. Een van de afdeelingen van
Botha's troepenmacht, die met hem even
wijdig opgetreden waren langs Natals
grens, voert de kanonnen mede die bij
Bloedrivierpoort op Gough zijn veroverd.
Wel een bewijs dat 't kanonnen met sluit
stukken zijn; de Engelschen hadden ons
eerst willen wijs maken dat zij die sluit
stukken hadden vernield, maar geen Boer
is zoo dom om een kanon zonder sluitstuk
mee te zeulen.
Of nu door dezen terugtocht, of liever
deze ontkoming van den uitnemonden
Boerengeneraal zijn aanval op Natal ver
ijdeld werd. Wij geloovea het niet.
Imnrnrs naar 't oordeel van Boeren zei
ven zou 't een dwaze tactiek zijn zoo
Botha en De Wet zich in Natal gingen
nestelen. En hij heeft daar ook geen
oogenblik aan gedacht. Hij heeft in Natal
voorraden van ammunitie opgedaan; hij
heeft de bezetting van Fort Itala gedwon
gen hem in het rustig bezit van het ge
roofde te laten; hij heeft de Wet gelegen
heid gegeven zich uit den Vrijstaat naar
Natal te begeven en zich met hem te ver
eenigen. Hij kan dus tevreden zijn.
Uit Lorenzo Marques komt bericht dat
de Boeren zes treinen met levensmiddelen
verbrand hebben, en dat op do grens he
vig gevochten is. Eenige Engelschen wis
ten op Portugeesch grondgebied te ont
komen.
Te Pretoria heeft dit bericht velen ont
stemd, dewijl toch de levensmiddelen daar
niet zoo overvloedig zijn.
In de vrouwenkampen te Bloemfontein
is de ellende zoo groot dat eenige vrou
wen hunne kinderen hondenbloed te drin
ken gaven, waaraan velen dezer ongeluk-
kigen stierven. Natuurlijk heeft dit op 't
gemoed der Engelsche bewakers hoege
naamd geen invloed.
Ds. Goddefroi, de zwaar beproefde pre
dikant te Pietersburg, die zwaar ziek eu
krijgsgevangen door do Engelschen binnen
Pretoria gebracht werd, be.vindt zich in 't
arrestkamp, herstellende, en zal weldra op
parool worden vrijgelaten.
De heeren H. J. Emous, F. J. D. Theijse
en P. J. Wellensiek melden het volgende
over
C. Broeksma.
»Er zijn te Johannesburg personen, die
gebrek hebben geleden, omdat zij hun
voorraad gegeven hebben aan de vrouwen
en kinderen hij hun aankomst met de
treinen. Onder hen was Broeksma. Ik
zie hem nog bij de aankomst dier uitgehon
gerde vrouwen en kinderen, beladen met
manden voedsel, terwijl hij en de zijnen
het zelf maar heel schaars hadden. Hij
heeft zijn leven ten offer gegeven voor de
vrouwen en kinderen, de weduwen en
weezen. Hij is vermoord, omdat hij mij
den toestand in het kamp heeft bloodgelegd".
Met die woorden teekent ons een Afrikaner
den man, wiens barmhartigheden hem als
een slachtoffer der gruwelijkste onbarmhar
tigheid heeft doen vallen.
Aandoenlijke woorden!
Ja, Broeksma heeft geweten, welk schrik
kelijk lot hem bedreigde, als de wereld
door hem gewaar werd, hoe Engeland de
weerlooze vrouwen, de onnoozele kinderen
in Zuid-Afrika behandelde.
Hij moest een hoogverrader worden, als
hij niet met geweld de machtige stem der
deernis in zijne ziel kon doen zwijgen.
Die deernis was hem te machtig. En
hij verkoos voor zichzelf ontbering om uit-
gehongerden te voeden en verkleumden
te dekken.
Maar hij deed meer.
Engeland wilde als weldoener geprezen
worden van onbeschermden, wier huis en
have het had verbrand en geroofd en die
het nu aan ellende en dood prijs gaf. En
Broeksma greep naar de pen. Hij, voot-
maals publiek aanklager, waagde het den
moordenaar der kleinen voor de rechtbank
der menschelijkheid aan te klagen. Hij gaf
getallen en namen. „Zorg,toch, dat veel,
zoo mogelijk alles in de couranten ver
schijnt", zoo schreef hij in een brief, die
thans nog voor ons ligt.
Dat was hoogverraad, o zeker, een hoog,
verheven verraad, dat hem tot onvergan
kelijke eere strekt. Maar hoogverraad was
het. Hij deed mededeelingen omtrent het
gevechtsterrein, het kamp, aan den vijand.
Want de geheele beschaafde wereld is En-
golands vijand en in de kampen telt het
meer gedooden dan op de velden!
Het duistere werk mag niet bekend
worden. Daarom de' krijgswet over geheel
Zuid-Afrika. En Broeksma's dood moet elk
Afrikaner doen terugheven van eenige
medodeeling te doen.
Laat men niet wanen, dat hij wat an
ders mededeelen kon. Een krijgsraad heeft
hem gevonnist en ongehoord, de getuige
in het geding togen dr. Krause werd
haastig terechtgesteld
Op Bermuda.
Wij schrijven een en ander over uit een
brief in de Kerkbodo (Overijselsche) van
een krijgsgevangene.
Op Donderdagavond den lston Augustus
wierpen wij anker in Murraijs Anchorage
van 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
bij het oosterpunt van Bermuda. Den vol
genden morgen vroeg gingen wij voort elf
mijlen verder, al aan den Noorderkant van
het eiland, tusschen koraalbanken door.
Deze noorderzijde is een groot koraalrif,
onder water, met meer of minder diepte
van water. De weg voor schepen wordt
door drijvende teekenen aangewezen. Wij
wierpen voor de tweede maal anker op
Vrijdagochtend in Grassy Bay. Vandaar
werden de krijgsgevangenen in kleine stoom-
booten vervoerd naar Tuckers Eiland.
Daarna gingen wij, tezamen met de kran-
ken, den dokter en den hospitaalstaf naar
onze bestemming, namelijk Ports Eiland.
Men kan niet spreken van het eiland,
want er zijn hier honderden van eilanden.
Toch is er wat men noemt »the main land."
Dit ligt zoowat in den vorm van de lettor
S. De lengte van het main land van punt
tot punt is/ ongeveer 22 mijlende grootste
breedte twee mijlen. Het main land be
staat ook uit vele eilanden, maar zij lig
gen zoo dicht bij elkander, dat zij, behalve
op eene plaats, aan elkander verbonden
zijn door bruggen en »cause-ways".
Van ons eiland kunnen wij bet grootste
der kampen, dat op Darrell Eiland, zien
met bij de 900 mehschen en wij booren
hun gezang, het is nog geen mijl van ons
verwijderd. Gij kunt u eenigszins voor
stellen welk een indruk het maakt. Als
de avondschaduwen zich verlengen ovor de
insluimerende eilanden, en eene aangename
stilte overal verspreid is, dan brengt de
avondkoelte tot u over de duidelijke klan
ken en woorden van onze Psalmen of Ge
zangen.
»'k Wil U, o God mijn dank betalen,
U prijzen in mijn avondlied.
Het zonlicht moge nederdalen,
Maar Gij mijn licht begeeft mij niet."
Zoo hoort men duidelijk woord voor
woord, zoo luistert men met een bewogen
gemoed, terwijl onze arme menschen, in
een anderen zin, en met een andere be-
teekenis, deze woorden zingen, de liederen
Zions in een vreemd land.
Dicht bij dit eiland, slechts een steenworp
van hetzelve verwijderd, ligt Burts eilaud,
waar een tweede kamp is, van tusschen vijf
en zeshonderd menschen. Alhoewel deze
eilanden zoo dicht bij elkander zijn, zoo
kunnen de kampen echter niet op elkander
zien, daar zij op de verst van elkander
verwijderde kanten gelegen zijn. Het kamp
wordt gevormd door een driedubbele heining
van doorndraad, ongeveer vier voet van
elkander verwijderd, die loopt uit de zee,
tot weer in de zee, en snijdt zoo wat een
derde van het eiland af tot kamp. Onze
menschen hebben dus gedurende den dag
vrijen toegang tot de zee, en maken ook
veel gebruik van het baden in de zeehet
water is vanwege de zonnehitte altijd lauw,
bij dag en nacht. Aan vischvangst kunnen
zij niets doen, om de eenvoudige reden, dat
er geene visschen zijn om te vangen. Als
men visschen wil, dan moet men in de
diepe zee gaan. Op een afstand van twee
of drie mijlen van deze twee eilanden lig
gen er twee eilanden dicht bij elkander,
Tuckers en Morgans.
Op eerstgenoemde zijn de menschen die
met ons hier aankwamen, zoowat 600op
het tweede is er ook oen kamp gereed, in
dien er nog meer komen moeten. Op het
gansche Bermuda is er geen enkele fontein
of lóopond water. Men krijgt hier het versche
water van de wolken, en het wordt opge
vangen in ijzer- of groote cement-tanks van
de dakeD en van daartoe gemaakte vloeren.
Gebrek aan water dreigt in de kampen, en
nu heeft men groote condensots opgezet,
om uit zeewater versch water te maken.
Onze menschen krijgen geen versch water
om mede te wassebendit veroorzaakt na
tuurlijk veel ongerief. Het is hier nu nog
zomer, en de hitte is groot en drukkend
en benauwend. Men is maar altijd klam
van zweet, al zit men stilen al het werk
geschiedt in het zweet uws aanschijns, ja
uws ganscben lichaams. Do plantengroei
dezer eilanden is niets bijzonders. De ce-
derboomen, zoowat gelijk aan eeD zekere
soort cypressboomen bij ons, groeien op al
de eilandenanders is er niet veel te zien,
tenzij waar menschenbanden sehoone tuinen
hebben aangelegd. Het main land is tame
lijk dicht bobouwd, en moet dicht bevolkt
zijn. Ik kan nog niet uitmaken waar de
menschen van leven; waarschijnlijk zal ik
dit ontdekken wanneer de tijd daar is
waarin deze groote hotels geopend worden
om bezoekers uit Amerika te ontvangen.
Nu staan zij allen gesloten. Er is geon
berg in deze eilandenzij zijn niet meer dan
heuvels. Het gezicht van onder onze tent
is echter lief on schoon. De zee is altijd
kalm als een meer, on de booten die heen
er weer gaan, zijn een heole aardigheid.
Toen wij hier aankwamen kregen wij een
gewone kleine ronde tent ter woning; men
voorzag ons echter vriendelijk van het nood
zakelijkste meublement; ons goed moest
echter uit gebrek aan ruimte bij dag en
nacht buiten staan, en wij boerden ook,
maar meestal buiten.
Maar nu zitten wij onder een groote tent
met drie-palen onder de cederboomen, tien
schreden van de zee, op een van de Ber
muda-eilanden; de ruimte is genoeg, en
tenzij er storm komt, zien wij kans den
winter hierin door te brengen. De Heere
is ons onuitsprekelijk goed. Wij vinden
ook hier te Bermuda harten die den ge
vangenen gunstig gestemd zijn en die de
helpende hand tot ze uitstrekken
Ned. Herv. Kerk.
Viertal te YlissingenJ. A. K. van Leeu
wen, te Avereest; R. Torenbeek, te Vol
lenhoven; D. van Krevelen, te Beekbergen
en G. Posthumus Meijjes, te Dubbeldam.
Drietal te AmsterdamI. D. J. Iden-
burg, te Hilligersbergdr. E. W. J. Post
humus Meijjes, te Middelburg en G. Mans-
velt, te Scheveningen.
Beroepen te Westkapelle (toez.), C. v. d.
Hoeven te Domburg; te Arkel, A. Ka
bel, cand. te Sneekte Bergen, G. A.
Kniphuizen te Boskoop; te Heemstede,
dr. A. J. Th. JoDker te Dordrecht; te
Marken, W. J. Val, cand. te Rotterdam;
te Bruchem, A. ten Have te Eemnes
buiten; te Krommenie, D. Sijpkens te
Bergum; te Deventer, G. Nijhoff te
Berkhout; te Veenendaal, F. F. J. v. d.
Plassehe te Hasselt.
Aangenomen naar Stellendam, door A.
Hoogendijk, cand. te Nieuwerkerk a./d.
IJsel; naar Spankeren, door F. H. G.
v. Iterson, cand. te Oenkerk.
Bedankt voor Gorredijk, door A. H. v.
d. Hoeve, te Vledder; voor Zevenhoven,
door W. van Dooren, cand. te Doetinchem
voor Goudriaan, Klaaswaal, Langerak
en Zoutelande, door A. Hoogendijk, cand.;
voor Monster, door J. M. Ph. Schip
pers te Huizen; voor Beek, door A.
Meerdink te Groningen; voor Veen wou
den, door A. de Jonge te Ter Apel
voor Lutjegast, door E. v. d. Berg, cand.
te Nieuw Leuzen; voor Montfoort, door
J. W. H. Kalkman te Woerden.
Geref. Kerken.
Aangenomen naar Dokkum, door T. Bos
te Beduur; naar Halfweg, door N. IJ.
v. Goor te Boxum.
Doopsgezinde Gemeenten.
Beroepen te Winschoten, F. Dijkema,
prop. te Leeuwarden; te Makkum, S.
D. A. Wartena, te Veen wouden.
De Unie-collecte bracht dit jaar op te
Middelburg f 166,38'/2Zierikzee (Geref.
kerk) f71,38; Nieuwdorp (id.) f22,66;
Kolijnsplaat met Kats f 111,44; Axel (Spui)
f90; Vrouwopolder f 12.43; en Dintel-
oord f153.
Te Utrecht is geslaagd voor het theo
retisch apothekers-examen do heer J. E.
v. d. Harst van Middelburg.
Ook aan de gemeente Rilland=Bath
is wederom voor vijf jaren vrijstelling ver
leend van het geven van onderwijs in vrije-
en ordeoefeningen der gymnastiek.
Te Amsterdam aanvaardde gisteren
Professor M. A. van Mjelle het hoogleeraars-
ambt aan de universiteit met een rede over
David Hume en zijne leer van het kon
vermogen.
Goes. De Burgemeester van Goes, ge
let op de circulaire van den Commissaris der
Koningin in Zeeland van 4 October 1901,
brengt ter kennis van belanghebbenden dat
op alle stations in Nederland rundvee slechts
ter vervoer mag worden aangenomen naar
België op de volgende stationsSas van Gent,
Hulst, Vlake, Bergen-op-zoom, Roozendaal,
Baarle-Nassau, Valkenswaard, Budel, Roer
mond, Maasbracht, Echt, Susteren, Sittard,
Geleen, Beek-Elsloo, Bunde, Maastricht, Grons-
veld en Eijsden, tenzij voor elk stuk vee aan
den betrokken beambte van den spoorweg
dienst zijn ter hand gesteld 2 door een ge-
examineerden Veearts ingevuld onderteekende
Certificaten volgens vastgesteld modpl afge
geven niet langer dan 12 uren voor het tijd
stip der aanbieding van deze Certificaten zal
een exemplaar blijven aan het Station van
afzending.
Om misbruik te vooikomen wordt bepaald
dat het stuk ongeldig is, wanneer daarin een
of meer wijzigingen of doorhalingen voorkomen
welke niet door de betrokken veearts zijn ge
waarmerkt.
Een exemplaar der bedoelde Certificaten
ligt ter visie op de Secretarie der gemeente.'
Namens den Minister van Binn. Zaken ves-
tigd hij de aandacht van belanghebbenden
er op, dat hun eigen belang mede brengt,
niet anders dan gezonde en onbesmette dieren
naar België uit te voeren.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van 15 October 1901 zijn
veroordeeld wegens:
jagen s. consent macht en verg.: H. L., te
Ierseke, 2 maal f 5 b. s. 2 maal 4 d. h.
verkl. verb, bevel uitl. geweer of te betalen
f 1 b. s. 1 d. h.
niet beletten dat hond wild opspoortP. de
K., te Kats, f 3 b. s. 2 d. h.
visschen z. verg.: C. A. H., ,F. T., te
Ossendrecht, ieder f 1 b. s. 1 d. h., J. H.,
te Ierseke, f2 b. s. 2 d. h., J. v. d. W.,
E. M., te Ierseke, ieder 2 maal f 3 b. s.
2 maal 3 d. h.
visschen z. verg. en s. acte: H. G., te
's-Heerenhoek, 2 maal f 2 b. s. 2 maal 2
d. h. verkl. verb. uitl. kruisnet of te betalen
f 1 b. s. 1 d. h.
sterhen dranh verhoopen z. verg.Z. de V.,
h/v N. M., te Kruiningen, A. R., te Hans-
weert, ieder f 5 b. s. 3 d. h., J. J. Ph., te
Hansweert, f 5 b. s. 5 d. h.
visschen in kanaal Z. B.\ P. F., te Hans-
weert, f5 b. s. 4 d. h., P. P. de P., te
Hansweert, t 5 b. s. 3 d. h., J. G., A. M.
de P., te Hansweert ieder 2 maal f 5 b. s.
4 en 3 d. h.
belemmeren waterafloop in polder m Zeeland
2 maal: J. W., te Schore, 2 maal f 3 b s.
2 maal 3 d. h.
rapen kreukels zeedijk: A. a. v. B., M. de.
J., Ch. de V., A. ie v. B., te Wemeldinge,
ieder f 2 b. s. 2 d. h.
met onqeoorloofd vischtuig Schelde bevisschen:
M. K., te Rilland-Bath, f3 b. s. 3 d. h.
schelde bevisschen 2. consent: J. V., te
Rilland-Bath, f2 b. s. 2 d. h.. P. A. P.,
te Clinge, f3 b. s. 3d. h.
schelde bevisschen z. consent en z. verg.: C.
V., te Wemeldinge, 2 maal f2 b. s. 2
maal 2 d. h.
graven binnen verboden afstand van den
zeedijk zonder verg.: A. de B., P. J. de B.,
te Graauw, ieder f 10 b. s. 5 d. h.;
overtred. ijkwet: G. S., Ie Krabbendijlce,
f 0.50 b. s. 1 d. h.;
trekdier onbeheerd laten staan: H. M., te
Middelburg, f 2 b. s. 2 d. h.
loopen over grond met verb, toegangA. F
te Kloetinge, H. K., te Oudelande, J. V.,
