NIEU WSBLAD
VOOR ZEELAND.
I
f
No. 2.1901.
Donderdag 3 October.
16e Jaargang.
:en.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
Baitenlandseh Overzicht.
"g-
1,-
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Het geval-Modoo.
FEUILLETON.
tiltOOTHEIl) EX VAE.
Ol,
i
Ie
- i -
IGRAAF.
.twerpen
s'morg. 7,u
rsT
.OTTERDAM
igen 7,30van
erdam 6 uur;
|ezonderd, van
DIENST
g tV lake
1ST.
|ake vm. 6,
amiddellijk na
leerende trein
■den vm. 7,30
k na aankomst
sn 11,30 n.m.
ICHELDE"
Rotterdam.
's midd.
1
12,-
2
12,—
3
12,—
4
12,-
5
12,—
6
12,-
7
12,-
8
12,-
9
10,-
L0
10,30
LI
11-
12
11,30
L3
11,30
L4
11,30
15
11,30
16
11,30
L7
11,30
L8
11,30
19
11,30
20
11,30
21
11,30
22
11,30
23
12,—
24
10.—
E5
10 30
26
11.—
27
11,—
28
11-
29
11-
30
11,
31
11,—
1ST
ZIERIKZEE.
Zierikzee.
'smorg. 'smidd
1 7,50 1,30
2 7,50
3 6,30
4 7,50
5 7,50
6 11.30
7 7,50
7,50
7,50
6,30
7,50
7,-
9
10
11
12
13 11.30
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
7-
7,50
7,50
6,30
7,50
7,50
7,50
7,50
7,50
7,50
6,30
7,50
7,50
27 11,30
28 6,30
29 7.—
30 7,50
31 6,30
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2.45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
2,45
ortjjd.
3,30 i)
3,55
1,55/;
2,15
3,306)
3,50
Breskens Bors-
Vlissingen naar
m Neuzen naar
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
«en "van
van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Wij -wezen dezer dagen op den tyran-
nischen karaktertrek der revolutie, naar
aanleiding van de wijze waarop Millerand,
de socialistische minister in Frankrijk, en
Modoo, het socialistisch gemeenteraad te
Haarlem, werden bestraft voor afwijkende
meeningen.
De laatstgenoemde heeft nu, behalve een
motie ook een hoofdartikel van Het Volk
thuis gekregen.
Er worden daarin verschillende grieven
ontwikkeld. Modoo heeft niet alleen, ter
handhaving van de orde, den burgemeester
gesteund in de proelamatie-quaestie, maar
hij treedt ook bij andere gelegenheden veel
te zelfstandig op. Hij dient b. v. voorstel
len in zonder voorafgaand overleg met de
partij, en maakt zich daarbij soms «belache
lijk", omdat ze vierkant strijden met de
gemeentewet. Aan «een werkman als
Modoo" is dit niet kwalijk te nemen, maar
hij moest dan geen voorstellen doen „zonder
ruggespraak met zijn partijgenooten".
„Het eerste begin vsn zelfkennis moest
hem leeren, dat hij voor zelfstandig optre
den op belastinggebied de noodigebekwaam-
Vxi'l mist".
Dit zijn merkwaardige uitlatingen.
Tegen voorafgaand overleg met geestver
wanten bij het doen van belangrijke voor
stellen, hebben wij natuurlijk hoegenaamd
geen bezwaar.
Naar wanneer men deze opmerkingen
beschouwt in verband met de vaak gebleken
neiging der socialisten, om al heel weinig
te btten op „de noodige bekwaamheid om
zelfitandig op te treden", dan ziet men,
liier in 't klein, opnieuw bevestigd de les,
die de geschiedenis van alle tijden leert,
dat ien ongezond democratisme altijd leidt
tot bt absolutisme van enkelen.
Hit is de massa die heet te heerschen.
Het iijn enkele volksmenners, die heerschen
indedaad.
Da de Modoo's en anderen in de ge-
gementeraden zitten, behoort zoo. Maar
zij noeten niet denken, dat zij daar zelf
kunnni handelen. Daarvoor zijn zij veel
te dCn! Zij moeten het parool hoogerop
lialen. Als gewillige deelen van de groote
maehnerie, die van bovenaf in beweging
wordt gebracht, zijn zij opperbest. Maar
als zelktandige personen beteekenen ze niets.
Dan bat het: hoe kan „een werkman...."
nu voit iets dergelijks de bekwaamheid
bezittel?
Ziedur het despotisme der demagogie
in zijn suiver en klassiek type, zij het in
nieuwewetschen vorm.
13
(Schetun uit het leven van Napoleon I)
Inmiddels werd de vriendeschapsband tus-
schen Josiphine en de aristocratie al nauwer,
dank zij le schranderheid van beide partij
en, en de aanmoediging van den eersten
consul. Josephine wist van lieverlee de rijk
geboren en de rijk geworden rijken (de adel
en de pa-venu's) tot elkander te brengen
en de scheipe lijnen van afscheiding uit te wis-
schen. Nspoleon zelf hielp daartoe mede
en verzekerde zich daarbij de medewerking
van de grsvin de Montesson, weduwe van
den hertog van Orleans. Met haar hulp
werd er laigzamerhand een »hofgevormd,
gelijk men dit heeft in en om de paleizen
der koningin.
Nu wooiden Bonaparte en zijn vrouw
niet het geieele jaar door in de Tuileriën,
Ook te St. Cloud en te Malmaison, de
laatste het meest geliefkoosde verblijf van
Josephine. Daar was men buiten. Daar
was de tegenstelling met het stijve, hoffe
lijke, offioiëeli St. Cloud. Daar rustte men
van de inachtneming der vormen. Wat
Dieren en Apeldoorn voor onze Oranjevorsten
was, dat was Malmaison voor Napoleon.
Daar ging hij met de eenvoudige landlieden
om als waren zij zijns gelijken. Daar moest
Hoe intussehen zoo'n arbeider, als hij bij
't nonchaleeren van de theorieën der leiders
tot zijn natuurlijke domheid terugvalt, nog
wel eens blijk kan geven van nuchterheid,
ja van meer gezond verstand dan toen hij
nog in die van hoogerhand gegeven lessen
verstrikt zat, blijkt óók uit het geval-
Modoo.
Op de vergadering, waarop hij zich ver
antwoorden moest, zeide hij„de proclamatie
had ten doel, de orde te bewaren; zonder
die proclamatie zouden er misschien onge
regeldheden zijn gebeurd en daarvan zouden
de arbeiders vooral de dupe zijn geworden."
Waarop hem volgens Het Volk geantwoord
werd, „dat hij dan blijkbaar geen sociaal
democraat meer is, die gevoel heeft voor
het klassekarakter van 't optreden der
overheid in gevallen als dit".
De juistheid van dit laatste valt moeilijk
te loochenen. Wie oog heeft voor de een
voudige waarheid, dat de overheid niet
anders doet en ook niet anders wil doen
dan aller belang dienen, waar zij de orde
handhaaft en het recht beschermt, is geen
goed sociaal-democraat meer. Want een
goed sociaal-demooraat verduistert d ie waar
heid in leugenachtige theorieën en lasterlijke
verdachtmaking.
Maar al is Modoo dan geen goed sociaal
democraat meer, het blijkt uit zijn aange
haalde woorden wel, dat zijn nuchter
waarnemingsvermogen terugkeert naar ge
lang zijn afhankelijkheid van de partij
afneemt.
Het is een opmerkelijk verschijnsel, dat
een arbeider, die zijn „bewust"-beid ver
liest, eerst dan de zaken weer gaat zien
zooals ze zijn! De Nederlander.)
2 October 1901.
Het geval Modoo.
De Nieuwe Arnhemmer (hoofd-redacteur
het oud-Kamerlid Pyttersen) breekt insge
lijks den staf over het kettergericht over
dit sociaal democratische raadslid uitge
oefend.
Hnt blad eindigt zijn at keurend oordeel
aldus
«Iemand die volgens plicht en geweten
stemmend en handelend zijne zelfstandig
heid niet wil opgeven, wordt dus als een
verrader beschouwd en op de kaak gesteld".
Een uitnemend waar woord schrijft de
Middelburgsehe Courant weer:
»(De) Eerste kamer bestaat thans uit
30 liberalen en 20 antiliberalen. Onze
Tweede kamer is dus gelukkig niet zoo
zijne gemalin het schitterend toilet van St.
Cloud verwisselen tegen bet eenvoudigste
kleedje.
Als zij daar waren, dan kon de eerste
consul het vaak zoo guitig zeggendat hij
hier met verlof was.
Bij gunstig weder gingen de echtelieden
met hun gezelschap van generaals en hunne
vrouwen wandelingen maken door het park.
Dan speelden zij vaak «stuivertje wisselen."
(pandverbeuren) een geliefkoosd spel van
Bonaparte. En dan riepen zij de dagen
der jeugd terug, waarmede het tegenwoor
dige leven zulk een schrille tegenstelling
vormde.
Zoo was Napoleon. Inderdaad dikwijls
gedacht hij zijne jeugd. Wandelde hij met
zijn gezelschap door de lanen en hoorde hij
de dorpeklok slaan, dan bleef hij staan en
het gezelschap met hemen dan luisterde
hij tot de laatste doffe toon was weggestorven
in de lucht; en dan zuchtte hij want dan
dacht hij aan zijne school te Brienne, waar
hij als knaap zoo menigmaal de klok had
hooren luiden. Om steeds de herinnerin
gen aan zijn schooljaren levendig te houden,
liet hij een zijner oude leermeesters van do
school te Brienne naar Malmaison komen,
en stelde hem aan tot zijn bibliothecaris.
Het was de abt Dupuis. Ook de toenmalige
portier van Brienne en diens vrouw, welke
hij eens den toegang tot den schouwburg
^§,heel vrij in hare bewegingen op den weg
van het zg. christelijke bewustzijn".]®
gjlot zoover de Middelburgsehe. 'ilfejl?
'tls waar, er zit ook een stukje fana
tisme in haar berichtje. Dat «gelukkig"
en dat «zoogenaamd'' voor het woordje
«Christelijk" bewijzen dit.
blaar er zit ook een stukske uitnemende
waarheid in, dat wij allen antirevolutio
nairen die ons blaadje lezen, wenschen
voor te leggen, om l.et wel te onthouder^
en ter harte te nemen.
Ziet de lezer wel, welke woorden uit
des Middelburgers diepzinnig bericht door
ons zijn gecursiveerd
Niet zoo geheel vrij in hare bewegingen.
Juist, en die zijn 't nu.
De tweede kamer is, dank zij 't- over-
heerschend liberalisme der eerste, evenals
in '88— '91, «niet zoo heel vrjj in hare be
wegingen".
Wij weten dit ook wel, maar wij heb
ben liever dat de eerlijke tegenstander het
zegt, opdat wij het hem later kunnen voor
houden, wanneer hij straks ons Christelijk
ministerie verwijt dat het niets, of ten
minste heel weinig specifiek Christelijks
heeft tot stand geV r.t.
Nog eens, wij zijn de Midd. Crt. dank
baar voor hare waarschuwing.
Reeds in haar nommer van 18 Sept.
doofde zij de hooggespannen verwachtingen
van sommigen onder ons met de waar
schuwing dat wij hebben «een kabinet dat
bestaat uit zeer heterogeene bestanddeelen".
En nu nog deze kostelijke waarschuwing
er hij
Het is haast te veel
Intussehen heeft de Middelburgsehe Courant
één zaak vergeten.
't Is waar, hoorhetgeen zij zegt, wij
wenschen er niets af te doen. Het libe
ralisme heeft in de eerste kamer een meer
derheid van tien stemmen en daarom is
de tweede kamer niet vrij in haar bewe-
gingen.
Maar daar had zij bij moeten zeggen
dat dit «gelukkig" wel overgaan zal.
In 1902 gaan er drie liberale heeren
uit de eerste kamer, voor Zuid-Holland
zitting hebbende, naar buis om niet weerom
te komen.
En in 1905 weer vier.
Er kunnen dan, wij redeneeren naar den
mensch, 7 «antiliberalen" bij gekomen zijn,
en 7 «liberalen" minder. Dat wordt dan
23 tegen 27 in plaats van 30 tegen 20.
Of ook indien het liberalisme in de
eerste kamer nu eens bleek de bevordering
geweigerd had, werden door hem te Mal
maison geplaatst.
Was het weder niet geschikt voor de
wandeling, dan kwam het gezelschap in de
zaal bijeen en men hield zich dan bezig
met kamerspelen of met muziekof som
wijlen «onthaalde" Napoleon zijn gasten op
een spookgeschiedenis.
Hij was zeer sterk in het uitdenken van
dergelijke geschiedenissen; hij bewoog er
zich gaarne in en speelde graag met de
angstige gelaatstrekken zijner vrouw, die er
zeer afkeerig van was, en van de gasten.
Dan stond zijn gelaat nog somberder dan
anders en dan wandelde hij met afgemeten
pas door de zaal, langzaam en op doffen
toon zijn sombere verhalen doende.
Vernemen wij een van die avond vertel
lingen zooals Vergers, door Bourienne voor
gelicht, om die mededeelt:
«Wanneer de dood in de verte een door
ons bemind persoon treft, dan verraadt schier
altijd een zeker voorgevoel ons deze ge
beurtenis, en de door den dood getroffen
persoon verschijnt ons op het oogenblik dat
wij hem op aarde verliezen
«Wat is dat akelig valt hem de
bijgeloovige Josephine in de rede.
En dan verhaalt Bonaparte, hoe eenmaal
Lode wijk XIV in de groote galerij van Ver
sailles het bulletin van den slag van Fried-
lingen ontving, en het opende om aan het
«van het Christelijk bewustzijn" in den weg
te staan, welnu, dan is immers nog een
Kamerontbinding mogelijk en geven Zuid-
Hollands Staten er ons, zoo maar op
eenmaal, negen «antiliberale'' eerste-kamer-
leden bij.
En dan wordt 't 29 tegen 21.
Maar wij hebben van «liberalen" als
Van Naamen, Gleichman, Van Boneval
Faure, Van Heek, en anderen betere ge
dachten dan de Middelburgsehe Courant van
haar eigen geestverwanten schijnt te koes
teren.
Zondagsrust en Spel.
De Nederlandsche paardensport is in
gevaar
Ze wordt bedreigd doorhet nieuwe
Ministerie.
De redactie van het weekblad Onze Paarden
heeft in de Troonrede de aankondiging ge
zien van een nieuwe Zondagswet en van
maatregelen tegen het spel, en nu schijnt
haar „de veronderstelling niet gewaagd",
dat het houden van wedrennen op Zondag
en het wedden op courses zal tegengegaan
worden.
Daarmee ligt de paardensport tegen den
grond.
Zonder weddenschappen en rennen op Zon
dag kan de Nederlandsche paardensport niet
bestaan, en het is te hopen dat de regeering,
indien zij de Zondagswet wil herzien en het
spel beperken, daarbij in het oog houden
zal dat de paardensport in Holland meer en
meer burgerrecht heeft verkregen en even
goed als andere bedrijven aanspraak heeft
op steun en bescherming.
Dat is een bedenkelijk geval. Een sport,
die zonder weddenschappen en Zondag
schennis niet kan bestaan'', en dan nog wel
van paarden, een sedert de Leerplichtwet
toch al niet geliefd diersoort ter rechterzijde.
Wij kunnen ons eenigszins de bezorgdheid
van Onze Paarden begrijpen.
Maar wij zouden den schrijver toch eens
willen vragen, hoe het komt, dat de Neder
landsche paarden absoluut weigeren op een
weekdag te rennen.
Misschien is het een domme vraag, maar
ons lijkt dit een gebrek in de africhting,
en wij „wagen de veronderstelling", dat
het juist een nieuwe vlucht in de paarden-
soort zou geven, wanneer ook in deze
richting het soort geacheveerd werd.
Nederlander
DUITSCHLAND.
Het Duitsche socialistencongres heeft de
verzamelde hof de namen der dooden en
gekwetsten voor te lezen. Het was stil ge
worden in de prachtig verlichte galerij, en
de anders zoo vroolijke en levenslustige
hovelingen in hunne geborduurde kleederen,
waren eensklaps ernstig geworden. Zij schaar
den zich in een dichten kring rondom den
monarch, die de namen der gesneuvelden
voorlas, en daarbij menig gezicht zag ver-
bleeken. Plotseling zag de graaf de Beaugré
daar aan het einde der galerij langzaam de
bloedige gestalte van zijn zoon verschijnen,
die zijn vader met wijd geopende oogen
aanzag, hem met een lichte hoofdbuiging
groette en vervolgens weder door de deur
verdween. «Mijn zoon is doodriep
de ontstelde graaf en op dat zelfde oogen
blik las de koning zijn naam onder de
gesneuvelden.
Nogmaals beefde mevrouw Bonaparte. Zij
viel haren man om den hals en zeide:
«Beloof mij dat gij nimmermeer oorlog
zult voeren; en dat gij vrede met de ge-
heele wereld zult houden, opdat ik voor u
niet behoef te sidderen." «En voor u niet
als een spook behoef te verschijnen", voegde
de verharde man er bij. Josephine was
echter zoo van haar stuk, dat dadelijk de
lichten moesten aangestoken worden en
men de akelige gedachten door een vroolijken
wals moest verdrijven. Arme mensehen,
die niets anders te bedenken wisten dan
vorige week een paar rumoerige vergade
ringen door gemaakt.
Daar was Bebel de schuld van, zegt de
een. En de ander meent dat het Bern
stein was.
Wie Bebel is, behoeven wij niet te zeg
gen. Hij stond al sinds 1848 aan de spits
der sociale beweging. Thans, nu hij oud
wordt, schijnt hij wat tirannisch te worden.
Tenminste er gaat bijna geen jaarvergade
ring voorbij waarop hij niet een of andere
lijfstraf heeft toe te dienen aan een uit den.
band springenden partijgenoot.
Hoe dikwijls reeds heeft hij niet Vollmar
te pakken gehad, en Singer verdacht ge
maakt. en de meer zuidelijke broeders op
het Proerustusbed geJegd.
En hij schijnt met de jaren heftiger te
wordenen beslister in zijn eisch dat wie
niet precies wil wat de partij wil, er uit
moet.
Hetzelfde wat in Nederland in 't klein
gezien is, toen Schaper om een stem in
de Kamer voor een tram een standje op
liep; Modoo om een stem in den Haar-
lemschen Raad ten gunste van politiemaat
regelen ter ordehandhaving bij werk
stakingen en om nog andere veel minder
nog beteekenende afwijkingendoor Troelstra
in Het Volk werd onder handen genomen
en Gorter met uitwerping bedreigd werd,
wanneer hij volgens de leiders te philoso-
phische manier propageeren voor het so
cialisme niet wilde staken.
Om niet te spreken van mindere goden
in die partij, welke Het Volk in de krant
zet, wanneer zij 't ook maar een enkele maal
naar zijn meening verpeuteren. Met name
bijv. om er nu maar een enkele te
noemen! v. Zinderen Bakker, die let
terlijk vervolgd werd, omdat hij de wer
keloosheid in Schoterland hielp keeren door
werkverschaffing; en nu laatst Reens, de
bekende eens zoo vergode verstoorder van
executoriale verkoopingen, wien lage aan
tijgingen te beurt vallen, alleen omdat hij
van zijn recht gebruik maakt om aan som
mige jongens, door Het Volk in bescher
ming genomen, niet te tappen.
Maar om nu op de quaestie van het
jongste Duitsche socialistencongres te ko
men, waar Nederland door den sociaal
demoeraat De Roode vertegenwoordigd was.
Bernstein de grijze professor Eduard
Bernstein, had in een studentenbijeenkomst,
die niet publiek was, en waarvan de pers
geen verslag hebben mocht (zij kreeg het
toch!) eene lezing gehouden, waarin hij
zich critiek, en nog wel opbouwende cri-
tiek! op het partij-program veroorloofd
had; ofschoon hij overigens, voorzoover dit
de dingen die beneden zijn! Men jaagde
allerlei vermaken na, zij het ook dat
kunsten en wetenschappen niet vergeten
werden, doch aan de zonnestralen van Gods
Woord en dienst had niemand behoofte.
Ook Josephine niet, over wier hoofd reeds
zoo menige storm was losgebarsten en dia
nog zoovele kommervolle dagen tegemoet
ging-
Een angstig voorgevoel zeide haar steeds
dat een kroon voor haar man haar zelve
ongelukkig zoude maken. Daarom liet zij
zich, die toch reeds in haar hart een Bour-
bonsgezinde was, door de graven van Provence
en Artois overhalen, bij haar man op
herstel van het stamhuis der Bourbons aan
te dringen. «O," zeide zij eens, «ik zou
hem zoo gaarne overhalen om den koning
terug te roepenopdat hij er niet aan denke
zichzelven koning te maken, want de vrees
dat hij dit zou kunnen doen, verwekt altijd
in mijne ziel een angstig voorgevoel van
een ongeluk dat ik niet van mij kan zetten."
Dat Napoleon voor hare smeekingen en
voor de kuiperijen der zedelooze broeders
van Frankrijks laatsten koning doof bleef,
behoeft niet gezegd te worden.
Later Lodewijk XVIII en Karei X, konin
gen van Frankrijk, broeders van den onthoof
den Lodewijk XVI.
(Wordt vervolg!
n en-
ivarte
li.
£E.
urg.
i r g.
.'I
Ml 2
100.
vV
•i- - f V
V
