NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 189. 1901.
Vrijdag 20 September
15e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buifenlandseb Overzicht
Gemengde Berichten.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
EERSTE KAMER.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VEIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DEE FIEMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij, die zich abonneeren op deze
courant met het nieuwe kwartaal,
dat den len October begint, ontvangen
de van af 1 September verschijnende
nummers gratis.
18 September 1901.
De commissie tot de samenstelling van
het Adres van Antwoord op de Troonrede
bestaat in de Eerste Kamer uit de heeren
Godin de Beaufort (antir.), v. Zinnicq Berg
man (r.-k.), v. Boneval Faure, Rutgers v.
Rozenburg en v. "Weideren Rengers (oud-lib.)
Een grappenmaker zou er van zeggen
altemaal mannen met twee namen
En in de Tweede Kamer uit de heeren
De Savornin Lohman. v. Limburg Stirum
(vrij-antir.), Scbaepman, Travaglino (r.-k.)
en Drucker (v. d.)
4e
Gisteren is het Congres tot bevordering
van Zondagsrust geopend.
Belangrijke referaten worden verwacht.
Onder anderen:
Zondagsrust en Volkswelvaart, dr. Schaep-
man.
Zondagsrust en Fabriekswezen, v. Löben
Seis.
Zondagsrust en verkeer- en vervoermid
delen, mr. "Werker.
Zondagsrust en Handel, Gerretson.
Zondagsrust en Gezondheid, prof. Pekel
haring.
Zondagsrust en Zedelijkheid, prof. Fabius.
Zondagsrust en Familieleven, ds. Schrieke.
Een zeer belangrijk congres, datsamen-
valt met de door H. M. de Koningin toe
gezegde herziening der Zondagswet.
»Hoe goed, hoe aardig het costuum
van minister dr. Kuyper ook moge staan
wie weet hoe velen van zijn aanhang
na eenige jaren hem toch liever we6r
terugzien in het meer eenvoudig kleed
van politiek leider.
»Als zoodanig is menigeen veel ster
ker gebleken in de oppositie, dan als
raadsman van de kroon en als premier
in een kabinet, vooral een, dat bestaat
uit zeer beterogeene bestanddeelen."
Dit is een schoon en waar woord, het
welk wij uit de Midd. Crt. hebben geknipt.
Het blad voelt de moeilijkheid van dr.
Kuypers taak »in een kabinet dat bestaat
uit zeer heterogeene bestanddeelen".
Een kabinet bestaande uit drie R. C.,
3 links- en 1 rechts antirevolutionair, en
1 liberaal, kan tegenvallen, zonderdat 't
daarvan een verwijt kan gemaakt worden.
Intussehen als 't tot stand brengt wat
in de Troonrede staat, dan kan 't ook mee
vallen.
Laat ons afwachten.
Intussehen stemmen wij in met hetgeen
de Midd. Crt. zegt: Als politiek leider is
menigeen veel sterker gebleken in de op
positie dan als premier in een kabinet.
Kappeyne onder anderen heeft 't be
wezen.
Het is gelijk de Nederl. dezer dagen zoo
juist opmerkte»De man die aan het roer
zit is meestal minder machtig dan de man
die het volk beweegt. Want deze is aan
niets gebonden, de andere wel. Wel is
waar kan de volksleider niets wijzigen in
de staatsinrichtingen zelve, maar des te
meer in de voorstellingen van het volk dat
hij heheerscht. Iemand kan als demagoog
oneindig meer invloed hebben dan als
staatsman."
In een Amerikaansch blad van 4 Sept.,
dus nog vóór den moordaanslag, en lang
voor t optreden van Roosevelt als president,
lezen wij t navolgende bericht uit Chicago
Roosevelt als dominee.
Vice-president Roosevelt had het Zondag
verbazend druk terwijl hij in Chicago was.
Zondagmorgen preekte hij in de geref.
kerk van ds. Pieter Moerdijk. Na de preek
hield hij een receptie in de kerk. Toen
hij wegreed met kolonel Strong, gaven de
mannen hem drie cheers op echte Ameri
kaan sche manier en de dames wuifden hem
na. In den namiddag bezocht hij de Metlio-
distenkerk, waar hij eveneens een toespraak
hield
Een ongevraagd getuigenis omtrent het
Christelijk standpunt van den nieuwen
president.
Het wordt iemand wel niet meer kwalijk
genomen, wanneer hij God vreest, die tijd
is al lang voorbij. Maar wanneer het
hoofd van staat in de vreeze Gods voorgaat,
dan is dat een gelukkige omstandigheid
voor het volk.
De ontmoeting tusschen den president
der Fransche republiek Loubet en den Czar
heeft gisteren plaats gehad, te Duinkerken,
waarna de Russische schepen de haven
zijn opgestoomd.
Loubet was aan boord van de Cassini
gegaan, en zoo stoomde hij naar de Rus
sische vloot. De ontvangst aan boord van
de Standaard was zeer hartelijk.
De Tsaar wachtte den President aan den
valreep op, en greep zijn hand, die hij in
de zijne bleef houden terwijl Loubet zijn
welkomstgroet uitsprak. Vervolgens kuste
loubet de Tsaritsa de hand, en daarna
hadden de voorstellingen plaats. De Tsaar
en de Tsaritsa zeiden herhaaldelijk en har
telijk dat het hun zooveel genoegen deed,
zich weer op Franschen bodem te bevinden,
zij hadden het geestdriftige onthaal dat
hun vijf jaar geleden daar ten deel ge
vallen was, nog niet vergeten. Vervolgens
begaven de Tsaar en de President zich naar
de aehterkajuit. De Tsaar droeg het liiït
van het Legioen van Eer over de Russische
admiraals-uniform
Loubet bleef een half uur aan boord.
Natuurlijk werden de Russische volkslie
deren gespeeld, en strooide men bloemen
op 't pad der souvereinen toen zij naar
hun hotel gebracht werden, waar President
Loubet hen naar hunne vertrekken geleidde.
Daarna een feestmaal met de noodige
dronken en toespraken.
Vervolgens per trein naar Compiègne,
waar zij te half 9 gisterenavond aankwamen.
De souvereinen en de President stapten
terstond in hunne rijtuigen en reden naar
het kasteel van Compiègne, onder onbe
daarlijke toejuichingen.
Hoe droevig steekt bij deze ontmoeting
af wat dezer dagen door de weduwe van
den President van Amerika wordt doorleefd.
Te Canton (Ohio) zou heden de begrafenis
plaats hebben. Gisteren van den vroegen
ochtend af waren duizenden menschen de
stad binnengestroomd. De rouwtrein kwam
om twaalt uur aan. Mijlen ver buiten
Canton stonden zij aan zij de menschen
in sombere stilte langs den spoorweg te
wachten op den trein. Mevrouw Mac Kinley
was zoo overstelpt van droefenis, dat zij
om zoo te zeggen gedragen moest worden
naar het rijtuig, dat haar naar huis bracht.
Het lijk werd inmiddels naar het paleis
van justitie overgebracht. Roosevelt, de
leden van het kabinet, de gouverneur van
Ohio en veel andere aanzienlijken volgden
in een reeks van rijtuigen, die wel 800
meter lang was. Opper-officieren van leger
en vloot, onder wie generaal Miles en ad
miraal Dewey, liepen naast de baar. Het
publiek werd later toegelaten tot het ge
rechtsgebouw, en duizenden gingen langs
de kist.
Op zeer goed gezag kan medegedeeld
worden, dat alle leden van het Kabinet
Roosevelt's voorstel, dat zij zouden aan
blijven, hebben aangenomen.
Uit hetzelfde Amerika is weer een brief
van ds. H. v. Broekhuizen gekomen, en
wel uit Grandrapids dato 2 Sept.
Zijn werk in Amerika ten behoeve der
Boerenzaak brengt nog steeds een ruime
afwisseling van teleurstellingen en blijde
verrassingen. De laatste komen nog steeds
voor 't grootste deel van de zijde der Ame
rikanen van Hollandschen oorsprong. Na
Brooklyn bezocht te hebben vertrok Ds. van
B. naar Patterson, waar Ds. Nies, de pre
dikant der Holl. Ger. Kerk hem in de ge
legenheid stelde te preeken en wel in het
Hollandsch. In Patterson had Ds. van B.
een ontmoeting met een predikant der
Presbyteriaanscke Kerk, die een treffende
illustratie opleverde van de kennis en de
begrippen, die vele Amerikanen omtrent de
Boeren bezitten. Deze predikant, een zekere
Ds. Galloway, was vast overtuigd, dat de
Boeren den oorlog hadden gezocht en dat
de beschaving eischte dat de Boeren van
den aardbodem verdwenen. Toen Ds. van
B. hem eens aan den tand voelde over de
wijze waarop en de bronnen waaruit hij
zijn kennis geput had, bleek alweer, dat
alle studie van Amerikaansche anti-Boeren
zich tot Engelsche Jingo-lectuur (liefst van
kerkelijke bladen en tijdschriften) bepaalt,
en dat velen zelfs het houden van een
Bloemfonteinconferentie onbekend is ge
bleven!! Ds. Galloway verklaarde, dat zijn
Zuid-Afrikaansehe collega eigenlijk met zijn
pro-Boer-gevoelens in de gevangenis thuis
hoorde, waarop Ds. van B. hem mededeelde,
dat hij daarin ter wille van zijn vaderland
te Pretoria al den noodigen tijd had door
gebracht. Het blijkt uit Ds. van B.'s brief,
dat, evenals in Engeland, de geestelijkheid
van de Presbyteriaansche,de Wesleyaansche,
maar vooral van de Anglikaansche Kerk
zonder eenige juiste kennis der waarheid
of eenig streven haar te leeren kennen,
zeer dikwijls anti-Boer is.
In Jersey City logeerde Ds. van B. daar
entegen bij een echte Amerikaansche fa
milie die zeer enthousiast pro-Boer is, de
familie Babcock, wier voorvaderen een
groots rol in den Onafhankelijksoorlog
hebben gespeeld. Deze familie doet veel
voor de Boerenzaakeen dame er uit
spreekt steeds ten behoeve der vrouwen
en kinderen en houdt voortdurend inzame
lingen, voor welke bezigheid de menschen
in Jersey-City een nieuwe uitdrukking
hebben gevonden»She is Boering" (Zij
Boert). Ds. van B. had hier gelegenheid
zoowel in de Reformed Church ais in de
Methodistenkerk te preeken en voor zijn
zaak te pleiten. De predikant van laatst
genoemde kerk, die Ds. van B. verlof tot
preeken had gegeven, werd door een zijner
invloedrijkste gemeenteleden bedreigd met
uittreding en, toen dit niet hielp, zelfs met
ontzetting uit zijn bediening. Een Holland-
sche Yereeniging te Jersey City zonderde
500 doll, af voor de Boeren op voorstel
van een zekeren advocaat de Yos, zoodat
Ds. van B. met andere ingezamelde gelden
910 doll, naar Nederland kon overmaken.
Van New-Yersey zette Ds. van B. zijn
pelgrimstocht voort naar Philadelphia. Met
groote moeite werd hier de pers voor de
Boerenzaak gewonnen. De predikant der
Duitsch Geref. gemeente, Hofer, noodigde
Ds. van B. eindelijk uit tot spreken en
bood hem zelfs gastvrijheid aan in zijn
eigen woning. Ds. van B. preekte hier
verscheiden malen en had op een groot
zendingsfeest eindelijk weer eens een tot
blijdschap stemmend succes. Hier werd
dan ook een commissie gevormd, die het
werk, door Ds. van B. begonnen, zal voort
zetten en waarin Ds. Hexamer, rechter
Pennypacker, Ds. Hofer en anderen zitting
hebben.
Ook te Baltimore en Chicago is men
den Boeren genegen, maar 't zijn meest
Hollanders. Neen Amerika is nog verre
van pro-Boer.
Een telegram van Kitchener meldt een
ongelukje. Bij Rietfontein werd een pa
trouille omsingeld en gevangen genomen.
Luitenant Rebow en een mindere zijn ge
sneuveld, twee man ernstig gewond, ter
wijl een sergeant verdronk bj het over
steken van de rivier, toen hj versterking
wilde gaan halen.
Mevr. Christiaan de Wet, de vrouw van
den generaal, is op het oogenblik te Pie-
termaritzburg als gevangene gehuisvest.
Het is een kleine vrouw, wier lengte be
neden het middelmatige blijft. Zij heeft
zestien kinderen gehadtwee dochters van
haar zijn gestorven, de anderen bevinden
zich in goede gezondheid; van haar acht
zonen is er één krijgsgevangen gemaakt
te Paardebergtwee er van bevinden zich
bij hun' vader en vechten reeds gedurende
het begin van den oorlog medede oudste
is reeds commandant; een andere zoon,
die pas zeventien jaar telt, bevindt zich als
krijgsgevangene op Ceyion.
Nadat de Engelscben haar farm verbrand
hadden, volgde mevrouw De "Wet, die eene
vrouw is van buitengewone energie, gedu
rende verscheidene maanden met acht barer
jeugdige kinderen, het commando van haar
echtgenoot. Negen maanden geleden werd
zij krijgsgevangen gemaakt en naar Johan
nesburg gebracht. Daar werd haar, nadat
zij eenigen tijd in een kamp gevangen
gehouden was, toegestaan een huis te huren,
waar zij met hare kinderen leefde. Men
viel haar aanhoudend lastig om haar eene
verklaring te doen teekenen waarin stond,
dat de vrouwen en kinderen in het kamp
alles hadden, wat zij behoefdendat zij
volmaakt gelukkig waren en dat zij in het
bijzonder door de Engelschen met vriende
lijkheden overladen werd. Maar daar dit
alles gelogen was, weigerde zij volstrekt
deze verklaring te teekenen.
De Engelschen, wanhopig over haar
weigering, gaven haar bevel daar er weinig
tijd voor haar overbleef, onmiddellijk Johan
nesburg te verlaten en zich naar Pieter-
maritzburg te begeven. Zij vroeg daarop
aan kolonel Davies, den gouverneur van
Johannesburg, of zij te Pietermaritzburg
recht zou hebben op een huis in de stad;
hij antwoordde haar bevestigend. Met acht
harer kinderen plaatste men haar in een
trein en in plaats van haar een huis aan
te wijzen sloot men haar op. Men wees
haar een ellendige tent tot verblijf aan,
waarin zich niets bevond. Zij en haar
acht kinderen hebben tot den volgenden
dag moeten wachten, om eenig voedsel te
erlangen, daar de rantsoenen voedsel slechts
's morgens uitgedeeld werdenHun
ontbijt bestond dan uit wat koffie met melk
Yoor diner, een weinig vleesch van slechte
kwaliteit, sommige dagen wat aardappelen.
Voor souper werd gegeven een portie thee
en een weinig ruwe suiker. Geen melk
of brood.
Het gewijzigd ontwerp-adres van antwoord
op de Troonrede luidt als volgt:
Mevrouw
1. De Eerste Kamer verheugt zich, dat
Uwe Majesteit de gewone zitting van de
Staten-Generaal heeft geopend, vergezeld
van Haren Doorluchtigen Gemaal.
2. Het was ons aangenaam de verzekering
te ontvangen, dat de betrekkingen met de
bnitenlandsche Mogendheden van zeer
vriendschappelrjken aard bleven.
3. Wij waardeeren, dat het personeel
van Zee- en Landmacht en dat van de
overige takken vaD 's Rijks dienst, zoo hier
als in de overzeesche gewesten door de
loffelijke volvoering van hun taak, aan Uwe
Majesteit reden gaven tot tevredenheid.
4. Voor de mededeelingen van Uwe
Majesteit omtrent den algemeenen toe
stand hier te lande en dien van onze ko
loniën en bezittingen in andere werelddeelen
zijn wij erkentelijk.
5. De toezegging door Uwe Majesteit van
vele en gewichtige wetsontwerpen werd door
ons met belangstelling ontvangen.
6. Te recht houdt Uwe Majesteit zich
overtuigd van onze bereidwilligheid om
mede te werken tot alles, wat strekken kan
tot heil van Land en Volk.
7. Moge onder Gods zegen onze arbeid
bevorderlijk zjjn aan het welzijn van Vor
stenhuis en Vaderland!
Goes. Dinsdagavond vergaderden in ïde
Prins van Oranje" alhier een vijftigtal
eigenaren van huizen met het doel onder
ling een antwoord te vinden op de vraag
Moe zullen wij verder handelen inzake het
tonnenstelsel, nu op het bewuste request aan
den Gemeenteraad afwijzend is beschikt
Deze vraag gaf aanleiding tot eene uit
voerige discussie, waaraan verscheidene
sprekers deelnamen. Men wees op de lasten,
die door het tonnenstelsel, zooals het nu
zal worden ingevoerd, aan huurders, zoo
wel als aan eigenaren wordt opgelegdop
de groote uitgaven, die in den laatsten tijd
door de gemeente zijn gedaan en waarvan
de noodzakelijkheid of het nut mogen be
twijfeld worden op het zonderlinge, dat
de vorige vergadering van huiseigenaren
o. a. werd bijgewoond door meerdere leden
van den Raad en toch door slechts één
dier leden een poging is gedaan om den
requestranten ter wille te zijnop de voor
keur, die het oude bakkenstelsel zou ver
dienen boven een tonnenstelsel, zooals het
nu in te voerene en op de wenschelijkheid
van eigen exploitatie door de burgerij zelf.
Het resultaat der besprekingen was, dat
zonder hoofdelijke stemming werd besloteD
lo. Aan M. M. de Koningin, een met rede
nen omkleed request in te dienen, waarin het
besluit van den Gemeenteraad tot invoering
van het tonnenstelsel ter vernietiging wordt
voorgedragen en 2o. intussehen een onder
zoek in te stellen naar de wenschelijkheid
en mogelijkheid van eigen exploitatie voor
het geval ook het request aan H. M. de
Koningin vruchteloos mocht zijn.
De uitvoering dezer beide besluiten werd
opgedragen aan de commissie, die zich
mei het bijeenroepen en leiden der ge
houden vergaderingen heeft belast, ver
meerderd met twee leden, die deze com
missie zullen dienen van advies. Deze
leden werden staande de vergadering
benoemd en namen hunne benoeming aan.
(Goesche Crt.)
Flesschentrekkerij.
Te Goes worden flinke bestellingen van
aardappelen gedaan, o. a. door een persoon
uit Vught. Alvorens daaraan te voldoen
werd door den Commissaris van Politie
alhier geïnformeerd naar de soliditeit, enz.
van de bestellers, en bracht dat onderzoek
aaD het licht, dat men met oplichters en
flesschentrekkers te doen had.
Een ieder zij op zijn hoede, vooral in
den tegenwoordigen tijd, waarin landbou
wer en koopman de meeste negotie doen.
Heinkenzand. De gister beproefde
nieuwe brandspuit is geleverd door dhrn.
A. Bikkers en Zoon te Rotterdam, en is
na de beproeving goedgekeurd. De straal-
lengte is 30 M. met mondstukopening van
18 mM. De bediening eischt 16 personen.
Ter verkiezing van een lid van den
gemeenteraad van Vrouwepolder werden
Dinsdag door 137 van de 173 kiezers gel
dige stembriefjes ingeleverd. Gekozen werd
de heer Abr. Maas, cand. der anti-revolu
tionairen, met 76 stemmen. Op den heer
J. de Nood, lib., werden 61 stemmen uit
gebracht.
De Katholieke kamerclub koos tot
voorzitter dr. Schaepman, tot onder-voor
zitter mr. Travaglino; tot secretaris den
heer v. d. Kun.
Volgens sommige bladen werd het
jongste beroep der Zuid-Afrikaansche ge
volmachtigden op het Hof van Arbitrage
door president Kruger en zijn raadslieden
opgesteld op raad van onzen nieuwen mi
nister van bnitenlandsche zaken, die zelf
oud-secr. van het Hof van Arbitrege is.
Te Terborg werd een conducteur
door een trein overreden en gedood. Te
Assen had een 23-jarige meid welke met
een stoelenmatter reist, intrek genomen in
een logemeDtje. Daar is zij, als gevolg'
van onmatig sterken drank drinken, dood.
op bed gevonden.
