NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 154.1901.
Zaterdag 20 Juli
15e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bij iit nramer Moort era tijnepel.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
FEUILLETON.
De strijd voor liet recht.
Engeland en Transvaal.
Smartvolle jeugd.
Gemengde Berichten.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
19-Juli 1901.
Troehtra staat machteloos.
Garoe nemeD wij aan, dat Mr. Troelstra
den geest van Godlooekening, waardoor het
socialisme zich kenmerkt, voorloopig zou
willen bezweren.
Met het oog op de «hulptroepen" van
Patrimonium
Hij kan het echter niet.
De revolutie-geest is nu eenmaal eèn
geest des afgronds en wie hem oproept,
ontvangt hem zooals hij is.
Daar helpen geen bezweringen tegen.
Vandaar het oppervlakkig bezien
wonderlijk schouwspel, dat de leider der
socialisten zijn volgelingen vermaant tegen
over het Christendom neutraal te zijnen
dat de volgelingen hun haat tegen God en
zijn Gezalfde onophoudelijk botviereu.
Zoo is er nu weer een socialistenmarsch
gemaakt, (en goed ontvangen) waarin deze
gruweltaat voorkomt:
*Ons helpen geen God, geen gebeden
Troelstra heeft mooi praten.
De geest der revolutie is sterker dan hij.
Troelstra staat machteloos.
N. Pr. Fr. C'rt.
De Christen en de Loterij.
De Standaard had gezegd dat onder ons
«aan geen enkele loterij, als onzedelijk"
wordt deelgenomen.
De Middelburgsche Crt. en terecht 1
vat hier vuur op.
Zij noemt de bewering «bluf of onzin."
Dat klinkt vrij seherp.
Het zou ook kunnen zijn dat De Standaard
't niet weet.
Het is misschien in Amsterdam zoo erg
niet.
Maar in Zeeland is 't erg.
Wij zeggen met de Middelburgsche«Wij
zouden niet gaarne den kost geven aan
alle partijgenooten van het blad, die in de
eene of andere loterij spelen of premieloten
hebben."
Natuurlijk overdrijft 't blad wanneer
't zegt dat «de uitzonderingen den regel
wel verre zullen overtreffen". Maar het
aantal Christenen, antirevolutionairen, cal
vinisten zelfs, die mee «loten" is inderdaad
groot.
Wij hebben reeds meermalen tegen deze
slordigheid, tegen dezen Mamondienst ge
protesteerd, doch zonder gevolg.
Staatsloterij, tombola's, zeepfabrieken,
paardenloterij, premieloten, 't is alles «toute
même", naar onze meening van God ver
boden. De Christenen mogen hunne sociale
geloofsbelijdenis op dat punt wel eens
herzien.
Het wordt tijd dat dit euvel eens meenens
aangepakt worde.
1)
Wat in den oorlog der beide Z. Afri-
kaansche Republieken ons allen met innige
deelneming en bewondering vervult; wat
ons het bezoek van President Kruger aan
deze stad op hoogen prijs doet stellen
wat ons aan zijn persoon en in hem aan
al onze strijdende stamverwanten in Z.-Afrika
eene ongeveinsde, warme hulde doet bren
gen; dat is de lange en bange worste
ling, welke in dezen krijg gestreden wordt
voor de heilige zaak van het Rech' het
recht der vrijheid en der onafhankelijkheid.
Lang en bang is die worsteling reeds
tot op dezen stond geweest. Nog enkele
maanden, en reeds het derde jaar der wor
steling vangt aan, en niemand kan het
einde voorzien. En bang is ze in hooge
mate. De ellende, welke deze oorlog,
Deze korte rede werd Zaterdag 29 Juni
uitgesproken in de Bovenkerk te Kampen, bij
gelegenheid van het bezoek van President
Kruger. Wij nemen ze over uit De Bazuin.
TIJD VERZEN.
Voor of tegen het Woord.
Een breede schaar van Gronings Noord
zeestrand,
Tot waar de Schelde kookt en brandt,
Gesplitst in groepen, naar partgen,
Fel worstelend in rij op rijen.
Maar waar de blik ook schouwen moog',
Twee kleuren slechts ontwaart het oog:
De kleur van bloed in rijk sehakeeren,
De kleur der hoop, partij des Heeren;
Een worstling van geloof en ongeloof,
Wie winnen zal, God of de philosoof.
Belang is stom en achting heeft geen
[keuze
Slechts vóór of tegen't Woord! is nu de
[leuze
't Is de oude strijd, door God Zijn volk
[voorzegd;
Godlof, Hij heeft de zege ons weggelegd.
Na den Slag.
De zware strijd is afgestreên;
Oud-Holland gooide neer zijn juk,
De geest der vaadren brak het stuk,
En drong den nieuwen tijdgeest heen.
,,'k Wil groot zijn, machtig als voorheen,
„Gods Woord erkennen mijn gebod,
„Mij buigen voor mijn Heer en God
Riep de oude geest, te lang bestreön.
Drong 't ongeloof, bedreigd, bijeen,
Vergat het twist en broederstrijd,
Had, een, het zich ten slag gewijd,
't Geloof ging met de zege heen:
God had het d' eerekrans bereid,
Het in Zijn kracht den druk ontleid.
Loflied.
Laat klinken thans het oude vrijheidslied:
Nooit sedert Mouringh 't leven gaf aan
[God,
Boog zich ons volk geheel voor Zijn
[gebod
De geest van opstand vond hier zijn gebied.
Laat klinken thans den wonderschoonen
[zang:
Mijn schild en mijn betrouwen zijt Gij,
[Heer!
Mijn steun zijt Gij, verlaat mij nimmer-
[meer
Bewaar de zege vele jaren lang
Laat klinken 't liedDen Heer zij lof
[gebracht 1
Des Heeren roem zij algemeen verbreid
Hij heeft Zijn volk geholpen in den strijd
Loof onzen God, der vaadren hulp en
[kracht
Luctor.
Wij zouden wel een heele krant kunnen
vullen met berichten omtrent de mishande
lingen waaraan Boerenvrouwen en kinderen
meer nog dan andere, te aanschouwen
geeft, gaat alle beschrijving te boven.
Niet genoeg, dat mannen, midden uit hun
vreedzaam bedrijf gerukt en tot geen
legerdienst gevormd, bij tien- en honderd
tallen vallen op het slagveld, in de volle
kracht des levens of ook in den bloei en
in de grijsheid der jaren; niet genoeg,
dat naar de onverdachte getuigenis van
Miss. Emily Hobhouse vrouwen en kinde
ren, bij duizenden als geiten samengebracht
in met prikkeldraad afgeslotene ruimten,
in deze Engelsche kampen aan allerlei
ontbering en krankheid blootgesteld zijn,
zoodat er maandelijks 30ö ten grave da
len; ook aan levenlooze have koelt zich
de woede der vijanden. Waar nog geen
jaar geleden zoo luidde dezer dagen
het rapport van Generaal Smuts aan Pre
sident Steyn groene streken, vruchtbare
landerijen, schoone tuinen, welverzorgde
hoeven waren, tot een lust voor de oogen
daar zijn thans kale wildernissen, afge
brande plaatsen, met dynamiet opgeblazen
woningen, tot verblijf nog slechts voor
nachtuilen en aasvogels. Sedert de plun
derende en verwoestende benden van Tilly
blootstaan en omtrent de ellende in de
kampen. Een verpleegster schreef nog
deze week in een Engelsch blad dat met
name in het kamp te Norvals Point het
voedsel onvoldoende is, de sterfte groot en
dat zelfs vrouwen van goeden huize bijna
zonder kleederen in het kamp aankomen
en ook van de autoriteiten geen voldoende
lichaamsbedekking ontvangen.
En wat maken hiertegenover de Engel-
schen een drukte van 't geval bij Vlakfontein
waar éón Boer op vier-gewonde Engelschen
heeft geschoten.
Over 't algemeen zijn de Boeren zeer
humaande Engelschen erkennen zelf dat
zij nooit zullen schieten wanneer zij 't af
kunnen met gevangen nemen.
Een Engelsch blad bevat 't volgende ver
haal van den slag bij Vlakfontein. Het is
van een Engelsch soldaat die hem heeft
meegemaakt.
„Wij verlieten Krugersdorp", zegt de
schrijver, „den lOen Mei, in opmarsch naar
Naauwpoort-Nek, een afstand dus van 37
mijlen. Nadat wij 12 dagen te Naanw-
poort-Nek gebleven waren, kwam generaal
Dixcn's colonne zich bij ons yoegen. Wij
waren met 400 man van 't Derbyshire-
regiment, 400 man .an ons eigen regi
ment, 350 Yeomanry en 400 Scottish Horse,
met 6 kanonnen, een pom-pom en een
houwitser. Wij hadden den eersten dag
niet meer dan vier mijlen afgelegd, toen
wij op een Boeren-macht stieten, welke na
een gevecht van vier uur terugtrok. Onze
verliezen waren vier gewonden. Twee of
drie dagen gingen wij nu voort zonder een
Boer te zien en bereikten op deze wijze
den 28en Vlakfontein. Den morgen van
den 29en trokken wij uit om eenige ka
nonnen op te graven, die daar in den om
trek verborgen moesten zijn, tevens onzen
tijd doorbrengende met het verbranden van
hoeven en het binnenbrengen van Boeren
families.
In drie afdeelingen trokken wij op, de
rechterflank, de linkerflank en de hoofd
colonne. Wij hadden drie hoeven verbrand
en de vrouwen en kinderen binnengebracht.
Wij waren op de linkerflank ter bescher
ming der beide kanonnen, toen de generaal
het bevel gaf, dat twee van onze Derby-
compagnieën en de pom-pom naar de
rechterflank moesten gaan, om daar te hel
pen nog een hoeve te verbranden. Een
compagnie Derby's en wat Yeomanry bleef
dus achter ter bescherming der beide ka
nonnen. Wij hadden juist de hoeve ver
brand, toen de generaal ons bevel zond
dadelijk naar het kamp terug te keeren,
daar een verschrikkelijk geweervuur op
onze linkerflank gericht was. De Boeren
staken het gras in brand en kwamen onder
dekking van den rook zoo nabij, dat zij
onze twee kanonnen konden bemachtigen.
Wij dreven hen weg, doch niet dad met
zeer groote moeite. De Derby's, die in
en Wallenstein in den dertigjarigen oor
log door Duiischland trokken, is er mis
schien naar Smuts' getuigenis bij geen
oorlog een vandalisme gepleegd, als thans
door Engelands troepen in de velden van
Zuid-Afrika. En dan bij dat alles al
kwam morgen aan den dag de vrede tot
stand, wonden zijn geslagen, die ongenees
lijk zijn en bloeden blijven tot aan het
graf; ontbering en krankheid sleepen haar
droeve gevolgen na zich tot het einde des
levens toe; haat en wrok worden in do
ziel gezaaid, die tot in verre geslachten
vruchten dragen; jaren lang blijft het on
schuldig vergoten bloed tot God in den
hemel roepen om wraak.
Bij het aanschouwen van al dat onbe
schrijfelijk en nameloos wee rijst de vraag
in het harte op, of de strijd dien inzet
wel waard is. Is de prijs niet te hoog,
de prijs van honger en gebrek, van kom
mer en ellende, van lichaamspijn en ziele-
smart, van goed en bloed en tranen?
Ware het niet nutter, niet voordeeliger
geweest, om Engelands eisehen in te wil
ligen, zijn suzereiniteit te erkennen en
voorts onder zijn gematigd en zegenrijk
't vuur gingen met 92 man, kwamen er
met 28 uitvan de artillerie-afdeeling met
de kanonnen kwamen van de 24 maar 9
terug."
Het verloop van den strijd, waarbij de
Boeren terugtrokken, na den Engelschen
zware verliezen te hebben toegebracht, is
den lezers bekend.
Iemand, die Arabië doorreisde, vertelt
van de groote bewondering, welke men
zelfs daar voor de Transvaalsche helden
heeft.
De Arabische Sheiks, die vóór den oor
log nauwelijks iets van het bestaan van
Transvaal of OranjeVrijstaat wisten, bezit
ten op het oogenblik allen portretten van
President Kruger. Van tent tot tent hoort
men den lof van Botha, De la Rey en De
Wet verkondigen en men verwondert er
zich over, dat Engeland zoo'n ontzettend
leger noodig heeft om een handjevol dap
peren te bestrijden en er nog niet in
slaagt hen ten onder te brengen.
Kitchener seint uit Elandsfontein dat in
den Oranje-Vrijstaat Charles Botha, zoon
van Philip Botha, luitenant Thomas Humun
en veldcornet Olivier Veen sneuvelden.
Voorts seint, hij dat onder de brieven,
die bij de bagage van Steyn zijn gevonden
ook een brief is van Reitz aan Steyn van
den lOden Mei. Daarin bericht Reitz, dat
een vergadering van de Transvaalsche re
geering met Botha, Viljoen en Smuts over
den toestand van het land had beraadslaagd.
Verscheidene burgers gaven zich over, en
de regeering was het met elkaar oneens
of er mogelijkheid was op verwikkelingen
in Europa. De Transvaalsche regeering
had daarom besloten, verlof te verzoeken,
een bericht naar Kruger te zenden, ten
einde den vreeselijken toestand van het
land uiteen te zetten, en indien het ver
zoek werd afgeslagen, een wapenstilstand
te verzoeken, ten einde de meening van
de beide volkeren in te winnen over de
toekomstige politiek en den verleden en
tegenwoordigen staat van zaken. Reitz
zegt ten slotte, dat de tijd gekomen is, om
een beslissenden stap te doen.
Steijn antwoordde den loden MeiIk
heb een ingeving, dat wij nog niet tot het
uiterste zijn gekomen. De ammunitie is
wel schaarsch, maar er is toch nog. Welke
reden hebben wij nu, om verder ons ver
trouwen ep God te laten varen? Ik ben
vast overtuigd, dat in de volgende maanden
Europeesche verwikkelingen zullen opko
men, die ons goed geluk zullen bevorderen.
Het feit, dat onze deputatie in Europa
blijft, overtuigt mij, dat onze zaak niet
hopeloos staat. Steijn zegt, dat hij er
pijnlijk door is getroffen, dat zijn meening
niet was gevraagd. Hij verzoekt aan Reitz,
te wachten, totdat hij, Steijn, met de Wet
zal hebben overlegd.
bestuur in veiligheid en vrede te wonen?
Allen, die slechts rekenen met de zien
lijke dingen en de macht boven het recht
verheerlijken, zijn tot een bevestigend ant
woord geneigd. En duizenden bij duizenden
kennen in onze hedendaagsche maatschappij
geen hooger belang dan het nut en geen
heerlijker goed dan de macht. De wijs
begeerte heeft deze platte levensbeschou
wing voorbereid, sedert zij den staat ver
hief tot eenige bron van het recht of in
het recht niets hoogers zag dan een pro
duct der historie, wisselend, veranderend
van dag tot dag. En de staatslieden heb
ben in onzen tijd deze wijsbegeerte toe
gepast. De machtige stichter van Duitsch-
lands eenheid maakte de politiek van alle
zedelijke beginselen los. Een staatsman
was naar zijne meening geen rechter, die
een oordeel had uit te spreken over de
handelingen van vorsten en volken, maar
een rekenaar, die alleen te vragen had
naar het voordeel van zijn land. Want
staatkunde was geen logische, geen exacte
wetenschap, maar eene geschiktheid, om
bij iedere wisseling der toestanden het
minst schadelijke of het doelmatige te kiezen
De Heer G. Brons te Ootmarsum schrijft
ons, dat zijne dochter geen gelukkige jeugd
had. Gedurende langen tijd was zij lijdende.
Hare gezondheid was zeer geschokt en
had ons groote onrust berokkend. Zij was
bloedarmoedig, had veel hoofdpijn' moeheid
in de beenen enz. Alle mogelijke genees
middelen had ik aangewend zonder resultaat,
totdat ik eindelijk besloot eens de Pink
Pillen van Dr. Williams te doen gebruiken.
De uitkomst was verrassend. Eene verbe
tering deed zich voor en thans is zij gezond.
Door de hernieuwing van het bloed die
de Pink-Pillen op zekere wijze bewerkstel
ligen, komt men er toe al de ziekten ver
oorzaakt door zijne verzwakking te genezen.
Deze ziekten zijn:bloedarmoede,bleekzucht,
neurasthenie, rheumatiek, heupjicht. Hun
oorsprong is gelegen in de armte van het
bloed en met de oorzaak te doen verdwijnen
verdwijnen ook de gevolgen. De Pink-Pillen
bezitten eene werkelijke werkdadigheid en de
ware attesten van genezingen komen dage
lijks in groote getale tot ons.
Prijs f 1,75 de doos f 9 per 0 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27, Rot
terdam, hoofddepothouder voor Nederland
en apotheken. Franco toezending tegen
postwissel.
Ook echt verkrijgbaar voor Middelburg
en omstreken bij Joh. de Roos, K 157
Vlasmarkt te Middelburg.
Men geve acht dat de echte PinJc Pillen
van Dr. Williams zich in een houten kokertje
bevinden, met rooskleurig papier omwikkeld,
waarop met blauwe letters gedrukt staat:
Pillules Pink pour Personnes piles du Dr.
Williams. Verder moet zich op ieder uit
wendig omhulsel bevinden een wit strookje
papier over de lengte der étui geplakt
waarop staat: Prijs 1.75 Gld. de doos, 9,—
Gld. per 6 doozen. Benig depothouder voor
Nederland, Snabilié, Steiger, 27, Rotterdam.
Voor de gebruikswijze raadplege men de
ingeslotene Hollandse/te Circulaire.
Waarde. Aantal kiezers 100. Uitge
bracht 94 stemmen. Hiervan verkregen
de heeren C. Bal 58 en A. van Fraassen
33 (van onwaarde 3) zoodat gekozen is de
heer C. Bal.
Men meldt uit Tholen:
De nieuwe karwij wordt gedorscht, zoo
dat men spoedig zal marktende qualiteit
van het zaad en de opbrengst zal zeker
goed zijn. Jammer dat de hooge prijzen
van het vorige jaar teruggeloopen zijn
van f 19 tot f 11,50 per baaltje van 50
K.G. Bij voorkoop werd reeds vroeg f 13
a f 15 geboden, maar slechts weinigen toon
den zich daarvoor genegen.
en daarmede voor zijn eigen land en volk
winste te doen. In dienzelfden geest ver
klaarde von Bülow aan het einde des vo-
rigen jaars, toen hij in den Duitschen
rijksdag de weigering des Keizers tot ont
vangst van President Kruger verdedigde:
bij twisten tusschen vreemde volken mag
men niet vragen, waar het recht, waar het
onrecht ligt. Een politicus is geen zede-
meester, hij heeft uitsluitend met de be
langen van het Rijk en van zijn eigen land
rekening te houden. Zelfs een vriend van
de Boeren als de Hoogleeraar Mommsen
kon in dienzelfden tijd verklaren, dat op
heffing van het wereldonrecht van alle
droomen de ijdelste is. Zoo heerscht onder
de toongevende geesten op staatkundig ge
bied het Imperialisme alom. De bereke
ning, het eigen belang, de wil om groot
en machtig te zijn, om een Uebermensch
onder de volken te wezen, leidt de be
raadslagingen en besluiten in de kabinetten
der Vorsten en in de raadzalen des lands.
De liefde en geestdrift voor het ideaal
heeft plaats gemaakt voor koele berekening,
voor de expoloitatie der koude werkelijkheid
(Wordt vervolgd j
