NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 145.1901.
Vrijdag 5 Juli.
15e Jaargang.
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
Gemengde Beriehten.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Een Tentoonstelling.
Kerknieuws.
LANDBOUW.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGA4 OND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en yan
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
4 Juli 1901.
Diep treurig.
Uit een brief van ds. v. Broekhuizen.
»W oensdag ging ik naar Boston voor het
jubileum convent der Christel, jonge man-
nenvereeniging (50jarig bestaan.) Ik werd
erkend als afgevaardigde der Z. A. R„ mijn
broeder als die van Oranje-Vrij staat. Alle
gedelegeerden werden voorgesteld, maar zij
weigerden ons voor te stellenzij wenschen
neutraal te bljjven Wat gebeurt Vrijdag
avond Daar komt een telegram van lord
Roberts, zeggend, dat hij in Z.A. het werk
der Chr. J. M. V. steeds heeft bevorderd.
Drie cheers voor lord Roberts. Daarna
een telegram van Edward VII, hen felici-
teerend en zeggend, dat hij de voetstap
pen zijner moeder zal volgen. Allen staan
en zingen«God save the King." Een
Franschman staat op, een Duitscher schudt
mij de hand, ik roep mijn broeder en wij
loopen weg. Mijn hart barstte, het gebouw
verstikte mijwelk een schande Christus
en het Christendom aangedaan. A.s. week
ga ik waarschijnlijk naar Washington, hoop
beter succes en dan misschien verder!
God geve betere openingen, sympathisee-
rende harten, want dit is treurig
(w.g.) H. D. VAN BROEKHUIZEN."
Te Middelburg is thans een collectie
voorwerpen tentonngesteld, welke wel eenig
mag genoemd worden, 't Is in de Kegel
baan op de Markt waarvan 3 tot en met
7 dezer (behalve Zaterdag) vanwege het
bekende Middelburgsche Dames-comité zijn
geexposeerd een groot aantal (ruim 1400)
artikelen, met de hand ge- en bewerkt door
de arme Boerenkrijgsgevangenen in het
Diyatalawakamp op Ceylon. Het dames
comité noodigt ook u,lezers en lezeressen
uit te komen zien en alzoo met uw entrée-
geld en door uw gave in de bus ten bate
van de beproefde vrouwen en kinderen der
krijgsgevangen of gesneuvelde Boeren werk
zaam te zijn.
De collectie is bestemd als geschenk voor
het Rijksmuseum te Amsterdam als een
bewijs van erkentelijkheid jegens de Hol-
landsche natie.
De expositie-zaal werd welwillend afge
staan, terwijl geheel belangeloos door de
vereeniging Uit het volkVoor het volk
voor het aanbrengen der keurige decoratie
werd gezorgd en de heer W. C. Noske de
zaal met aantrekkelijk groen tooide.
De gang naar de kegelbaan loont de
moeite en het kijkje de entree-uitgaven.
Daar zijn teekeningen en voorwerpen van
Cronjé, door hem zelf in zijn beproeving
vervaardigd. Men ziet in een kleine af-
deeling voor St. Helena eenige photogra-
phiën, w. o. eenige van het dubbele huis
op het eiland, dat van dhr. De Witt Hamer,
die den moed er weet in te houden bij
zijn mede-gevangenen. Maar ook photo's
van Ceylon.
Voorwerpen opnoemen gaat niet bij zoo'n
verscheidenheidwe volstaan met de mede-
deeling dat een groot deel is gemaakt uit
been, uit ebbenhout en uit cocosnoten.
Vouwbeen, vorken, doosjes, horlogeket
tingen, naaidoos, een handwerk van den
2-jarigen gevangene Joubert, penhouders
(maar zonder pen) tafeltjes, stoeltjes (alles
in miniatuur) servetring, een ploeg (ver
kleind) wandelstokken, de puzzles zijn niet
vergeten en geven zelfs te raden voor de
scherpzinnigsten.
De aandacht trekken meer in het bij
zonder een paar flesschen gevuld met vocht
en daarin staande een voorwerp omvang
rijker dan de hals der flesch en op den
hals de woorden: «Haal die water uit die
bottel en zet brandewijn, dan blijft het voor
altoos goed."
Dan de veer van een mauser «aan stuk
geslagen, toen hjj in 's vijands handen viel",
van een held uit Klerksdorp,
Voorts een strijdwagen van hout met
drie strijdbare helden er op «met een knip
mes en hoepelzang gemaakt." Ook een
ossenwagen vraagt uwe aandacht op den
achtergrond in het groen; 't is een «bak-
wagen." Die waa gebruik ons in Afrika
(die dra omtrent 12000 pond gewig 16
osse om te trek omtrent 30 voet lang 7
voet wijd)." Zoo luidt het in het Afrikaansch
op dit voorwerp en tal van voorwerpen
dragen woorden in deze beminde taal.
Voorwerpen van zeer primitieve gedaante
en aard treft men aan evenals de sjambok,
het voorwerp, volgens waarheidlievende
Engelsehe bladen zoo dikwerf door com
mandant en veldkornet gehanteerd.
Nog eens we wekken van harte op tot
een druk bezoek. De tentoonstelling ver
dient het ten volle. Het Dames-Comité
zal zulks verblijden en den Boeren-krijgs-
gevangenen komt het ten gotde.
Gemeenteraadsverkiezingen.
's-GravenpoIder. Uitslag stemming 2
leden van den Raad. Aantal kiezers 126.
Uitgebracht 114 stemmen. Geldig 112. Ge
kozen W. Geelhoed, aftr., met 94 en J.
Woutersen, aftr., met 89 st. Dhr. L. A.
Paardekooper Overman bekwam 33 st.
Uitslag stemming vacature-Overman uit
gebracht 114 st. Geldig 111 st. Gekozen
L. Hubregtse met 79 st. C. Kosten bekwam
32 st. Goesche Crt.)
Wemeldinge. Uitgebracht 216 stem
men. GekozenAnth. de Broekert, aftr.,
met 153, Adr. Ruisaard, aftr., met 186 en
Foort Wabeke met 153 stemmen. E. Bur
ger verkreeg 82 en J. van den Hamer 38
stemmen. Goesche Crt.)
(Deze berichten ontvingen wij gisteren,
helaas! niet van onze (vergeetachtige) corres
pondenten.)
Nisse. Aantal kiezers 85, opgekomen
68, onwaarde 1. Hiervan verkregen A.
Hirdes 42, M. van Liere 37, W. L. de Vrieze
24 en M. van 't Westeinde 26 stemmen,
zoodat gekozen zijn A. Hirdes en M. van
Liere.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Oudendijk (toez.) en te Zweins-
Peins H. H. Brucherus Cleveringa, cand.
te Groningen.
Aangenomen naar Sint Annaland door
J. de Voogd te Kats.
Bedankt voor Helenaveen door J. E. v.
d. Valk cand. te Amsterdam.
Geref. Kerken.
Beroepen te Buiksloot A. Schweitzer
cand. te 's-Gravenhagete Ridderkerk
J. C. v. Schelven te Dieren.
Blijkens een in de St. Ct van gisteren
voorkomenden staat van afkoop van tienden
over het jaar 1900 werden van het kroondo
mein in Zeeland afgekocht tienden te
Baarland voor f 474.40 en te Kruiningen voor
f 11.580. Voorts werden afgekocht tienden
van particulieren te Baarland ad f2.147.825,
's Gravenpolder ad f5.744.81, St Maartens
dijk ad f 150, Nieuwerkerk ad f2.425, Oud-
Vosmeer ad f2.22 5.455, Poortvliet ad f2.
392.94, Stavenisse ad f2.298.555, Wemel
dinge ad f66, Wissekerke ad f2.196.20,
Wolfaartsdijk f24.097.09 en Zonnemaire ad
f705.40.
Vlissingen. Hedenmorgen kreeg de
scheepmakersjongen K., wonende te Mid
delburg, aan de fabriek „de Schelde", door
het kantelen van eene zware plank deze
tegen het hoofd, zoodat eene ernstige
hoofdwonde ontstond. Hij moest in het gast
huis worden opgenomen.
In de gisteren gehouden openbare
vergadering van den Raad van State, af-
deeling voor de geschillen van bestuur,
werd rapport uitgebracht door staatsraad
mr. de Neree van Babberich in zake het
beroep van den commissaris der Koningin
in Zeeland tegen het besluit van Gedep.
Staten dier provincie op de aanvrage van
't bestuur der school van het R.-K. kerkbe
stuur te 's-Heerenhoek, om de rijksbijdrage
over 1900; de koninklijke beslissing volgt
later.
Middelburg. In de raadsvergadering
van gisteren waren afwezig de heeren
Schorer, Koole, Heijse, van Teijlingen, Wis
boom Verstegen en de Veer. Onder de
ingekomen stukken is een adres van A.
Janse, zich beklagende over handelingen
van den gemeentebouwmeester. De Voor
zitter stelt voor dit adres te renvoieeren
naar B. en W. om advies.
De heer van Dunne heeft daar niets op
tegen; alleen stelt hij voor om B. en W.
te verzoeken bij hun advies over te leggen
een schriftelijk rapport van den gemeente
bouwmeester, teneinde beter te kunnen
oordeelen aan wien de schuld ligt. Zijn
voorstel wordt echter niet voldoende on
dersteund.
Voorts een rapport van den gemeente
bouwmeester, waaruit blijkt dat het aan
schaffen van 2 sproeiwagens eene uitgave
van f1500 zal vorderen, terwijl ook de
jaarlijksche onderhoudskosten nog al aan
zienlijk zullen zijn.
De Voorzitter stelt aanhouding voor tot
eene volgende vergadering.
De heer Verhage kan zich daarmede wel
vereenigen. Hij vreest echter dat de zaak
om der kosten wille niet voor inwilliging
vatbaar is en geeft daarom in overweging
te onderzoeken of besproeiing der straten
niet zou kunnen geschieden door middel
van slangen op de waterleiding, zooals te
Arnhem geschiedt. Dit kan naar zijne
meening zulke enorme kosten niet ver
oorzaken eenige slangen en slangenwa
gentjes.
De Voorzitter antwoordt den heer Ver
hage dat zijne aangegeven methode niet
aan de aandacht van B. en W. ontsnapt is,
doch, behalve dat sproeiwagens meer ver
kieslijk zijn, zullen de kosten ook niet zoo
miniem blijken, evenmin als het onderhoud,
terwijl de heer Sprenger ten opzichte dier
kosten er nog bijvoegt, dat men niet uit
het oog moet verliezen, dat de kranen in
de straten ongeveer honderd meter van
elkander verwijderd zijn.
Den heer Fischer, wordt wegens vertrek
naar Amsterdam, eervol ontslag verleend
als onderwijzer aan school G en leeraar
aan de burgeravondschool.
In stembureaux (stemmingen gemeente
raad) worden benoemd in het le district
tot plaatsvervangend voorzitter voor de
stemming en eventueel noodige herstem
ming de heer W. J. Sprenger en tot
plaatsvervangende leden van personen bui
ten den gemeenteraad, de heeren J. Belde-
rok, J. R. Domenie en J. W. H. L. van
Karssen; in het 2e district tot voorzitter,
voor de stemming de heer W. A. de Rijcke
plaatsvervanger de heer A. P. Snouck
Hurgronje, voor de eventueele herstemming
de heer O. J. J. A. van Teylingen, plaats
vervanger de heer J. C. de Waal en tot
plaatsvervangers van leden buiten den ge
meenteraad de heeren H. Boasson, T. Hool-
sema en C. W. Dhuijin het 3e district
tot voorzitter voor de stemming de heer
L. K. van der Harst J.J.zn., plaatsver
vanger de heer J. H. O. Heijse, voor de
eventueele herstemming de heer W. H.
Snouck Hurgronje, plaatsvervanger de heer
A. van der Swalme en tot plaatsvervangers
van leden buiten den gemeenteraad de
heeren K. Klaasse en J. A. van Houte.
Een wijziging van de gemeentebegroo-
ting voor 1901 en het aangaan eener geld-
leening van f115000 wordt goedgekeurd.
Op een nader adres van J. Coppooise
om vergunning tot plaatsing van een plan
ken vloer op het klinkerpad vóór zijn kof
fiehuis op het Molenwater gedurende de
landbouwfeesten heden en morgen, wordt
•gunstig beschikt. Op het oorspronkelijk
verzoek om voortdurende plaatsing stellen
B. en W. echter voor afwijzend te beschik
ken, te meer nu door de Wed. A. G Og-
terop—Tak en Papegaaij bezwaren tegen
het verleenen der vergunning zijn inge
diend.
De heer van de Ree verklaart tegen het
voorstel van B. en W. te zullen stemmen,
omdat wat men den eenen inwilligt, den
anderen niet mag onthouden worden.
De heer van Dunne is van hetzelfde ge
voelen en bovendien kan hij niet medegaan
met de motieven van opposanten; zij zeg
gen dat voor de deur hunner panden geen
rijtuig kan stilhouden, maar dit is onjuist,
evenals dat het uitzicht wordt belemmerd;
werd het verleenen eener dergelijke ver
gunning door het algemeen belang ontraden,
bv. in eene nauwe straat of tengevolge
eener andere omstandigheid, hij zou de
eerst»-*"" om zich tegen het verleenen te
v. en, maar dit is hier het geval niet,
de aat is nog ruim genoeg voor rijtuigen
en de meeste wandelaars kiezen hnn weg
door de aan de straat grenzende laan met
hoornen.
In omvraag gebracht wordt het voorstel
van B. en W. aangenomen met 7 tegen 4
stemmen, die der heeren van de Ree, van
der Harst, van Dunné en de Waal.
B. en W., naar aanleiding van het adres
van G. J. Enthoven c. s. onderwijzers aan
school E, betreffende hunne jaarwedden,
gedeeltelijk beamende wat de onderwijzers
in het adres aanvoeren, stellen voor art.
13 van de op 27 Februari vastgestelde
verordening in dier voege te wijzigen, dat
de jaarwedden van de onderwijzers en on
derwijzeressen aan de scholen D. en E
met die aan de scholen A, B, C, H, I en
K worden gelijkgesteld. Zonder discussie
of stemming wordt het voorstel goedgekeurd.
B. en W. worden gemachtigd om, be
halve de ingetrokken ter conversie be
stemde obligatiën der oude gevestigde
schuld, welker vernietiging volgens besluit
van 3 Juli 1895 in eene openbare raads
vergadering moet geschieden, allo andere
obligatiën, welke in 1895 en later zijn of
worden geconverteerd of afgelost, onder
behoorlijk toezicht in de gasfabriek te doen
verbranden.
Naar aanleiding van een nader rapport van
den Ingenieur J. Schotel in zake de duin
waterleiding, vragen B. en W. een crediet
van f 850 voor het doen der in het rapport
van den Ingenieur bedoelde boringen, onder
mededeeling dat zij voor den in dat rapport
mede genoemden filter, globaal beraamd op
f 12000, een plan met bestek en begrooting
aan den Ingenieur hebben gevraagd.
De heer Verhage vermeent dat hij in
eene vorige zitting van den heer den Bouw
meester vernomen heeft, dat er nog rap
porten van vroegere boringen bestonden
en zou dus gaarne vernemen of de nu door
den Ingenieur voorgestelde boringen zullen
plaats hebben op een ander terrein dan
waarvan sprake is in bedoelde rapporten,
hetgeen door den Voorzitter bevestigend
wordt beantwoord.
De heer van der Swalme meent dat men
van bronputjes, waarvan in des Ingenieurs
rapport de rede is, reeds lang is terugge
komen, waarop de heer den Bouwmeester
antwoordt, dat hem daarvan niets ter oore
kwam.
Het aangevraagde crediet wordt hierop
zonder stemming toegestaan.
In het raadsbesluit van 29 Mei tot uitgifte
van grond in erfpacht aan F. Rozemond en
G. M. du Bois, willen Gedeputeerde Staten
in de voorwaarde litt. c de woorden „Bur
gemeester en Wethouders" vervangen zien
door „den Gemeenteraad", waaraan de Raad
op voorstel van B. en W. voldoet.
De rekening schutterij over 1900 wordt
tot een bedrag van f, 3739,23 in ontvang
en uitgaaf goedgekeurd, alsmede die van
't burgerlijk armbestuur over 1900 in ont
vangst op f 38341,03, uitgave f 37526,73
en dus met een goed slot van f814,30,
waarop de zitting gesloten wordt.
De Provinciale Staten van Z.-Holland
kozen tot Gedeputeerden, in welk college
tot dusverre zes liberalen zitting hadden,
drie antirevolutionairen: de hh. Krap, Van
Wassenaar en v. d. Velde, twee katholieken,
dhrn. Duijnstee en IJzerman en een liberaal
dhr. Goekoop.
Een Boerenmeeting op den Oceaan.
Onder de 1ste klasse-passagiers die 22
Juni per stoomschip «Rotterdam" New-York
verlieten met bestemming naar Nederland,
bevond zich onder anderen ook de heer
Ockerse, van Pretoria, welbekend in de
hoogste Transvaalsche kringen. Hij werd
van verschillende zijden geïnterviewd. Hem
werd gevraagd of hij niet eenige vragen
zou willen beantwoorden in 't bijzijn van
eenige Amerikaansche kapitalisten die mede
aan boord waren. Deze gelegenheid greep
de heer O. aan om de heeren, meerendeels
zeer eenzijdig omtrent den oorlog door de
Engelsehe pers ingelicht, beter op de hoogte
te brengen. De heer Van Mens zou als tolk
dienen. Een groot aantal had zich ron
dom den heer Ockerse vereenigd die op
de hem gestelde vragen zoo duidelijk wist
te antwoorden en zoo grondig op de hoogte
bleek van hetgeen tot den oorlog had ge
leid dat alle aanwezigen den heer O. dank
baar waren voor zijne toelichting.
Onder de aanwezigen was ook een com
mandant van de Britsche marine, die zich
echter wijselijk op den achtergrond hield
en zich niet in 't gesprek mengde. De
heer Ockerse was, evenals President Kru-
ger, in het vaste vertrouwen dat de oorlog
niet zou eindigen dan met de onafhanke
lijkheid der republieken, en verklaarde
met 't oog op den grooten rijkdom van
Transvaal en Vrijstaat dat, indien, wat
God verhoede Engeland de republieken
in bezit mocht krijgen, het lang niet den
kostenden prijs er voor zal blijken betaald
te hebben.
Te Giessen is een jongeling die aan
toevallen leed te water geraakt en ver
dronken. Te Zandvoort bleef een pol
derjongen bij zijn werk plotseling dood.
Daar men zijn naam niet kende en alleen
zijn bijnaam bekend was, is iemand naar
zijn woonplaats te Lage Zwaluwe gereisd
om naar zijn naam te visschen en dan zijn
vrouw van haar verlies te gaan verwittigen.
Een stoker te Hengeloo, wien door
een zandtrein beide beenen zijn afgereden, en
tweemaal moest worden geopereerd, is dien
tengevolge bezweken. In de papierfabriek
te Wormer werd een 19-jarige werkman
door een drijfwiel gegrepen en gedood.
Te Westerlee is een kind van een jaar
door het kantelen van een kinderwagen in
een modderpoel terecht gekomen en gestikt.
Een 4-jarig knaapje te Sliedrecht werd
door een vrachtrijders wagen over de borst
gereden en stierf dientengevolge. Te
Haarlem viel een opzichter van een steiger
en bleef op de plaats dood. Te Huisen
was een arbeider bezig met een oud pistool
op musschen te schieten in den kersen
boomgaard, toen 't wapen uit elkaar sprong
en hem zoo ernstig wondde dat hij aan de
gevolgen overleed.
Fournier, de winner van den motor
wedstrijd ParijsBerlijn, wordt allerbe-
spottelijkst gevierd. Zijn motor werd bij
de aankomst gestreeld alsof het een edel
rasdier was. Natuurlijk werd Fournier
dadelijk geïnterviewd, zelfs terwijl hij zich
verkleedde was hij omringd door journa
listen, die dus zijn gespierd lichaam goed
konden beschouwen.
Mors, de maker van zijn automobiel, om
helsde hem, vuil en stoffig als hij was, nog
bijna voor hij stilhield. Een groote krans
werd om Fournier's schouders gehangen,
versierd met linten in Fransche en Duit-
sche kleuren. «De geheele reis,« vertelde
Fournier, «was zonder gevaar, maar ik dacht
dat ik mijn nek zou breken, toen ik zoo-
even uit mijn motor getild werd.« Op den
heelen weg had hij slechts éénmaal een
oponthoud gehad van 36 minuten, tenge
volge van Jhet springen van een band. Hij
en alle racers waren hoogst verrast over
de ontvangst in Dnitschland. Overal werd
de »Marseillaise« gezongen en duizenden
gooiden bloemen in zijn machine. Natuur
lijk zag hij niets van het land, waar hij
