NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 144.1901. Donderdag 4 Juli 15e Jaargang HISTORISCH CHRISTELIJK- Bij lil ifflEr Muurt een Mjwepl. VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Verkiezingsstreken. Brieven uit Amerika. Iowa, Sioux County. Provinciale Staten. Bekendmaking. elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA en van van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. „De Standaard" maakt in haar oordeel over den uitslag der verkiezingen reeds melding van een streek te Rotterdam uit gehaald om de candidatuur van den heer De Klerk te steunen. Het blad deelt hieromtrent nog het vol gende mede: Het schandelijk stuk bestond hierin, dat men een aanbeveling van dien heer uit 1897 thans gepubliceerd heeft zonder ver melding van dagteekening, als werd de heer De Klerk voor ditmaal en bij deze verkiezing door den Christelijk-histoiischen Bond aanbevolen. Dit is het «non plus ultra" van bedriege- lijke handeling oordeelt «De Standaard" dat nog ooit op electoraal gebied is voorgekomen. Dat er bij de stembus meer misleiding plaats grijpt, is waarmaar wat hier ge schiedt, is zonder precedent en overtreft in schandelijkheid al wat ooit is aangedurft. En wat voor de Liberalen de zaak te ernstiger maakt, is dat de Liberale kies- vereeniging «Rotterdam", district II, aan dit electorale misdrijf zich openlijk mede plichtig heeft gemaakt. Hierdoor is het niet een schandelijk be drijf van enkele schuilende bedriegers, maar een schandelijk stuk, waarvoor de Libe rale partij in dit district als zoodanig verant woordelijk staat. Dit bestuur toch maakte zich medeplich tig door onder zijn laatste strooibiljet, on derteekend door de heeren M. F. Kooyman als voorzitter, M. J. Viertelhausen als vice- voorzitter, J. Ph. van der Ros en J. Roden berg, als leden, en Th. J. van Midde, als secretaris, in vette letter dit af te drukken «P.S. Zoo even ontvangen wij een circulaire, waarin het Hoofdbestuur van den Christelijk-Historischen Kiezersbond aanraadt den Heer D. De KLERK te steunen. Zij dus beschouwen de Liberalen niet als «godloochenaars", maar beseffen hoogstwaarschijnlijk het gevaar, dat het Land en de Nederduitsch-Hervormde Kerk bedreigt van de zijde van het Monsterverbond «Rome" en «Dordt". Het Bestuur voornoemd. De zaak is dan ook zoo boven alle be schrijving ergerlijk, dat de »N. R. Ct.," die de zaak afkeurt, zich schaamt, om te zeggen wat er eigenlijk gebeurd is, het feit zelf verzwijgt, en afleiding zoekt in blik semafleiders. Doch gelijk gezegd, men zal er meer van hooren. Particuliere correspondentie,) VII. Vertelde ik U in ons vorig schrijven, hoe het er op een boerderij uitziet, nu zullen wij den weg eens op rijden en het land in oogenschouw nemen. Zie hier zijn wij aan een kruispunt. Een wegwijzer staat er niet. Ge kunt zelf wel uitrekenen waar ge zijt en zoo dit te moeilijk is, rijd dan maar even eene boerderij op, waar u alle inlichtingen worden verstrekt. Maar we behoeven dit laatste niet eens te doen; dichterbij kunnen we geholpen worden. Daar achter dat groepje boomen schemert het wit van een klein huis; dat is een „schoolhuis" of een plattelandsschool. We mogen gerust aankloppen en binnen treden. De vriendelijke onderwijzor heet u hartelijk welkom, stelt u aan de kinde ren voor en antwoordt op alle vragen, die ge hem stellen wilt. Een 8tal kinde ren vullen bij lange na niet het zeer ruime lokaal, waar het licht van 2 zijden vrij kan instroomen. Laten we even de lessen bijwonen, De les is geopend met het zingen van een lied uit „Uncle Sam's Songs" en het uitspreken van het gebed des Heeren. Niet alle onderwijzers openen met gebed. De onderwijzer hier voor ons doet het wel. Het is hem nog niet ver boden, zegt hij. Hij vertelt ook wel uit den Bijbel, maar alleen dan als de Kath. kinderen niet aanwezig zijn. Tusschen leerlingen en onderwijzer bestaat eene bij zondere vertrouwelijkheid. Als het half 11 is, en de kinderen verlaten met den onderwijzer een kwartier de school om de vrije lucht even te genieten, dan mengen zij zich zelfs in ons gesprek en verbete ren de inlichtingen, die de onderwijzer ons op onze vragen geeft. Het valt in 't oog, dat onze onderwijzer wel een front met boord draagt, doch dat de das ontbreekt. Zijt ge zoo onbeschei den te vragen, of hij zijn das verloren heeft, dan zal hij u antwoorden: „Neen, die draag ik 'nooit, daar ben ik tegen ik ben Vrij-Methodist". Als we van hem af scheid nemen, zegt hij„Hebt ge dezen kelder wel opgemerkt?" En hij vertelt ons, dat die nooit gebruikt wordt, dan in tijd van nood. Als een cycloon (een ge vaarlijke storm, die alles vernielt, wat in zijnen weg staat), over het land strijkt, vluchten zij er in om huns levens wil. Eemge jaren geleden was ditzelfde school huis weggeslagen, terwijl op geringen af stand onderwijzers en kinderen den dood gevonden hadden. Om 9 uur gaat de school open en ze wordt gesloten om 4 uur. Al dien tijd zijn de leerlingen voor rekening van den onderwijzer, die met hen eet, met hen speelt dikwerf en na tuurlijk hen onderwijst. De leertijd duurt slechts 9 maanden van het jaar. Gedurende Juni, Juli en Augustus is er vacantie, dat zijn de lieete maanden. Doch in de vacantie worden er geen sala rissen uitbetaald. Gelukkig voor de onder- wijzers, dat in hun werktijd hunne bezol diging zoodanig is, dat ze voor den vacan- tietijd niet bezorgd behoeven te zijn. Ze worden niet voor hun geheele leven of voor onbepaalden tijd aangesteld; neen, slechts voor 9 mnlr n. 1. van September tot Juni. Zijn de ouders over het werk van den onderwijzer tevreden, en wil hij blijven, dan wordt hij weer ingehuurd; zoo niet, dan is hij den 1 en Juni verplicht naar een andere school om te zien. Wie der onderwijzers steikis en gedurende de vacantie maanden wat wil verdienen, gaat zich bij een boer verhuren om hem bij het oogsten behulpzaam te zijn a f75 per mnd. of meer. In zulk eene plattelandsschool is slechts 1 onderwijzer of onderwijzeres, die de volle verantwoordelijkheid draagt. De be zoldiging bedraagt 35 dollar per mnd. Gewoonlijk bekleeden onderwijzeressen eene dergelijke betrekking; willen zij meer verdienen, dan zien zij uit naar eene plaats aan eene stadsschool. Doch ook daar wor den ze slechts voor 9 mnd. aangesteld. Amerikanen zijn practische menschen. In alles komt dit uit. Ook op schoolgebied. De schoolgebouwen zijn niet weelderig in gericht ze bevatten slechts het strikt noodige; liever een gebouw meer, dan be hoeven de kinderen ook niet- zoo ver te loopen. Over 't geheele land vindt men op 40 minuten afstands van elkander een school. Maar we hebben reeds te lang vertoefd bij het schoolhuis; slaan we onzen blik rondom ons, dan zien wij overal groepen boomen verspreid. Daar treft ge boerderijen aan. Welk een verschil met den Zeeuwschen bodemYlak land is hier niet, 't is „rol lend", op en neer. Slooten scheiden het land niet van elkander; het zou te veel tijd en geld kosten, om die te graven. Drie, soms vier prikkeldraden boven el kander vormen eene voldoende heining rondom het weiland; het bouwland ligt gewoonlijk open. Het eerste, waarover ge u verwondert, is de netheid, waarmee de landerijen worden bewerkt. Hadt ge verwacht slordig land te vinden, na wat gezien is hier en daar op het erf, dan vergist ge u; met zorg zijn de akkers geploegd, geëgd, bezaaid of beplant. De netste boer in Nederland zou het niet verbeteren, 't Is ook geen wonder. De boste machines staan den boer ten dienste. En deze weet ze te gebruiken. Daar zit zijn kracht in. Geld ontziet hij er niet voor. Ontbreekt dit, wel, bet dan maar gewaagd op den te verwachten oogst of een machine geleend of gehuurd. Maar het land moet goed en vlug bewerktVer moeit het hem steeds te loopen achter ploeg of zaaimachine, dan gaat lip er op zitten een zetel ontbreekt niet. Ja, een boer te paard of in een licht rijtuigje achter de eggen wordt weieens gezien. Daar is juist een boer bezig met corn- planten. Hij gebruikt daarvoor eene ma chine met 2 paarden bespannen, en plant 2 rijen tegelijk. Op gelijke afstanden laat hij 2 Èt 3 korrels vallon. Dit vereiseht veel zorg. Er moet goed recht gereden wor den en als eenmaal de plantjes boven ko men, moet men in alle richtingen rijen kunnen zien. Dit is noodig om later het corn te ploegen ten einde het onkruid te verwijderen. In verschillende richtingen wordt er met een cornploeg 3 maal door gereden. Het onkruid verdwijnt en tevens brengt men hierdoor meet aarde tegen de plant, 'tls verbazingwekkend, zooals corn bij gunstig weer groeien kan. In 4 dagen ontkiemt het en is het boven den grond zichtbaar. Nog een paar dagen gewacht en het ploegen begint reeds. De tarwe, de gerst, de haver, ze beloven veelde gerst staat reeds in de pijpen de aar komt te voorschijn. Ze zal te zwaar worden, indien er veel regen komt. Waar moet de boer nu al dat graan bergen Zijn de schuren wel groot genoeg? Dat gaat hier heel anders dan in Nederland. Van al dat graan komt bijna niets in de schuur. Het wordt op het land met een stoommachine gedorscht en het graan dadelijk van den akker naar den trein ge bracht. De boer ontvangt onmiddellijk geld. Bij eene dergelijke gelegenheid wor den veel handen vereiseht. Daarom helpen de boeren elkander ook bij 't dorschen. Een boer vertelde mij, dat hij met 11 man verleden jaar op 1 dag 800 bushels tarwe, 475 bushels gerst en 525 bushels haver dorschte, (1 bushel is Va mud). Het corn wordt niet van den akker verkocht. Men brengt de geplukte aren naar huis, waar zij voornamelijk tot voedsel dienen voor paarden, vee, varkens en kippen. Het is een der voornaamste landbouwproducten hier. Maar hoe groot zijn nu de boerderijen? Eene sectie van 640 acres of 256 Hectare, aan 4 zijden ingesloten door een mijlweg, is in deelen verdeeld. Ge treft er farms in aan van 80, 160, 240 tot 320, en meer acres. Men spreekt bij voorbeeld van ]ls, '14> Vs. '12 sectie. Zeer veel handen heeft de boer op een farm niet noodig. Hij gebruikt liever ma chines. Een boer van 160 acres kan met tijdelijke hulp in den oogst zijn farm alleen goed beheeren, vooral als er nog al wat weiland bij hoort. Kan de boerin of eene dochter melken, dan verlicht dat zijn taak aanmerkelijk. Op een boerderij van 160 acres vindt ge dan ook zelden een knecht, of de boer moet zelf niet graag werken of zich tevens in 't bijzonder toeleggen op de melkerij. Op grootere farms moeten een of meer knechts aanwezig zijn, indien de boer geen groote zoons heeft, die hem be hulpzaam zijn. Alle boeren in Sioux County zijn geen eigenbeërfden. Er zijn hier ook huurboeren. Voor 1 acre wordt 24 A 3 dollar betaald naar de ligging van het land. Bij een gewonen oogst rekent men 10 11 dollar van 1 acre te maken. Het is wel eens 16 geweest, maar dat zijn uit zonderingen. Tien jaar geleden kon men hier het land koopen voor 35, 37,5 en 40 dollar per acre. Thans besteedt men voor hetzelfde land 55, 60 en meer dollars. Wie dus land gekocht heeft indertijd, ziet nu zijn kapitaal bijna verdubbeld. De werkloonen zijn zeer hoog in geheel Iowa of liever in geheel Amerika. Er komen handen te kort. Een knecht, die het boerenwerk verstaat, verdient 200 dollar en meer. Eene meid 100 dollar. En denk nu niet, dat ze het kwaad hebben. Ze worden als leden van het gezin beschouwd, en genieten als zoodanig alle rechten. Ver scheidene zoons van gegoede boeren, voor wie vader geen werk heeft, gaan zich als knecht verhuren. Ik heb hier wel hooren zeggen: «De knecht is baas en de boer is knecht." Geen zeldzaamheid als de knecht des Zondags zijn eigen paard inspant en voor den boer uit naar de kerk rijdt. Een jonge man, zonder geld uit Nederland over gekomen, koopt dikwerf reeds het 2de jaar paard en rijtuig. Het paard stalt hij bij den boer en laat daarvoor het paard meewerken. Een goed werkpaard kost 80 tl 90 dollar, terwijl voor een baggy (licht vierwielig rijtuig) 70 dollar betaald wordt. Voor een lossen arbeider is het minder goed. In de wintermaanden en in den slappen tijd kan hij geen werk vinden en dus niets verdienen. In den oogsttijd kan hij wel bij 5 a 6 boeren tegelijk terecht, doch dit is maar tijdelijk en levert niet voldoende op voor het geheele jaar. Wie als losse arbeider hier leeft en geen andere inkomsten heeft, is in niet te beste conditie. Arme menschen heb ik hier in Sioux Country niet gezien; evenmin arbei dershuizen in de nabijheid van boerenwo ningen. Ze zijn er eenvoudig niet. Wie als knecht zuinig leeft kan na 5 jarigen arbeid zelf farmer worden. Hij heeft ongeveer 800 dollars bespaardhiervoor schaft hij zich 't allernoodigste aan acontant; hij huurt een farm h 2l/2 dollar per acre of bebouwt het land tegen 2/3 van den oogst voor hem zelf en V3 voor den eigenaar; koopt machines op den te verwachten oogst en zoo begint hij zijn farmersleven. Wordt hij de eerste jaren met een rijken oogst gezegend, vallen de prijzen wat mee en sterft zijn vee niet, dan is hij erbovenop Het is licht te begrijpen dat zoo iemand de eerste jaren niet zeggen kan, dat hij een onbezorgd leven heeft. Toch is het aan menigeen op deze wijze onder den zegen des Heeren gelukt later een farm te koopen en dezen eindelijk vrij van schuld te krijgen. Toen waren de prijzen van het land echter heel wat lager dan thans. Iemand zonder eenige middelen kan nu zonder geleend kapitaal geen eigenaar meer worden. Ik sprak deze week met een farmer, die vóór 14 jaar nog in 't Goesche land woonde en toen niet wist, hoe hij aan zijne ver plichtingen moest voldoen en die thans eigenaar is van Vo sectie, terwijl hij meer dan sectie huurt. Zijne paarden worden als de beste in den omtrek geroemd en hij is in staat zijne zoons op een farm te zetten. Die man kwam in Amerika op de plaats zijner bestemming met slechts weinige centen als eenige bezitting. Hij had het voorrecht een paar flinke handen te hebben, terwijl spoedig eenige zoons hem in den arbeid konden steunen. Voor zulke personen, vooral als zeeenig kapitaal hebben, is hier gelegenheid te over om vooruit te komen. Maar er moet hard gewerkt worden. En toch bij alle drukte hebben de menschen tijd en lust om uit te gaan. Des avonds, vooral des winters, hebben de boeren «Company" of ze gaan «op Company". Het huis wordt eenvoudig gesloten en vader en moeder, vergezeld van al hun kroost, nemen plaats in de buggy, zonder welke geen boer leven kan, om kennissen te bezoeken. Voor Gods Koninkrijk heeft zoowel de echte Amerikaan, als de boer van Holl. afkomst veel over. Fraaie kerken met vrij goed bezoldigde predikanten in iedere stad. Bij iedere kerk staan stallen, waar kerk gangers, die met rijtuigen kerkwaarts komen, hunne paarden zetten. Ook de predikant heeft een stal met paard en rijtuig. Da gelijks maakt hij van de laatste gebruik om de leden zijner gemeente te kunnen be zoeken. De tijd ontbreekt me om meer te schrijven. Van wat ik hier zag, en hoorde, nam ik goede nota. Ik schreef er vlug wat van op en bood het den lezers van de Zeeuw. Voor de wijze, waarop ik het deed, roep ik uwe clementie in; ik schreef op reis. J. d. H. (Voor deze zeer degelijke, aangename lectuur zij den schrijver hartelijke dank geboden. Red.) Na onderzoek der geloofsbrieven en rap port bij monde van de heeren Van Deinse en De Jonge leggen de herkozeD en nieuw gekozen leden de eeden af, met uitzonde ring van den heer Hocke Hoogenboom die met de heeren De Smidt en Hennequin afwezig is. Na mededeeling van ingekomen Konink lijke besluiten en andere stukken wordt besloten Gedeputeerde Staten diligent te verklaren ten aanzien van adressen der gemeenteraden van Veere en Philippine in zake gevraagd subsidieen aan te hou den de adressen om subsidie voor een aan te leggen stoomtram BorsselenGoes Wolphaartsdijk, totdat de aanvrage om subsidie zal zijn ingekomen en het adres van C. van der Bent te Middelburg om een renteloos voorschot en subsidie voor een paardentram van Hansweert naar Vlake, totdat de stoomtram van Hulst naar Wal- zoorden zal zijn tot stand gekomen. Vervolgens komt aan de orde: nadere voorstellen omtrent wijziging van het reg lement op de wegen en voetpaden en om trent het verleenen van subsidie voor den aanleg en de exploitatie van een stoomtram op Walcheren, plan Lantsheer c.s., met verschillende adressen tegen dat plan. De heer De Veer zag met verbazing dit nader voorstel op de agenda figureeren, zonder er iets op te vinden van het plan den Bouwmeester c. s. Hij doet daarom het voorstel dit plan eerst te behandelen, dat vroeger alleen ter zijde werd gelegd, ten einde gevolg te geven aan een voorstel van den heer Van Deinse om eerst te be proeven de twee tram-comité'a tot één te brengen. De heer Lucasse merkt op dat het plan Den Bouwmeester c. s. reeds in de afdee- lingen is onderzocht en dus kwalijk wéér op de agenda kon gebracht worden. De heer De Veer is echter van meening dat juist dit plan het eerst aan de orde moet komen en aan stemming moet worden onderworpen, vooral omdat het hier geldt de vraag of Serooskerke al dan niet een tram zal erlangen. De heer Van Deinse is van meening, nu geene overeenstemming is verkregen tus schen de twee tramcomité's, het voorstel van Ged. St. wel raison d'etre heeft, te meer nu het plan Den Bouwmeester c. s. door de verschillende adressen die bij het nader voorstel zijn gevoegd, van zelf te berde zal komen. De Voorzitter merkt den heer De Veer op, dat later, bij het behandelen der zaak, altijd nog kan beslist worden aan welke aanvrage om subsidie de prioriteit van stemming zal worden verleend, waarop de heer De Veer zijn voorstel intrekt en de nadere voorstellen, zooals ze liggen, naar de afdeelingen worden verzonden. Verschillende andere voorstellen, welke allen, conform het voorstel des Voorzitters, naar de afdeelingen worden verzonden. Goes. De Burgemeester der gemeente Goes brengt ter kennis aan de ingezetenen, dat gekozen zijn tot leden van den gemeente raad de heeren L. Duvekot Cz., A. E.Janssen, J. F. van der Leeuw, W. Temperman en Mr.J. de Witt Hamer JGz. Het gemeente bestuur van Goes brengt ter openbare kennis dat is ontvangen het proces-verbaal van de zitting van het stem bureau tot het vaststellen van den uitslag der stemming voor vijf leden van den gemeente raad in de gemeente Goes. Afschrift daarvan is aangeplakt en op de secretarie voor een ieder ter lezing nederlegd.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1901 | | pagina 1