r
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 119.1901,
Zaterdag 18 Mei.
15e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bü tit miner bekoort een ipeisel.
Openbare Yerkoopingen.
verkoopen:
Een BOOMGAARD
en aandeel Wegeling,
P. RIEMENS, Mandenmaker.
elburg.
'ster-Öcljelüc,
.'a«
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Tweeërlei
Marktberichten.
Engeland en Transvaal.
Predikbeurten Ger. Kerk.
Openbare Verkooping.
De Deurwaarder HOLLMANN te
Goes zal op
Zaterdag" 25 Mei 1901,
des middags om 12 uur, aan het woon
huis en ten verzoeke van W. Holle
man te 's-Heer Arendskerke (Ouden
Kraaijert),
Kabinet, eikenh. Tafels,
eikenh. antieke Kast
Tafels, Stoelen, Klokken,
Lampen, Kachels, Krui
wagen, Kleer- en Meel-
kisten, Spekstander, Hondenhok,
Varkenshok met Mestput, partijtje
Pannen, Mest, Afbraak en Brand
hout,
benevens
vlugge Hit met Tuig, Kar op vee-
ren (zoo goed als nieuw), 2 Geiten,
2 Lammers, 10 Kippen en 1 Haan,
Konijnen met Hokken, enz.
Breeder bij notitiën, verkrijgbaar ten
kantore van genoemden Notaris.
De Notaris DE RONDE BRESSER
zal op
DINSDAG 21 MEI 1901,
des namiddags 21/t uren, te Goes, in
het koffiehuis „De Prins van Oranje",
ten verzoeke van Mevrouw de Wed.
Sterk en de Erven Mevrouw de Wed.
van Asperen Yervenne, in het openbaar
verkoopen:
gelegen te Schore, achter het dorp,
groot 89 A. 98 c.A.
In pacht bij JOHs. WONDERGEM te
Schore tot 25 November 1901 voor
f 80,— den hoop.
Öndergeteekende maakt zijn geachte
Stad- en Landgenooten bekend,
dat hij zich alhier heeft gevestigd
als MANDENMAKER en op Zaterdag
18 Mei zijn winkel opent in
Manden, Borstelwerk
en gegalvaniseerde ijzeren
Wilgen, enz.
Korte Noordstraat E no. 4.
MIDDELBURG.
OBBOOTDIENST
e, Hulst—Via ko
OTDIENST.
naar Vlake vm. 6,
lorden onmiddellijk na
irrespondeerende trein
5,20.
TDIENST.
Walsoorden vm. 7,30
middellijk na aankomst
n. 9,—, en 11,30 n.m.
laven-Steenbergen.
7,35 10,23 2,7 3,53 7,35
8,16 11,4 2,48 4,34 8,16
0,16 11,9 2,53 4,398,20
0,53 11,52 3,36 5,229.3
0,56 11,56 3,40 5,269,7
boot.
6,— 10,— 4,35
6,58 12,6 5,36
n] 8,43 1,51 7,21
10,25 3,35 9,5
9,15 12,1 4,10 MO 9,15
9,2012,6 4,15 5,459,20
.,559,5012,45 4,456,15
7,20 12,13 6,—
7,43 12,34 2,356,23
8,212,48 2,54 6,42
8,13 12,55 3,5 6,35
8,30 1,10 3,22 7,10
mdaal 9,25 1,20 7,30
ip-Zoom 9,30 2,10 7,18
endaal 9,10 4,7,10
m op Z 9,20 4,9 6,40
9,30 1,40 4.10 8,15
9,58 2,8 4,48 8,43
10,18 2,28 4,50 9,3
10,40 5,10 9,25
boot.
10,— 12,50 4,35 6,20
7,20 10,50 5,15 9,35
0,55 1,20 5,20 6,55 9,40
10,45 3,35 9,5
7,35 1,40 6,15
n) 9,18 3,30 7,58
11,3 5,15 9,40
12,45 6,15
1,13 1,35 5,30 7,34 9,50
1,16 1,38 5,33 7,37 9,53
,11 11,59 2,216,16 8,20
[10,36
2,4 2,26 6,21 8,25 10,52
I 12,46 3,8 7,2 9,7 11,23
uit Zierikzee; 9,25 uit
;enbergen; en 2,33 uit
alleen Donderdags.
3 Spoortijd.
5a) nm. 3,30 6,204)
10a) nm. 3,55 6,50
5 nm. I,55a7 4,45
5 2,15a) 5,5
,5a 3,30 6,204y)
5a) 3,50 6,40
ar Breskens ten hoogste
minuten.
Lgen naar Borsselen en
egd.
1-30
1-4°
.46
,■05
5.12
;.i8
;.24
1-33
5.40
i-S3
5-03
>.n
>.20
>.50
5.24
1-5
5.30
7.38
5.30
7-58
M
6.45
V-
rt O
03
P ij
W) O
o
$7-5°
7-13
7.22
7.41
8.16
8.30
9-
9-43
"•3
10.28
n-39
9-45
10.38
11.2
510.16
ij. 16
a7-35
7.46
7i3
8.8
8.17
8.25
8.32
8.37
8.47
8.54
9-7
9.20
0.29
9.40
10.26
11.26
ii.18
v,i-4S
[g] Over Rotterdam,
nkelijk tegen bijbetaling
:rt reizigers naar Noord-
we).
5.49
5.38
'■5°
8.32
3.48
J-5
10.40
2.6
10.28
1.25
11.40
3.10
12.22
3 5°
12.38
4.6
12.55
4.22
6 16
6-3
7.25
8.5
8.22
8.38
blken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
In den grond zijn er op het gebied der
staatkunde slechts twee richtingenn. 1.
de liberale en de anti-liberale partij. Hoe
langer hoe meer toch trekken de verschil
lende strijdleuzen zich saam tot deze ééne
Voor of tegen den levenden God.
Tot de anti-liberalen behooren de anti
revolutionairen en de Roomschen. De
liberalen, die zich geen partij naast of
tegenover zich denken kunnen, ontzeggen
aan deze beiden het recht, zich als poli
tieke partijen te doen gelden. Zij noemen
hen eenvoudig clericalen. De anti-revolu
tionairen echter verdienen dien naam geens
zins. De tegenstanders gebruiken hem als
een schrikbeeld, waarmede zij allerwegen
rondloopen, om het volk vrees voor onze
beginselen in te boezemen. Maar wie de
antirevolutionaire partij van clericalisme
beschuldigt, weet niet wat hij doet. Deze
toch heeft de volstrekte souvereiniteit
Gods als grondbeginsel in haar vaandel
geschreven, en kan daarom niet clericaal
zijn. Zij gaat uit van de vrijmachtige
verkiezing Gods. Hieruit vloeit haar de
mocratisch beginsel voort, 't welk den
fleren burgergeest opwekt; maar het cle
ricalisme breekt alle veerkracht, bluscht
de geestdrift en knakt den moed.
Clericalisme is ons een ondragelijke
tyrannie. Wie nu de anti revolutionairen
clericalen noemt, is öf zeer onkundig èf
hoogst oneerlijk. Want het clericalisme
is een onzer gezworen vijanden. Reeds uit
het eerste artikel van ons Program blijkt
dat duidelijk, 't welk betuigt, dat de anti
revolutionaire partij den grondtoon van
ons volkskarakter vertegenwoordigt, „gelijk
dit, door Oranje geleid, onder invloed
der Hervorming, omstreeks 1572, zijn
stempel ontving."
Den naam anti-liberaal aanvaarden wij
dus. Tegen de liberalen toch richten wij
in het bijzonder ons schot. Zij zijn om
hunne beginselen de tegenstanders, die
wij rusteloos bestrijden. Maar den naam
clericalen wijzen wij met verontwaardi
ging af.
Meen echter niet, dat wij anti-liberaal
zouden zijn zonder meer. Wij hebben een
grint nog nitJt. vast zn, uaarna wordt hij
ijzerhard. De kosten van aanleg worden
bestreden uit de polderkassen en de hoogere
lasten die de boer daarvoor per gemet moet
betalen, getroost hij zich gaarne omdat in
het slijten van tuig, vervoermiddelen en
paarden later veel uitgewonnen wordt.
Wij vestigen de aandacht op de an
nonce in dit nummer omtrent Molenaars
Kindermeel. Wij zagen vele attesten die
van proefondervindelijke deugdelijkheid ge
wagen, zoodat ook onder ons een proefne
ming alleszins aanbevelenswaardig schijnt.
Men heeft zich verbaasd dat wij geen
melding gemaakt hebben van 't gebeurde
met den korporaal K. te Middelburg, ge
lijk andere bladen.
Wij merken op dat wij slechts bij zeer
hooge uitzondering ooit melding maken
van zelfmoordenook van de bografenis
maakten wij geen melding. Door toespraak
en krans een zelfmoordenaar verheerlijken,
achten wij bedenkelijk en misdadig, on
verschillig of 't een korporaal of een pro
fessor geldt.
Goes. Op Donderdag 23 Mei a. s. zal
de Zeereerw. Pater A. v. Hecke, Priester
aalmoezenier in het Z. Afr. Boerenleger
een Transvaallezing houden. Zijn eerw. trad
den 19 April 1.1. voor de mil. vereeniging
te Breda op, omtrent deze lezing schreef
de Maasbode o. m.: »De lezing had dit
voor dat zij aanspraak mocht maken actueel
.zfln, daar de Zeereerw. Pater v. Hecke,
Priester-aalmoezenier in het Boerenleger
de voordracht hield. Pater v. Hecke, een
Vlaming van geboorte, sprak in Vlaamsch
dialect, hetgeen reeds de aandacht trok.
In levendige kleuren schetste spreker het
goeden en geliefden klank. Hij bevat een
duidelijk protest tegen den grondtoon de
zer eeuw, tegen den geest van onzen tijd,
die een geest is van ongeloof en revo
lutie. Met dien naam belijden wij, dat
Gods Woord het hoogste Wetboek is voor
staat en maatschappij, en dat de geschie
denis niets anders is dan de stipte vol
voering van den eeuwigen Raad Gods. 1
Terecht is daarom door Dr. Bavinck op
onzen Zeeuwschen partijdag gezegd: Wij
willen christelijk-historisch blijven. Niet
naar de nieuwe uitlegging, te Utrecht
gegeven, waarbij noch het christelijke,
noch het historische tot zijn recht komt
maar in den zin als ons door den edelen
Groen is geleerd„Christus erkennen als
alle macht in hemel en op aarde bezit
tende, en in de historie de leiding Gods
met de volken, bovenal van ons volk
nagaand".
Tweeërlei naam dragen wij dus: de
christelijk-historisehe en de anti-revolutio
naire partij. Deze twee hebben bijna
gelijke beteekenis. Het zijn twee schelpen,
die te zamen den parel omsluiten.
„Christelijk-historisch" zegt u, dat wij
zijn de oude partij des geloofs. „Anti
revolutionair" wijst den vorm aan, waarin
onze partij nu optreedt, n. 1. als heldhaftig
kampioen tegen den revolutiegeest dezer
eeuw.
Het heeft dus volstrekt geen zin, als
iemand voorgeeft wèl christelijk-historisch
te willen heeten, maar niet anti-revolutio
nair.
Ofschoon van gelijke beteekenis, is er
tusschen deze uitdrukkingen toch wel
eenig onderscheid.
Er ligt meer inhoud in een naam,
die stellig ons streven uitdrukt, dan in
een term, die aanduidt, wien gij bestrijdt.
In zooverre zegt „christelijk-historisch"
meer dan „anti-revolutionair". Zoo het
ooit gelukken mocht de revolutie ten on
der te brengen, zou, als de naam „anti
revolutionair" wegviel, de naam christe
lijk-historisch van onverminderde kracht
blijven.
Niettegenstaande de uitdrukking „chris
telijk-historisch" meer inhoud bevat, is
door Groen van Prinsterer toch aan den
naam „anti-revolutionair" de voorkeur
gegeven. Hij heeft dien dan ook het meest
voort toen een hunner, 12 jaar oud, er
onder geraakte. Een der wielen ging hem
over het hoofd. De knaap was terstond
dood. Te Aalst reed een jeugdig fietser
te water, terwijl hij uitweek voor een rij
tuig. Schoon spoedig geholpen, bleek hij
reeds verdronken.
Bij een kruitontploffing te Kalgan
(China) zijn zeven Duitsche cavalleristen
gedood en vijf gewond.
Dinsdag 21 Mei.
Goes, half 3 in de Prins door not. de
Ronde Bresser voor erven mevrouw v. As-
peren-Vervenne een boomgaard en aandeel
wegeling in Schore.
Goes, half 1 in de prins door deurw.
Hollmann 20 dames en heeren fietsen.
Middelburg, door not. Wisboom Verstegen
10 uur B 117 galanterie-en luxe artikelen
van firma A. C. Greep. Te zien 20 Mei
1012 en 14 uur Inl. de Groot Hondius.
Vlissingen, door not. Bosch 8 uur, lo.
een huis en tuin Kerkhofvoetpad groot 195
cA. 2o. een huis en plaats Kaaskaaistraat
62 cA. 3o. id. er naast 71 cA. 4o. id. er
naast 72 oA. Te zien 20 en 21 Mei 9—12
en 24 uur.
Donderdag 23 Mei.
Ellewoutsdijk, gemeente herberg half 11
door not. de Ronde Bresser voor erven
mejuffr. Prumers een huisentuin 32 A81cA.
in 4 perc. en in masse. En inboedel o. a.
kabinet, chiffonnière, bureau, kachels, ledi
kant, bedden met toebehooren, koper- tin
glas- en aardewerk, goud, zilver, oud por
selein.
Middelburg, 2 uur in de Vergenoeging
over de bijzondere schooi zeer bevoordeelt,
en hare onderwijzers in beteren doen
brengt, terwijl de bijzondere onderwijzer
er financieel niets op verbetert, mag door
de „gelukkigen" wel worden toegejuicht.
Wij vinden 't jammer dat enkele ver
hoogingen buiten de wet om, nog met
behulp van twee anti-revolutionaire leden
dr. Kuyper en v. d. Velde tot stand
kwamen, terwijl een billijke verbetering
door de heeren Kuyper, Lohman, Mackay,
de Visser en v. Alphen voorgesteld, niet
kon worden verkregen.
De strijd tusschen openbaar en bijzon
der onderwijs is door dit ontwerp niet
geëindigd.
De openbare onderwijzers hebben nu 't
volgende verkregen.
Het minimum van een onderwijzer is
van f 400 op f 500, en dat van een hoofd
van f700 op f750 gebracht. De gemeen
ten zorgen voor verplichte verhoogingen
der jaarwedde, en wel 4 vijfjaarlijksche
verhoogingen van 50 gld. terwijl de on
derwijzers met hoofdacte f100 of zoo ze
23 jaar waren f200 daarboven ontvangen.
Na 20 dienstjaren zullen de hoofden dus
minstens f950, de onderwijzers minstens
f700 en de onderwijzers met hoofdacte
minstens f900 ontvangen.
De onderwijzers krijgen 60 cent per uur
voor lierhalingsonderwijs betaald, en de
hoofden f150 minstens schadeloosstelling
voor huishuur, terwijl aan een onderwij
zer die op minstens 28 jarigen leeftijd
huwt, jaarlijks 50 gld. extra zal worden
uitgekeerd.
Het cijfer der verhooging van de Rijks
subsidie wordt, door aanneming der sub
sidiewet, thans aldus:
Wordt:
Leerlingen, Thans. Subsidie Sclioolhuur. Meer.
40 f 250 f 360 +40 f 150
41—90 400 620 65,50 285,50
91—144 700 880 117,50 297,50
145—199 900 1140 172 412
200—254 1300 1600 227 527
255—3°9 I5°° i860 4- 282 642
310—364 1800 2220 337 757
365—419 2000 2480 392 872
ao4o
Middelburg.
B r i e v en.
Marinusse, Grijpskerke; G. J. van Leene,
HarlingenP. Adriaanse, J. P. Arense,
A. Augustijn, A. van Baarle, C. J. Bekkers,
W. den Boer, W. J. Bouwens, J. de Bruin,
J. de Bruin, J. K. de Bruijn, S. deRruijn,
M. D. ten Broeke, W. G. van Daalen, A.
van Dalfsen, G. Damman, W. den Dekker,
G. J. Geldof, J. Gideonse, J. M. van Gij zen,
J. Gulinck, L. Hans, C. A. Hertogh, J.
Heuseveld, P. Hoogeboom, J. C. Holst, A.
Jongepier, W. van Keulen, J. M. C. de
Koster, D. de Leeuw, J. Leijdekkers, H.
A. Lieuwens. P. J. van Loij, 1.1. de Louw,
A. Mathijsse, I. Mathijsse, G. Melse, J.
A. Meskeerus, H. J. Mink, J. H. van
Muwster, L. de Rijke, K. Rip, R. P. Roo-
denburg, C. 0. Schoe, J. Specht, C. Tange,
A. Tilroe, L. Yerhage, C. Wielemaker, P.
J. Zeijerveld. Allen verzonden over Mid
delburg. Mejuffr. B. Happe, Rotterdam;
P. Willeboer, Rotterdam; Wed. Jongepier,
Vlissingen.
Briefkaart.
P. Willeboer, Rotterdam.
BRIEFWISSELING.
De ingezonden stukken, schoon gezet,
moesten wegens plaatsgebrek wachten.
(Red.)
Tot onzen spijt moesten eenige be
richten en verslag vergadering Rundvee
stamboek blijven liggen. Red.
VLISSINGEN, 17 Mei 1901.
Boter f 0,90 a f 0,95 per kilo
Eieren f 3,20 a f 3,40 per 104 stuks.
we ook als burgers onder ons volk enten
beste van ons vaderland optreden.
We wisten uit de historie, welke begin
selen ons volk eens krachtig en groot hadden
gemaakt. We voelden de drijfkracht dier
beginselen nog in ons eigen levensbloed
prikkelen.
En daarom hebben we ons opgemaakt
om, mocht het zijn, met Gods hulpe, die
zelfde Calvinistische beginselen weer aan
te dringen bij onze medeburgers.
Niet als een afgesloten groep, niet als
een coterie, noch als een kaste die zichzelf
zocht te zegenen, zijn we opgekomen, maar
als burgers, die onder hun medeburgers
met hen, het beste voor het vaderland
bedoelden.
En deswege alleen hebben we, zonder
bitterheid, onze teekenen tegenover hun
teekenen gesteld, omdat we overtuigd waren
dat de nationale kracht door de heerschappij
van hun beginselen schade leed, en alleen
door de ons heilige beginselen weer kon
worden gesterkt.
Zoo hebben onze vaderen het verstaan.
Zoo heeft Groen van Prinsterer het ons
opnieuw geleeraard. Zoo heeft de anti
revolutionaire partij het steeds begrepen.
En zao alleen, ik weet het, is het ook U
gesproken uit het hart.
TJit de rede van Dr. Küïper.
Behelpen wij ons weer met wat losse
berichten.
In het rapport over het verbranden der
boerderijen in de Zuidafrikaansche Repu
bliek en den Vrijstaat worden met name
genoemd de hoeven van Christiaan de Wet,
commandant Erasmus, veldcornet Marais,
commandant Trutter en veldkornet Van
Tonder.
Een afdeeling van de Schotsche wielrij
ders vrijwilligers, bestaande uit vijf offi
cieren en 115 man, hebben zich na een
oefening van zes weken te Berwick, gis
teren te Southampton ingescheept voor
Zuid-Afrika.
De Engelsche regeering moet de zeker
heid erlangd hebben, dat de Boeren ver
sterkingen krijgen, strijders zoowel als wa
penen en ammunitie, over de noordgrens
-IE1 1-1
Voorm. half 10 uur: Ds. R. J.v. d. Veen.
Bediening ,v.h. H. Av.
Nam. 2 uur: Idem.
Nabetrachting.
Avond 6 uur: Lezing.
veld te verkiezen, als men toch moet ster
ven. Maar bij ons leeft altijd nog het
gevoel dat wij moeten leven om ten slotte
toch nog te overwinnen, zij het ook na
jarenlangen strijd en ontberingen van de
allerergste soort, want bet ergste ligt nog
voor ons, daarvan zijn wij allen zeker."
Mevrouw Wasclewicz, die nog altijd te
Londen toeft in 't belang der Boeren,
klaagt van daar in Het Handelsblad over
het taaie imperialisme en 't kranke rechts
gevoel der Engelschen. Maar zij voegt er
aan toe
Toch komt er eene kentering in de ge
voelens, maar deze is nog zoo zwak, de
minderheid blijft nog zoo klein. Velen
zijn de hoofd-officieren die terugkeeren en
niet willen naar Afrika teruggaan, niet
omdat zij, zooals in Hollandsche bladen
zoo vaak staat, door de Boeren gevangen
genomen en op parool losgelaten zijn, maar
omdat ze den oorlog schandelijk vinden.
Ze zijn echter te loyaal en te goed soldaat
meestal om tegen hun Regeering te willen
spreken. Ik ken een generaal, die niet
wil gaan, maar zelfs aan zijn lievelings
zuster, een moedige Pro-Boer, de reden
niet te kennen wil geven. Indien deze man
die door zijne voorafgaande looopbaan er
als 'tware voor geknipt was, naar Afrika
ware gezonden om met President Kruger
te onderhandelen, zoo ware ongetwijfeld
alles in der minne geschikt. Op het War
Office zelf zijn mannen die den oorlog
„abominable, unrighteous" noemen.
Men is het er over eens dat de couranten
en het triumviraat Chamberlain, Rhodes
en Milner de schuld van alles zijn.
Eenige personen, die zeer goed ingelicht
beweren te zijn en wier positie meebrengt
dat ze kunnen ingelicht zijn, beweren dat
Kitchener gevraagd heeft terug te mogen
keeren. Als motief wordt opgegeven dat
hij den oorlog moe is, daar hij weet er
nooit iets anders dan oneer mee te zullen
inleggen, en als tweede reden dat hij wen-
schte tegelijk hier aan te komen met sir
Alfred Milner, opdat deze niet al wat ge
beurd is op zijne wijze zou uitleggen. Er
schijnen hooggaande onaangenaamheden
tusschen de beide hoogwaardigheidsbe-
kleeders te hebben plaats gehad. Deze
zelfde wel incfolinR+o 1 31"'+
