NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 98. 1901
Donderdag 11 April.
15e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bij lit immer Behoort een Mjwpl.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRUS DER AÜVERTENTIËN
Het Tuberculose-Wetje.
Een raaggesprek.
Engeland en Transvaal.
Bekendmaking.
Schoolnieuws.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en tan
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 ce»t
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
i.
Er komt binnenkort een wetsontwerp
inhoudende „bepalingen tot bestrijding van
de tuberculose onder het rundvee" in de
tweede kamer in behandeling.
De dwang schijnt niet van de lucht af.
Steeds gevaarlijker ingrijpingen in de
persoonlijke vrijheid, huwelijks- en ouder
rechten en sommiger beurs worden ge
decreteerd.
Leerplicht, Woningtoestanden, Voogdij;
het zijn zoo enkele namen dio ons te
binnen schieten.
Zou 't nu met bovengenoemd wetje ook
olzoo wezen?
In de Nieuwe Rolt- Courant vestigt de
heer v. Weideren Rengers op enkele pun
ten de aandacht, welke dit doen vreezen.
De schrijver toont aan dat tussehen dit
ontwerp van den minister Goeman Borge-
sius en dat van den Franschen minister
Gadaud tegen de rundvee-tubereulose een
groote overeenkomst bestaat.
Nu wordt van laatstgenoemd onderwerp
gezegd dat 't wegens de bepalingen om
trent gedwongen tubereulinatie en gedwon
gen slachting binnen horten tijd een doodge
boren vrucht was!
De heer Rengers voorspelt dan ook dat
deze ontzettend strenge bepalingen in Frank
rijk misschien uitvoerbaar, in Nederland
zeer zeker nooit zullen worden toegepast,
omdat geen veehouder de verplichting kan
worden opgelegd zijn vee op dermate be
zwarende voorwaarden (art. 6, 10, 11 en
13) aan een onderzoek te doen onder
werpen.
De heer Rengers toont vervolgens aan
dat door dit ontwerp de veefokkers totaal
geruïneerd kunnen worden.
Wegens de belangrijkheid zijner bezwa
ren, schrijven wij zijn eerste bezwaar ge
heel over.
Voor de veefok is, net zoo goed als in
iedere andere teelt, noodig dat, wil het
ras in stand worden gehouden en verbe
terd, diè dieren voor de voortplanting
worden gebruikt, welke de meest ge-
wenschte eigenschappen van het ras in de
hoogste maie bezitten. Geschiedt dit niet,
dan zal hot ras óf te gronde gaan öf in
waarde verminderen, en dit is juist wat
de ontwerper van het wetsvoorstel over
het hoofd schijnt te zien. De tuberculose
toch heeft, zoolang ze niet ver voortge
schreden is, op de kwaliteit van de af
stammelingen gewoonlijk geen invloed,
maar niettemin bepaalt het wetsontwerp,
dat een dier, dat door tubereulinatie aan
gewezen is als te zijn lijdende aan tuber
culose, (de graad van de ziekte is niet uit
te maken) moge het nog zoo uitstekende
eigenschappen hebben voor de teelt, bin
nen lMj jaar moet worden afgemaakt. Men
zal begrijpen, dat deze bepaling de meest
FEUILLETO
Een medewerker van het Parijsche blad
L. Malm (De Morgen) had te Utrecht een
vraaggesprek met president Kruger, waar
van hij, blijkens onderstaand uittreksel uit
een door de Telegraaf van hem vertaald ver
slag een diepen indruk heeft meegenomen.
Hij beschrijft eerst den persoon van Kruger.
Een apostelfiguur.
De President is voor een tafel gezeten.
Onder zijn linkerhand, waarvan de duim
verminkt is, ligt dë Bijbel. Zijn gezicht
was kalmer, dan toen ik hem te Marseille
zag. Bovendien is zijn bovenlip kaal ge
schoren. Zijn oogen worden niet meer
achter een bril verborgen. Nauwelijks kan
men er aan zien, dat zij geneeskuudige
behandeling noodig hebben gehad. Zij zien
onafgebroken den bezoeker aan.
President Kruger is in werkelijkheid
knapper dan op zijn portretten. Jeugd ligt
rampzalige gevolgen, juist voor de beste
fokkers, zal hebben; juist voor diegenen,
wien het gelukt is om, meestal eerst na
jarenlangen arbeid, een veebeslag te ver
krijgen, dat werkelijk in staat is de
veeteelt van het land vooruit te brongen.
De koeien behoeven maar één tuberkel in
hun lichaam te herbergen, dan moeten ze
binnen 18 maanden naar de slachtbank,
en het resultaat van jarenlangen arbeid
is met één slag verdwenen, zonder dat
daarbij iemand gebaat is.
Daar nu waarschijnlijk geen enkele vee
fokker veel lust zal hebben, om een met
moeite opgefokt veebeslag aan zoo iets
bloot te stellen, zal de regeering wel niet
erg lastig worden gevallen met aanvragen
om tubereulinatie van veebeslagen.
Slot volgt.
10 April 1901.
Tot a. s. Vrijdag (15 April) bestaat nog
gelegenheid op de kiezerslijst te gaan zien
of gij er op staat, en zoo niet, dan bij
Burgemeester en Wethouders uwer woon
plaats te reclameeren per ongezegeld
schrijven.
Na 15 April is 't te laat. En op één
stem kan het aankomen.
Aan één stem hing sinds 1.897 de ver
kiezing in twee districten; en do aan
neming der leerplichtwet met hare groote
onbillijkheden
Het hoofdblad der sociaal democraten
is nog niet uitgepraat over De Bunje.
Nu, het is dan ook een smerig zaakje.
Thans vertelt 't blad dat een commissie
't onderzocht en mot De Bunje gepraat
heeft en dientengevolge constateert dat
diefstal moet worden voorkomen; dat de
beöedigde verklaringen van De B. verre be
neden alle critiek waren, terwijl De B. toch
gemeend heeft zoo te moeten handelenhij
in zijn plicht is tekortgeschoten.
En het Orgaan voegt er bij »dat men
De Bunje niet is hard gevallen, omdat hij
rapport gemaakt heeft van den diefstal,
maar wel, omdat hij den betrokken remmer
niet heeft gewaarschuwd, toen hij vermoe
den kreeg en omdat hij politiediensten
verrichtte, waartoo hij niet verplicht en
als solidair arboider niet gerechtigd was."
Men verstaat toch deze conclusie?
Niemand zoo leeren deze heeren die
in eigendom diefstal z:enniemand is
verplicht de politie in te lichten, en een
arbeider mag een arbeider (ook al is hij
een dief) niet aanklagen.
Onzes inziens een avereehtsch rechts
gevoel.
President Kruger is Zaterdag te Hil
versum aangekomen en feestelijk ontvangen.
Plaatsgebrek verbiedt ons een groot ver
slag te geven. In de wachtkamer van 't
station dit alleen melden wij er van
sprak de president der regelingscommissie
hem een welkomstwoord toe en bood de
over zijn stevige corpulente figuur, kracht
in zijn gelaatstrekken. Het groote hoofd
drukt een intensen wil uit.
Wanneer de president spreekt met breede
en toch snelle gebaren en een trillende
stem, meent men een dier volksleiders te
hooren, die in den naam eener hoogere
macht uit de woestijn kwamen om groote
zedelijke en maatsbhappelijke omwente
lingen te volbrengen.
Zoodra men hem gehoord en gezien heeft,
begrijpt men zijn invloed op zijn landge-
nooten. Men kan het zich dan verklaren
dat hij, ofschoon afwezig, hen beheerscht.
Hij is de ziel van den patriotischen weerstand.
Met vele mannen, die van grooten in
vloed waren of nog zijn, heb ik verkeerd.
Niemand van hen, zelfs niet Bismarck,
legde zoo zijn persoonlijkheid in alles, wat
hij deed en geloofde zoo aan zijn goede
zaak. Hoffelijkheden van vorsten en di
plomaten kent hij niet. Hij is een priester,
hij is een godsdienstig en politiek hoofd.
Een staatsman, die alle bijzonderheden der
jeugd hem een lauwerkrans aan, als beeld
der hope vóór een schoonen dageraad.
De President dankte voor een en ander
en zei onder anderen onwankelbaar te ge-
looven dat de Heere eindelijk recht zal
doen.
Negentien vereenigingen hadden zich op
gesteld en volgden den stoet met muziek
en zang. De schutterijmuziek speelde het
Ti ansvaalsche Volksliod.
Daarop reod de President naar 't Raad
huis, waar hij ontvangen werd door den
Raad en eenige toespraken werden gewis
seld. De rede van den President getuigde
ook hier weer van ongeschokt vertrouwen
op den goeden einduitslag, zij 't ook met
erkenning der nationale schuld die deze
kastijding van Godswege voor Transvaal
noodig maakt.
In de Raadzaal stonden ververschingen
gereed. Da heer Wolmarans, die, zoolang
de toespraken duurden met een hoogst ern
stig gezicht en het hoofd een weinig ge
bogen achter den President stond, gaf dezen
te kennen dat hij iets gebruiken kon.
President Kruger vroeg koffie en wel,
hij zeide het nog al duidelijk, geen koffie
met melk, maar melk met koffie; veel melk,
verduidelijkte President Kruger nog.
Weldra deden zich nu de zangvereni
gingen hooren, terwijl uit de overtalrijke
menigte voortdurend juichkreten en het
geroepLeve Paul Krugeropstogen.
Na het bezoek ten Stadhuize reed de
President naar zijn hotel, de villa «Casa
Cara" welke door hem tot November a. s.
is gehuurd.
De Vlissingsche Courant ontving twee
blaadjes van »De Kolonist", waaruit zij
opmaakt »dat men in ons land propaganda
wil gaan maken tegen de Boeren".
Wij merken haar op dat ook wij die
blaadjes ontvingen gelijk hoogst waarschijn
lijk de hoele pers in onze provincie, maar
dat die propaganda al van verleden jaar
December dagteekent.
De man die er zich mee onledig houdt
is ds. Hazenberg, de man die ten vorigen
jare in sommige Zeeuwsche bladen lange
advertenties schreef ter propageering van
geloofsgenezing.
Hij is oorspronkelijk uit Amerika, vertoefde
laatst te Bloemfontein toeu de zaak der Boeren
daar hachelijk ging staan, trok hierop naar
Stellenbosch waar hij zich door c ene kliek
waarschijnlijk Hollanders door den wel
bekenden, afvalligen predikant du Toit
geïnspireerd liet van de wijs brengen
en kwam zoo naar Nederland om bedoelde
pamfletjes te schrijven, waar wel niemand
meer notitie van zal nemen.
In Amerika heeft men de pamfletten
ook reeds lang gelezen. De Rope onder
anderen schreef ze met diep medelijden ge
lezen te hebben en dat »niemand zoo olie
dom is zich door dergelijke «inlichtingen"
te laten misleidenen «ontkent in den
schrijver de bevoegdheid en de breedte van
inzicht" daarvoor.
zaken kent, is hij daarenboven prediker.
Ik weet niet, hoe ik moet schrijven zon
der den schijn te hebben te overdrijven.
Maar nooit was ik zoo ontroerd als in die
doodgewone 'hotelkamer, tegenover dien
banneling zittende. Zij, die Krugers eerste
woorden hebben gehoord in de haven van
Joliette en wier tranen ik heb zien vloeien
zullen mij. niet van overdrijving beschul
digen. Wie was grooter dan Kruger? Zon
der bondgenooten, zonder georganiseerd
leger, zonder continentaal stelsel, biedt hij
aan Engeland het hoofd evenals Napeleon,
en zijn slagen schijnen het trotsche Albion
nog geweldiger te treffen. Op den wil van
dien reiziger, breekt de kracht van een
volk, dat naar een wereldheerschappij streeft!
De plannen van den president.
Hier omtrent vernam ik dat de President
alleen, dan naar Amerika gaan zal, wanneer
hij er voordeel in ziet voor zijn volk en
zijne gezondheid het zal toelaten.
Vervolgens zeide hij met verheffing van
stem
De Standaard nam hem ook in Janu
ari reeds onder handen.
Wij stappen hiermede van deze zotte
pamfletjes af. Ze zullen de zaak der Boeren
geen kwaad doen.
Friesland gaat zachtjes aan om.
Tot lid der eerste kamer (vacature
Bergsma) is door de prov. staten aldaar
gekozen mr. A. Bloembergen (lib.) met
24 stemmen van de 46. De heer mr. Th.
Heemskerk (antir.) bekwam op 1 na de
overige.
Deze verkiezing Bloembergen Bergsma
roept de liberale partij aldaar toegij kunt
uw bloem bergen, berg ze ma'!
Met hare uitsluitingspractijken, haar
schooldwang en geldweggooierij op groote
schaal heeft zij niets anders verdiend.
Wij ontvingen het verslag over de proef
velden in Zeeland; doch kunnen er, he
laas! niets uit overnemen wegens de be
perkte ruimte. Wij hopen van een volgend
verslag beter nota te kunnen nemen, mits
wij dan over betera plaatsruimte kunnen
beschikken.
Ook de paaschvaeantie bracht geen nieuwe
tijdingen van 't oorlogsveld.
Plumers heeft Petersburg bezet. French
heeft veel ammunitie en vee buitgemaakt,
alsmede het laatste kanon dat de Boeren
nog bezaten. Verschillende overwinningen
werden weder zonder eenig verlies aan
Engelsche zijde behaald. En zoo al meer.
De lezer zal er wel niet nieuwsgierig
naar zijn.
De feiten, en de Engelschen zeiven spre
ken wel eenigszins anders. Wij zouden bijv.
wel eens willen vragen waar de Boeren
dat zware stuk geschut vandaan hadden,
waarmee zij Engelsche troepentreinen bij
Heidelberg bestoken.
En dan zegt 't volgende uittreksel uit
een brief van een Engelschen officier in
«Daily Mail", vrij wat meer dan duizend
oorlogstelegrammen.
«Diegenen onder onze officieren die ge
broken naar lichaam en ziel uit den oorlog
terugkomen fluisteren en dat is waar
heid dat ons leger in Zuid-Afrika bijna
aan het eind van zijn kracht is. Zijn moed,
zijn snelheid, zijn kracht, zijn weg. Het
voortdurend beroep op de energie van altoos
dezelfde menschen, deze voortdurende, nooit
eindigende vervolging van een ongrijpbaren,
op een schim gelij kenden vijand, de ge
durige waakzaamheid die ons geen oogen-
blik rust of duur heeft gelaten, hebben
ten laatste de zenuwkracht van een dapper
leger geheel en al uitgeput. Als men u dus
bericht dat het Engelsche leger veel meer
vijanden doodt dan het zelf aan manschappen
verliest, antwoord ik u dat in de dage-
lijksche schermutselingen bijna nooit een
Boer wordt doodgeschoten. De censuur
»U ziet hier den heer Fischer, die den
Oranje-Vrij staat vertegenwoordigt, bij mij.
Mijnheer Fischer strijdt hier voor dezelfde
zaak als mijn heldhaftige vriend, president
Steijn. De twee republieken zijn onafschei
delijk verbonden in den oorlog en in haar toe
komstig lot. Zij hebben een zelfde hart,
een zelfde ziel; hare kinderen vergieten ge
zamenlijk hun bloed voor hetzelde geloof.
Men behoeft er niet op te rekenen ze van
elkander te scheiden en aan elk afzonderlijk
voorwaarden te stellen. Zij hebben elkander
trouw tot in den dood gezworen of zullen
samen blijven levenDe twee Presidenten
Kruger en Steyn, de twee commandanten
Botha en De Wet zullen hetzelfde lot deelen."
De onderhandelingen.
Hieromtrent verhaalde Kruger dat het
publiek ze kent uit het Engelsche.
Blauwboek. Het laatste ironische tele
gram van Botha zegt genoeg dat de Engel
schen moeilijk zitten en zij de onderhan
delingen openden, en Botha ze hoffelijk tot
't einde toe heeft willen aanhooren. Hij
is er immers voor, om de berichten te fil-
treeren en alleen de goede of onbelangrijke
door te laten. Deze organisatie is de eenige
goede laten wij blij zijn dat die er ten
minste is.".
Meer dan dit kunnen wij voorloopig den
lezer niet aanbieden. Maar kwaad nieuws
is 't niet.
Goes. Vergunning tot verkoop van ster-
kendrank in het klein is gegeven aan L. C,
Boudeling voor de benedenzalen, bovenzaal
en stoep van perceel C no. 61/62.
Goes. Burgemeester en Wethouders
brengen ter openbare kennis, dat door de
openbare Gezondheids-commissie onderstaand
rapport is uitgebracht omtrent Melkonderzoek.
Overzicht der Melkonderzoekingen (Mon
sterneming 29 Maart 1901).
Onderstaande monsters komen in hoeda
nigheid overeen met die van volle melk.
Soort. 0/
Naam. Woonpl. gew. bij Dr.
15° C. stof.
M. Snoek. Goes. 1.0343 4-5 '4-23
Wed.W. Timmerman. 1.0314 3.6 12.43
L. Schipper. 1.0329 3.4 12.56
Wed. M. Rijk. 1.0323 3.4 12.41
L. Korstanje. 1.0341 3.3 12.75
S. Boone. 1.0334 3.3 12.96
H. Mieras. Kloetinge. 1.0323 3.2 12.23
W. Duvekot. Goes. 1.0336 3.1 12.38
Onderstaande monsters
nigheid overeen met die
melk.
Wed. A. Westdijk. Goes.
Jan van der Does.
D. Melse.
J. Pot.
Wed. M. van Liere.
P. Verburg
D. Rouw.
M. Verbeem
J. de Rochefort.
S. van Noort.
J. Zandee.
Onderstaande monsters
laagste grenzen, die voor
zijn.
M. Zandee. Goes.
A. Goedbloed.
A. J. Hendrikse.
W. Hijman.
komen in hoeda-
van middelmatige
1.0322 3.0 11.88
1.035 2-9 12-55
1.0322 2.9 11.76
1.0322 2.9 11.76
1.0329 2.8 11.24
1.0322 2.7 11.52
1.0322 2.7 n.52
1.0317 2.6 11.30
1.0314 2.6 11.23
1.0328 2.6 11.58
1.032 2.5 11.26
blijven beneden de
volle melk gesteld
1.0329 2.4 11.36
1.0329 2.4 11.36
1.0323 2.4 11.36
1.0314 2.1 10.63
Tot kweekelingen aan de Rijkskweek
school voor onderwijzers te Middel
burg zijn benoemdL. van de Plasse,
Koewacht, J. P. Rosendaal, Sluis, G. J.
Maas, Heenvliet, A. Snoek, Berkel en
Rodenrijs, W. D. van der Moer, Colijna-
plaat, W. Antheunissen, 's Gravenhage, J.
Verburg, Kruiningen, Ph. J. Greeven,
Brielle, A. Minderhoud, Groede, L. J.
Klompe, Serooskerke (Schouwen), J. Butijn,
Rilland-Bath, J. Kouwe, Retranchement,
0. Sulkers, Zevenbergen, J, B. de Hullu,
Borssele, A. de Vos, Puttershoek, J. G.
Hamakers, Middelburg, P. Tazelaar, Groe
de, P. Koopmans, Leeuwarden, L. Ingen-
heeft, volkomen meester gebleven op het
onderhaudelingsterrein, de houding be
waard van den man, die luistert en niet
die van den man, die toestemt.
„De onafhankelijkheid, dat is het eenig
goed, waaraan wij vasthouden waarvoor wjj
al het andere hebben opgeofferd, voor welker
behoud onze burgers hunne hoeven hebben
verlaten en van het leven afstand gedaan
hebben om de nationale onafhankelijkheid
te redden, verdragen onze vrouwen en
kinderen .een tijdelijke slavernij, waartoe
zij in het kamp der vijanden veroordeeld
worden.
„En", voegde de President er met nog
meer klem aan toe, „als de Engelschen
niet blind waren, als zij hun eigen belang
goed verstonden, als zij niet onherroepe
lijk ten prooi waren aan een geest van
dwaling en ongerechtigheid, zouden zij ons
dadelijk die onafhankelijkheid toestaan de
wijl wij om haar te bewaren tot vele con
cessies zouden bereid zijn.
Vervolg op tweede bladzijde.
