enz.
at,
r goed-
J. H\ VIJVi fii,
KIPPEN
I. IBoasson li
JMijks-
Aanbieding.
groot
en en
n groot
het ge-
e prijzen
omzet,
q zijnde,
Bijvoegsel van „DE ZEEUW" van Zaterdag 16 Maart 1901. No. 85.
Extra Stijfsel,
ÏÖOTÊSlJiï
tURG.
aTpTsnöep,
JldvertenliSn.
Izaak BOASSOK Zones,
In Verfwaren, Glas, enz.
POLMO. fGedO
Likeuren, Wijnen, Cognac
en Sterkedranken.
llect ie in
och Bui-
gekocht
worden
rtdurend
Schooinieuws.
VRAAG voor <len in
koop van uw Be
hangselpapier de Staal
boeken van
MAAS Junior,
Een PAARD te koop,
Gemengde Berichten.
Ingezonden Stukken.
CLEVELAND^
Iegg'smealof:
EIERMEEL.
J. li. SCHAEFERS,
Apotheker.
beter dan de beste patentstijfsel en
2 cent per pak goedkooper.
ZAANDAM. PAUL AVIS.
keur uit zes,
bij 0. LEIJNSE, Zoutelande.
Hl
11
In een gehucht bij hot Belgische dorp
Tongerloo woonde een vrouw, die aan ver
volgingwaanzin leed. Zij had het vooral
begrepen op een oude vrouw uit de buurt,
die zij verweet haar behekst te hebben.
Maandagavond kwamen beide vrouwen el
kaar midden m bosch tegen. De waanzin
nige, die een bark bij zich had, stiet een ge
brul uit, vloog op de oude toe, wierp haar
omver en sloeg en stak haar zoolang met de
hark op en in het hoofd, dat dit één wonde al
werd. Toen liep de gekke heen en verstop
te zich in haar woning. Een boerin vond
het vreesdijk verminkte lijk van de versla-
gene, de hark or naast. Vermoodende wie
de daderes was, want de haat van deze tegen
de "oude vrouw was bekend, waarschuwde
zij de gendarmen. Toen dezen aan do wo
ning van de moordenares kwamen, vloog zij
naar buiten en sprong in een put. Zij wilde
zich met alle geweld verdrinken. Met
groote moeite haalden de gendarmen haar
er uit. Het parket van Turnhout is ter
plaatse gekomen.
Over een gevecht tusschen Russische
troepen en Kaukasische roovers.
In Prischib in Lenkoran verspreidde zich
den 29 Januari het gerucht, dat de roover-
hoofdman Mahmed-Kuli het plan had opge
vat met een 400 man sterke bende het Per
zische dorp Seitar en de Russische grens
plaats Tasch te overrompelen. De Russi
sche overheid liet een commando grenssol
daten naar Tasch oprukken. De roovers kre
gen daarvan de lucht en bezetten den naar
Lengljan voerenden Karavanenweg.
Toen de Russen daar voorbijtrokken,
openden de roovers het vuur. Na een strijd,
die drie uren duurde, trokken de bandieten
terug, hun dooden en gewonden meevoeren
de. De russen verloren een man, terwijl
twee soldaten werden gewond. Twee dagen
later zou te Seitar een Perzische troepenaf-
deeling aankomen, onder commando van
den gouverneur van Ardabil, om de roovers
gevangen te nemen. De Perzische troepen
rukten tot bij het bedreigde dorp op, doch
waagden zich niet aan een strijd met de
roovers. Toen de gouverneur van het ge
vecht van de Russen met de bandieten hoor
de, stuurde hij een adjudant naar het Rus
sische kamp, om voor de bewezen hulp te
bedanken.
In 1817 vertrokken uit Wurtemburg
200 personen die tot een godsdienstige
sekte met communistische beginselen be
hoorden, wegens de vervolging die zij onder
vonden naar Amerika. Zij vestigden zich
in het noorden van Ohio, waar zij in een
bosch 5000 acres op krediet kochten en in
't eerst zich enkel met behulp van daar
reeds gevestigde landverhuizers er door
konden slaan. Allengs ging het beter; zij
stichtten er een stadje Zoar genaamd, en
vormden een communistische gemeente,
welke door een hoofdman en drie bijzitters,
telkens door de mannen en vrouwen voor
3 jaren gekozen, bestuurd werd. H et tweede
geslacht bleef nog getrouw aan de begin
selen der gemeenschap, die allengs tot 300
gezinnen was aangegroeidmaar de volgende
begonnen ze te drukkend te vinden. Een
aantal verlieten de gemeente met opoffering
van hun aandeel; maar anderen eischten
het hunne op. En zoo is de gemeente er
allengs toe moeten komen stadsrechten te
verkrijgen onder een burgemeester en amb
tenaren en heeft deze maand ook de ge
meenschap van eigendom opgehouden. Bij
gerechtelijke beschikking zijn de goederen
verdeeld, bestaande uit 7000 acres land en
ongeveer 'h millioen dollars aan huizen enz.
Elk gerechtigde kreeg 5000 dollars voor
zijn aandeel. Aldus is weder een com
munistische stichting na eenige geslachten
teniet gegaan.
Subsidiewet.
De afd. FraneJccr der Vereen, van Chr.
Onderw. en Onderwijzeressen heefteen motie
aangenomen, waarin als haar overtuiging
wordt uitgesproken, dat vele schoolbesturen
met lofwaardigen ijver streven naar eene
behoorlijke bezoldiging hunner onderwij
zers doch verhinderd zijn hun doel in dezen
te bereiken door onvoldoende inkomsten
en waarin de wenseh wordt te kennen ge
geven, dat de door den Minister ontworpen
salarisregeling ook voor de bijzondere on
derwijzers aldus vastgesteld worde in de
wet, dat de voorgestelde subsidie-verhooging
alleen worde uitgekeerd aan die Schoolbe
sturen, die voor hun personeel de bedoelde
salaris-regeling hebben ingevoerd binnen
een door de wet gestelden termijn; met
dien verstande evenwel, dat de voorgeno
men wijziging meerdere subsidie aan de
Schoolbesturen schenke, dan nu voorgesteld
is, hetzij uit de Rijkskas of uit die dei-
gemeente.
De 23ste Jaarvegadering van de Unie
Een school met den Bijbel zal gehouden wor
den in het Gebouw voor Kunsten en Weten
schappen te Utrecht op Dinsdag 9 April
a. s. des voorm. om 11 '/2 uur.
Op de agenda komen de volgende punten
voor:
1. Van het Bestuur der Unie.
Het Bestuur stelt voor om. ter wille van
de duidelijkheid, de eerste zinsnede van
Art. 11 van het «Reglement van eene kas
voor fondsen, bestemd tot stichting van
Scholen met den Bijbel," (zie bladz. 9—13
van het 22ste Jaarverslag der Unie) lui
dende:
«Wanneer het gestorte bedrag gedurende
een tijdsverloop van twintig jaren niet is
opgevorderd, vervalt het aan de kas d-ar
Unie. Hiertoe", enz. te lezen:
«Wanneer het gestorte bedrag gedurende
een tijdsverloop van twintig jaren niet is
opgevorderd, en, alsdan na onderzoekde
mogelijkheid van de stichting eener school niet
is geileken, vervalt het aan de kas der Unie.
Hiertoo", enz.
2. Van het Bestuur der Unie.
Do vergoeding, die vanwege een Locaal-
Comité voor een Uniespreker, welke geheel
voor rekening der Unie optreedt, in de kas
der Unie zal gestort worden, moet op ten
minste 15 gulden gesteld worden.
3. Van het Bestuur der Unie.
Wat leert de praktijk omtrent de uit
voering van de Leerplichtwet?
4. Van het Locaal Comité te Rotterdam.
De Jaarvergadering machtige het Bestuur
der Unie bij de Regeering pogingen aan
te wenden, dat de Wet op de besmettelijke
ziekten, zoodanig worde gewijzigd, dat ook
de niet gevaccineerde kinderen tot de school
kunnen worden toegelaten.
ZKilDir^lG.
Utrechtsche Zendingsvereeniging.
Zendeling v. Balen te Windessi werd in
den laatsten tijd erstig beproefd door ziek
ten (pokken, dysenterie) en sterfgevallen.
Van zijn helpers bezweken Keesje, Andries,
Jan Kwawe en Toon; alleen Johan her
stelde doch blijft zwak. En zoo moet hij
dan voortaan weer „met één zwakke, steeds
kuchende, Papoesche jongen" zijn werk
doen, niet alleen in 't evangelie, maar
ook in den bouw van school en woning.
En gelijk hem bij dit laatste „het wan
hopige wegrotten van paggarhouten en
der stuthouten voor de trapsgewijze naar
het strand aangelegde wegen" verdriet,
zoo smart hem ook het ploegen op rotsen
bij de prediking. Het sterven van zoo-
velen, laatst van de oude Anna beschrijft
hij op bladz. 34 in de „Berichten" der
Vereeniging.
„Zeventien jaren was zij" (Anna) „in
ons huis geweest, en al dien tijd hebben
wij niet kunnen ontdekken dat haar geest
iets had opgenomen van al wat zij ge
hoord had, of wij getracht hadden haar
te leeren. Met de Papoesche adat, was
zij volkomen op de hoogte. Do Papoesche
dans- en doodenzangen kende zij, doch het
eenvoudigste versje dat wij haar trachtten
te leeren, kwam nooit in haar geheugen.
Altijd achterhoudend en bedriegelijk moest
ze in alles nagegaan worden, zoowel wat
arbeid als reinheid betreft. Als zij ziek
was trachtte zij dit zoolang mogelijk voor
ons verborgen te houden, en als zij chini-
nepillen moest innemen, moesten we ons
goed overtuigen of ze wel doorgeslikt wa
ren, daar zij ze in den mond verborgen
hield om ze later weg te gooien. Ze was
geboren te Moore bij Waropenkai. Als
meisje eens aan het visschen zijnde beet
een visch haar het voorste gedeelte van
den rechtervoet af. Door bloedverlies was
ze toen flauw geworden, doch dit heette
bij haar dat zij gestorven was. Een ko
noor riep haar in het leven terug, en dat
was haar niet uit het hoofd te praten.
Toen ze jong getrouwd zijnde, een doch
tertje had, werd zij door een raak van
Jauer met haar kind gevangen, en na
eenigen tijd werd zij door Ansoessers ge
kocht. Het dochtertje vond zij later in
het bezit van een handelaar op Roon, die
het ons niet wilde verkoopen. Kort gele
den vernam ik van dien handelaar, dat
deze haar als vrouw gegeven had aan een
zijner jongens, en dat beiden van hem
waren weggeloopen en nu in hot binnen
land wonen. Op Ansoes ging Anna van
den eenen meester naar den ander. Lan
gen tijd kon ze ons zitten vertellen hoe
men op Ansoes met de dooden handelt,
welke zeer ingewikkelde behandeling wel
licht wel eens in een of ander tijdschrift
zal komen te staan.
"Van Ansoes werd Anna naar Noefoor
verkocht, waar ze aan een slaaf ter vrouw
werd gegeven. Op zekeren dag was haar
meesteres boos op haar en schold haar
uit. In den nacht stal zij een klein
prauwtje, verliet haar man en zuigeling
en rooide geheel alleen over de open zee
naar de Doreh-baai, waar zij in handen
der Dorehzen viel; 4 Juni 1883 verkoch
ten deze haar aan mij, naar ik later ver
nam, omdat zij zoo diefachtig was en ze
anders toch eens vermoord zou worden.
Ook wij hebben veel met deze hare zonde
te tobben gehad. Op Doreh liep ze, uit
vrees voor straf, tot tweemaal toe weg,
omdat zij gestolen had, en beide keeren
werd zij weder terug gebracht door lieden
die haar in het bosch hadden gevonden.
Ofschoon ze met veel ouder kan zijn dan
wij, zag ze er den laatsten tijd zeer oud
en verschrompeld uit. Ze deed ongeveer
niets meer, daar wij te veel tijd noodig
hadden om haar aan het werk te houden.
Zoo leefde zij en zoo stierf zij. Daar zij
nooit anders had gedaan, dan ons naar
den mond gepraat, durf ik ook niet veel
waarde hechten aan wat zij gedurende
hare ziekte mij zeide. Uit een anderen
mond zouden zulke antwoorden mijne hoop
hebben verlevendigd. Ik geloof te mogen
zeggen dat het mij een kruisiging des
vleesches was, haar stoeds zoo onrein, in
die vreeselijke ziekte, alleen te moeten op
passen, daar ik het geen ander kon toe
vertrouwen. Dat het waar ware dat de
tollenaarsbede de hare was."
De vrouw van Zendeling v. Balen schrijft
eveneens een belangrijken brief, waarin
zij met lof gewaagt van het daar sinds
kort gevestigd Nederlandsch bestuur, dat
reeds eenige rust bracht bij de* Papoea's.
„Ach, tot heden was er voor het zaad
geen tijd om nederwaarts te gaan, de grond
was steeds in beroering."
Mevrouw v. Balen houdt nu al zeven
jaren school met 60 Papooatjes; van be
keeringen kan zij niet spreken. Maar wel
ziet zij dat de kleinen invloed krijgen op
de ouden. En nu gaan deze laatsten al
helpen op orde en aandacht te letten in
do kerk.
„Als 's Zondags de jeugd (vooral d.-jonge
dames zijn nogal beweeglijk) nies stil zit
hoort men spoedig va-i de banken dei-
mannen „zit stil, jelui weten toch wel,
hoe 't behoort, kijkt Toewan aanIk
heb zelf dan wel eens moeite om niet te
lachen, als ik denk, indien 't zoo, huiselijk
toeging in onze hollandsche kerken Maar
't helpt, en we zijn dankbaar dat de ouders
zelve mee gaan op-voeden, al is het dan
ook, dat het voorvoegsel „op'\ met zeer
kfeine letters nog moet geschreven worden,
't is een schrede in de goede richting.
Onze beste Johannes, de vroegere Kribi,
een eenvoudig oprecht Christen, pakte
laatst zijn vijfjarig snoezig zoontje Sander
in de kerk bij den arm, om hem te doen
opstaan't ventje zat te slapen, geen
wonder in de namiddagbeurt, in de warmte,
ik denk aan de middagkerken in Holland.
Maar vroeger zou geen vader van slapen
in de kerk notitie genomen hebben, wel
nam men het mij kwalijk, als ik wel eens
dienst deed als kerkeknecht; dat ik me
daaraan niet stoorde, spreekt van zelf, ook
dat ik 'tden armen menschen niet kwalijk
nam als ze verstoord werden, ze wisten
niet beter, wie had het ook ooit gewaagd
de trotsche Papoea's in iets tegen te treden,
of te verhinderen God lofde invloed
des Evangelies is op Windessi zeer merk
baar. Het wantrouwen maakt meer en
meer plaats voor vertrouwen. Daar hebben
we het levend bewijs op 'toogenblik van
in ons huis. Reeds meermalen gaf de
bovengenoemde Johannes, als hij met zijne
vrouw Mina van huis moest, ons zijne twee
kindertjes Sander en de driejarige Amalia
ter bewaring. Men wilde hem eerst daar
van wel terughouden, doch hij luisterde
niet, en de kleine peuzels bleven soms drie
weken bij ons. Nu men gaat zien, dat
daar boven in de Zendingswoning toch niet
zooveel manawaansi booze geesten zitten,
als men wel dacht, verzet niemand zich
er meer tegen niet alleen, maar nu reeds
bijna een maand hebben we een 9 a 10-
jarig jongetje uit het volk bij ons in huis,
die uit zich zelf vroeg, of hij bij ons
blijven mocht, en dat met volle toestemming
zijner natuurlijk heidensche ouders, anders
hadden wij den wensch van Moiwoaki, (zoo
is zijn naam) niet ingewilligd.
4"
Bij 't verslag van Zendeling en Mevrouw
v. Balen hebben wij lang stil gestaan.
Waarom?
Nieuw Guinea is een Nederlandsche ko
lonie. Hare bewoners behooren derhalve
tot diegenen aan welke Nederland, aan
welke wij zeer groote verplichtingen hebben
wier bloed, zoo hun door ons het Evan
gelie der genade Gods in Christus niet
wierd gebracht, eenmaal togen ons zou
getuigen.
Men leze derhalve het bovenstaande met
belangstelling, en vergete ook 't gebed voor
de Papoea's en den arbeid van Zendeling
v. Balen niet!
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Mijnheer de Redacteur!
In uw blad van Donderdag 1.1. las ik
het stnk ter aanvulling van de toelichting
op art. 13 en 14 der leerplichtwet door
den heer K. Wielemaker te Biggekerke.
De heer W. schreef dat luKlens de instruc
tie van zijn schoolopziener wij voor ver
zuim voor onze kinderen de aanvrage moe
ten doen te bepaalden datum en eindigen
met bepaalden datum bijvoorbeeld van 18
Maart tot 29 Maart. Daar de letter dei-
wet dit niet eischt, komt het mij vreemd
voor dat de instructie van den schoolop
ziener zoo luidde. Want als ik bij do let
ter der wet rekening houd met den geest
van die wet dan is dat heelemaal niet
te rijmen, immers de 6 weken verzuim
zpn toegestaan tot hulp voor den land
bouw. En wanneer men nu voor die hulp
een bepaalden datum moet noemen dan
kunnen wij geen verzuim aanvragen daar
door ons geen datum kan genoemd wor
den wanneer wij die hulp noodig hebben,
natuurlijk door de wisselvalligheid van de
werkzaamheden van den landbouw; want
wij kunnen bijvoorbeeld met het oog op
den zaaitijd tegen 18 Maart verzuim aan
vragen maar als het 18 Maart een natte
dag is zijn wij van ons voornemen ver
stoken en kunnen wij geen voordeel of
hulp van onze kinderen genieten. En daar
ik vertrouw dat de Minister van de wer
king van natuur en landbouw kennis heeft
zijn naar mijn gedachten die artikelen voor
wijziging vatbaar gebleven en als nu de
instructie van den schoolopziener die toch
zeker naar letter en geest der wet zal
luiden, ook nog eenigszins rekbaar is, dan
denk ik dat die man ze in verkeerde rich
ting heeft getrokken, ze was voor den zoo
zeer tegen schoolverzuim gekanten onder
wijzer den heer W. natuurlijk koren op
zijn molen en heeft hij het in dien vorm
publiek gemaakt waar eigen gemak achter
verscholen ligt. Zij het dan ook ten koste
van hen voor wie geldt »no work no bread".
Zeer gaarne had ik gewild dat de heer
W. in zijn toelichting van de leerplichtwet
ook die moeilijkheid voor de aanvrage van
verzuim voor hulp bij den landbouw had
omschrevon daar ik vertrouw wijl hij door
een landbouwer is gewonnen en dus vroeg
tijdig kennis heeft gemaakt mot ftrndbouw",
dit voor een ioder heel duidelijk Lad kun
nen doen. Ik noodig hem dan ook vrien
delijk uit wijl hjj door middel van uw
veelgelezen blad misschien veel menschen
in de vlucht heeft gejaagd, ook nog een
woord in dezen in het belang van den land
bouw enden werkman in het licht te brengen.
U dankende, enz.
L. BOSSCHAART.
Meliskerke.
(Ook ons viel 't op in bedoeld artikel
doch wilden den geachten conscientieuzen
voorlichter niet in de rede vallen, stellig
er op rekenende dat uit de landbouwers
zeiven wel een stem zou opgaan. Laten
wij ons aan de wet houdenen aan de
private adviezen van den schoolopziener
slechts dan wanneer zij op de wet gegrond
zijn. Natuurlijk is de beschuldiging om
trent »eigen gemak" aan 't adres van den
heer Wielemaker, een man van zeldzame
werkkracht en werklust, hier onnadenkend
de pen ontglipt, zij behoort ook niet bij
dit debat. Red).
DE MAATSCHAPPIJ
voor Ilypotliecair-crediet
in Nederland te 's-Gravenhage,
verstrekt gelden onder eerste Hijputhe-
cair-verband en geeft 4 pCt. en 3% pCt.
PANDBRIEVEN uit.
Verkrijgbaar ten kantore van
in Effecten te Middelburg.
GOES, Ganzepoortstr. C 200, GOES,
OPRUIftUÜG voorraad 1900.
kunnen winst geven, f 2.50 tot f 4.— per
jaar, bij goede verzorging en voedering
met beroemd:
W
«1
Garantie: 32 pCt. Eiwit, 13.6 pCt. Vet
en slechts 30 pCt. Zetmeel.
Legresultaat230248 eierengeheele
voederlc. 1 Cis. per dag.
KUIKENS hiermede opgevoed leggen op
leeftijd van 3—4 maanden. Minder voederk.,
meer eieren. Ruim 4000 Attesten. Ruim
500 Depothouders. Levering franco alle
stations. Brochure, Attesten gratis en franco.
Hoofdagentschap CLEVELAND'S EGG'S-
MEAL te Barneveld.
Let op Fabrieksmerk op zakje en loodje
C E; bedrog is voorgekomen.
Depóts: J. Breetveld, Middelburg; A.
Dobbelaar, 's-H. Arendskerke; J. van Bel-
sen, HoedekenskerkeA. L. van Loon,
Hansweert; Gebr. Staes, Hengstdijk; W.
C. de Feijter Co., Hoek; J. Wieland,
Axel; J. J. de Lange, Tholen; M. de Rijke,
Zierikzee; E. Meulenberg, Wolfertsdijk;
A. M. van Damme Azn., Wissenkerke; J.
M. Noordhoek, Kamperland; firma Nathan
Emanuel, Goes; Jb. Rouw, 's-Heer Hendriks
kinderen; J. L. van Dijk, Ierseke; J.
Quist, Schoondijke; J. B. Koole, Zaamslag;
J. Bogaart, LamzwaardeAug. Hamelijnck,
IJzendijke, Roodenhoek; J. Lepoeter Jr.,
Biezelinge; A. Dominicus, Wemeldinge;
Jan. Zoeteweij Jz., Kruiningen; Jb. de
HulluDe Bruijne, Korenmolenaar, Oost
burg; L. Luteijn, RetranchementE. v.
d. Meulen, Groede.
Alom verkrijgbaar, waar nog niet, wordt
solied Depóthouder gevraagd.
Instrumentmaker,
GROOTE MARKT. MIDDELBURG.
Brillen, Breukbanden, Barometers,
Thermometers, Karnthermometers van-
60 ct., 70 ct. en f 1,50. Eerste kwali
teit Scheermessen en Scharen. Buik
gordels en Navelbanden. Gesneden heften.
Dagelijks gelegenheid voor slijpen.
FERDINAND BOLSTRAAT 11,
AMSTERDAM.
Wettig gedeponeerd Handelsmerk.
Levering vanHomceop. Genees
middelen, Hamamelis Extract en
Hamam. Pneparateu voorkomende in
de prijscourant van Dr. WILLMAR
SCHWABE, te Leipzig.
Solied en billijk.
HUIDPOEDER.
Onschadelijk Beproefd Middel.
Door Dokters aanbevolen tegen Smet
ten, Wondzijn, Schaving, Barsten, Klo-
ven, Jeuken, Brand, Uitslag.
Ingewreven over de huid, wordt
niet weggenomen door lichaamsvocht.
Het Beste strooipoeder voor kindertjes.
Voorkomt Roodheid, Schrijning door
Scheeren, TranspireereD, Massage, Baden,
Wind en Weer en Wrijving van Breuk
banden, Windsels, etc. Bewaart voor
aansteking, bevordert zuivere huid.
Alleen in busjes met de signature van
The POLMO Co., New-York, Pr. 65 ct.
By C. A. SCUULTE, Wed. SCHEL-
LINGS, Middelburg; Ph. MARCUS,
Nieuwendijk, Vlissingenfirma EABERIJ
DE JONGE, Goes. Hoofdagent: Van
Hengel Co., Amsterdam.
WA A RSCH V WING.
net is mij meermalen gebleken, dat
men onder ssajïKVuijrVU» fieri fabrikaat
aan den man brengt, dat „rKrzcrA.er;Op-
olie" geheeten wordt en dat niets anders
is dan waardeloos namaaksel van mij ne
alleen echte Haarlemmeroliewaar
om ik HH. Winkeliers er opmerkzaam op
maak, dat ik nimmer laat reizen, onder
welk voorwendsel ook, zoodat alleen dan,
wanneer men bestellingen doet aan mijne
fabriek, men overtuigd kan zijn, de op
rechte Haarlemmerolie te ontvangen.
7 C. DE KONING TILLY,
Achterstraat 13 15, Haarlem.
„In dure tijden,
Leert men zuinig te zijn."
Daarom vraagt men thans
VERKRIJGBAAR BIJ
De ondergeteekende biedt aan prijs
courant en monsters te zenden van
Bizonder verlaagde prijzen
voor
MIDDELBURG.
