NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 80, 1901.
Vrijdag 8 Maart.
15e jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buitenlandsch Overzicht.
VERSCHIJNT
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
Kerknieuws.
Schoolnieuws.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Gemengde Berichten.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
ENGELAND.
Een standje in het Heerenhuis. Dat komt
niet alle dag voor. Do jonge, schrale hertog
van Bedfort had bevond, namens de liberale
partij, een protest opgedreund tegen de
machtsverplaatsing aan het ministerie van
oorlog. Hij vroeg of de minister van oor
log niet plichten van den opperbevelhebber
op zich genomen had, en daardoor de ver
antwoordelijkheid was verplaatst van de
schouders der hoofden op de schouders der
ondergeschikten.
Wolseley, de vroegere opperbevelhebber
in Zuid-Afrika, schoon conservatief, sloot
zich als man van ervaring op dit punt bij
den liberalen spreker aan en critiseerde
scherp, niet de personen, met wie hij goed
was, maar het stelsel. Vanuit Londen
wordt de oorlog geleid en dat terwijl alle
soldaten slechts ouder rechtstreeksch bevel
van den opperbevelhebber behoorden te
staan. Militairen laten zich nu eenmaal
niet door burgers commandeeren.
Lord Lansdowne, minister van koloniën,
antwoordde scherp en wierp de schuld van
den ellendig gebleken toestand op Wolse
ley, dien hij van allerlei leelijks, van dom
heid en traagheid beschuldigde.
Do leider dor liberalen Kimberley
ligt krank, en dus moest Rosebery, de libe
rale imperialist, antwoorden op deze hate
lijke rede en 't voor Wolseley opnemen.
En hij deed dit goed. Hij zette Lansdowne
zijn onbehoorlijken aanval op Wolseley be
hoorlijk betaald.
Maar in het Lagerhuis was het ook weer
eens oremus. Natuurlijk de Ieren weer.
Doch eigenlijk zijn niet zij, maar is de
minister Balfour, de hooghartige imperia
list de schuldige.
Er was een post voor den oorlog op de
begrooting, een van 200 millioen gulden
en daar ontstond discussie over. Maar de
minister tevens parlementslid stelde
voor de discussie te sluiten dit werd met
meerderheid aangenomen. Doch nu waren
de Ieren die het woord hadden willen voe
ren immers ook Ierland betaalt mee
aan de oorlogsbelastingdeswege ver
bitterd. En toen het huis tot de stemming
over den post zelf zou overgaan, weigerden
zij, zooals dat gebruikelijk is het huis
te verlaten, als protest tegen deze sluiting.
De voorzitter rapporteerde hun gedrag
aan den speaker, die hen formeel bij den
naam afriep.
Balfour stelde voor dat de met name ge
noemden, ten getale van elf, geschorst zou
den worden. Deze motie werd aangenomen.
Do genoemde leden weigerden het Huis
te verlaten. Daar de zaalbedienden met in
staat waren hen to verwijderen, werden een
dozijn politieagonten ontboden. Deze brach
ten met geweld de elf Ieren één voor één
naar buiten, ondaks hun tegenspartelen.
Het tooneel werd met pijnlijke verrassing
door de overige leden gevolgd. Een lid riep,
terwijl hij weggebracht werd: God save Ire
land. Aandere Iersche leden stonden op de
banken met hun hoeden te zwaaien onder
het zingen vanGod save Ireland.
Toen de laatste der elf genoemde leden
was verwijderd, was het tooneel afgeloopen
en werd de zitting verdaagd.
ENGELAND en TRANSVAAL.
Al schijnt Botha s toestand niet benij
denswaardig, verademing geeft dit voor
Kitchener toch niet. Van Reenen een
«rebel" uit Kaapkolonie (Steynsburg) kam
peerde zich met 500 man te Diepkloof.
De Wet, 'Steyn en Hertzog plunderden de
winkels in Petrusville, vernielden hot post
kantoor en namen het geld mee. Toen zij
weg waren kwam Thorneycroft met 700
dapperen en verscheidene kanonnen aan
galoppeeren om hen te verjagen, en hun
aftocht met granaatkartetsen te verhaasten.
Een heldendaad uit Engelsehe bron ver
meld, waarover de lezer wel even zal wil
len glimlachen.
Uit Het Handelsblad.
Zooeven hoorde ik van iemand die onlangs
uit Zuid-Afrika terugkwam het volgend
vermakelijk verhaal.
Een tiental hoogst aristocratische officieren
zooals men ze hier noemt, „of the haw-
haw-and eye-glass brigade" in Johannes
burg in garnizoen, oordeelden dat het wel
aardig was hun Kerstfeest te vieren, door
een pic-nic te arrangeeren. Zoo gezegd,
zoo gedaan en met een tiental dames trokken
ze naar buiten. Terwijl ze bezig waren
het goede der aarde in natten en drogen
vorm te genieten, zagen zij zich opeens
omringd door een troep Boeren. „Hands
up" behoefde niet eens gevraagd te worden,
de aanstaande wereldveroveraars waren ge
heel machteloos. De Boerenaanvoerder zond
een paar man weg, die spoedig terug kwa
men met een paar ambulance-wagens. Op
de beleefdste wijze werden de dames uitge-
noodigd daarin plaats te nemen. Toen de
schoonen dat hadden gedaan werden haar
cavaliers even welwillend uitgenoodigd zich
geheel te ontkleeden, met uitzondering van
hun pantalons. Daarop geleidden de Boeren
het gezelschap naar Johannesburg terug,
tot zoover als zij dit veilig doen konden,
de dames rijdende en de officieren in hun
zwemcostums er achter sloffend, op bloote
voeten. Bij Johannesburg gekomen, stelden
zij hunne gevangenen in vrijheid en ver
dwenen weer.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Wateringen, P. N. Gijsman
cand. te Aalsmeer.
Aangenomen naar Burgh, door J. F. L.
A. de Jagher cand naar Britsum, door
K. Ruibing te Wittewierum.
Bedankt voor Doeveren, door J. F. L.
A. de Jagher cand. te 's Gravenhage
voor Deventer, door G. Visser te Neede
voor Holwerd door J. Buiskool te Anlo.
Geref. Kerken.
Drietal te KollumJ. J. Berends, te Maas
land, H. Meyer, te Reitsum en J. J. Mie-
dema, te Charlois.
Tweetal te Oude Pekela: H. H. Schoe-
makers, te Dirkshorn en J. E. Reijenga, te
Zalk.
Beroepen te Wirdum, D. Pol cand. te
Kampen.
Aangenomen naar Noord Scharwoude,
door J. Schoonhoven cand. te Alkmaar.
BedanktvoorWaddingsveen, Wons, Heer-
jansdam on Koudekerke door J. Schoonhoven
cand. te Alkmaarvoor Enumatil, door
B. J. Lamberts te Onstweddevoor
Horwijnen, door J. W. A. Notten teVelp;
voor Zevenbergen, door J. Douma te
Spijkenisse.
Schoolraad en Subsidiewet.
De schoolraad heeft aan de Besturen van
de Scholen met den Bijbel de volgende
circulaire verzonden
In het belang van de Scholen met den
Bijbel en van de Onderwijzers (waaronder
ook de hoofden) aan die Scholen werkzaam,
nemen wij de vrijheid ons tot U te wenden
met het beleefd verzoek vóór 15 Maart a. s.
aan het adres van den Secretaris E. Derksen,
Kievitstraat 40 te Rotterdam, een kort doch
nauwkeurig antwoord te geven op onder
staande vragen, opdat wij daardoor kunnen
te weten komen welke financiëele gevolgen
het ingediende Wetsontwerp tot Wijziging
en Aanvulling van enkele bepalingen der
Wet tot regeling van het Lager Onderwijs
zal hebben voor de Scholen met den Bijbel.
Aangezien het er om te doen is vóór
1 April het verlangde overzicht gereed te
kunnen hebben, zult U ons zeer verplichten
met aan ons beleefd verzoek vóór 15 Maart
a. s. te voldoen.
Namens den Schoolraad voor de Scholen
met den Bijbel,
Het Moderamen,
H. PIERSON, Voorzitter.
A. F. DE SAVORNIN LOHMAN.
R. DERKSEN, Secretaris-Penningm.
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
P. S. De Hoofdonderwijzers zullen wel
zoo vriendelijk willen zijn deze Circulaire
terstond aan hun schoolbestuur te doen
toekomen en bij de beantwoording der vra
gen hunne medewerking te verleenen.
De vragen luiden aldus
1. Hoeveel zal uw Schoolbestuur per jaar
meer dan nu aan salarissen moeten uitbeta
len, indien de salaris-regeling, overeenkom
stig de gestelde minimum-jaarwedde voor
de openbare school, volgens het nieuw
voorgestelde Art. 26 ook op uwe school
wordt toegepast?
P. S. Het spreekt van zelf, dat bij deze
berekening ook het aantal dienstjaren moet
in acht genomen worden.
2a. Hoeveel zal voor uwe school per jaar,
meer dan nu, ontvangen worden aan Rijks
bijdrage, indien Art. 45 van het ingediende
Wetsontwerp mocht worden aangenomen?
b. Hoe groot zal voor uwe school zijn het
voorgestelde bedrag ter tegemoetkoming in
de kosten om te voorzien in de behoefte
aan schoollokalen, volgens Art. 54bis ge
noemd onder A.?
c. Hoe groot zullen deze beide bedragen
te zamen zijn?
3. Met hoeveel zouden dus de jaarlijksche
inkomsten uwer school verhoogd moeten
worden, om de salaris-regeling volgens het
voorgestelde Art. 26 ook op uwe school te
kunnen toepassen?
Middelburg. In den afgeloopen nacht
werden de bewoners onzer stad door brand
alarm uit hunnen slaap gewekt. Omstreeks
2 uur brak er een hevige brand uit in de St.
Jansstraat, in een perceel bewoond door den
vleeschhouwer C. C. Lauer. Aangewakkord
door hevigen wind, deelden de vlammen zich
zeer spoedig een twee belendende gebouwen
mede, die mede aan prooi der vlammen wer
den. Dank zij het krachtig optreden der
brandweer bleef de brand tot de drie aange
taste perceelen beperkt. Ongelukken had
den niet plaats, daar de bewoners zich nog
in tijds, hoewel sommigen half gekleed, heb
ben kunnen redden. Alles is naar men zegt
geassureerd. Oorzaak onbekend.
Bij Yeere is een viermastschip op het
Noordland gestrand. De Bergingmaat
schappij vertrok derwaarts. (M. C.)
Middelburg. Woensdagmiddag viel in
de kazerne Korte Noordstraat alhier
een zware trap, die bij de verbouwing ver
plaatst was doch nog niet voldoende be
vestigd was. De werkman F. uit Middel
burg werd zeer ernstig gokwetst, van den
werkman V. uit Ylissingen de linkervoet
gewond en de fourier M. brak een been.
Kloetinge. Het paard van den land
bouwer W. v. Liere, (Dorpzicht) voor een
kapwagen gespannen kreeg Woensdagmid
dag een beklemming op de luchtpijp,
waardoor het dier met de in den wagen
zittende personen in een sloot terecht
kwamen. Yan L. en zijn vrouw kwamen
er met een paar schrammen af, maar het
dochtertje werd inwendig vrij ernstig ge
kneusd. Dr. Persant Snoep verleende heel
kundige hulp.
Bruinisse. J.l. Dinsdag werd hier op
initiatief van de afdeeling van „Volksweer
baarheid" opgericht eene sehietvereeniging
onder den naam „Christiaan de Wet". Tot
bestuursleden werden gekozen de heeren:
M. Padmos Voorzitter, L. Yermeurs, Secre
taris, P. C. v. As, Penningmeester, F. Kik
en M. K. Krepel.
Besloten werd rechtspersoonlijkheid voor
de vereeniging aan te vragen. Ruim 60
personen hebben zich thans voor genoemde
vereeniging aangemeld.
Bruinisse. In de Woesndag gehouden
vergadering van den gemeenteraad werd
eervol ontslag gegeven aan Dr. A. J. de Koek
als gemeente-geneesheer en in diens plaats
benoemd de heer P. J. de Koek te Amster
dam, broeder van den vorigen. Het kohier
der hondenbelasting voor 1901 werd vast
gesteld tot een bedrag van f 120.- -
Op een adres der afdeeling van «Volks
weerbaarheid« om gratis de conferentekamer
te mogen gebruiken om te vergaderen wordt
in dien zin beslist dat het toegestaan wordt
tegen een vergoeding van f 10's jaars.
St. Filipsland. Bij enkele candidaatstel-
ling is gekozen verklaard tot lid van den
gemeenteraad de lieer A. L. v. Eldik.
Ongeveer drie jaren geleden is in de
weggegraven kracht(kade) langs den Amstel-
veenschenweg een gouden lepel gevonden.
Thans heeft de vorige week een ander in
woner van Amstelveen ook eene vondst
gedaan bij het uitstorten van een kar aarde
van die kracht namelijk een nog ongeschon
den sigarenpijpje van agaatsteen, rijk met
goud gemonteerd. Het was uit de onderste
lagen van de kracht te voorschijn gekomen.
Zoetendale.
Naar aanleiding der advertentie »Te pach
ten Hofstede ««Zoetendale"" herinnert de
Nieuwsbode aan het boek «Middelburg voor
heen en thans" van Coronel, waarin wij
lezen
«In een levensbeschrijving van den heer
Lieven Ferdinand de Beaufort, Gecommit
teerden Raad van de Staten van Zeeland,
in 1730 te Middelburg overleden, vinden
wij de volgende aanteekening, die om den
treurigen toestand van dien tijd aan te toonen,
wel de vermelding waard is.
In den jare 1729endaaromtrent, schrijft
hij, was het zulke slechte tijd in Wal
cheren, dat de menschen hun landen niet
konden verkoopen, noch belasten, zelfs
nauwelijks konden weggeven of verpachten,
en niettegenstaande dat er een overvloed
van geld was, en dat vele menschen, voor
namelijk Oost-Indievaarders, groot geld en
goud hadden, en met contanten als tot de
keel toe overkropt zaten, zoodat de interessen
tot twee ten honderd en daar beneden liepen,
zoo durfde echter niemand land koopen, te
meer daar de boeren zoo slecht betaalden.
«In dien tijd werd het hof «Soetendaal"
met zijn heerenhuis, boerenhuis en schuur,
alle wel onderhouden en in goeden staat,
met zijn dreven, vijvers en opgaand hout,
te zamen in alles groot 104 gemeten 282
roeden lands, en daaronder 12 gemeten
Haymans of Vrijland, publiek te koop ge
presenteerd, doch mocht niet gelden.
Ziende, dat er niemand werd gevonden,
die een penning voor zulk een considerabel
pand durfde bieden, liet ik uit de hand de
somma van driehonderd ponden Vlaamsck
f 1800, zegge achttien honderd gulden)
daarvoor bieden, en niettegenstaande de
voogden van de weezen, wien het Hof toe
behoorde, wel drie maanden kwamen te
wachten, en het Hof overal onder de hand
liet presenteeren, om te zien, of er iemand
gevonden werd, die bet bod wilde verhoogen,
heeft zich niemand opgedaan, zoodat mij
eindelijk dat Hof met al zijn landen en
toebehooren, op den 12den December 1729
is verkocht en gelaten voor de somma van
300 ponden Vlaamsch en vervolgens opge
dragen."
Bij Koninklijk besluit is aan J. Wil-
kens, inspecteur bij de Stoomvaartmaat
schappij «Zeeland", wonende te Vlissingen,
verlof verleend tot het aannemen van het
ordeteeken van ridder 3de klasse der orde
van de Kroon van Pruissen, hem door Z. M.
den Duitschen Keizer, Koning van Pruissen,
geschonken. En is aan M. G. Binkhorst,
klerk bij de Stoomvaartmaatschappij «Zee
land", te Ylissingen, wegens de met gevaar
voor eigen leven verrichte redding van eene
vrouw uit het water nabij de zeesluis aan
het de Ruyterplein aldaar op 15 Septem
ber 1900, de bronzen eerepenning voor
menschlievend hulpbetoon en een loffelijk
getuigschrift toegekend als blijk van goed
keuring en tevredenheid.
Aan de Tweede Kamer is een adres
gericht door het bestuur der Vereeniging
van Christelijke Onderwijzers in de pro
vincie Groningen. Daarin wordt verzocht,
dat door de Kamer maatregelen genomen
zullen worden om te bewerken, dat bij het
aanhangig wetsontwerp geregeld worden
de financieele gevolgen der Leerplichtwet,
niet slechts voor de heeren arrondissements
schoolopzieners, voor de gemeentebesturen,
de schoolbesturen en de openbare onder
wijzers.
Uit Amsterdam.
Ook Woensdag feest. De aubade (mor-
genmuziek) waaraan 2000 mannen en vrou
wen leden van Amsterdamsche zangver-
eenigingen deelnamen, slaagde uitstekend.
Terwijl het koraal uit de «Lobgesang" van
Mendelssohn Bartholdy, woorden van dr.
N. Beets, weerklonk, zag men de Koningin
en den Prins opstaan van hun zetelsde
middenbalkondeur werd geopend, het vor
stelijk echtpaar trad naar buiten, de Ko
ningin blootshoofdsden mantel, dien een
der hofdames haar om de schouders wilde
slaan, wees zij af.
Daverend was het gejuich dat nu opsteeg
uit de menigte; er scheen geen einde aan
te zullen komenlieftallig lachend boog de
Koningin naar alle kanten voor die hulde,
terwijl do Prins telkens en telkens weder
als saluut de hand aan den steek bracht.
Ook bij de uitvoering van volgende lie
deren, o. a. hot Feestlied van Laurillard
hadden dergelijke ontmoetingen plaats.
In het Museum defileerden vertegenwoor
digers van 70 vereenigingen voor het Echt
paar. Daar waren 3000 leden van werk-
liadenvereenigingen. Te half 4 hield de
gouden koets voor 't gebouw op en steeg
't echtpaar met de Koningin Emma en den
Hertog Regent uit. Toen zij gezeten waren,
ving het défilé aan. K. Kater, eerevoor
zitter van Patrimonium bood een adres aan,
onderteekend: Kater (Patrimonium) Pas-
stoors (R. K. Yolksbond) Schaffer (Chr.
Werkmansbond) Post (Oud-Schilders) en
Versief (Neerlands Werkman). Kater sprak
een kernachtig woord, waarin hij de Ko
ningin dankte voor haar vriendschapsbewijs
aan president Kruger, en herinnerde aan
hetgeen God door Oranje voor Nederland
gedaan heeft.
In onze oogen, zoo eindigde hij, is nog
altijd in Oranje liet cement voor ons volks
bestaan. Daarom zijt Gij, Koninklijke Hoog
heid, Prins der Nederlanden, ons zoo harte
lijk welkom, nu gij Uw lot en leven aan
dat van onze Koningin en daarmede aan
dat van ons volk verbonden hebt. Wij
mogen nu de hoop voeden dat, naar Gods
belofte op het huwelijk, ons geliefd'Oranje
huis weder als- vau ouds bloeien zal tot
heil van volk en vaderland. Ik eindig met
vrije navolging van een versje, dat van
1787 dagteekent en dat weergeeft wat in
onze harten leefthet luidt
Oranje in Gods kracht
Zegt: vrede, vrijheid, macht.
Daarom Oranje Boven
Zoolang als zon of maan
Zal aan den Hemel schijnen,
Zal onze Oranjevaan
Niet uit dit land verdwijnen.
Zoolang der vad'ren God,
In 't houden van Zijn woord,
Een helper zich betoont
Aan elk, die naar Hem hoort,
Zoolang hier menschen zijn,
Die Hem, hun Schepper, loven,
Gods hand ons volk geleidt,
Blijft het Oranje Boven
Dit laatste woord werd lang en luid
toegejuicht.
Na afloop werd de rijtoer gedaan ondanks
den regen; de Oranjebond had honderd
kinderen op een estrade opgesteld om de
Koningin een lied toe te zingen. De es
trade stortte in, de kinderen rolden door
den modder en al de feestpakjes waren be
dorven, doch de kinderen kwamen met den
schrik vrij, een enkele slechts was licht
geschramd of gekneusd. Maar een der moe
ders die ook op de estrade geklommen was,
brak beide beenen.
Des avonds was het bal ten hove. Te
half 12 trok het Echtpaar zich in hunne
vertrekken terug.
In het Oosten deelt de heer J. van
't LiD denhout mede, dat zijn zoon Jacob
ongesteld is. Naar het oordeel van profes-
