NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 75. 1901 Donderdag 28 Februari. 15e jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, ie Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Bij dit Mier Moort een IjjntpL HEïYlJK." TtafiTriTi Centraal Comité. FEUILLETON. EEN AlPENBLOEME. elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA en van van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Goes, ook voor Kloetinge, Kattendijke, 's Heer Hendrikskinderen en Wissekerke 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 20, 21, 22 en 23 Maart. Wolphaartsdijk 15 April. Heinkenszand, ook voor 'sHeer Arends- kerke, 16 April en 17 April voormiddags. 's-Heerenhoek, ook voor Borssele en Nieuwdorp 17 April namiddags en 18 April. Ovezande, ook voor Nisse, 19 April. Ellewoutsdijk, ook voor Driewegen, 20 April. Baarland, ook voor Ondelande, 22 April. Hoedekenskerke, 23 April voormiddags 's^Gravenpolder, ook voor 's-Heer Abts- kerke 23 April namiddags. Kapelle, ook voor Schore, 24 en 25 April. (Slot.) f* 4. Voor wat het vierjarig tijdperk betreft, dat met de stembus van 4 Jnni staat ontsloten te worden, acht het Cent raal Comité daarom, dat niet het Electorale maar het Sociale vraagstuk op den voor grond moet staan. Niet de staat?-echtelijke maar de maatschappelijke nooodstand roept in de eerste plaats om voorziening. Het Centrale Comité bedoelt daarbij het sociale vraagstuk, als rakende beide en de geestelylce en de stoffelijke belangen, en als stellende den eieh 1°. tot vrijmaking en vol tooiing van het onderwijsen 2°. tot bescher- ming en organisatie van den arbeid. Beide deze sociale vraagstukken verte genwoordigen in steeds klimmende mate een nationaal belang. Door het toenemend overwicht, dat de macht over het recht erlangde, nu ook Engeland voor het Imperialisme koos en dit in Zuid-Afrika zoo gewetenloos door zette, wordt voor de toekomst de onaf hankelijkheid ook van ons vaderland op zeer ernstige wijze bedreigd. Met het oog op dit gevaar is het drin gend noodzakelijk, dat niet alleen de So ciaal-Democratie, die de liefde voor het vaderland ondermijnt, principieel weerstaan worde, maar ook dat de strijdpunten, die de overige burgers vaak op zoo bittere wijze verdeelden, zooveel mogelijk worden beslecht. Daartoe moet èn de Schoolstrijd uit onze vaderlandsche politiek worden weggenomen én de Klassenstrijd, die op komt, worden gestuit. Een Episode uit der Waldenzen Historie. 1. EEN BLIJDE BRUID. Op die manier kan hij zelf het meest ten zegen strekken en de meesten met zijn woorden bereiken. Maar indien een onzer dorpen hem noodigt en als Leeraar vraagt, kan hij aan die roepstem gehoor geven en daar eiken dag het Evangelie prediken. We moesten dat aan zijn vrijen wil overlaten en God Zijn weg met hem laten volbrengen. Het scheen, dat een zekere teleurstelling zich afteekende op het gelaat van het schoone meisje, toen zij hoorde, dat er nog kans bestond, dat hij, haar George, opnieuw voor zoolang van haar moest scheiden. Doch zij liet er niet veel van merken en vroeg belangstellend: Hebt u al een onderwerp, om morgen over te spreken, als de gemeente in onze kerk is vergaderd Ja Rosa, ik zal, zoo God wil, spreken over David in Abdullam's spelonk. Mis schien nadert spoedig de tijd, waarin wij onze holen zullen moeten opzoeken en ons verbergen in onze spelonken. Onze He- melsche Vader geve, dat het niet waar is, doch ik heb een bang voorgevoel, dat straks weer, evenals voor 20 jaren, toen ge pas geboren waart, de ruwe benden onze rust Voor de beslechting van den schoolstrijd schijnt de tijd te rijpen, nu uit de kringen der Liberalen zeiven steeds meerdere stem men opgaau, die hierop aandringen, en onder de Christelijke partpen in het ge wijzigd Rapport der Unie een formule gevonden is, waarin de meesten zich kun nen vereenigen. En ware eenmaal een oplossing in dien geest gevonden, dan zou hierdoor van zelf de mogelijkheid geboren worden, om met vereende kracht het on derwijs, ook wat de practische vorming der natie betreft, tot die hoogte op te voeren, die ons bekwamen zou om beter dan tot dusver den wedstrijd op het gebied van landbouw en nijverheid, van handel, scheep vaart en visscherij, met de overige volken vol te houden. Tevens zon dan het gods dienstig, het zedelijk en het vaderlandsch element bij het onderwijs in al zijn ver takkingen beter tot zijn recht kunnen ko men, om den onheiligen geest te keeren, die thans al meer het nationale leven ont zenuwt en verzwakt. Slechts zij ter voorkoming van misver stand hierbij opgemerkt, dat de antirevo lutionaire partij ook bij eene wijziging van onze onderwijswetgeving in den geest van het ZThw-rapport, zich zou moeten blijven verzetten tegen elke poging, om het door de ouders te betalen schoolgeld om te zetten in een vorm van belasting. Naast het sociale vraagstuk van het on derwijs staat het andere sociale vraagstuk in moer stoffelijken zin, dat roept om orga nisatie en bescherming van den arbeid. De strijd van belangen, die op dit ter rein gevoerd wordt, kan niet langer aan zich zelf worden overgelaten. Ook hier is afpaling der wederzijdsche rechten drin gende eisch van den toestand, en voor het dezerzijds reeds in 1875 gevraagde Wet boek van Arbeid leverde onze wetgeving nog slechts een aanvankelijke bijdrage. Ook de Antirevolutionaire partij heeft er daarom met klem op aan te dringen, dat deze wetgeving, zonder noodelooze vertraging en op afdoende wijze worde voortgezet, en dat met name het Verzeke ringswezen eerlang al den zegen afwerpe, dien het aan onze arbeidende bevolking brengen kan. Behalve het Arbeids- en Pachtcontract, alsmede de zorge voor huis vesting, heeft vooral de kranken-verzeke- ring en de verzekering ten hate van in- valieden en ouden van dagen haast. 5. Het Centraal Comité ontveinst zich niet, dat zulk een oplossing van het zullen verstoren en dan Een diepe zucht steeg op uit het bin nenste van den eerwaardigen man. Toen heeft uw moeder, Rosa, zoo ging hij voort zich de ziekte op den hals gehaald, waaraan zij nu nog lijdt, en waarschijnlijk wel tot aan haar ster vensure toe zal lijden. Toen zijn we gevlucht over de bergen, naar onze broeders, de Albi- genzen en zij hebben ons verpleegd met al de liefde van hun hart. Daaraan dankten wij ons behoud, waar zooveel onzer lot- genooten wreedaardig werden vermoord en gepijnigd. Nergens zagen we uitkomst, uw moeder was doodkrank, gij waart nog heel jong en we trokken door sneeuw en ijs en God gaf uitkomst en, schoon wij alles verloren, we hadden toch rijke dan- lcensstof, want ons leven was behouden. Ge weet, ik heb u die geschiedenis al meermalen verhaald. 't Was, of iets van de zwaarmoedigheid van den Leeraar zich mededeelde aan zijn ©enig kind zijn Rosa, de zoo innig geliefde dochter des huizes. Zij dacht er aan, of ook, wanneer zij eens met haar George zou vereenigd zijn, voor haar zulke moeielijke dagen zouden aanbreken, en of ook zij, met hem het dal harer geboorte zou moeten verlaten, uit vreeze voor den vervolger. En een traan welde op in haar liefelijke zachte oogen. Ietwat weemoedig en beangst was de toon, waarop zij zeide: Vader, ia onze vallei geen veilige sociale vraagstuk aanmerkelijke offers nit 's Rijks kas zal vergen, maar is van oor deel, dat dit geen reden mag zijn, om stil te zitten, daar o. m. onze tarieven van invoerrecht voor niet zoo onbelangrijke verhooging vatbaar zijn. Het Statistical Abstract, dat in 1899 door de Britsche Regeering bij het Parle ment is ingediend, geeft voor de kleinere Staten, waarmee Nederland zich vergelij ken laat, de volgende cijfers alstotaal bedrag van de ontvanoen douanerechten over 1898: Bevolking. geh. rechten. Nederland, 5 mill. 83/, mill, gulden- België, 6 'I, 2l3/4 Denemarken, 2V2 20 '/2 Zweden, 5 34'/a Noorwegen, 2'ls 22 Zwitserland, 3>/s 23 Ook al neemt men nu aan, dat deze cijfers niet in elk op"jcht voor juiste ver gelijking knnnen dienen, zoo blijkt toch ten duidelijkste, dat in alle deze landen, die toch alle gerekend worden in hoofd zaak den vrijhandel te huldigen, het tarief minstens ee?is zooveel oplevert als hij ons. Ja, zelfs Engeland, dat steeds als het land van den vrijhandel geroemd wordt hief in 1898 niet minder dan 256V2 mil- lioen gulden aan invoerrecht, wat, daar de bevolking er bijna achtmaal grooter is dan bij ons, voor 011s land ruim 32 millioen gulden zou opleveren. Natuurlijk zijn hier de Engelsche accijnzen niet bij- gerekend; deze bedragen op zichzelf 336 millioen gulden. Het lijdt dan ook geen den minsten twijfel of, zelfs al werd de opbrengst on zer tarieven meer dan verdubbeld, we nog altoos heneden andere landen, ja beneden Engeland zouden staan, en zonder dat men daarom nog zou kunnen zeggen, dat we al te ruw met het stelsel van vrijhandel zonden gebroken hebben. Te eerder zal hiertoe kunnen worden overgegaan, indien zoodanige tariefswijzi ging, met beleid en voorzichtigheid toe gepast, tevens zal kunnen strekken om onderscheidene takken van ons volksbe staan te steunen, en allerlei arbeid, die thans door werklieden buiten af voor ons verricht wordt, aan onze eigen werklieden ten goede te doen komen, 6. Onder voorbehoud van het boven staande, het uitvoerige Program van actie van 1897 bevestigende, acht daarom het Centraal Comité, dat de Antirevolutionaire schuilplaats meer? Is het ontdekt, dat er hier gemeenten der "Waldenzen zijn? Of berust uw vrees eenvoudig op een bloot vermoeden, een angstig voorgevoel, dat voorkomt uit ziekelijke zwaarmoedigheid? Heeft weemoed uw sterk hart bevangen? Zeg het, indien het waar is, en er zekerder berichten komen, tegen moeder, want, als de vervolging dreigt, mag zij er niet on kundig van gelaten worden; doch laten we haar niet noodeloos verontrusten, want zij ziet er zeer lijdend uit. En als George komt, vader, zal hij dan ook weer moeten vluchten? Waar dan heen? Mag ik dan met hem trekken? O vader en haar stem ging in een zacht smeeken over 0 vader, laat mij hem dan helpen, want, als hij alleen moet vluchten, zal ik toch geen gerust oogenblik meer hebben en geen slaap zal in den nacht mijn oogen luiken als ik er aan denk, hoe hij misschien rondzwerft en doolt tusschen de bergen, van alles beroofd, en van allen verlaten. O, laat mij dan voor hem zorgen En zij keek hem zoo dringend uitnoodi- gend aan, dat geen antwoord volgde en geen woord over zijn lippen kwam; doch alleen een zucht opsteeg uit zijn borst. En uw moeder en ik dan, Rosa? Zoudt ge ons dan willen verlaten om zijnent wil? Wie moet voor haar zorgen, zoo gij weg zijt? Wie zal haar van het noodige voorzien, als die ure der benauwdheid komt? Neen vader, ik bedoel, dat we allen partij bij de stembus van 4 Juni in de eerste plaats aan de orde heeft te stellen. 1. Voor zoover de Grondwet toelaat, finale oplossing van het onderwijs vraagstuk in den geest van het ge wijzigde Cbne-rapport. 2. Verplichte verzekering ten bate van kranken, invaliden en ouden van dagen, en zulks mot steun van het Rijk. En 3. liet scheppen van middelen daartoe onder meer door een oordeelkundige verhooging van de opbrengst onzer tarieven, die tevens aan de nationale welvaart ten goede komt, en den nationalen arbeid kan verheffen. 7. Ten slotte behoeft wel nauwelijks gezegd, dat het Program van Beginselen de grondslag is en blijft, waarop de ge- heele organisatie van onze partij rust, en waardoor ook in de nu komende periode haar optreden moet beheerscht worden. Het is niet overbodig dit uitdrukkelijk hierbij te voegen. Aan welk Kabinet ook door H. M. de Koningin de leiding van 's lands zaken wordt toevertrouwd, steeds kunnen aller lei onderwerpen van wetgevenden aard aan de orde komen, die niet afzonderlijk in een Program van Actie besproken zijn. Zoo openbaarde het thans zittend Kabinet aanvankelijk in het wetsontwerp over de Voogdij den toeleg, om den Chr. grond slag van het huwelijk aan te tasten, door bij verschil tusschen man en vrouw de beslissing aan den Kantonrechter op te dragen; werden in het ontwerp op de be rechting van jeugdige misdadigers de be grippen van schuld en straf aangetast; en werd in het oorspronkelijke ontwerp op den Leerplicht de regeling zelfs van het Huisonderwijs voor een aanmerkelijk deel aan de ouders ontnomen. In deze pogingen openbaarde zich de neiging om de Chr. grondslagen van de Maatschappij te vervangen door denkbeel den, die, als met de natuur en met Gods ordinantiën in strijd, vonden ze ingang, allengs onze geheele samenleving ontwrich ten zouden. Uit dion hoofde zou het den Anti-revo lutionairen niet baten, of de door hen te stellen candidaten zonder meer instemming betuigden met ons Pi-ogram vvn Actieen alleen, zoo vöór alle dingen vaststaat, dat ze bereid zijn ons Progra?n van beginselen te aanvaarden, kunnen ze als Antirevolu tionaire candidaten beschouwd worden. moeten vluchten, laat dan George en mij samen voor u en moeder zorgen; laat ons beider krachten, saam vereend, dan tot uw dienst gereed zijn. Vader, mag ik George, als hij weder komt, mijn echtgenoot noemen? En wilt gij ons huwelijk dan inzegenen in onze dorpskerk? 't Zou zoo heerlijk wezen, als we hier mochten wonen en hij u mocht helpen in het zoo zware werk. Want het wordt u toch wel al wat veel, somtijds des nachts nog op te staan en aan de bede van een der broederen, om een gebed en medicijnen te voldoen. Laat ons hier een vallei des vredes maken, waar stil geluk woont en laat ons samen wonen en samen den Heere, onzen God, dienen! Kom vader, geef mij uw toe stemming, opdat ik mijn George verblijde met dien welkomstgroet!" Hebt ge diezelfde vraag aan uw moeder reeds gedaan, Rosa? vroeg hij. Wat zegt die er van? Neen vader, ik meende eerst tot u te moeten komen. Ik geloof echter, dat moeder zich verheugen zal iu ons beider geluk, wanneer zij ons zoo saam ziet ar beiden voor haar en u. Zij zal wel ter stond haar toestemming geven, en ons zegenen met haar besten moederzegen. Nu dan, mijn kind, het is lang de begeerte van mijn hart geweest, u heiden vereend te zien. Uw George worde ook mijn George. Ik heb hem leeren kennen als een ernstig godvreezend jonkman, die Voor de beteekenis, door het Centraal Comité gehecht aan den zedelijken band, die de kiezers en de candidaten behoort te hinden, zij verwezen naar desaangaande betoogde op bladz. 5, 6 en 7 van het schrijven van 1897. Ook bij de stembus van 4 Juni e. k. heeft de Antirevolutionaire partij, ingevolge Art. 21 van haar Program van Beginselen als zelfstandige partij met eigen belijdenis van beginselen op te treden, en het Cen traal Comité vertrouwt dat ook de kies- vereenigingen zonder voorbehoud de over tuiging zullen onderschrijven, dat we onze verplichtingen tegenover God en het Va derland te beter zullen nakomen, hoe min der hij de eerste stemming teegeeflijk be jag op winste en hoe meer trouw aan onze beginselen ons ook bij de nu ko mende verkiezingen leidt. Door ons mag geene verantwoordelijk heid voor de toekomst worden heloopen, die door iets anders dan door onze eigene beginselen zou gedekt zijn. 27 Februari 1901. Tot nog toe hield, wanneer een gehuwd militair stierf, terstond diens tractement op en werd zijne weduwe de woning opgezegd. Dit was hard en onchristelijk. Minister Eland moet thans het denkbeeld in overweging genomen hebben om de we duwen van onze soldaten nog een maand na 't overlijden van hun man met genot van diens tractement in de echtelijke wo ning te handhaven. Moge dit denkbeeld spoedig verwezen lijkt worden. Kaïn behoort zoo mogelijk uit alle kringen te worden weggezonden. Hij heeft al ge noeg kwaad gesticht. Wij staan op economisch terrein tegen over de oude school en tegenover de jon gere, al wensehen wij de rechtmatige ver diensten van geene richting te miskennen. Onaannemelijk is voor ons elk stelsel, waarvan niet Gods Woord de grondslag is; onbetrouwbaar iedere Gids, die voor wetenschap en practijk niet do Heilige Schrift erkent als het hoogste gezag. Fabius, Voortvaren, blz. 89. Het geval Dinksperloo schijnt door een tweede geval Koewacht te zijn gevolgd te weten van toepassing van artikel 10 der Leerplichtwet: vrijstelling wegens gemoeds bezwaar tegen de openbare school. u liefheeft en lief zal hebben met zijn gansche ziel en aan wien zou ik mijn Rosa, mijn eenige dochter beter toever trouwen dan aan een mijner broederen in het heilig ambt? Komt hij ongedeerd terug, dau zal dra de kerkklok luiden, om aan ons volkje te verkonden dat twee zielen voor God en Zijn gemeente als getuige zich voor altoos in dit leven wensehen te verbinden en dat niets dan de dood hen zal kunnen scheiden Mijn zegen zal u vergezellen op uw schreden en in liefde zij uw echt aan God en zijn dienst geheiligd en gewijd I Rosa viel haar vader om den hals en kuste den krachtigen man vol vuur. O vader, ik dank u! George danke u en moeder ook! Dra worde ons aller wensch vervuld 1 Zoo zij het, zeide de Leeraar en voegde er bij- Laat mij nu alleen, lieve, wa.v ik moet gaan studeeren voor morgen. Ga naar uw moeder en spreek ook met haar." En na hem nogmaals omhelsd te hebben ging zij, met de broodschaal en de kan in de hand, het studeervertrek uit, om haar moeder te vertellen het blijde bericht van vader's toestemming, 't Scheen alles zoo schoon en zoo liefelijk. Buiten een jonge lente, die bloeide en vroolijk zong. In haar hart een jubel, die overvloeide van dank en een blij vooruitzicht dat gansch haar ziel bekoorde. Alles heerlijk, doch straksWat zou de toekomst zijn (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1901 | | pagina 1