NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 65. 1901.
Zaterdag 9 Februari
15e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Bjj Dit muuner Moort een tpoetsel.
Hare M^jesteits Huwelijk.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER AÜVERTENTIËN
Engeland en Transvaal.
De Huwelijksdag.
ki,ken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
8 Februari 1901.
Zorgt toch dat gij op de Kiezerslijst komt.
Vóór 15 Februari moet gij u aangegeven
hebben.
Er zijn gemeenten waar, gingen allen
die 't behoorden te doen, zich aangeven,
er wel minstens 20 procent meer op de
Kiezerslijst zouden staan.
Laat men 't nu eens niet verzuimen.
Men kon er straks spijt van hebben.
Dr. DyEerinck herinnert in het Nieuws
aan een ontmoeting op 3 Juli des vorigen
jaars tnsschen de beide koninginnen en
Nieolaas Beets in Utrechts Gouvernements
gebouw «Paushuizen".
Bjj die gelegenheid heeft Hare Majesteit
de Koningin gezegd Niemand kan Neder
landseher ssi/n dan ik".
En zij voegde er aan toe:
»En wat zegt gij nu van mijne moeder
die mjj dat heeft gemaakt?"
Waarop de Koningin Moeder hernam:
«En wat zegt gij dan wel van mijne
dochter die zoo gemakkelijk zich leiden
liet?"
Bjj 't huwelijk onzer Koningin.
Waar werd oprechter trouw
Dan tusschen man en vrouw
Ter wereld ooit gevonden?
Twee zielen, gloénde aan één gesmeed.
Of vastgeschakeld en verbonden.
In lief en leed.
(Vondel).
Verdere ontwikkeling en invloed van het
Calvinisme in de twinstigste eeuw.
De Standaard, in een hoofdartikel stil
staande bjj hei einde der 19de eeuw, schreef
over den wederopbloei en ontwikkeling van
de Christelijke actie o. a. deze schoone
opmerkingen
Bij rusteloos voortgezet onderzoek, staan
ons in letterljjken zin elk jaar nieuwo ont
dekkingen te wachten. Van het leven ge-
ljjk het in onze twintigste eeuw staat te
worden, kan geen onzer zich een klare
voorstelling vormen.
Maar onder die verrijking van het leven
dreigt 's menschen zedelijke veerkracht te
bezwijken. Stofaanbidding en zinlijkheid
bedreigt eerlijkheid en goede zeden. Het
hooge zinkt in het lage weg. En de rijk
dom van inenschoijjke ontwikkeling zou
onherroepeljjk tot verderving van onze
menschelijke eore leiden, indien niet nog
steeds het Evangelie het zout bleek, door
God ons geschonken om het bederf, als
het op 't hoogst komt, af te weren.
Dat is dan ook de hooge roeping, die
uit de negentiende in de twinstigste eeuw,
met ons medegaat voor een ieder die nog
aan den Christus Gods mag vasthouden.
Al is het toch, dat we óók een roeping
in engeren kring, in gezin en kerk en fa
milie hebben, onzer blijft toch óók de roe
ping om de Christelijke actie aan heel ons
volk, ja aan do menschheid ten goede te
doen komen; en door het verheffen van
ons menscheljjk leven in wat haar hoogste
eere is, de eore te verhoogen van den Naam
onzes Gods.
En ook in dit opzicht nu verwachten we
vau do dagen die komen zullen, groote
dingen, die al wat we tot dusver aan
schouwden, zeer verre overtreffen zullen,
De Christelijke school zal eerst in de
twintigste eeuw haar volle vrucht gaan
dragen. Onze Zondagsscholen, onze Jon-
gelingsvereonigingen en onze wetenschap-
peljjke^ stichtingen zullen eerst in het nu
opgroeiend geslacht anderen toon brengen,
en ons op allerlei terrein mannen doen
opstaan, die zegenend op den volksgeest
kunnen inwerken.
Wat nu nog slechts een wolkje als eens
mans hand is, zal dan als een lichtende
wolk keel ons land overglanzen. Waar nu
vaak in tranen gezaaid is, zal dan met
gejuich gemaaid worden. Broeders die nu
nog gedeeld en gescheiden staan, zullen
zich hereenigen. En hoemeer de geest ook
van de twintigste eeuw zich ongoddelijk
openbaren zal, zal te nauwer en te ern
stiger al wie nog om God roept, in de
jaren dier eeuw, zich aaneensluiton on de
veerkracht versterken, om tegen het roepen
ook van die eeuw over te stollen ons lief-
ljjk roepen voor do eore onzos Gods.
Het plan was zoo mooi uitgedacht, door
Kitchener.
Zeven colonnes, ieder onder bevel van
een Engelschen generaal, en hij als de
generalissimus aan 't hoofd der zeven zou
den de Boeren verdrjjven uit het gebied
tusschen den Delagoa-baaispoorweg en
den spoorweg van Natal. Daartoe vertrok
de Colonne Smith-Dorrien, uit Wonder
fontein; de Colonne Campbell uit Middel
burg; de Colonne Aberson uit Eerste Fa
brieken; de Colonne Knox uit Kaalfontein;
de Colonne Allanty uit Zuurfontoin; de
Colonne Dartnell uit Springs en de Co
lonne Colville uit Greylingstad.
De colonnes waren verdeeld in twee
groepen: de noordergroep onder bevel van
generaal Lyttelton, de zuidergroep onder
bevel van French.
Maar dat groote plan is op niets uitge
draaid.
Campbell heeft niet ver van Middelburg,
French bij Bethel klappen gehad. Smith
Dorrien heeft wel Carolina bezet doch was
er den vorigen dag reeds weer uit. De
samentrekking van het mooie zevental zal
derhalve nog wel een weinig tijds op zich
laten wachten.
Ook in het Noorden zijn de Boeren nog
even onverschrokken.
Dank zij het verraad van Portugal die
het Delagoagebied voor Engeland open
stelde en thans do vrijheid der uitgeweken
Boeren bedreigt, zijn de Boeren de grens
overgetrokken en braken beoosten Koma-
tipoort de spoorljjn op.
De rebellen ten westen van Vrijburg,
spottende met de afstraffing hnn door
Metbuen toegediend, bestookten de gelei
ders van een konvooi dat van Koeroewan
naar Vrijburg trok, en waren slechts door
kanonnen te bedwingen. Het zal de vraag
zijn of zij nog niet het een en ander heb
ben uitgehaald.
De Wet blijft steeds onvindbaar en zijn
mannen hebben bij Pompeysiding weer
eens een trein vernield. En in Kaapko
lonie, waar de Engelschen eveneons op
groote schaal voortrukken, blijven de Boe
ren stand houden, en steun ontvangen en
in aantal toenemen.
De vredespolitiek van Bloemfontein uit
is totaal mislukt. Do Wets broeder
Piet de Wet heeft per brief na
tuurlijk, want mondeling was wel wat ge
vaarlijk zijn broeder bezworen zich
toch over te geven. Gelijk men weet is
oen andere De Wet een neef dezer
twee, een uitgezette, te Frankfort en el
ders bezig de Duitschers voor de zaak
der Boeren te ontgloeien.
Thans tracht Kitchener door de ontvol
king van stelen zijn garnizoenen vrij te
krijgen voor den velddienst. Daartoe wor
den vrouwen en kinderen zoo Engelsche
als Hollandsche, en natuurlijk ook de
mannen, zoo deze er nog zijn de stad uit
gezet. Doch 't tekort aan manschappen
wordt hierdoor niet gedekt. En de ver-
heslijst bljjft bedenkelijk.
Do officieelo maandelijksche opgave van
de Britsche verliezen geelt een totaal van
54,724 - 2353 officieren en 52,371 man.
In het gevecht gesneuveld zijn 334 officie
ren en 3346 man, aan hun wonden ge
storven 103 officieren en 108 L man, aan
ziekte gestorven 188 officieren en 7605
man. In het geheel heeft het leger in
Zuid-Afnka door verschillende oorzaken
635 officieren en 12,354 man door den
dood verloren. g (fej
Nog steeds worden vermist 115 officie
ren en 922 man, terwjjl als invalieden
naar Engeland zijn" teruggezonden 1703
officieren en 39,095 man.
Hot absolute verlies voor bet Britsche
leger bedraagt 654 officieren en 15,275
man, te zamen dus 15,929 togen 14,880
aan het eind van December, zoodat de
maand Januari alleen het Britsche leger
1100 man hoeft gekost die voor altijd weg
zijn. Onder deze 1100 zjjn niet begrepen
de gewonden die niet geheel ongeschikt
voor don dienst zijn, gevangenen die de
Boeren misschien gehouden hebben en de
talloozo zieken in de hospitalen in Zuid-
Afrika.
Op een andere zjjde van den toestand
werpt een telegram van 17 Januari uit
Kaapstad aan de „Maneh. Guardian" eonig
licht. Daarin staat te lezen:
„Uit de Kafforstatcn worden do treurig
ste berichten ontvangen. De sprinkhanen
zijn overal, don Kaffers wordt het geld
onthouden dat zjj elk jaar aan den Rand
verdienden een müiicca ongeveer in
het geheel en de menschen komen van
honger om.
„Imvo", het kafferblad, meldt dat in de
gevangenis te Ngeoba een vrouw op haar
vonnis wacht, die haar eigen kind heeft
gedood en gegoten en de „Port Elisabeth
Telegraph" (een imperialistisch blad) zegt
dat een man van zaken die juist uit
Transkei is gekomen, vertelde dat de kaf
fers leven van wortels.
Een Britsch officier schreef den 8on
Januari uii Heidelberg
„Ik begin te gelooven dat de tegen
woordige toestand eeuwig zal voortduren,
want er "schijnt geen vooruitzicht te zijn
dat de Boeren den strijd zullen opgeven.
Integendeel zij worden eiken dng stout
moediger en het is zelfs hier niet veilig
een mijl buiten de voorposten. Wij wor
den zoo goed als belegerd; de spoorweg is
afgesneden en treinen worden regelmatig
geplunderd."
De familie hier te lande heeft bevesti
ging ontvangen dat mevrouw Eloff, een
aangetrouwde zuster van den heer Jan
Eloff, onlangs voor haar hoeve door En
gelsche soldaten is neergeschoten. Dit is
bet geval, waarvan we herhaaldelijk heb
ben melding gemaakt. Mevr. Eloff werd,
zooals men weet, door de slapen geschoten
terwijl haar man werd weggesleept van
de stervende vrouw.
Het Engelsche ministerie van oorlog
maakt ean beschikking openbaar, die de
lichting van vrijwilligers voor allo leger-
korpson regelt. Artikel 17 van deze be
schikking, die door Ilobeits is geteekend,
zegt dat elke soldaat 50 patronen van het
gewone model krijgt en 35 van model no.
IV, dus de beruchte dumdumkogel. Do
officieren krijgen zulke ammunitie voor
hun revolvers. Gedurende den overtocht
naar Kaapstad zullen daarmede proeven
genomen worden.
Waarom verschijnt dit artikel niet in
de Engelsche bladen. Vreest men, dat
zelfs daar de verachting voor zulke mid
delen zich te luid zal uitspreken?
Commandant Liebunberg is na versterkt
te zijn door een aantal burgers die met
verlof waren geweest, Donderdag uit de
buurt van Klerksdorp in de richting van
Ventersburg-weg gerukt, vermoedelijk om
zich met de Wet te vereenigen.
Central News seint uit Pretoria dat de
Boeren weer een aanval hebben gedaan op
de mijnen te Driefontein. Zij vernielden
het pompstation en een paar loodsen, maar
werden ten slotte verdreven door het corps
spoorweg-pioniers.
Te Greylingstad is groote schade toege
bracht aan de Hcidelberg-Roodepont-mijn.
Verder wordt gemeld dat een aantal
Boeren onder Beijers tusschen de kolonnes
van French zijn doorgegliptmaar een
andere Engelsche kolonne drijft hen gaan
deweg terug.
Woensdags.
Na het ontbijt kwamen een 50 tal werk
lieden- en andere volksvereonigingen het
Verloofde Paar en de Vorstelijke gasten
begroeten.
To half twee ongeveer, na 't familie-de
jeuner, (men zag de koffie ronddienen in
de «witte zaal,") werd met donderend ge
juich door de buiten staande dichte me
nigte het Bruidspaar begroet dat voor 't
venster verscheen, en meteen begon, met
de kapel van de cavalerie voorop, 't défilé
op de maat van het «Wilhelmus," Toen
kwam de Koningin in een bonten pels,
maar steeds blootshoofds, met den Hertog
in admiraals uniform, op het balkon, en de
stoet van 3800 mannen trok langs 't Pa-
leisploin, wuivende met de hoeden, juichend,
tegen de muziek der talrijke korpsen op.
't Was een prettig gezichtvoorop de
muziek van do huzaren, dan een groep
voreenigingendan het muziekkorps van
den Volksbond, weör voreenigingen, het
muziek van de jagers, nog eens vereeni-
gingen, drie Scheveningsche pronkwagens,
on verder, telkens door groepen vereeni-
gingen afgewisseld, een wagen der Chris
telijke Geheelonthouders, een| scheveningsche
reddingsboot op een wagon, en ten slotte
een muziekkorps van de veld-artillerie.
Tusschen en boven dat alles de tallooze
kleurige en wapperende banieren.
Het meest typische in het eindelooze
défilé vormden zeker wel de vier Scheve
ningsche wagens. Voorop eon miniatuur
van de haven: een sleepbootje brengt er
een schuit weg, een bom op de helling,
een zwerm van in- en uitgaande pinken.
Dan de haringvisscherij, voorgesteld door
een bom met de netten vol visscben. En
de schrobnetvisscherij, de wagen krioelend
van platvisch. Ten slotte de handel en de
verzending: gerookte sprot, makreel en
bokking, tonnetjes haring met witte band
jes. En de haringrooker diuk in de woer,
en de kuiper aan 't werk in 't traditio-
neelo kortbuis met zijn lange kousen over
de knieün. Doch de boot met oude bad
knechts, die zooveel menschenlevens heb
ben gered, zooveel vorsten en vorstinnen
in zee gedragen, werden het meest toe
gejuicht. En bij deze wagens stapten zes
on veerstig visscherslui onder Zondagsche
hooge hoedon, 't kortjak met de korte mou
wen, waar de bruin saaïen mouwen uit
steken, door zilveren knoopjes gesloten, en
met de lange leeren broek.
De toejuichingen van het publiek waren
soms zoo overweldigend, dat de Koningin
zich eons schreiend omwendde tot denka-
morheer, die haar uitnoodigdo binnon te
treden. H. M. weigerde echter, en dit deed
een nieuw gejuich opgaan, de uiting eener
allesovertreffende geestdrift.
Daarna word door 't Bruidspaar uitge
reden naar Scheveningen, dtt feestelijk
versierd was.
Des avonds had ten paleize een „Polter-
abend" plaats, gearrangeerd door H. M.
de Koningin-Moeder. Een „Polter-abend"
is een huiseljjk feest, dat men in Duitseh-
land geeft den avond voor het huwelijk,
en waarop allerlei herinneringen uit het
leven van het Bruidspaar worden opgehaald.
Op den „Polter abend" ten Paleize werden
tal van tableaux-vivants uit het leven der
Koningin vertoond, door haar Moeder voor
bereid.
Voor deze gelegenheid werd in het
Hotel de V Europe en Brack's Doelen Hotel
een extra-menu aangeboden, keurig ver
sierd met de portretten van het aanstaande
Vorstelijk Echtpaar en de vlaggen der
beide landen.
Op verschillende plaatsen in do stad
werdon volksvertooningen gegeven met de
kinemathograaf, terwjjl een talrijke menigte
zich door de/versierde en op sommige plaat
sen geïllumïneeerde straten bewoog.
Het sluiten van het Burgerlijk Huweljjk
ten Paleize had plaats geheel volgens het
programma. De Minister van Justitie, na
de toestemming verkregen te hebben tot
de echtverbintenis van de Moeders van
Bruidegom en Bruid, dat niets meer do
vervulling van don wensch van den Hoogen
Bruidegom en Bruid in den weg stond.
Hij vroeg nu van beiden het woord, dat
niot alleen voor hen, maar voor ons geliefd
Vaderland van zoo onschatbaar gewicht is.
Toen stonden Bruidegom en Bruid van
hunne zetels op en was het antwoord op
do vraag »of gij elkander aanneemt tot
echtgenooten en getrouweljjk al de plichten
zult vervullen welke door de wet aan den
huweljjkenstaat verbondon zijn" een plechtig
»ja". Zoo verklaar ik, Minister van Justi
tie, ambtenaar van den burgelijken stand
in naam der wet U door het huwelijk
verbonden.
Hierop werd de huwolijksacto voorge
lezen en onderteekend door de Koningin,
den Hertog, do Koningin Moeder, de twee
vorstelijke nloedverwanten, zes getuigen en
den Minister van Justitie, waarop deze
laatste nog oen toespraak tot de jongge
huwden hield.
De 6 bovengenoemde getuigen waren de
heeren Van N'aamen, voorzitter der eerste-,
Gleichman id. der Tweede Kamer, luitenant-
generaal Verspyck, adjudant-generaal van
de Koningin, Van Hardenbroek van 's-Heer-
aartsberg en Bergambacht, opperkamerheer
der Koningin, luit.-gen. graaf Du Monceau,
adj.-gen. chef van het Militaire Huis der
Koningin, en Schorer, vice-pres. van den
Raad van State. Voorts was aanwezig de
heer Dr. Langvold, Landes-Gerechtsprli-
sident.
Daarop ving de tocht aan naar de kerk,
tusschen rjjen van duizenden blijde men
schen
En dan die overvolle tribunes en andere
getimmerten en de ramen, waarin men niets
dan menschenhool'den zag bewegen.
Wolk een luisterrijke tocht tusschen do
witgroene door festoen verbonden zuilen,
langs den ganschen weg.
't Is alsof het Echtpaar onder door een
huwelijkstempel naar het altaar opgaat.
Een commando cavalerie, als eere-escorte
gaat aan het hoofd.
De hoffourier, in zijn roodscharlaken rok,
gevolgd door twee rijknechts te paard,
gaat het met twee paarden bespannen gala-
rijtnig van don opper-ceremoniemeester, ba
ron van Pallandt v. Neerijnen, vooraf.
Daarna ziet men een reeks van galarjj-
tuigen elk bespannen met zes paarden, in
ieder van welke de hooge vorstelijke gasten
gezeten zijn.
Zij werden in onderstaande volgorde ter
Kerke geleid:
le koets Prinses Louise van Wied. Vor
sten Hendrik van SchouburgWaldenburg;
Vorst Ulrich van Schouburg- -Waldenburg;
Vorst Herman van SchouburgWalden
burg. 2e Koetsde Hertogin Sophie Char
lotte van Oldenburg; de Grootvorstin He
lena Vladimirovna van Rusland, Vorst Hen
drik van SchouburgWaldenburg; de erf
prins van Wied. 3e Koets: de vorstin
Hendrik XVIII van Reuss; Erfgraaf van
ErbachSönberg; do Prins van Wied.
4e Koets: de Vorstin Tekia van Sebwartz-
burg—Rudolstadt; de Erfprinses Van Wied;
Vorst Hendrik XVII van Reuss; de Vorst
van Benthoim en Steinfurt; 5e koets de
Vorstin van Bentheim en Steinfurt; de re-
geerende Vorst van SchwarzburgRudol
stadt; do Hertog Paul Frederik van Meck
lenburg (zoon); de Hertog Adolf Frederik
van Mecklenburg. 6o koets de regeerendo
Vorstin von Schwarzburg Rudolstadtde
Hertogin Paul Frederik van Mecklenburg
de Hertog Paal Frederik van Mecklenburg
de Regeerende Vorst van Waldeck en Pyr-
mont. 7e Koets de Vorsten Adolf van
Schwartzburg Rudolstadt; de Regeerende
Vorstin Van Waldeck en Pyrmont; Prins
Albert van Piuisen; Grootvorst Bons van
Rusland.
8e Koets: De Groothertogin Maria van
Mecklenburg—Schwerin de Grootvorst
Wladimir Alexandrovitch van Rusland.
