N1EUWSBLAD VOOR ZEELAND R. fels. No. 59. 1901. Dinsdag 29 Januari. 15e Jaargang. tobt eHRISTELIJK- rskneeht Meid. cneeht. tbode, HISTORISGH beider echt VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER AÜVERTENTIËN Schoolvoeding en kleeding, De Johannesburgsche politie vóór en in den oorlog. g- de Suiker- Melasse >rdige hooge het gebruik lard per jaar, lestmaanden, edetailleerde bekomen bij Yeevoeder atie. istrumenten. E, 17 a 18 erenstand. zich aan een Oudvosmeer. vast werk, ion naar be- JÉ, Schilder Biggekerke. een woning Serooskerke. Segeersweg. igd g, Oudelande. aart of Mei L. H. Bureau ei bij Wed. P. JST ZIERIKZEE. Zierikzee 'smorg 'smidd 26 7,50 1,30 27 7,50 28 7,50 28 12, 29 7,50 1,30 30 7,50 2,— 31 6,50 2,— NST ROTTERDAM Vrijdags, alleen ;s, Donderdags Gissingen 5,55 öcljeUif nm. 3,30i) nm. 3,55 nm. 1,55 2,15 3,305) 3,50 ir Breskens en Gissingen naar blken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA en van van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. De Stichtsche Crt. maakt een opmerking naar aanleiding van het Koninklijk Besluit waarbij het verstrekken van kleeding on voeding aan behoeftige schoolkinderen wordt geregeld. Men weet dat in de Leerplichtwet een bepaling is opgenomen, die aan de gemeen tebesturen de bevoegdheid toekent, om kleeding en voedsel uit te reiken, een be voegdheid, die reeds in vele gemeenteraden tot ernstigc-n strijd aanleiding gaf. Doch nu de opmerking van de Stichtsche. Ziehier Merkwaardig om den geest, die or uit spreekt is de bepaling in het Koninklijk Besluit waarbij de regelen worden gesteld voor de schoolvoeding en kleeding, dat de verstrekking van voedsel en kleederen steeds moet geschieden onmiddellijk aan 'de kin deren. De ouders mogeu er dus niet bij te pas komen. 't Kind mocht ook eens meenen, dat het zijn nieuwe schoenen van zijn eigen vader en moeder had gekregen en niet van vader Staat 1 De strekking der bepaling is natuurlijk óm te maken, dat ontaarde ouders de ver strekte goederen niet voor een ander doel kunnen aanwenden. Maar dit wordt ook door dit gebod vol- Btrekt niet verkregen. Niets belet den ouders om, als het kind thuis komt, zich toch van het gegevene meester te maken en er naar goedvinden mede te handelen. Men zal in het systeem der Regeering dus nog een stapje verder hebben te gaan en de kinderen geheel onder zijne hoede moeten nemen. De kinder-kazerncs moeten met logische consequentie uit het aangenomen stelsel volgen. Juist, als bjj de behandeling der wet werd voorspeld.'' Aan bovenstaand woord uit Be Standaard, voegt ds. Littooij terstond bij zijne aan vankelijke herstelling uit langdurige krank heid de pen weer opvattend, de volgende zeer juiste, en als naar gewoonte, met hel derheid en rondheid voorgedragen opmer- FEUiLLETON. Niettegenstaande Chamberlain, naar eon casus belli tegen de Z.-A. R. zoekende, ook op de politie-organisatie daar te lande zijn aanval richtte, is het toch een vol dongen feit, dat de Transvaalsche politie misschien wel tot een der beste van de geheele wereld kan gerekend worden; vooral wanneer men in aanmerking neemt, dat de organisatie dagteekent van de zoo plotseling opgekomen en snel ontwikkelde goudindustrie, waardoor het land der een voudige Boeren als overstroomd werd door tal van personen van verschillende natio naliteit en meest uiteenloopend karakter; door allerlei slechte en verdachte elementen, zooals weleer ook Calilornië, Australië en de Kaapsche diamantvelden te aanschouwen hebben gegeven. Toch is van de aldaar bijna dagelijks voorkomende tooneelen van grenzolooze verwarring en misdaden, in Transvaal, dank de goede politie-organi satie, nagenoeg geen spoor geweest. De politieregulaties, ontworpen door eene commissie, bestaande uit den commissaris van politie (voorzitter), kommandant van Dam (Johannesburgsche politie), majoor Erasmus (staats-artillerie), als leden, en advocaat Curie wis, als rechtsgeleerd advi seur, zijn geheel gebaseerd op een toestand als hierboven geschetst en getuigen van bijzonder veel takt. Ten opzichte der politie is Transvaal verdeeld in vijf kommandantschappen, wier kommandanten gestation neerd zjjn te Jo hannesburg, Middelburg, Ottoshoop, Utrecht en Nijlstroom en verantwoording schuldig kingen in de Zuider Kerkbode toe: Zooals wij vroeger gezegd hebben gaan wij met de leerplichtwet den weg van het oude Sparta op. Men zondigt hier echter tegen zooveel meer licht, tegen het licht van het Evangelie. De ordinantiën Gods ons in het Evangelie klaarder geopenbaard, dan in het boek der algemeene gratie, wor den met voeten getreden. Er wordt door deze wet gezondigd tegen de verhouding waarin, door Gods bestel, de kinderen tot de ouders en de ouders tot de kinderen staan; met de rechten en verplichtingen van de ouders tegenover de kinderen wordt geen rekening gehouden. De regeering doet, door het drijven van het liberalisme, wat de ouders moeten doen. Als dezen het niet kunnen doen, neen, dan moeten de kinderen geen hongerlijden of van kleederen beroofd blijven; maar, wanneer do Kerk en do particuliere liefdadigheid in dat ge val zijn, dan behoort de regeering helpend op te treden. Doch hoe? Wél door de ouders te helpen, door hen in staat te stellen de kinderon te voeden en te kleeden. Zie, alzoo is het naar de ordeningen Gods en het recht der ouders. Doet de regee- ring het, aangedreven door het liberalisme, dan neemt ze de taak van de ouders in betrekking tot de kinderen over, dan scheidt ze de kinderen van de ouders, door de kin deren van de ouders onafhankelijk te ma ken; ze verplicht in een zaak van botee- kenis de kinderen aan de geliberaliseerde regeering, in plaats van aan de ouders; 't is of de kinderen, kinderen van do socia listische gemeenschap worden, in stee van do ouders. Zoo sturen de zoogenaamde liberalen ons den weg van de revolutie meer en meer op. Ze roepen het met ons uit, dat de Engelschen de rechten Gods en der volken in het Zuiden meedoogen- loos en schandelijk vertreden, en ach, zij maken in hnn eigen land tegenover hun volk jaren aaneen op schoolgebied zich aan hetzelfde bedrijf schuldig. Ze zien dat en heseffen het niet; of, zo sluiten er hunne oogen voor en verharden hun hart er tegen. Onder de averechtsche wetten, waarbij de ordinantiën Gods worden vertreden en de eenige naam onder den hemel gegeven, zijn aan het hoofd van het departement, den commissaris. De Pretoriaansche politie staat rechtstreeks onder dezen. In 1897 bedroeg de sterkte der politie macht 1348 man, verdeeld als volgt: 5 kommandanten, 14 luitenants, 1 hoofdcon- stabel, 91 onderofficieren, 441 man rijdende, 632 man blanke voetpolitie en 164 man zwarte voetpolitie, terwijl in Swaziland nog een macht was, bestaande uit 1 kom mandant, 2 luitenants, 7 onderofficieren, 110 man rijdende en 50 man zwarte politie. In 1898 onderging de politie een kleine reorganisatie en werd de rang van luitenant enz. der voetpolitie veranderd in dien van inspecteur, onder-inspecteur enz., de rij dende bleef gelijk zij bij de oprichting waseen semi-militair corps. De taak der voetpolitie is in tijd van vrede de hand having van rust en orde in de dorpen en het verrichten der gewone politiediensten, zooals hier te lande, terwijl de rijdende politie hoofdzakelijk in de mijndistricten patrouilleert om de duizenden kaffers en de dikwijls niet minder onrustige mijn werkersbevolking in toom te houden. De bewapening der voetpolitie is: geweer met bajonet, revolver en korte wapenstok (een geducht wapen), die der rijdende politie karabijn, revolver en cavaleriesabel. Het salaris der rijdende politie is belangrijk hooger dan dat der voetpolitie, doch zij moeten hun paard, zadel en toom zelf aan schaffen en onderhouden, hoewel niets mag gekocht worden zonder goedkeuring van den daartoe aangewezen officier. Stalling geschiedt in ruime gouvernementsstallen kosteloos, doch is verplicht. De ongehuwde manschappen wonen in kazernesge huwden in eigen woningen. Zij zijn alleen bij ernstige onlusten met benevens het Woord Gods, als smokkelaar in de School gebracht en den kinderen be kond gemaakt worden, onder die wet moest daaraan meedoende geen enkel belijder van den Christus Gods kunnen en willen dienen. Want ook hier heiligt het doel de middelen niet. Ook de plaatselijke overheden, die er aan mee doen, onthei ligen m. i. den naam des Heeren. Gelukkig, dat er nog velen zijn overge bleven, die er aan konden noch wilden meedoen, maar zich smaad, achteruitzetting en opoffering hebben willen getroosten, om dos Heeren en der kinderen wd. Gelukkig, dat er nog gemeenteraden zijn, die wei geren mee te doen aan het omkeeren van de orde Gods in betrekking tot het voeden en kleeden van de kinderen op school, in- plaats van in huis en door de ouders. Van harte hopen wij, dat geen van de gemeenteraden in Zeeland en Noordbrabant dien revolntie-wog zal opgaan. Het ver heugde ons dat de meerderheid der leden van den Middelburgschen gemeenteraad, in spijt van eenige vrijzinnigeleden en van de vrijzinnige Middelburgsche courant, dien weg niet opwilden. Onze anti-revolutio naire leden waren trouw op hun post toen de vrijzinnigen dien weg wél opwilden. De wacht moest daarom bjj de verkie zingen telkens weer en trouw betrokken wordon. Littooij. 28 Januari 1901. De akte van aangifte van het huwelijk onzer Koningin luidt als volgt: Wij Heinrich Wladimir Albrecht Ernst Her tog van Mecklenburg, Vorst van Wenden, Schwerin en Ratzeburg, Graaf van Schwerin, Heer van de landen Rostock en Stargard enz., enz., oud 24 jaren, wonende te Schwe rin, zoon van wijlen Zijne Koninklijke Hoogheid Fried rich Franz II, Groothertog van Mecklenburg, Vorst van Wenden, Schwerin en Ratzeburg, Graaf van Schwerin, Heer van de landen Rostock en Stargard enz., enz., en van Hare Koninklijke Hoog heid, Hoogstdeszelfs Gemalin Marie Caro line Anguste Prinses van Schwarsburg, en Wilhelmina Helena Paulina Maria, bij geweer ot karabijn gewapend en geheel op militaire wijze geoefend, volgens Holland- sche cavalerie- en infanterie-reglementen ook de Hollandsche trompetsignalen worden gebruikt. Vooral de Johannesburgsche politie, die in den oorlog zoo een groote en gewichtige rol heeft gespeeld, is uit stekend geoefend, en kan met menig Euro- peeseh militair corps wedijveren. Begin 1899 werd het aantal manschappen der Johannesburgsche politie vermeerderd met twee honderd man en bij het uitbreken van den oorlog bedroeg de macht te Jo hannesburg 200 bereden manschappen onder de luitenants Ph. R. Oosthuizen en P. Maré, 2 opperwachtmeesters en 6 wachtmeesters en zes inspecteurs (F. Pohlman, J. Muller, L. Bossel, M. Murphy, Jacobs en Roets), met 618 man onderinspecteurs en man schappen te voet; het geheel onder kom- mando van kommandant G. M. J. van Dam. Deze heeft verreweg het gewichtigste deel der politie, n.l. de Witwatersrand en heeft onder zich, behalve Johannesburg met de voorsteden Braamfontein, Jeppe, Doornfon tein, City en Suburban, Blauwbank, Boks- burg, Elandsfontein, Germiston, Langlaagte, Doornkop, Florida, Heidelberg, Klerksdorp, Krugersdorp, Potohefstroom, Roodepoort, Vereeniging en Ventersdorp. Sinds '96 is deze zeer gewichtige post in handen van kommandant van Dam, een der populairste mannen en als voor dien post geknipt. Strikt rechtvaardig, zeer werkzaam, steeds voorkomend en vriendelijk, een alleraange naamst mensch in den omgang, koen ruiter, met een innemend militair uiterlijk, en vurig patriot, vereenigde hij in zich alle eigenschappen, die hem de rechte man op de rechte plaats deden zijn. Hollander van geboorte kwam hij op jeugdigen leeftijd de Gratie Gods Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau enz., enz., enz., oud 20 jaren, wonende te 's Gravenhage, dochter van wijlen Zijne Majesteit Willem Alexander Paul Frederik Lodewijk, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Groot-Hertog van Luxemburg enz., enz., enz., en van Hare Majesteit Hoogstdeszelfs Gemalin Adelheid Emma Wilhelmina The- resia, Prinses van Waldeck en Pyrmont Geven bij deze, ingevolge artikel 105 van het Burgerlijk Wetboek, Ons voornemen te kennen met elkander een huwelijk aan te gaan. Schwerin, den 18 Januari 1901. (get.) HEINRICH WLADIMIR ALBREGHT ERNST, Herzog zu Mecklenburg. (get.) WILHELMINA. Kort na de aangifte van het koninkljjk huwelijk hebben verschillende autoriteiten geteekend in het felicitatieregister ten pa- leize. De tijdelijke voorzitter van den minister raad, de heer Pierson, was een der eersten om zijn naam te zetten. Toen de Koningin Vrijdagmiddag om half drie in open rijtuig uitreed, weid zij opgewacht door eene buitengewoon groote volksmonigte, die zich ditmaal niet tevreden stelde met het brengen van een eerbiedigen groet, maar losbarstte in een groot gejuich, vergezeld van langdurig wuiven met hoed en zakdoek. Wij, Zeeuwen, doen in den geest het zelfde. De Liberale Unie verwierp Zaterdag met 44 tegen 33 stemmen een voorstel van niet minder dan 't hoofdbestuur om van de Candidaten te vorderen instemming met 't paroolGrondwetsherziening met algemeen kiesrecht ook voor vrouwen. Het was een heele toer voor haar om te beslissen. Van Houten trekkend aan haar rechter slip, Troelstra aan haar linker, barsch dieigend de een, zoet vleiend de ander, kon men 't lied beluisterenEntre ces deux mon coeur balance. Tot zij ten slotte den vleier met zijn maagdelijk aangezicht staan liet en den met zijn ouders in Afrika, te Potchefstroom trad hij het eerst bij de politie in dienst en doorliep alle rangen. Door zijn huwe lijk werd hij aan de oudste Afrikaansche families, o. a. aan die van generaal Piet Cronjé verwant. Met vaste hand leidde Van Dam zijn corps en wist de ord9 in de mijndistricten krach tig te handhaven. En toen eindelijk kort voor het uitbreken van den oorlog, de ge moederen steeds meer opgewonden werden, de partijen een steeds vijandelijker houding tegenover elkander aannamen, het Volkslied en het „God save the Queen" telkens door Johannesburg's straten klonken, monster meetings werden gehouden door een toom- looze bende, door Chamberlain's trawanten opgezweept, was het commandant Van Dam die door zijn kalm en waardig optreden den storm telkens deed bedaren en die bewees het vertrouwen, door de regeering in hem gesteld, volkomen waardig te zijn. Krachtig werd hij hierin gesteund door zijn beide hoofdofficieren, de le luilenant der rijdende politie Ph. R. Oosthuizen en de le luitenant der voetpolitie (hoofd-inspee- teur) F. Pohlmann. Helaas, noch Van Dam, noch Oosthuizen noch Pohlmann staan meer aan het hoofd hunner mannen. Van Dam en Oosthuizen zijn gewond den vijand in handen gevallen Pohlman en ook Paul Maré, 2e luitenant der rijdende politie, stierven den heldendood met het wapen in de hand. In den oorlog kwam het nut van een goed gedisciplineerd corps duideljjk uit, en was het verschil met de burgercommando's zeer merkbaar. De manschappen van Van Dam wisten wat „gehoorzamen" beteekent, zij waren gewoon zonder vragen onmiddellijk gereed te zijn en de bevelen van hunne norschen grootvader in de armen viel. Zij zal derhalve nog eens met dezen in zee gaan. Niet dat zij ook den ander niet mag, of zelfs niet meer mag dan hem. Spreekt zij haar hart ronduit, dan mag zij den oude zelfs heelemaal niet meer lijen. Aan zijn arm is zij verlegen met haar figuur. Of, zonder beeldspraak gesproken, alle liberale leiders zonden wat gaarne naar links opschuiven, en met Troelstra c. s. voor ^algemeen stemrecht" uitkomen, indien zij maar zeker waren van de volgelingen. Indien de sclericalen" er maar geen zijde uit sponnen. Indien de meerderheid, on dies de macht, hunner slechts bleef. Doch zie, dit verontrust hen. En daarom, om tot onze beeldspraak terug te keeren, liever met den ouden heer den boer op, onder de negatieve leus van 't anticlericalisme, dan met den jongen snaak, den leider der toekomst, onder de positieve vaan van 't allemansstemreeht. De beslissing was te voorzien. Het bestuur had alles op één worp ge zet. Van considereeren of laveeren kon derhalve geen sprake wezen. Het moest staan of vallen met zijn eisch. Het laatste is hem nu overkomen. Of is 't niet alzoo? Zou 't mogelijk zijn dat 't toch nog een maal de leiding over dit allegaartje op zich neemt, en 't schouwspel van '88 en '91 en '97 nogmaals te zien geeft, dat Paarl, Ezel en Bok (de beeldspraak is van prof. Treub, het jongstgekozen Bestuurslid) in één gareel gespannen, den grooten wa gen met Heldt, den ouden woordvoeder der »nationale vergadering" en Kordijk den afkeerigen broeder uit het kakelbonte ge zelschap van anti clericalen, en Treub den ouden aartsvijand der liberale partij, er op, voorttrekken. Dit kunnen wij niet gelooven. Ofschoon de geschiedenis van 1897 er wel aanleiding toe geven zon. Ook toen de heeren hebben 't nu zeiven erkend bleek de liberale partij bij de eerste stem ming te zwak, en verloochende de Liberale Unie hare fiere lenzen. Dit zou dus weer kunnen geschieden, alleen met dit onderscheid, dat 't bestuur toen de leuze losliet vóór de herstemming officieren en onderofficieren zonder tegen spreken onverwijld uit te voeren, zij kenden hunne officieren en elkander en door jaren lang samen te dienen, waren er betrekkin gen en banden ontstaan, die zich dikwijls tijdens den oorlog deden gevoelen en waar aan menigmaal een stoutmoedig en succes vol optreden te danken was. Ook in de hand der generaals is een dergelijk corps van zeer veel nut. Bij Burgercommando's toch zijn telkens en telkens krijgsraden, waaraan de commandant met al zijn officie ren en onderofficieren deelneemt, en waar dan voorgenomen aanvallen en positiewen dingen goed- ot afgekeurd worden. De politie echter volgt zijn commandant,, die de orders van den generaal ontvangt en hoogstens dezen in een raad, bestaande uit den generaal met de commandanten, van advies heeft gediend. Reeds menigmaal moest een uitstekeud plan van aanval door ontijdige inmenging ven subalterne offieie- ren opgegeven worden. Nog duidelijk her inner ik mij, hoe omstreeks 15 Aug. 1.1. generaal Viljoen in overleg met den com mandant-generaal een aanval op Wonder fontein wilde doen. Generaal Viljoen, com mandanten Oosthuizen, Kemp, Gravett, Pienaar, Derksen en schrijver dezes, reden gezamenlijk naar een hoogen kop nabij Won derfontein (we hadden nog een klein gevecht met vijandelijke verkenners), en regelden de wijze van aanval, die door de staatsar- tillerie ondersteund, een prachtig succes moest hebben. Den volgenden nacht was de politie om 4 uur gereed, trok uit, doch hoorde te elfder ure, dat in den krijgsraad van veldcornetten en korporaals de aanval was afgestemd. Een bittere teleurstelling voor ons. Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1901 | | pagina 1