NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 49. 1901.
Vrijdag 11 januari.
15e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Het Stembusjaar.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Engeland en Transvaal.
Kerknieuws.
Gemengde 8erichten.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
i.
Dit jaar is er voor onze Kiesvereenigin-
gen werk aan den winkel. Het zal goed
zijn, indien zij deze drie eerste maanden
van 't jaar nog eens een vijftal vergade
ringen wijden aan de bespreking der be
ginselen en de maanden April en Mei
nog een paar vergaderingen houden tot 't
organiseeren der verschillende krachten,
ter voorbereiding voor de verkiezingen.
Aftreden moeten dit jaar leden van
Gemeenteraden, Staten en Kamer.
Sommige biaden begonnen reeds de
alarmklok te luiden.
Enkele Kamerleden gingen reeds „den
boer op" met lezing of redevoering, ter
kennismaking met hun Kiezers zeer zeker
doch ook om alvast op den verkiezings
strijd te wijzen.
Nu, ieder zijn taak.
Onze taak is op 't oogenblik om de
kiezers en wie 't willen worden te herin
neren aan hunne roeping, te zorgen dat
zv op de kiezerslijst blijven of nieuw er
op geplaatst worden.
Wij hebben bierbij vooral het oog op
'de aangiftekiezers.
Beginnen wij met hun den datum 15
1 Februari voor te houden.
Wie zich nog niet hadden aangemeld,
iof voor 't eerst wegens aangifte kiezer
kunnen worden, die mogen wel zorgen
«dat zij vóór 15 Februari zich hebben aan-
sgegeven, ter secretarie.
Wie hunner vóór 15 Februari zich niet
heeft aangegeven, komt dit jaar niet op
de kiezerslijst, en stemt dus bij geen der
drie bovengenoemde verkiezingen mee.
Hij is geen kiezer voor den Raad, en
ook niet voor de Statenen voor de Ka
mer ook niet.
Behalve in gemeenten die in een lagere
belastingklasse terecht kwamen, zullen er
hier en daar nog veel kiezers op de lijst
komen.
Er zullen er echter, tenzij de kiesver-
'eenigingen en de man zelf er groote
moeite voor doen, ook verschillenden af
blijven.
Dit moet natuurlijk zooveel mogelijk
voorkomen worden.
Daartoe willen ook wij medewerken
door alvast de noodigste inlichtingen te
verschaffen.
De secretarissen onzer kiesvereenigingen
moeten echter 't voornaamste doen.
Zij mogen niet rusten voor zij zeker
heid hebben dat al wie op de kiezerslijs
ten behoort, er ook op staat.
Dit geldt vooral onzen vrienden in 't
Kamer-district Middelburg, waar de par
tijen ongeveer gelijk staan, of, juister, de
liberale kiezers in aantal tegen de antire
volutionaire en wie hem om des geloofs
wil bij stemming of herstemming steun
.bieden, opwegen.
Herinnerd zij nog dat tot de aangifte
kiezers voornamelijk behooren de loonkie-
zers en de huurkiezers.
Laatstgenoemden zijn zulken die van 1
Aug. 1900 tot 31 Januari 1901 in bet
zelfde huis verblijf bielden of slechts een
maal verhuisden en zooveel buur verwoon
den als in de tabel achter de Kieswet
voor iedere gemeente is aangewezen. Zij
kunnen en moeten, op grond daarvan,
aanspraak maken om kiezers te worden.
Schippers moeten een schip in huur heb-
i *éhi gehad van 24000 kilo laadvermogen
of '54 kub. Meter inbond.
Wïij merken hierbij op dat bij de huur
der '.woning do huur van een stukje grond
mag «porden bijgeteld om het gevorderde
bedi *ag te krijgen. Maar dan moet men
den gmen.d ook evenals de woning van 1
Aug. 1:900 tot 31 Jan. 1901 in huur ge-
bad hebben*
Onzt* fewers op de dorpen zullen van
deze ni.euiwe 'bepaling zeker wel flink nota
willen nemen.
Immers wanneer men f 1 verwonen moet
om kiezer te zijn, en men verwoont maar
80 cent, dan wordt men toch kiezer, bij
aldien men nog zoo'n lapje grond van den
een of ander in huur of pacht heeft, bijv.
van 20 cent per week.
Dit moet men dan vóór 1 Februari gaan
aangeven.
Dat stukje land behoeft niet bij 't huis
of in dezelfde gemeente gelegen te zijn, of
van denzelfden eigenaar als daar de wo
ning van is, gehuurd te wezen. Dit komt
er altemaal niet op aan.
Op 't secretarie kijkt men maar of huis
en land saam of huis alleen u f 1 per week
aan buur kost.
Kiesvereenigingen, weest op uw post en
zorgt dat al deze menscben, met dat ver-
eiscbte stukje land, zich gaan aangeven.
Huurkiezers die verleden jaar al op de
lijst stonden als huur kiezer, behoeven zich
niet meer aan te geven. Zij staan van zelf
op de lijst.
Maar, past er op Wie nog niet als nuur-
kiezer op de lijst staat, of er verleden jaar
wel op is gebracht, maar op 1 Februari
van dit jaar eene andere woning bewoont
dan waarin hij op 1 Februari 1900 ver
blijf hield, moet zich aangeven.
En nu de loonkiezers, waaronder ook
vallen de inwonende zoons.
Hier vooral hebben de kiesvereenigingen
op te letten. Immers velen, die anders
zouden zijn uitgesloten, kunnen in deze
rubriek kiezer worden.
Zoo bijvoorbeeld is nu kiezer hij, die
van 1 Januari 1900 tot 31 Januari 1901
in dienstbetrekking was en in dien tijd
niet meer dan slechts één keertje van baas
is veranderd.
Dus let op, wie nu in November uit
zjjn dienst ging, bakkersknecht of boeren
arbeiders bijvoorbeeld, en nu bij een anderen
baas werken, blijven of worden kiezer, wan
neer zij maar bij den vongen baas van 1
Aug* 1900 (of natuurlijk daarvóór) in dienst
zijn geweest.
Hier komt nog bij dat bet loon van den
man, als dat niet voldoende is, om Kiezer
te worden, vermeerderd mag worden met
't loon van zijn vrouw en de helft van het
loon zijner minderjarige kinderen.
Nu zullen vele arbeiders zeggen Dankje,
de burgemeester heeft er niet mee te ma
ken, hoeveel mij a huishouden verdient.
Dan raden wij denzulken aan alleen 't
wettelijke bedrag op te geven.
In vele dorpen moet 't loon om Kiezer
te zijn f 6 's weeks bedragen, Welnu, dan
geeft men op dat deze som als minimum
door den man en de vrouw of 't gezin te
zamen wordt verdiend. De wet zegt nu
duidelijk dat niet meer het juiste bedrag
van het loon behoeft opgegeven te wor
den. Wie dus f9 verdient, en reeds bij
een loon van f5 of f6 kiezer kan zijn,
die geeft f5 of f6 op, dit is voor de se
cretarie genoeg te weten en de wet neemt
er genoegen mee.
Niemand weet dus wat gij verdient. Ja,
nog sterker, de wet zegt dat niemand het
mag weten.
Denkt er om, alle loonkiezers moeten
ieder, jaar opnieuw de aangifte doen, on
verschillig of zij het vorige jaar reeds op
de lijst voorkwamen of niet.
Alleen moet aan hen die al op de kie
zorslijst van 1900 voorkwamen door den
burgemeester een aangiftebiljet werden toe
gezonden zoodat zij dit niet expresselijk be
hoeven aan te vragen.
Maar dan ook met 't aangiftebiljet naar
t secretarie toe.
Grootboekkiezers, Spaarbankboekjekie
zers, 1 ensioenkiezers en Examenkiezers be
hoeven zich niet meer aan te geven, wan
neer zij als zoodanig reeds op de vorige
Kiezerslijst stonden.
Natuurlijk moeien zij die voor bet eerst
op de lijst moeten komen, en kiezer willen
worden op grond van het hebben van een
pensioentje, een soaarbankboekje met f50
er op, een inschrijving op 't Grootboek;
of een examen achter den rugzich wel
komen aangeven.
En dan geldt hier ook als pensioen,
wanneer men dit trekt, niet alleen van
openbare instellingen, maar ook wanneer
het door ondernemingen en bijzondere in
stellingen ons wordt verschaft.
Wie minstens f 100 nominaal in 't
Grootboek beeft staan of f 50 op de Post
spaarbank, die moet, als hij zich komt
aangeven, een verklaring overleggen der
directie van de Grootboeken of der Rijks
postspaarbank.
En wie nu een pensioentje heeft, on
verschillig van wie, die kan dit bij zijn
loon trekken en zicli als loonkiezer aan
geven. Dan toch geldt dit pensioentje
als loon.
Ook ongevallenrente mag als loon worden
meegerekend. En wanneer in een bedrijf
de werkzaamheden een zeker deel van het
jaar stilstaan of stilstonden, dan wordt toch
die tijd als diensttijd beschouwd. Zoodat
van 1 Jan. 1900 tot 31 Jan. 1901 ook die
maanden, waarin men wegens stilstaan
van _'t bedrijf tijdelijk buiten verdienste
was, worden beschouwd alsof men ook in
dien tijd had gewerkt; wanneer 't loon
maar voldoende is '.oor het Kiezerschap!
Aangeven moeten zich ook sommige be
lastingkiezers, en wel: lo. Zij die in een
andere gemeente over het volle laatst ver-
loopen dienstjaar zijn aangeslagen geweest
tot een bedrag van minstens f 1,in de
Grondbelastingof over het volle dienstjaar
in de Personeele belasting, Bedrijfs-of Ver
mogensbelasting, en die nu naar zekere
gemeente verhuisd zijn.
Zij moeten daarvan opgave komen doen
onder overlegging van de voor voldaan
geteekende aanslagbiljetten vóór 15 Febr a.s.
Wie dus bijvoorbeeld een vol jaar be-
drjjfsbelastiug heeft bet aid te Breskens,
en sinds naar Middelburg verhuisde, die
toone te Middelburg op 't secretarie zijn
biljet aan den daarvoor aangewezen amb
tenaar die hem op de Kiezerslijst zal in
schrijven.
2o. Zij die zijn aangeslagen wegens ge
meenschappelijk bezit in een onverdeelden
boedel, kunnen zich ook komen aangeven,
en brengen het door den ontvanger gewaar
merkte aanslagbiljet mee, waarop men op
't secretarie kan zien dat door den aspi
rant kiezer voor zijn aandeel in deze be
lasting minstens een gulden is bijgedragen.
SM volgt.
Een Kaapseh blad publiceert de lijst van
«sterfgevallen onder de gevangenen."
De rij wordt geopend door vier Boeren
jongens Bedenbem, 20 jaar, doodgeschoten
toen hij poogde te ontvluchtenAbraham
Burger 15 jaar; de Beer 18 jaar, beiden
gestorven aan mazelen; en Wiesner 16 jaar,
gestorven aan typhus.
Welk oog blijft droog, wanneer men zich
indenkt, hoevele honderden dergelijke flinke
jeugdige levens, in den strijd voor de be
laagde vrijheid huns land, zijn afgesneden
Terecht roept een beroemd schrijver (Van
dag tot dag) uit:
Welke offers brengen de moeders der
Republieken
Er is nog iets dat de aandacht trekt.
De oorlog werd van Engelands zijde be
gonnen, om de verdrukte Uitlanders te
helpen.
Bovengenoemde doodgeschoten jongeling
was er een zoo: een Duitscber. Nog zeven
anderen zijn dezer dagen te Johannesburg
opgehangen.
En dat waarom?
Ze hadden den onzjjdigheidseed, welke
hun opgedrongen was, geschonden, en zich
weder bij hun commando gevoegd. Wat
erger was, ze hadden de Britten verslagen
en een Britsche schans veroverd, een paar
der verdedigers doodend.
De bezetting te Klipfontein was talrijker
en verschanst, maar de kleine bende be
haalde de overwinning. En deze over
winnaars nu werden, toen zij na verloop
van tijd werden gevangen genomen, door
hunne Engelsche »beschermers'' opge
hangen
Vergelijk hiermee de humane behande
ling van de Britsche schuimers Jameson,
en anderen, in 1896 door Kruger, nadat
zij op de daad zelve gegrepen, een aanval
pleegden in vredestijd op zijn land en 't
leven zijner onderdanen
Men ijst bij de gedachte dat dit gespuis
nog eens de handen vrij kreeg in Kaap
kolonie, waar do »rebellen" bij honderd
tallen zich scharen om de Boerenvaan en
hun leven in de hand stellen om den dood
hunner broederen te wreken.
o, Afgrijselijke tooneelen wachten ons,
zoo in 't eind ook deze tweede invasie in
Kaapkolonie mislukken moest of doodloo-
pen. Do Heere verhoede dit ge~adig
En wij hebben dan ook goeden moed.
Immers de berichten blijven uitstekend.
Reeds meldt men dat de Boeren Calvinia
en Sutherland bezetten en reeds op 90 mjjl
afstand van Kaapstad (dus geen achttien
uren gaans van die plaats) positie kozen.
Kitchener zit te Pretoria versuft te kij
ken van zooveel en zoo buitengewoon
groote vermetelheid. En terecht. Immers
hij staat hier tegenover een wèl overlegd
plan waarin nielhand minder dan De Wet
de hand moet gehad hebben. Zelfs ver
moedt Kitchener dat De Wet, dien Knox
nog steeds te Lindley waant, al eenige da
gen ia de Kaapkolonie zit en de ziel is
van de beweging.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Zijpo, A. Groeneveld, te
Hoogwoud.
Bedankt voor Rijnsaterwoude door P. J.
Wauters, te Ter Aarvoor Elburg,
door F. F. J. v. d. Plassche, te Hasselt.
Zaamslag. Dinsdag middag had de
boomenkoopman L. Bruggeman, wonende
te Stekene (Belgiü) het ongeluk in den
Grooten Huissenspolder van de fiets te
vallen en een been te breken. Na door
doeter van Delden het been te zijn inge
zet, is hij per rijtuig naar zijn woning
vervoerd.
's-Heer Arendskerke. Hedennacht
ongeveer 12 ure, brak een hevigen brand
uit, op de hofstede bewoond door de wed.
J. Boonman alhier. De groote landbouw-
schuur met de daarbijstaande ark brandden
tot den grond toe af. Doordat bet vuur
zich zoo spoedig verspreidde, kon van het
geen zich in de schuur bevond, niets wor
den gered. Behalve eene groote hoeveelheid
graan, hooi ea vele landbouwwerktuigen,
kwam een 45 a 50 stuks vee, waaronder
paarden, kooien enz, in de vlammen om.
Slechts vier varkens en een schaap werden-
gered. Het huis bleef gespaard. De schade
wordt door asasrantie gedekt. Oorzaak
onbekend.
Zoutelande. Gisteren werd in eene
Algemeene Vergadering van leden van de
Coöperatieve Steenkolenvereeniging «Eens
gezindheid" tot Secretaris-Boekhouder ge
kozen de heer J. Louws, en zulks in de
plaats van den hoer H. A. de Vries, die
voor die betrekking heeft bedankt.
Met genoegen vernemen wij dat de
toestand van den heer v. Waesberge Jans-
sens veel beter is. Hjj is echter aan eene
zijde verlamd als gevolg eener beroeite.
Met genoegen vernemen wij dat Pre
sident Kruger zoo goed als hersteld is, hij
mag reeds geruimen tijd op zijn stoel door
brengen. Bulletins worden niet meer ge
geven.
De Eerste Kamer heeft de huwelijks
wetten met algemeene stemmen aangenomen
Alleen werd door den heer Schimmel-
penninck v. d. Oye, in navolging van den
heer Lohman in de Tweede Kamer, leed
wezen uitgesproken dat de „regeering"
door haar houding jegens de voorstanders
van een jaargeld terstond na 's hertogs
huwelijk, een voorstel van dien kant bad
onmogelijk gemaakt. Andere leden echter
noemden 's ministers houding correct.
Ds. Bouwers van Siddeburen, kwam
op schaatsen van Groningen. Nabij zijn
dorp viel hij neer. Men bracht hem in
eene brugwachterswoning, waar hjj weder
tot bewustzijn gebracht werd. Zijne vin
gers en ooren waren bevroren. De pre
dikant leed hevige pijnen. Te 't Zandt
(Gron.) is een man Zondagnacht door de
koude bevangen neergestort; 's morgens be
wusteloos opgenomen, overleed hij spoedig.
Te Katwijk is een jongeling bij bet
schaatsen rijden in een wak gereden en
verdronken. Een heer te Nederhorst
den Berg zakte op de Vecht vlak voor
zijn woning bij 't schaatsenrijden door het
ijs en verdronk. Te Dedemsvaart
viel door de gladheid een schipper van
het vonder in 't kanaal en verdronk.
De pakketboot van Oran „Russe" zonk
bij Faraman ten gevolge van het slechte
weder. De opvarenden zijn door de reddings-
booten van Marseille gered, ten getale van
102.
StedelingWat een kolossale vette
varkens in je stal!
Boer: Wilt u er Ansichtskaar ten van
hebben
President Kruger als redenaar!
Op den achtdaagschen triomftocht van
president Kruger door Frankrijk, speelde,
zooals men weet, professor Van Hamel,
hoogleeraar in de Frcnsehe taal en letter
kunde aan de universiteit te Groningen,
een uiterst gewichtige rol, want aan hem
was de taak opgedragen om alle redevoe
ringen van den President om te zetten
in duidelijk Fransch en den eenigszins
hardhoorenden grijsaard de beteekenis der
Fransche toespraken duidelijk te maken.
Naar men algemeen getuigt, heeft Van
Hamel zich op meesterlijke wijze van die
opdracht gekweten en wezenlijk er voor
gezorgd, dat geen wanklank op te merken
viel in het groote concert van algemeene
geestdrift.
In de Revue de Paris is nu een artikel
verschenen, dat de knappe tolk zelf schreef
over zijne betrekking tot Kruger.
Reeds driemaal, in 1877, 1878 en 1884,
had Kruger Parijs bezocht, maar ditmaal
droeg zijn reis een gansch ander, een ver
heven karakter. Hij moest redevoeringen
aanhooren en beantwoorden. Daar heeft
hij wel wat tegen opgezien. Hij zei dan
ook reeds te Marseille tegen Van Hamel
onomwonden „Ik bezit eenige beschaving
maar ik ben geen taalkundige. Ik stel mijn
zinnen a la bonne f n en ik maak ze niet
altijd af. Daar ik nooit tijd heb gehad
mij met grammatica in te laten, sta ik daar
mede op gespannen voet. Maar dal zult gij
wel voor mij in orde maken."
Voor Van Hamel bestond de groote moeie-
lijkheid hierin, dat Kruger's Hollandsch met
het zijne gewoonlijk niet overeenkwam, daar
do Boeren niet alleen de spraakkunst zeer
vereenvoudigd, maar daarin ook tal van
vreemde elementen opgenomen hebben.
Weliswaar trachtte Kruger, wanneer hij tijd
had om zijn toespraken eenigszins voor te
bereiden, zooveel mogelijk de Hollandscho
schrijftaal nabij te komen, maar meestal
moest hij improviseeren en dan had de tolk
de grootste moeite om den zin der woorden
in de vlucht te vatten en in correct Fransch
over te biengen. Hier en daar was hij ook
genoodzaakt opzettelijk incorrect te zijn.
Reeds iu Marseille zinspeelde Kruger er
op, dat hij niet alleen het medelijden, maar
ook den daadwerkelijken steun van Frank
rijk hoopte op te wekken. In verstandhou
ding met Leyds en andere diplomaten uit
de omgeving, liet hij dien zin weg, daar
het nog onzeker was, in hoeverre de Fran
sche regeering Kruger te gemoet zou komen.
