NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 1. 1900.
Dinsdag 2 October.
CHRISTELIJK-
15e Jaargan it
HISTORISCH
Bij ill liiimsr Bekoort era lijtoeisel
Moet van Mreclt.
LaMIwliriem over Bemesting.
VERSCHIJN'
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bekendmaking.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- e VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p.f
Enkele nummers9>026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1-5 regels 5C cent, iedere regel
meer 10 cent.
Alle stukken, de Redacti»
van ons blad betreffende, gelieve mei
te adresseeren „Bureau de Zeeuw'
Goes.
Advertenties en abonnementsoj
gaven te adresseeren voor Midde
burg: „Bureau de Zeeuw" te Midde
burg en voor alle overige plaatse:
„Bureau de Zeeuw" te Goes.
Zaken, de administratie betreffene,
adresseere men: „AdministratieIe
Zeeuw", Goes.
Bij de tweede kamer zjjn ingekome/lrie
ontwerpen tot 't brengen van wijzigigen
in 't wetboek van strafrecht.
Dit schijnt een goed werk te zijnj
Het wetboek van strafrecht is het jjigste
van onze wetboeken, het werd in 1886
voorgedragen door den toenmalig» mi
nister van justitie mr. Modderm:
medewerking van de commissie vi
bereiding, bestaande uit de heeren
v. d. Kaay, Verniers v. d. Loeff,
en Des Amorie v. d. Hoeven.
Toen in 1838 de fransche witboeken
door de nationale codificaties weiden ver
vangen, bleef enkel de „Code Phial" be
staan. Niet vanwege hare voortreffelijk
heid; maar omdat de voordracht voor een
nederlandsch wetboek van strafEcht mis
lukte. Later herhaalde zich deze misluk
king nog eens. Tot eindelijk in 1886 de
poging van bovengenoemde heerm slaagde.
Reeds nu wordt een volledige herziening
voorgedragen, terwjjl de overigms zoozeer
verouderde wetboeken daarop nog altijd
wachten. Deze zijn af en t»o nog eens
onder handen genomenonderknderen wat
betreft het faillissement, welke wijzigingen
door minister v. d. Kaay we'den voorge
steld met medewerking eenfr commissie,
waarin onder anderen de leer Lucasse
zitting had en groot aandeel lad in de
totstandkoming der voorgesteld) verbete-
teringen.
Een paar jaar daarna beeft de heer
Hartogh de procesquaestie aangepakt en 't
wetboek van burgerl. rechtsvffdering op
dat punt verbeterd.
Maar deze herzieningen warenslechts par-
tieelgedeeltelijk. Van een al/eheele her
ziening der vier oude en verouderde wet
boekenBurgerlijk Wetboek, Wetboek
van Koophandel, Wetboek vai Burgerlijke
Rechtsvordering en Wetboek vm Strafrecht!
kon 't tot heden met konier.
Thans geeft de minister Cort v. d. Lin
den ook niets meer dan «en paptiëele her
ziening en dan nog maar van het Straf
wetboek. Een omvangrijke t&k als de
algeheele herziening van alle vier onze
wetboeken schijnt een reuzentaik te zijn,
te groot voor zijne krachten.
Trouwens onze Nöderjandsche wetgeving
liep nimmer hard.
Blijkens zijne toelichting bdoelt de
herziening van 't strafvetboek nets meer
d"" opneming wat de wetenshap van
lrafrecht, die zich in de lakste jaren
jute jijzonder heeft ontwikkeld, sedert de
invoering heeft geleerd en waainede ook
de samenstellers hun voordeel zoiden heb
ben gedaan, als die wetenschaj destijds
zoover was gevorderd geweest.
Tot de belangrijkste der vopgestelde
wijzigingen en verbeteringen bekoren de
invoering van de voorwaardelijk veroor
deeling (in het ontwerp betreffeiie jeug
dige personen) reeds op personen mder 18
jaar toegepast); de strengere omshrijving
van het begrip „opruien"; de sherpere
bepalingen tegen onzedelijkheid, d beteu
geling der flesschentrekkerij en va oneer
lijke concurrentie; de betere besaerming
van fabrieks- en handelsmerkenlo betere
omschrijving vsn straatschenderij ;het toe
laten van de kerkelijke huwelijksinegening
vóór de burgerlijke voltrekking dch alleen
in buitengewoon dringende gevalen; het
tegengaan van speelhuizen, enz.
Het schijnen ons altemaalverbeteringen
toe, waarvoor wij den minter dankbaar
mogon zijn.
Eén ding evenwel hebben tj tegen hem.
De meest noodzakelijke wziging heeft
hij achterwege gelaten. Es wijziging,
gevorderd door het recht Goö de volks
consciëntie, de eischen des tijdjen de vei
ligheid der menschen.
"Wij bedoelen de doodstraf.
Deze had uit onze staatswten nooit
mogen verdwijnen, en ook in '386 niet
mogen achtergehouden worden.
Het protest er tegen door d heeren
Bicnon, c. s. heeft toen niet moge baten.
Wij vertrouwen dat uit de antivoluti-
onaire partij van thans een even Lchtig
protest tegen dit herhaald verzuim uit
gaan. Van de vrij-antirevolutionair^artij
schijnt ms op dit punt niets teer
wachten.
1 October "TooT
Er wordt druk geschreven over de b
ven en stukken die Kruger in veilighi
moet brengen. De Engelsche en Dnitsi
regeeringsbladen dringen om strijd
aan dat de Engelsche regeering zich vaïl zal moeten gestaakt worden; is licht te
dswnc ^psineco^mat-jaf^zondflr den jJf^SQftjjj beaijpen. h
van Kruger meester make. Neemt de strike een grooten omvang aan',
een 20 pCt. hooger zijn dan elders. Ook
kan de opzichter maken, dat menig mijn
werker zijn leven lang uitsluitend „slecht
werk" krijgt, terwijl aan zijn begunstigden
collega goede plaatsen worden aangewezen,
en deze driemaal zooveel verdient als hij.
Bij net afwegen der kolen wordt de werk
man op de grofste wijze benadeeld, daar
de 2400 pond wegende ton niet voor een
ton wordt gerekend, vóórdat hij nog 600
pond heeft toegegeven. De verdienste van
den mijnwerker bedraagt gemiddeld niet
meer dan 1,25 dollar per dag. De levens-
behoefteu zijn nu in den laatsten tijd zeer
in prijs gestegen, zoodat de toestand van
de mijnwerkers in werkelijkheid een zeer
treurige is geworden.
Voor gebrek aan kolen ten gevolge van
deze aanstaande werkstaking wordt voor
eerst niet gevreesd, daar de mijneigenaren
die er op gerekend hebben, grooten voorraad
hebben bewaard. Zij zullen natuurlijk hun
lievelingsmethode, om terstond de prijzen
te verhoogen, ook nu toepassen. Zij kunnen
dit des te gemakkelijker doen, daar zij een
vastaaneengesloten trust vormen.
Dat in een aantal werkplaatsen de arbeid
zal moeten gestaakt worden; is
or steeds op aangedrongen, dat men tegen
het geval van eene pokkenepidemie dezelfde
maatregelen nemen zou, die haar tegen de
pestepidemie zijn voorgeschreven: hygieniek
Hieruit trekken wij 't besluit dat «r
onder deze documenten enkele zijn die den
Duitschen Keizer niet aangenaam zijn. En
ook dat de Duitsche Keizer meegaat met
de politiek van rechtsschennis, doo; zijn
grootmoeder gedreven.
Het schijnt echter niet onmogelijk dat
Kruger deze compromitteerende stukken
reeds lang in veiligheid gobracht keelt. Hij
is een slim staatsman, die wof bestemd
schijnt om bij de vorsten van Europa zijn
neus te stooten (ook de Russische pers
schreeuwt luide dat hij van don Ozaar niets
te wachten heeft) maar die hun allen wel
eens te knap af zou kunnen blijken.
dan kan zij nog wel eens Mc. Kinley's val
en een verademing voor de Boeren bewerken.
Scheurers Hospitaal.
Het vierde jaarverslag van bovengenoem
de vereeniging meldt dat 't Petronella-
ospitaal te Djogja er is, en 100 patien-
>n er kosteloos verpleegd worden.
Mej. Kuyper en mej. Rutgers, dochters
to de beide bekende professoron, gaan 25
Ot. met de «Prinses Sofie» onder stoom,
oi zich bij dr. Scheurer te voegen, als
hfristers in de ziekenverpleging. Mej. K.
1 onying hare opleiding iu 't Burgerzieken-
hul Mej. R. won haar diploma te Lau-
sank. In 't bijzonder werden zij nog
Een leuke opmerking maakt een Engelsch geoVend in de verpleging van oogzieken.
«vi .rtkurtlvLl vi 1 Aurl D ,i linvt [i«1VIVIOV Otv - - - i i r
blad, in betrekking tot lord Roberts' annexa
tie-proclamatie. Deze toeh maakte aldus
de Westminster Gazette een wettelijk
einde aan dort oorlog Hef onvermijdelijke ge
volg moet dus zijn, de onmiddellijke invrij-
heidsstelling dei- Boeren krijgsgevangenen
op Ceylon en Sint Helena. Vergeet Enge
land zijn gevangenen vrij te laten, dan is
dit een bewijs dat de oorlog niet uit is
want krijgsgevangenen mogen niet vastge
houden worden als er geen oorlog meer is
Wat de rechtsgeleerden daarvan zegge
zullen
Terwijl men bezig is de vraag te bespre?
ken of geen Amerikaansche steenkolei
kunnen worden ingevoerd in ons lanc,
komt de tijding ons verrassen dat in cfe
kolenstreken van Noord-Amerika een grooe
werkstaking is uitgebroken. Wij hebbtn
reeds gemeld dat deze strike den republi
keinen niet gelegen komt. Maar 'tis nog
maar een strijd tusschen Kapitaal en Arbe;d.
Mitchell, de voorzitter der Vereenigde Mijn
werkers van Amerika staat er voor in dat
de staking algemeen zal worden. Doch
zij kan niet lang volgehouden worden we
gens geldgebrek. Daarom is het te voor
zien dat gewelddadigheden deze staking
zullen ontsieren, want de werklieden die
naar 't schijnt groote reden hebben om te
staken, zijn der wanhoop nabij.
De voornaamste reden der staking is de
aanranding van het vereenigingsreent der
werklieden door de mijneigenaars die wei
geren met hen als georganiseerd lichaam
te onderhandelen. Nog andere grieven zijn
volgens de Telegraaf, dezeOfschoon het
buskruit in de laatste jaren zeer in prijs
is verminderd, berekenen de mijneigenaren
het hun werklieden altijd nog tegen den
ouden prijs, d.i. 2.70 dollar per honderd
pond, terwijl zij zelf nauwelijks een derde
daarvan betalen. Inde z.g. compagniewin
kels, die door de mijneigenaren zijn opge
richt, moeten de werklieden alle inkoopen
doen, haewel de waren daar misschien wel
Bjde hebben voort- ie lessen in 't Ja-
vaarich en Maleisch gevolgd, die door Dr.
Fok Ar aan de Vrije Universiteit worden
in voor studenten, die later in Indië
wensten te dienen.
Wijthopen dat de offervaardigheid voor
oone terecht door allen geprezen
niet verflauwe, doch veeleer toe
behoeften blijven groot, niet 't
wijl een tweede arts daarheen moet.
Dr Schqror werkt zich daar dood. Hij
kan 'f alaen niet aan. Honderden werden
zelfs nogafgewezen.
deze
stichti
neme.
minst
Tweede Kamer. Rapporteurs voor de
Indische (egrooting voor 1901 zijn de
heeren M^kay (voorzitter), v. Limburg
Stirum, vqVlijmen, Pijnacker Hordijk en
Verhey.
„Ons iograni' en de Inenting.
In het Vakblad De Amst. komt het
volgende schïven voor van dr. Kuyper.
Gij stelt h\ op prijs, dat ik de lezers
van De Standard zocht te wmnen voor een
an de voorschriften tegen
pestepidemie, maar geeft
in Seitenhie'o in dat slot
willig opvolge:
het gevaar
mij dan tevens
van uw betoog
»Men kan nil alles opeens vorderen,
maar na deze »Bjtrijding van het gevaar
voor pestepidemie" is al waarschijnlijk nu ook
weldra een soortgtjk betoog ter «Bestrij-
ding van het gevv- voor pokkenepidemie
volgen. Over de iconische maatregelen
daartegen, die »de ptsoonlijko en de huise
lijke vrijheid sterk 4tasten" wij denken
hierbij vooral aan zoo onontbeerlijke
inenting zijn ookten aantal Standaard-
lezers nog maar slechtte sproken. En toch,
ook de pokziekte isW «dooddreigende"
phige, waartegen Godi/f ons tot verweer
en principieele bestrijdt» oproept."
Houd 't mij te goe\s maar hiermede
praat gij er uzelve in.
Juist van antirevolutiare zijde toch is
en
Ik blijf dus volkomen consequent, zoo ik
in zake de pest pleit voor dezelfde bestrij
ding, die ik ook ten opzichte van de pokken
steeds voorstond.
Maar in niets volgt uit wat ik hiervan
schreef, dat ik daarom ook voor de inenting
zou moeten pleiten. De pest ent men niet
in. En al mis ik zelf het recht om over
de medische waarde van inenting van het
pokgif te oordeelen, zoolang tal van des
kundigen haar blijven veroordeelen, betwist
ik het recht aan de overheid om er recht
streeks of zijdelings toe te dwingen.
Dat ik overigens alle ziekte, dood of ver
derf, als den vijand beschouw, waartegen
God ons te strijden oproept, heb ik in mijn
artikels over de Gemeenegratie {Heraut Nov.
1899) zoo breedvoerig uiteengezet, dat ik
er niets aan heb toe te voegen.
Maatgevend. Toen Chamberlain on
langs beschuldigd werd voordeelen te heb
ben in de levering van militaire kleeding-
,an*wnnrdde hij in <*-
volgendeJ
»Ik heb geen belang, noch direct noch
indirect bij het huis Kynoch, noch bij
eenig andere fabriek van militaire benoo-
digdheden".
Zoo luidde de verklaring van 8 Augustus
die door de Kamer werd aangenomen als
een genoegzaam antwoord op de interpel
latie van den heer Lloyd-George.
Het feit is dit:
Het huis Hoskins Zonen, leveranciers
der admiraalschap, heeft een kapitaal, sa
mengesteld uit 2.286 obligatiën en 5000
aandeden, verdeeld als volgt:
Namen der aandeelhouders Oblig. Aar.d.
Mary Chamberlain Birmingham 2.000
Arthur Chamberlain id.
Austen Chamberlain id.
Florence Chamberlain id.
Beatrix Chamerlain id.
Diversen id.
William Hall id.
Totaal 2286 5000
Mary Chamberlain is de echtgenoote van
den minister van Koloniën, terwiil de
heeren Arthur en Austen zijne zonen, en
mej. Florence en Beatrix zijne dochters
zijn. Het huis Hoski. s levert zijn pro
ducten aan de admiraalschap waarvan de
heer Austen Chamberlain, de junior lord,
is belast met het departement der leveran-
tiën en uitrustingen der Britsche vloot.
Wel eenvoudig!
De heer Chamberlain, uit vaderlands
liefde, sleurt zijn land mede in eene ont-
eerende en ruïneerende expeditie. Ach
teraf steekt hij de kolossale winsten op,
welke de levering der militaire uitrustingen
voor de troepen in Transvaal aanbrengt.
(Morning Leader.1
XI.
Over de waarde van de Peru-Guano.
Het is nog niet zoo heel lang geleden,
dat het woord Peru-Guano u in alle steden
en dorpen van talrijke huizen en schuren
in 't oog viel: de handelaren in deze mest
stof waren overtalrijlc. Thans is dat alles
heel wat veranderd. De Peru-Guano heeft
uitgediend. Dat wil zeggenze wordt zoo
langzamerhand verdrongen door de mine
rale hulpmeststoffen, door Chilisalpeter,
door Thomasphosphaat en door Kaïniet of
eenig ander Kalizout. Toch wordt de Peru-
Guano nog altijd gebruikt en ten verkoop
aangeboden en nog wel zooveel, dat het
de moeite waard is, eens na te gaan, in
hoeverre het gebruik van Peru-Guano ons
is aan te raden. En, wanneer wij dan
straks tot het resultaat komen, dat het
beter is de Peru-Guano niet meer te ge
bruiken, dan moeten wij haar toch in dank
bare herinnering houden. Zij is het toch
geweest,| die er ongetwijfeld veel toe heeft
bijgedragen om den landbouw op te heffen.
Zij is de eerste hulpmeststof geweest, die
ons in staat gesteld heeft van den bodem
meer te trekken, dan wij tot dusverre ge
daan hadden.
Peru-Guano bestaat uit de min of meer
veranderde uitwerpselen van zeevogels en
andere zeedieren, welke zich gedurende
den loop der eeuwen op de eilanden en
de kust van Zuid-Amerika hebben opge
hoopt. Wij moeten nu vooreerst bedenken,
dat de Guano zoo lang en in zoo groote
hoeveelheid gebruikt is, dat" wij gerust
mogen veronderstellen, dat het beste ge
deelte verbruikt is. Dat blijkt dan ook
bij een scheikundig onderzoek. Verder is
Guano een stof van organischen, wat hier
wil zeggen dierlijken oorsprong. Zij wordt
dus in den bodem ontleed en er kan al
vorens er zich oplosbare stoffen gevormd
hebben, heel wat verloren gaan. Wij mo
gen 1 K.G. stikstof in Guano, Beenderen-
meel, Stalmest en andere organische stoffen
niet zoo hoog rekenen als 1 K.G. stikstof
in Chilisalpeter. Dit alles willen wij echter
bij onze berekening r og niet eens in aan
merking nemen. Laat ons zelf3 maar aan-
s'!.k«tot uit G"?no hetzelfde
voor de hj0'' uit Chilisalpeter en hetzelfde
meel en gphorus uit G'iano en Slakken-
dan nog viiKah uit Guano en Kaïniet,
duur betaald w\wij, dat Guano veel te
marktberichten vK ^u een van de laatste
Chilisalpeter fian\k
stikstof, f 10,25. DafCordrecht 15' a
stikstof ongeveer 66 «ai^us per percent
Thomasphosphaatmeel van
phorus en 75% fijnmeel frahrl®% phos-
voor elk percent phosphorus fPordreeht
Kaïniet van 12.4% zuivere KMra^
Dordrecht, f 2-48, dat is dus voor eSUJ0
Ct.nt Kali 2' -.eri. *U-
Vorder v ik ^oor 100 K.G. Peru-C aam
met T'/o stik..of. 9% Phosphorus en 2%
Kali genoteerd 8.75'
7% stikstof uit Chilisalpeter kos t
7 X 66 cent 4.62
9% phosphorus uit Thomasphart
kost 9 X 14.5 cent 1 S0
2% kali uit Kaïniet kost 9
20 cent
Alzoo zou de Peru-Guano slechts
moeten kosten.72
en daar zij f 8.75 Host is zij dus eel te
duur, vergeleken bij Chilisalpeter, Thomas-
slakkenmeel en Kaïniet. Wanneer w j ech
ter bij onze berekeningen ook in aanmer
king nemen wat Starings almanak zege
(ik meen jaargang 1891), dat 1 KG. stik
stof uit Chilisalpeter 75 100 cents waard
is, tegen 1 K.G. stikstof uit Guano en stal
mest 50 ets., dan korhen wij nog tot spre
kender uitkomsten. Stellen wij de waarde
van de voedende bestanddeelen in Guano
op 2/j van die der voedende bestanddeelen
in Chilisalpeter, Kaïniet en Thomasphos
phaat, dan zou zij slechts mogen kosten
f 5.14, namelijk het twee derde gedeelte
van 7.72. De Peru-Guano kost dan dus
f 8,75f 5.14 f 3.61 per 100 K.G. te
duur.
Het behoeft na deze berekening zeker
wel niet meer gezegd te worUen, dat elk
landbouwer wijs doet en in zijn eigen be
lang handelt, als hij Chilisalpeter, Kaïniet
en Thomasphosphaat gebruikt, inplaats van
Peru-Guano.
Vergunning wordt gevraagd door H.
Weezepoel tot het oprichten eener Konijnen
Slachterij en Vilderij in de schuur v-.n het
perceel wijk E no. 109, Kad. bekend Sectie
C no. 638 gelegen aan den Westsingel en
door A. Covers in de schuur van het perceel-
wijk E no. 5, kad. bekend Sectie B no. 255
gelegen aan den Oost Havendijk.
Verzoekschriften liggen ter visie op de
Secretarie gedurende eiken werkdag van des
voormiddags 9 tot des namiddags 2 uren,
terwijl Zaterdag 29 September a. s. des voor
middags 10 uren gelegenheid zal worden ge-
