Engeland en Transvaal.
Kerknieuws.
Schoolnieuws.
Gemengde Berichten.
TWEEDE KAMER.
Ingezonden Stukken.
voor jong vee, heeft de ondervinding meer
dan eens geleerd. Bij gebrek aan kalk
houdt liet vee een zwak beenderengestel.
Beenbreuk komt niet zelden voor als ge
volg van het weiden alleen op kalkarme
gronden. Waar echter op de weide kalk
gebruikt wordt, is het tevens noodzakelijk
den bodem te voorzien van de noodige
voedingsstoffen, die de verschillende gras
sen behoeven. Deze zijn, zooals we reeds
zeiden, kali, phosphorus en stikstof. Ik
weet wel, dat sommigen beweren, dat een
weide geen chilisalpeter noodig heeft.
Doch zij, die dit beweren, vergeten, dat
de salpetervorming in den weidegrond, die
in den regel vast is, niet in die mate plaats
heeft, als in het bouwland. De salpeter
vorming kan daarenboven slechts in de
allerbovenste lagen plaats hebben en de
langwortelende grassen en andere weide-
planten kunnen daarvan zeker niet profi-
teeren. Weiland, dat tot heden niet be
mest is, verdraagt, dat wil zeggen, is loo-
nend bij een bemesting van 1200 kg. ka-
iniet, 500 kg. thomasphosphaat en 150 kg.
chilisalpeter per H.A. De kaïniet en het
thomasslakkenmeel geve men in November,
de chilisalpeter geve men eerst in het
voorjaar. AI staat de weide in den winter
wel eens onder water, dan moge dat nog
geen reden zijn, om die bemesting na te
laten. Een dergelijke bemesting oefent
een gunstigen invloed uit zoowel op de
hoeveelheid als op de hoedanigheid van den
mest. Proeven in deze richting genomen,
hebben ons doen zien, dat het hooi van
3500 kg. tot 5000, ja tot 7000 kg. per
H.A. steeg. Wanneer we aannemen, dat
er aan mest f25 op die wijze uitgegeven
wordt, zou een dergelijke behandeling, het
hooi op een gemiddelden prijs gerekend,
een winst van f 150 minstens opleveren,
ongerekend de verbetering van de hoeda
nigheid. Door een goede bemesting ver
dwijnen daarenboven onkruiden, biezen,
mos, hermoes. Vooral het hermoes, ook
rooibol of kwadenaard genaamd, is een na-
deelig onkruid. De melk der beesten wordt
slijmig, blauw en bitter. Soms krijgt het
vee ziekten, zooals bloedpissen, buikloop,
opblazen van den darm, enz., alleen door
dat hot hermoes gegeten heeft. Ook het
afzetten van het kalf is vaak een gevolg
van het gebruik van hermoes.
Wij behelpen ons ditmaal met slechts een
enkel Engelsch gekleurd berichtje. De
strijdmacht van generaal Viljoen is bij
Sahie den Selatispoor overgetrokken, blijk
baar om zich te vereenigen met De Wet.
Te Kaapmuiden zijn een aantal burgers
aangekomen, waarvan sommigen geen
schoenen meer aan hadden. Het meeren-
deel waren welgestelde menscken, voor
namelijk uit Standerton, die vee hadden
in het lage veld. Zij gaven zich over om
zoodoende hun vee terug te krijgen.
Een Amerikaansche „huurling" heeft
Donderdag de brug bij Hectorspruit door
dynamiet in de lucht laten vliegen.
Reitz en Steyn zijn bij Botha en de
Boeren die nog vechten. Dezen worden
in het geheel geschat op tusschen de 7000
en 12000 man. Hun plan is voornamelijk
om de verbindingslijnen te teisteren.
Schreiner heeft eergisteren in de Wet
gevende Vergadering te Kaapstad als amen
dement op de motie-Sauer (ten gunste van
de onafhankelijkheid der republieken) voor
gesteld Koningin Victoria te verzoeken, in
het belang van het spoedig eindigen der
vijandelijkheden, de republieken onder haar
bescherming te plaatsen met den waarborg
dat haar nationaal karakter behouden zou
blijven. Het Huis heeft echter met 41
tegen 39 stemmen beide voorstellen ter
zijde gelegd; zoodat ook van deze zijdede
mogelijkheid op nog eenige zedelijke hulp
of ondersteuning onherroepelijk is afge
sloten. Hier wordt gemaaid wat de dub
belhartige Schreiner gezaaid heeft.
In de Matin vertelt Jean Carróre van een
bezoek dat hij in het laatst van Augustus
te Pretoria aan mevrouw Botha heeft ge
bracht
»Mevrouw Botha droeg een paarse japon
van fraaien snit met een ruikertje anje
lieren van dezelfde soort als overal in de
kamer stonden. De andere dames waren
zeker in den rouw, want zij droegen geen
bloemen. Een ervan trof mij dadelijk. Een
jong meisje, bruin, met zwarte en vurige
oogenzij sprak van de invallers op een
onverzoenlijken toon die mij deed vermoe
den dat zij iemand die haar lief was, ver
loren had. Allen hadden bovendien een
hooghartige houding die weinig hoop liet
op een spoedige bevrediging.
Ik ben zeer trotsch op mijn man, zei
mevrouw Botha, en gij kunt zeker zijn
dat hij tegenstand zal bieden tot het
einde toe.
En de brunette, met den droefgeestigen
blik, gaf mij, nadat zij gezegd had dat zij
een Franschen naam droeg en van Fransche
afkomst was, dezen steek
Hoe komt het toch dat gij in Europa
zoo bang zijt voor de Engelschen terwijl
een handvol Boeren hun het hoofd biedt?
Al onze mannen zijn aan het front, zeide
een ander, en als zij thuis kwamen, zouden
wij hen wegjagen.
Terwijl deze dames daarna over plaat
selijke dingen spraken, bekeek ik op den
schoorsteen een groote fotografie, die den
heer en mevrouw Botha voorstelde. Zij
waren in de bloem van hun jeugdhet
was ongetwijfeld een herinnering aan hun
trouwen, en de held, die straalde van
vreugde, had reeds dien helderen en Hin
ken oogopslag die allen getroffen heeft die
hem hebben gezien
Wij stonden op om afscheid te nemen
en ik beloofde terug to komen om mevrouw
Botha opnieuw mijn hulde te bewijzen,
haar verzoekende mijn groeten te doen aan
den generaal.
Zij zijn ontzettend, zeide ik in het heen
gaan tegen mejuffrouw Aubertals do
Boeren ooit toegeven, zal dit niet zijn
onder den invloed van hun vrouwen!
En zij zijn allen eender. Als gij wilt,
zullen wij naar mevrouw van Warmeloo
gaan. Haar beide zoons zijn op commando.
Bij mevrouw van Warmeloo dezelfde
ontvangst als in de vorige huizen. Zij was
alleen met haar dochter, die om haar hoed
een lint in de Transvaalsche kleuren droeg.
Verbeeld u, zeide zij onder meer, dezer
dagen had mijn dochter dit lint met do
vierkleur op den hoed. Een soldaat beval
haar het er af nemen. Zij weigerde. Toen
wilde de soldaat haar te lijf. Liever dan
zich te laten aanraken, rukte mijn dochter
het er zelve af. Maar den volgenden dag
klaagde ik bij den officier van politie en
zei hem dat Transvaal, daar het nog niet
veroverd was, officieel de Zuid-Afrikaansche
Republiek bleef en dat wij bijgevolg het
recht hadden, de kleuren van onze vlag
te dragen.
Mevrouw, zeide de officier eenigszins
geërgerd, de oorlog is geen ding om te
lachen
Dat is mogelijk mijnheer, antwoordde
ik, maar toch zult gij niet gedaan krijgen
dat wij huilen
Die Boerenvrouwen hebben een hart en
sproken als Romeinsche vrouwen. Dat
belooft wat voor de komende geslachten.
Ned. Herv. Kerk.
Drietal te Rotterdam (vac. Astro) ds. J.
R. Callenbach te Doorn, ds. L. W. Bak
huizen v. d. Brink te Vlissingen en ds.
II. J. Rooseboom te Delf'.
Beroepen te Holysloot II. G. v. d. Flier
cand. te 's Hertogenboschte Kampen
ds. J. Schokking te Koudumte Sebal-
deburen en te Wierum-Dorkwerd G. W.
C. Vunderink cand. te Groningen; te
Sirjansland L. S. v. Zwot cand. te Rotter
dam; te Goor dr. P. Th. Rogaar te
Wildervank; te Stiens F. A. C. Pante-
koek te Tiel; te Neerlangbroek en te
Gouderak ds. J- A. v. Boven te Oud-Beijer-
landte Eist bij Rhenen P. N. Pikaar
Jr. cand. te Dieren; te Andel ds. IJ.
Doorn veld te Ouddorp; te Achlum ds.
W. Magendans te Oosterzee; te Poede-
rooijen B. Moorrees cand. te Loon op Zand
Aangenomen naar Aalten door ds. F. C.
v. d. Plassche te Kortenhoef.
Bedankt voor 's Gravenland door ds. J.
Vermeer te Zwolle; voor Makkum door
ds. A. Troelstra te Willemsvaard; voor
Wapenvelde door ds. J. H. Geselschap te
Vaassen; voor 's Hertogenbosch door ds.
J. Herderschee te Osch.
Ds. G. W. A. de Veer te Middelburg
hoopt 9 October, a. zijn 30-jarigen arbeid
in 't predikambt te herdenken.
Ds. De Veer werd 9 October 1870 te
Hagestein bevestigd. Emeritus verklaard
den 1 Nov. 1876, werd hij den 4 Mei 1879
bevestigd te Bahr en Lathum; 13 Mei 1883
te St. Laurens en 4 Oct. 1885 te Mid
delburg.
Geref. Kerken.
Drietal te Tliolen B. ds. J. Douma te
Spijkenisse, ds. G. H. v. Kasteel te Kollum
en ds. W. Hoogland te Capelle a. d. IJsel.
Beroepen te Anjum ds. H. Thomas te
Purmerend; te Wormerveer ds. R. J.
Aalberts te Opperdoes; te Zuilichem ds.
A. Brink te Werkendam; te Holten J.
Janssen cand, te Varsseveld.
Aangenomen naar Sprang door ds. J.
Visser te Geesteren.
Vlissingen. Voor eon talrijke schare
trad Zondagavond in de nieuwe Middel-
kerk alhier op ds. J. Hulsebos, voor het
houden van een ure des gebeds, daartoe
uitgenoodigd door de classis 's Gravenhage
der geref Kerken in Nederland.
Naar aanleiding van 1 Samuel 30 6b,
»Doch David sterkte zich in den Heere
zijnen God», vergeleek spreker den toe
stand der Zuid-Afrikaansche broeders met
David voor Ziklag en met het begin van
den 80jarigen oorlog toen de strijd voor
vrijheid en recht ook in ons Vaderland ho
peloos scheen.
In zijn gebed droeg spreker de recht
vaardige zaak der Boeren Gode op en
smeekte dat het Hem moge behagen het
Engelsche volk, inzonderheid de Christenen
aldaar, den blinddoek van de oogen te
rukken, die het zondig imperialisme hen
voorhoudt.
Bij het uitgaan werd gecollecteerd voor
het Afrikaansch Tehuis in Amsterdam.
Vlies. Crt.
Chr. Geref. Kerk.
Beroepen te Zaandam J. v. d. Vegt cand.
aldaar.
Aangenomen naar Almeloo door A. Jan-
sens cand. te Maassluis.
De linie-collecte bedroeg te Camper-
land f 108.50; te Tholen met Schakerlo
f26,08.
Aan de vrije universiteit te Amsterdam
is het adraissie-examen afgelegd door den
heer A. Schippers, van Middelburg.
Wij verwijzen naar de advertentie
van den heer Weltevreden in ons no. van
heden, betreffende de vertooning van een
Bioscope te Middelburg, Goes en Vlissingen.
Scherpenisse. Een vrouw aan den
Rand, nabij deze gemeente werd door een
koe, terwijl zij haar molk van een zekere
hoogte in den mestput geduwd, met het
ongelukkig gevolg dat zij een arm brak.
Staven isse. In de heden gehouden
vergadering van ingelanden van den polder
Oud-Kempenshofstede werd behandeld een
adres van L. G. Tuynman c. s., wonende
in den Buurtweg, om dien weg te verbe
teren. Er werd besloten in het aanstaande
voorjaar tot verharding van dien weg,
door middel van koolasch, over te gaan.
Colijnsplaat. De Burgemeester van
Cortgene, de Edelachtbare Heer Wijcker-
held Bisdom stelt pogingen in het werk om
de op Noord-Beveland sluimerende veree-
niging van bietenverbouwers te doen ont
waken
Op zijn initiatief wordt eene vergadering
bijeengeroepen bij den Heer S. de Regt,
te Cortgene op 4 October a. s.
Landbouwers en allen, die bij den bieten-
verbouw belang hebben, woont die verga
dering bij, teneinde op te richten eene af-
deeling der Vereeniging van Landbouwers
die suikerbieten verbouwen gevestigd te
Goes.
Te hopen is het, dat de Heer Bisdom
in zijn pogen slage.
Hansweert. Heden voormiddag elf uur
ontstond alhier bij J. V. een ernstige
binnenbrand, waarbij de vrouw des huizes
en een kindje van omstreeks één jaar zeer
ernstige brandwonden bekwamen. De vrouw
kwam brandende het huis uit, en werd
door de buren geholpen. Het in brand
gerakon van een pan met spekvet, die op
een petroleumtoestel stond, was oorzaak
van het onheil.
Geneeskundige hulp werd verleend door
dr. Kolff v. Oosterwijk van Kruiningen.
De klerk der posterijen en telegrafie
2e klasse K. v. d. Linden is verplaatst van
Amsterdam naar Sas van Gent.
Een dronken Amsterdammer heeft
zijn broeder te Loosdrecht in een twist
over het bewaren van visch zulke verwon
dingen toegebracht, dat de man des anderen
daags is overleden. Te Amsterdam
loste een 37jarige bootwerker, vader van
vijf kinderen van vijf tot vijftien jaar, gis
terenmorgen vier revolverschoten op zijn
vrouw en zijn neef tot wien zij in onge
oorloofde betrekking stond, en die hij saam
in een andere straat dan waar hij woonde
tegenkwam. De neef werd doodelijk ge
wond, de dader werd met het pistool, dat
hij in den laatsten tijd steeds geladen bij
zich droeg, in de hand gegrepen, terwijl
drie zijner kinderen hem waren nageloopen
en aanhingen. Het deed nogal weemoedig
aan een van de kleinsten te hooren vragen
of ze vader nog even gedag mocht zeggen,
hetgeen haar toegestaan werd. Te Den
Helder viel Zondagavond in een koffiehuis
een huisvader van de bovenzaal langs de
trapmet gespleten schedel opgenomen,
bezweek hij aan de gevolgen. Een vee
fokker te Waal op Texel, is Maandag ver
moedelijk achter oen hek willende omgaan,
door het breken van een paaltje achterover
geslagen en met het been beklemd geraakt.
Zoo hing hij met het hoofd in een sloot
en werd den volgenden morgen dood ge
vonden. Te Silvolde is een arbeider
bij het tegenhouden van een hollend paard
onder het dier geraakt, met 't gevolg dat
lxem de schedel werd verbrijzeld en hij
terstond dood was. Tusscheu eenige
kermisreizigers die met hun wagen te Ven-
lo waren ontstond Maandagavond twist waar
bij een hunner, een jongen, van 18 jaar,
zijn meisje en haar moeder met een mes
zoodanig toetakelde dat men voor het be
houd van haar leven vreest.
Een begin van brand Maandag te
Brakel ontstaan in een kleine arbeiders
woning, nam spoedig zoo in hevigheid toe
dat aan blusschen geen denken was. De be
lendende gebouwen stonden weldra in lichte
laaie. Geen wonder, daar de meeste wo
ningen nog rieten daken hebben. In onge
veer twee en een half uur, stonden 21
woningen in brand. De voortgang van het
vuur was zoo hevig, dat de slachtoffers niet
in staat waren de meest noodige behoeften
te redden. Van de gebouwen die zich te
midden van den brand bevonden, zijn al
leen het gemeentehuis, de dokterswoning
en een particulier huis gered.
Een proef. Een blinde man wordt
door zijn geleider de Haagsche Rechtzaal
binnengeleid. De man is winkelier en
bedient, hoewel hij hoegenaamd niets kan
zien, de klanten van sigaren. Op een mid
dag komt er een kooper om »een dubbeltje
van de acht", en legde een stukje geld
in grootte en vorm overeenkomende met
een kwartje op de toonbank. De winke
lier geeft 8 sigaren, betast het geldstukje
en weigert geld terug te geven omdat hij
voelt een Belgisch 10 centimestuk in de
hand te hebben. Wil de man geld terug
hebben dan kan hij dit bij de politie ko
men halen. Het geldstukje werd in be
slag genomen en de man die het had uit
gegeven vervolgd.
Ter terechtzitting nam de rechtbank de
proef hoever het vermogen van den blinden
winkelier ging om, voelende, geldstukken
van elkaar te onderscheiden en valsch geld
te onderkennen. De proef slaagde verras
send Een kwart gulden, uit de portemonnaie
van den subst. griffier, wist de winkelier
o. a. onmiddelijk te herkennen als een
kwartje naast een ander geldstukje van
gelijke grootte. Belgisch geld en Hollandsch
geld van gelijken omvang sorteerde hij
zonder aarzeling
Voor den man die getracht had het
valsche kwartje te wisselen werd ontslag
van rechtsvervolging geëischt omdat
volgens het O. M. door een leemte in de
wet er geen termen zijn om hem in het
onderhavige geval te straffen. Juist om
die leemte te doen uitkomen, was de ver
volging geschied.
Uit Haarlem schrijft men dat binnen
kort een nieuw proces verwacht kan worden
over de nalatenschap van Pieter en Elizabeth
van der Hulst, die hun zeer aanzienlijk ver
mogen in 1785 aan hun neef Pieter Teyler,
te Haarlem, nalieten, onder voorwaarde dat
't bij kinderloos overlijden aan de naaste
bloedverwanten zou komen.
Er zijn over dat bijzonder groot vermo
gen onder beheer van Teylers Stichtin
gen te Haarlem meermalen processen
gevoerd, waarbij zelfs vorst Bismarck en
rechtsgeleerden van naam betrokken waren.
Sedert is nu gebleken, dat Pieter, Elizabeth
en Maria van der Hulst (Teylersmoeder) een
jongere half-zuster hadden, wier nakomelin
gen zich na den dood van Teyler (die kinder
loos overleed) in het Utrechtsche bevonden,
maar waarschijnlijk door onbekendheid geen
werk van de erfenis hadden gemaakt. Thans
echter schijnt eene familie v. B.te Culenborg,
hare rechtstreeksche afstamming van die
halve zuster te kunnen bewijzen, en is reeds
een bekwaam advocaat in de zaak gemengd,
om de quaestie tot een spoedig einde te
brengen.
De Poet Laureate aan 't tooord. In do
Standaard komt een gedicht voor van Al
fred Austin, de Poët Laureate, dat een ode
schijnt te zijn aan de huichelarij.
Niet omdat zij zwak waren en wjj sterk,
niet om den schepter van Engeland's maag
delijke majesteit nog langer te maken, doch
om het recht hoog te houden en een einde
te maken aan onduldbaar onrecht daarvoor
is de strijd begonnen. De Heer moet ge
dankt worden en de eendracht moet be
waard worden door rechtvaardigheid, vrij
heid en Vrede! Prosit!
Te Zarunz, in Spanje, is overleden
de maarschalk Martinez Campos. Hij werd
in 1834 geboren. Hij weigerde de repu
bliek te erkennen en bleef zijn royalistische
gevoelens getrouw, daarom werd hij voor
den troonsafstand van Amadeus I in een
fort opgesloten. In overleg met de gene
raals Jovellar en Pavia bewerkte hij toen
het herstel der monarchie.
Toen in 1894 ernstige onlusten in Noord-
Afrika uitbarstten en er een oorlog dreigde
met Marokko, werd Marrines Campos
thans maarschalk belast met het opper
bevel over de Spaansche troepen, die naar
Manilla werden gezonden.
In 1896 voerde hij 't bevel over het leger
op Cuba, hij werd echter spoedig op eigen
verzoek van dit commando ontheven. Ver
schillende malen was Martinez Campos mi
nister van oorlog. Ook bekleedde hij den
post van president van den Senaat en van
militair gouverneur van Madrid.
Deensche boter uit Siberië. Er moet
ontdekt zijn, dat verscheidene tonnen boter,
welke uit Denemarken op de Engelsche
markt zijn aangevoerd, in werkelijkheid uit
Siberië afkomstig waren. Men zegt, dat
de boter bijna even goed is als die uit
Denemarken zelff. De Denen moeten hier
bij niet betrokken zijn.
De Presidentsverkiezing in Amerika. Uit
New-York wordt gemeld, dat de afgeloopen
week een succes geweest is voor de de
mocraten. De republikeinen leggen hun
ten laste, dat zij de groote staking in de
mijnen hebben uitgelokt voor politieke
doeleinden, maar terwijl dft algemeen ge
loefd wordt door de hoogei e klasse, neemt
't niet weg, dat de staking grooten invloed
heeft op de publieke opinie.
Door het gehoele land wijzen de demo
craten op de slechte behandeling der mijn
werkers en zeggen, dat de stijging der
steenkolenprij zen een gevolg is van de
trusts, die door de republiekeinen in stand
worden gehouden. Het resultaat is dat
Mc. Kinley duizenden stemmen zou ver
liezen als de verkiezing heden plaats had.
Een andere slag voor de republikeinen
is het onrustbarende nieuws, dat van de
Philippijnen komt, waar de bedrijvigheid
der insurgenten weer grooter is geworden
en de Amerikanen een zware nederlaag
hebben geleden.
Dat de republikeinen zelf niet gerust
zijn, blijkt uit het feit, dat Mc. Kinley 5 1
zou worden herkozen. Thans hebben zij
zekerheidshalve de verhouding gebracht op
2—1.
Een groot gedeelte van de voorstad
Hassakeni, aan den Gouden Hoorn te Con-
stantinopel, is gisternacht in de asch ge
legd. In vijf uur brandden zeven straten
met ongeveer 300 huizen en 50 magazijnen
af. Ook de Israëlietische tempel, de school
en een badhuis werden vernield. De Sultan
zond zijn adjudant om te zorgen, dat de
slachtoffers onderdak gebracht werden. De
ellende is groot, daar weinig verzekerd is.
Een groot vaartuig met vrijwillige brand
weermannen aan boord zonk in den Gou
den Hoorn.
Aan de grenzen van Duitschland en
Frankrijk. De Duitsche gezant in Frank
rijk heeft een aanklacht ingediend tegen
het gedrag van het 37ste Fransche linie
regiment, dat, naar gemeld wordt, tijdens
de onlangs plaats gehad hebbende manoeu
vres, de Duitsche grens is overgetrokken
en beleedigendê woorden heeft geschreven
op de posthuizen aan de grenzen.
Bij de derde lezing van de hoogver-
raadswet in de Kaapsche wetgevende ver
gadering hebben 46 leden voor, 37 tegen
gestemd.
Uit Tientsin werd gemeld dat het
verlies der verbondenen bij de verovering
der forten van Peetang, geraamd werd op
120 man.
De Kamer heeft 't adres van antwoord
op de troonrede aangenomen, na verwer
ping van het amendement-Schaper uitspre
kende dat de Kamer aan de belangrijke
aanhangige wetsontwerpen, waaronder de
Ongevallenwet haar beste krachten zal wij
den, hopende dat die door de beslissingen
der Eerste Kamer niet vruchteloos zullen
aangewend worden
Het eerste deel van 't amendement ver
wierf 14 stemmen; 'tlaatste gedeelte
de aanval op de Eerste Kamer! slechts
drie: Nolting, Ketelaar en Schaper.
's-Gravenhage. De Kamer bepaalde het
afdeelingsonderzoekvan eenvoudige ontwer
pen op a.s. Dinsdag. De s taats begrooting en
versterking van marinematerieel te begin
nen. Woensdag zal de voorzitter voor
stellen de ongevallenwet en de kieswet
openbaar te behandelen na afloop van het
sectieonderzoek.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.J
Mijnheer de Redacteur!
Waar gehakt wordt vallen spaanders.
Daarom, dat het protesten regent, 't
verwondert me niet.
Evenzeer ontbreekt het me niet aan be
tuigingen van instemming, zelfs van Pre-
fftkanten.
Wanneer men een zaak wil diénen, dan
is er nu eenmaal geen andere weg, dan
het Kruis.
Persoonlijk ben ik al heel weinig in 't
geding betrokken.
Doch ik achtte het ditmaal plicht om
op te komen voor het zwakke, en protest
aan te teekenen tegen het veld winnen
van de toepassing der Evolutieleer in de Kerk.
Hij, die met Gezag en Eere is bekleed
heeft vooral in deze dagen een zeer groote
verantwoordelijkheid.
Meesters, die halve Dominë's willen zijn,
ik gruw er van. Het werk eere den persoon.
Edoch daar de Predikant in dezen steeds
de sterke is, daar hij een schare achter
zich heeft, die niet steeds weet te onder
scheiden, betrachte hij dan ook vooral
den plicht van kieschheid en edelmoedig
heid.
Het onderwijs leeft nog te weinig in het
hart der Gemeente, dan dat dit niet ge
biedende plicht zou zijn.
Edoch ik ben niet ongevoelig voor broe
derlijke terechtwijzing.
Onder de protesten trok dan ook mijn
aandacht het schrijven van Ds. Littooij.
Hij, de trouwe vriend van wijlen mijn
Vader, die eenmaal met eere en toewijding
de Kerk diende, en die Ds. Littooij weet
het ijverde voor de belangen van het
onderwijs, met tekortdoening van eigen
belang, hij Ds. Littooij mag mij gerust
wat zeggen en naar hem wil ik wel luis
teren.
Ds. Littooij heeft in Zeeland de oudste
brieven. Hij heeft zijn invloed en gezag ver
diend en kent mij, en wanneer nu Ds.
Littooij overtuigd is, dat ik Dr. W. on
recht deed, door enkele min geoorloofde
uitdrukkingen, dan doe ik tegenover hem
gaarne amende honorable.
Tusschen Kerk en school bestaat te veel
wisselwerking dan dat zij elkaar niet zou
den moeten tegemoetkomen.
En Br. De Kruijter antwoord ik:
Barmhartigheid te oefenen is dure plicht
van de Kerk. Maar Barmhartigheid mag
nooit tot Rechtsverkrachting leiden.
En het Recht der school op haar Insti-
tutair karakter, dat zich Historisch in het
Volkerenleven ontwikkeld heeft, op haar
eigen leven en eigen sfeer moet on
aangetast blijven.
Wie daar aan raakt is niet meer antire
volutionair of Chr. Historisch.
Een onderwijzer heeft een ambt, een
Schoolambt, en dat zij hem genoeg, hij streve
niet naar Kerkelijke ambten of bedieningen.
En den Geachten Broeder Predikant,
die mij vraagde of zijn tractement van f 900
nu heusch zoo hoog was, en of werkelijk
vele Predikanten nu toch zulke schitterende
voorrechten hebben.
Lieve Broeder, hoe meer ook de uit
wendige zijde van De Kerk in al haar glans
en heerlijkheid tot haar recht kan komen,
hoe liever.
Alleen maar het eene verdringe en be
nouwe niet het andere.
En de Heidelberger zegt beslist in Zon
dag 38 Kerkedienst of Predikambt d. w. z.
Eeredienst en Scholen niet scholen ter
opleiding voor het Predikambt, want die
zijn in het begrip Eeredienst reeds logisch
begrepen doch Scholen voor de Leeken
onderhouden worden door allen, die tot de
Kerk behooren.
En ten slotte, dat ook in deze zaak,
Het Rijk Gods tot Zijn Recht kome.
Hoogachtend en dankend
voor de plaatsing
Uw dw.
P. BOON.
Vlissingen 25 Sept. 1900.
(Wij ontvangen nog steeds aan- en op
merkingen n a. v. het eerste stuk van den
