ier Harsi, NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 139. 1900. Dinsdag 28 Augustus. 14e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH LaDiMriem owr Dentil. [lelburg. ECltAIM'l. jr Balsems" ïeten, Assurantiën Middelburg. jopt Effecten en deposito tegen !7a-4 pCt.) Ct. en 37a pCt. uider Hypotheek- H van f 100.—. onder eerste hy- van kuizen en ■en tegen brand- ven en inboedels emie, beurspolis). er-6cl)clöe. VERSCHIJNT Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN T IJ D V E B Z E JN. CHRISTIAAN de WET. Engeland en Transvaal. i 3l gefaald heeft, gaf i, genaamd: n naar een afdoend nuitstaanbare pijnen [JICHT en RHEU- en uit het klooster rtagenebekend door ïgen en studiën op aied, hebben het «schatbaren dienst leveren van het ng der Balsems, der Balsems bezit t om elk lijder aan van de smartelijke en heilzaam middel snij wonden, kneu- in ledematen, spier- eest en voorkomt oeten. Prijs per pot ,20, f2,50. L. I. AKKER, it 11, Rotterdam. postwissel met 10 )or vracht, br. MULDER, Goes, Korte- Noordstraat BENIEST, Lepel- r. GROENEWEGE 'IPPER Bath, P.L. Terneuzen, A. M. e, J. POLEIJ Krui- JAGT Krabben- L00 Hansweert, Rilland-Bath, C. neldinge, C. A. Middelburg, Gebr. aat, Pr.DEEOUW, len, M. RIEMENS VAN DOSSE- Pn.BOMjIerseke. ierikzeesche latschappy tus. Van Botterdam. 's midd. Dond. 23 Vrijd. 24 Sater. 25 'ond- 26 daan. 27 )ins. 28 ÏVoen29 )ond.30 rijd.31 2- 11- 12,— 12,30 12,30 12,- 12- 12,30 12,30 f DIENST LB. ROTTERDAM. us. rd des Zondags, van iddelburg 8,45be an Rotterdam 9 uur. rtijd. nm. 3,15 6,20i) nm. 3,50 6,50 nm. 1,55a) 4,45 2,15a) 5,05 3,30 6,20i)/) 3,50 6,40/) naar Breskens en naar Borsselen en elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,026. UITGAVE DER FIRMA en van van 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. I. Onder al de verschillende onderwerpen nit de landbouwwetenschap is er geen, dat zoozeer de volle belangstelling heeft van den practischen boer, geen, dat zoozeer de aan dacht verdient van oen ieder, die zich met Landbouw bezig houdt, als de leer dor be mesting. De leer der bemesting is een bij uitstek practiscb onderwerp, omdat de ge volgen van een deugdelijke of verkeerde bemesting aanstonds in 't oog springen; zij is echter ook een van de moeiolijkste gedeelten van de landbouwwetenschapom dat tot een helder begrip der bemestings leer heel wat andere kennis vereischt wordt, eenige bekendheid met scheikunde niet ge mist, een helder inzicht in de bestanddeelen en de eigenschappen van den bodem even min ontbeerd kan worden en men tevens iets dient te weten van den bouw en het leven der planten. - Ik heb gemeend den lezers van dit blad geen ondienst te doon, door hun 't een en ander nit deze practi- sche en nuttige leer der bemesting mede te deelen. Hoe moeilijk het onderwerp ook is, ik zal trachten de zaken zoo een voudig en gemakkelijk mogelijk voor te stellen. Wanneer wij nagaan, dat de kleine zaden of knollen, die wij aan den grond toever trouwen, langzamerheid groote planten wor den en deze zaden of knollen en later de jonge plantjes, die er uit voortkomen, alleen in aanraking komen met den grond en de lucht, dan begrijpen wij aanstonds, dat alles, wat noodig is, om planten te doen groeien en bloeien en vruchten en zaden te doen dragen noodzakelijk ook uit don bodem en de lucht moet voortkomen. Het is een waarheid, die ieder inziet, waaraan niet te twijfelen valt, dat alle stoffen, waar uit de planten lestaaniu de lucht of in den bouwgrond moeten voorkomen. Allo bestand deelen van suikerbieten, tarwe, aardappelen, gras, vlas, koolzaad enz. moeten voorkomen in den bodem, in den bouwgrond dus, of in de lucht. Aangezien door de meeste uit de lucht slechts koolzuur ter voeding wordt genomen, dat wil zeggen een gas, dat nit koolstof en zuurstof bestaat, zoo moeten dus alle andere stoffen uit den grond wor den genomen. Nu gaat het echter moeilijk ergens iets uit te halen, als het er niet in is. Het is dan ook duidelijk, dat de land bouwer moet zorgen, dat de stoffen, die aan den bodem ontbreken, zoo spoedig mogelijk er aan toe moeten gevoegd wor den. Het is een reeds lang bekende zaak, dat er onder de verschillendes toffen, waaruit de planten bestaan, drie zijn, die niet meer in genoegzame hoeveelheid in den bodem voorkomen, die door de verschillende oog sten in zoo groote massa gebruikt worden, dat er aanhoudend een nieuwe voorraad moet aangebracht worden Deze drie stoffen zijn Stikstof, Phosphorus en Kali. Het zijn dan ook deze drie stoffen, die door den landbouwer in den vorm van Chilisalpeter, Superphosphaat of Thoniasslakkennieel en het eene of andere Kalizout (Stassfurter Kali- zouten) moeten worden teruggegeven, wil hij kunnen verwachten dat zijn oogsten loonend zijn. Sta a t iallemoetïng. 27 Aug. 1900. Wy verzetten ons tegen den geest der meerderheid, die Staatsalbemoeiïng predikt. De Staat is wel geroepen het zwakke te steunen, noodhulp om der zonde wil! doch nimmer om den gezonde het werk uit de handen te nemen. De Staat wordt in dat stelsel de Vader, de Oppergod die over leven en vrijheid zijner menschen beschikt en hen kneedt naar welgevallen. De Staatsalbemoeiïng knelt de natie langzaam maar zeker in het dwangjuk eener partij regeering. Deze albemoeiïng van den Staat heeft dan ook altijd treurige gevolgen gehad. Zij heeft de menschen tot willooze, niet kun nende, niet durvende bloodaards verlaagd, een volk zonder energie gekweekt, dat zonder Staatskrukken niet voort wil, en een geslacht gegenereerd dat niet beter weet, of het leven zoo is het echte volksleven. De Nederlander schreef daaromtrent het volgende wat we volkomen beamen: Hot Volksdagblad is, van zijn standpunt natuurlijk, niet overtuigd, dat bijzondere of vrije vereenigingen beter en goedkooper voor verzekering kunnen zorgen dan een groote lijksmacliine, de Rijksbank Het blad meent, dat «een groot administratief on dirigeerend personeel zou worden uit gespaard, indien bijv. de fabriekmatige be reiding van alles wat wij noodig hebben ware vereenigd onder de leiding van één bestuur; indien niet de reclame en de wan hopige pogingen om de concurrentie het hoofd te bieden, reusachtige sommen aan niet-productieve uitgaven deed verkwisten, die op andere wijze nuttig konden worden besteed". Het vraagt ons moor bepaald, of dan al het werk dat de ambtenaren eener Rijksbank zullen moeten verrichten niet gedaan zal moeten worden wanneer de groote en kleine patroons de vrijheid heb ben zelve de ongevallen voor hunne be drijven te regelen. Het blad meent dat die arbeid, als hij verricht wordt door den Staat, tot een minimum zal worden beperkt, indien hij geschiedt, niet door dj tallooze «kruiwagens" bij de patroonsvereenigingen of winstbejagende particuliere maatschap pijen, maar door den zandtrein eener Rijks bank. Natuurlijk zullen wij niet pogen het blad tot andere inzichten te brengen; dat gaat niet in een dagblad-artikel. Maar enkele opmerkingen willen wij onzen lezers niet onthouden. Eerst een paar zinsneden uit een brief, dien wij juist dezer dagen uit Indiö ont vingen. met eenige opmerkingen over het Javaansche volk, Ook in Java draagt de overheid alle zorg. »Op last van de over heid worden de rijstlanden beplantde overheid commandeert dit en de overheid commandeert dat. Ieder jaar tegen Mei vaardigt de adsistent-rssident een order uit dat alle ingezetenen hunne huizen Moe ten witten Zonder commando doet de Javaan niets, llij is een type van een zor geloos mensch. Hij heeft niet geleerd voor zichzelf te zorgen, maar dit is juist de groote hinderpaal om het Javaansche volk op te heffen. Wil het volk tot welvaart komen, dan moet het zelf zijn krachten inspannen maar juist dat kan het niet." Wat in Java geschiedt, zal ook ten onzent geschieden. Staatsbemoeiing werkt ver lammend, en is een hinderpaal voor ware volksontwikkeling. Gij bidt en gij ontvangt niet, omdat gij kwalijk bidt, schrijft de Apostel Jakobus. Hoe zonden wellicht de hemelen scheuren en zegenstroomen nedervloeien, als zij die wél bidden, meer met dat «kwalijk» bidden rekenden. In eene predikatie over dit woord sprak een leeraar over het gebed der ouders om de bekeering hunner kinderen. Het kroost is zoo weerbarstig het trekt naar den ver keerden kanthet is gestaag met den wensch der ouders in botsing, En zij bidden da gelijks dat de Heere toch dat hart hunner kinderen veranderen mocht. Maar het schijnt niet verhoord te worden. O, ouders zoo ging de dienaar voort, waarom vraagt gij die verandering van den Heere Het is wellicht omdat de kinderen u zooveel moeite veroorzaken. En niet wij] het u eene droef heid is, dat zij zich tegen den Heere ver zetten en Hem verwerpen. (Fallus bl. 57.) De Roomsclie bladen biijven ernstig de besprekingen over «Samenwerking" voort zetten. Na de principiëele artikelen van de Tijd, trekken de practische artikelen van ïlet Huisgezin de aandacht. Wij^citeeren er het volgende uit: De periodieke verkiezingen voor de Pro vinciale Staten hebben, plaats den* eersten Dinsdag van Juni, die voor dej Tweede Kamer den eersten Dinsdag van Juli. De stemmingen en herstemmingen voor de Staten naderen dus zeer dicht den dag, voor de Kamerverkiezingen bepaald. Wat zou er nu gebeuren, indien wij spreken hier natuurlijk nog geheel ver- onderstellenderwijs jdoor de katholieken besloten mocht worden, met do «gematigde'' liberalen samen te werken, of indion zij ook maar van een bondgenootschap met de anti-revolutionairen afzagen en op eigen gelegenheid den strijd voerden? Wie durft veronderstellen, dat dan voor de Staten-verkiezingen door de christelijke partijen niet enkel zou worden samenge werkt, maar ook, dat de samenwerking zóo hartelijk en krachtig zou zijn, als noo dig is, hier om te behouden, zoo mogelijk te vermeerderen, wat men heeft, daar om het in 1898 begonnen werk te voltooien? In Gelderland bezitten de gezamenlijke anti-liberalen 36 zetels tegen de liberalen 26, in Zeeland zijn de cijfers onderschei denlijk 25 en 17, in Utrecht 25 en 16. Een verlies, aan anti-liberale zijde, van 6 zetels in Gelderland, van 5 zetels in Zee land en Utrecht zou de liberalen weer aan de meerderheid helpen. In Zuid-Holland beschikken de liberalen over 46 tegen 36, in Friesland over 28 tegen 22 zetels. Een verlies aan hunne zijde van 6 zetels in Zuid-Holland, van 4 in Friesland zou de meerderheid aan de anti-liberalen bezorgen. Ook dit verlies zou, maar hier mits de anti-liberalen hun uiterste best doen, niet tot de onmogelijk heden behoeven te behooren. Lichtvaardig is, met het oog op deze cijfers en de ervaring van het verleden, de conclusie niet, dat het behoud der anti liberale meerderheid in de Staten van Gel derland, Zeeland en Utrecht, het verwerven eener anti-liberale meerderheid in de Staten van Zuid-Holland en Friesland alleen mo gelijk is mits het bondgenootschap tusschen de christelijke partijen bestendigd worde. Daarom, indien voor de eerstkomende Kamer-verkiezingen niet de anti-revolutio nairen, maar de liberalen onze bondgenooten moesten zijn, dan zou voor de Staten-ver kiezingen tot een bondgenootschap met de anti-revolutionairen niet worden besloten, öf het zou uiteenspatten. Maar dan zou den ook de anti-liberale meerderheden in de Staten van Gelderland, Utrecht en Zee land zeer ernstig worden bedreigd, dan zou de kans, in de Staten van Zuid-Hol land en Friesland de meerderheid om te zetten, voor lange jaren verkeken zijn". Christelijke verzorging van zenuwlijders. Een algemeene vergadering zal te Utrecht gehouden worden van voorloopige leden en belangstellenden tot stichting van de Vereeniging tot Christelijke verzorging van zenuwlijders, op Woensdag 5 September a. s. te 12 uur in liet gebouw Irene aldaar. De agenda vermeldt o. a. Bespreking van de beste wijze van ver zorging der zenuwlijders, ingeleid door een gemotiveerd advies van de commissie ad. hoc. Dr. J. R. Hermanides, P. Roodhuizen en ds. J. W. A. Notten opdracht tot aan koop van een geschikt terrein, bouwen van tehuizen en uitschrijven van een leening' van f200.000. Bericht van voorloopige toetreding van leden en corporation kan nog tot 1 Sept. a. s. worden ingezonden bij Ds. A. van Andel te Heerenveen. Ook kan men bij het begin der vergadering zich nog als lid en corporatie laten inschrijven. Wijze: Piet Hein. Wat is me dat een kerel, die Clrristiaan de Wet Hij spot met de Britsche soldaten: Of Kitchener of Methuen liet net al open zet, Hij scharrelt toch door (le gaten. Do Wet, De Wet Komt niet in Roberts' net; Hij rijdt den Brit voorbij, Op marscli naar Do la Rey, E11 zegt den Rooinok: «Do groet van mij!" Of ook d'ouwe Roberts benauwd voor hem is, Dat kun je je levend begrijpen: llij stuurde zijn halve macht op hem af, Om hem in zijn knouken te knijpen. Dc Wet, enz. 't Is ook niemand vreemd, die De Wet maar (even kent: 't Is de koenste der Boereniielden Was hij niet de man die de spoorlijn verbrak, Toen de Rooineks de Vaal oversnelden? De Wet, enz. Wat had de Brit het land en wat schold hij (op De Wet, Want die kreeg zijn provisie te pakken; Zijn mannen hadden kleeren en brood in (overvloed, E11 de Brit stond er om te snakken. De Wet, enz. De Wet was overal, waar het Britteuleger was Hij liet ze geen tijd tot droomen; Verscheen er een macht, om den held te ver slaan Dan was hij den Brit weer ontkomen. De Wet, enz. Eens pakte hij een troepje van Londen milli- (onairs, Toen was liet plezier uit hun leven Hij zond ze naar 't Noord, met hun hand- Schoenen aan. Om pa Kruger een handje te geven. De Wet, enz. Nu haalde hij geschut, dan weer heel een (bataillon, Straks liet hij de treinen ontsporen; En kwam hij wel tienmaal in d'Engelsche knip, De Wet ging toch nooit verloren. De Wet, enz. «Ik vrees, dat de Wet het al weer ontkomen is," Moest Roberts aan Chamberlain seinen; Wie weet wat De Wetaanden ouwe nog flikt; Hy is zoo verzot op treinen. De Wet, enz. Zoolang er een De Wet bij het Boerenlieir (bestaat, Is 't voor Kruger nog niet verloren; Dan wordt ophetveldgeve God het weldra! Een nieuwe Transvaal geboren. De Wet, De Wet, Kom nooit in Robert's net; Houd kruit en Mauser droog; Laat de Brit niet uit het oog, En wacht Uwe hulpe steeds van omhoog! Uit Pretoria komt bericht, dat Hans Cor- dua daar Vrijdagmorgen vroeg den kogel kreeg binnen de ommuring der gevangenis. Gelijk men weet, was zijn schuld aan het beramen der beweerde samenspanning tot het oplichten van Lord Roberts niet bewezen, alleen dat hij daartoe door een Britsehen geheim agent was aangezet. Maar het verbreken van den onzijdigheids-eed alleen werd in dit geval reeds voldoende reden voor de toepassing der doodstraf geoordoeld. Of dit de stemming verbeteren zal? President Kruger moet op de jongste barsche proclamatie van Lord Roberts met het volgend eenvoudig woord aan zijne burgers geantwoord hebben: Ziet gijlieden niet, dat het u niets baat wanneer gij de wapens nederlegt of uwe commando's ver laat. Iedere stap naar huis toe beteekent voor ulieden eene schrede verder naar St. Helena!" Roberts heeft aan Kruger voorgesteld de Britsche krijgsgevangenen te Nooitge- dacht vrij te laten en naar Engeland te zenden, op voorwaarde dat zij niet meer tegen de Boeren komen vechten. Kruger heeft echter geweigerd op dit voorstel in te gaan. En terecht. In de oerste plaats heeft die voorwaarde geen zin, zoolang vaststaat dat de vrijgelatenen de garnizoenen in Engeland gaan verster- kon, en daardoor gelegenheid geven aan even zoovelen om in hun plaats naar Zuid- Afrika te gaan. En dan nog zijn er ver scheidene jongelieden van aanzienlijken huize bij, en vooral nu de Engelschen zoo zonderling met recht en wet beginnen te doen, is het voor de Boeren wel van be lang iots van hen, wat waarde heeft, in te hebben. Overigens blijven de berichten die Ro berts seint, zeer onverstaanbaar. Zij ge wagen van overwinningen en bevrijding van gevangenen, doch men weet ze niet thuis te brengen. Zoo heeft Donderdag Baden-Powell, waar blijkt echter niet, 100 gevangenen bevrijd en 25 Boeren gevangen gemaakt, onder welke een Duitsch artillerie-officier, bene vens kapitein Van der Merwe, van de Staats-artillerie, en een veldcornet. Patrouilles, die naar Brandwater-pan ge zonden werden, vonden daar 14,000 rounds- patronen voor Mausergeweren, twaalf gra naten voor Krupp-kanonnen en 200 pond dynamiet in don grond begraven. Van de 20,000 Boeren die nog te velde zijn tusschen Belfast en de Krokodilnvier, staan vijfduizend tusschen Belfast en Macha- dodorp, waarvan tweeduizend bewesten Dalmanutha, hetwelk Botha bezig is te verschansen. Vijfhonderd Heidelbergers staan nabij Nooitgedacht, vanwaar de Britsche gevangenen gezonden worden naar Komatipoort, waarschijnlijk om later over de grens gezet te worden. De Boeren bereiden een verderen terugtocht langs den spoorweg voor. Achttien kanonnen zijn Nooitgedacht Oostwaarts gepasseerd. Een en ander behoeft nog niet te beteeke- nen, dat de Boereen naar Lijdensburg terugtrekken. Hun doel schijnt vooreerst te wezen den Spitskop, ten Z. van de Zandrivier, te bezetten. Van uit hun nieuw militair centrum Zee- rust-Klerksdorp-Rustenburg-Lichtenburg bedreigen de Boeren zoowel Mafeking als Vrijburg en den spoorweg. Op een kleine 30 kilometers Noordwaarts van eerstge noemde stad hebben zij eene sterke macht staan. Visser is met 1000 man te Kumana en Du Toit heeft een sterk commando te Wolmaransstad. Te Geluk, 17 mijlen van Machado-dorp, is eene Britsche colonne aangekomen, welker cavalerie met de Boe ren in een heet gevecht werd gewikkeld. Gedurende den opmarsch werden andere aanvallen des vijands door de artillerie afgeslagen Er schijnt dus daar in den omtrek van Machado-dorp iets op handen te zijn. Reeds gaven de telegrammen gister er een voorproefje van te lezen. Roberts seinde namelijk: Bullers colonne is zes mijlen ten Westen van Machadodorp en French trekt ten Oosten op. Methuen kwam te Zeerust aan en stelde zich in verbinding met Carrington. Bulier ondervond den 23sten geduchten tegenstand van den vijand, die een hinderlaag gelegd had voor de cavalerie en het vuur op korten afstand opende. De kanonnen zwegen eehter en de hinderlaag mislukte tengevolge van een misverstand. Twee compagnieën infanterie geraakten afgesneden. Het grootste gedeelte werd omsingeld. De verliezen bedragen 12 man en een officier gedood, 57 man en vier officieren gewond, 33 manschappen worden vermist. Al deze berichten worden even wei in be langrijkheid overtroffen door dat omtrent De Wet, wiens leger, tusschen de 300 en 7000 man geschat, na benoorden Pretoria geopereerd te hebben, reeds weder aan de Vaal gereed staat den Vrijstaat binnen te trekken.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1900 | | pagina 1