VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
D. Wisboom Verstegen.
Buitenlandsch Overzicht.
Dinsdag 26 Juni
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg-.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
De Antirevolutionaire
Kiesvereenigingen in het
Kiesdistrict Middelburg stelden
candidaat voor de Provinciale
Staten den heer
De Zeeuw steunt van harte
deze candidatuur en wekt bereids
alle kiezers onzer richting op tot
getrouwe plichtsvervulling, door
met woord en stembiljet deze
uitnemende candidatuur naar ver
mogen te bevorderen.
gou 112. t9O0.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers- 0,02s
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 1s regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij, die zich met 1 Juli a. s.
op ons blad wenschen te abonneeren,
ontvangen het tot dien datum gratis.
Een inzender in de Midd. Ct. publiceert
onderstaand staatje om te bewijzen dat de
financiBn onzer provincie niet gunstig staan.
De provinciale opcenten voor 1900 zijn op
de grondbel. het personeel
Geb. Ong.
in Gelderland 7 5 9
Utrecht 7 7 7
N.-Holland 8 7 6
Z.-Holland 10 10 7
Overijssel 14'/, 14'/s 14'b
Limburg 16 19 14
N.-Brabant 22 24 19
Friesland 28 28 21
Zeeland 28 36 21
Drenthe 34 34 21
Groningen 30 30 40'/3
Alzoo voor Zeeland de hoogste opcenten
op de grondbelasting ongebouwd, de hoog
ste op de grondbelasting gebouwd na Gro
ningen en Drenthe (niet Friesland), en de
hoogste opcenten op het personeel na Gro
ningen (met Friesland en Drenthe).
Misschien is 't een tendenz-stukje, ter
verschalking, misschien ook is de schrijver
een eerlijk liberaal die doleert over het
wanbeheer der liberale meerderheid van
vorige jaren, dat in de laatste jaren zulke
hooge opcenten noodig maakte.
In dit geval echter vergist zich deze
inzender, aan deze hooge opcenten hebben
de liberalen evenmin schuld als de «anti
liberalen" het helpen kunnen dat deze
opcenten nog niet verminderd zijn.
De buitengewone stijging der opcenten,
ruim twintig jaar geleden, is een gevolg
van calamiteus verklaring van vele polders.
Dat deze opcenten niet dalen ligt vooral
aan de jaarlijksche subsidiën voor de ver-
voers-middelen in Zeeland, samen ongeveer
1 ton dat is 20 procent van de onkosten.
Een paar opcenten had 't minder ge
kund wanneer de gezamenlijke liberalen
in de dagen van het doode punt, met be
hulp van één antirevolutionair, niet de
Schouwsche stroomtram-subsidië hadden
doorgedreven.
Met die opcenten doet een eerlijk man
in verkiezingstijd niets
Aan den overkant der Hont is een maat
schappij tot bevordering van ooft- en tuin
bouw in Zeeuwsch Vlaanderens Westelijk
deel opgericht; welke bij de Prov. Staten
om subsidie heeft aangeklopt, en dit werd
toegezegd op voorwaarde dat zij zelve ook
f 100 zou bijdragen.
Een vereeniging die jaarlijks f 100 con-
tribueert behoort niet tot de rijkste of
ook niet tot de schentigste.
En dit laatste schijnt hier het geval te
zijn.
Immers de vereeniging brengt het niet
eens tot i 100, doch slechts tot even over
de f 50 met haar contribntiën.
Gedeputeerde Staten stellen nu voor
afwijzend te beschikken op 't verzoek dier
vereeniging om f150 subsidie, terwijl het
rijk ook f150 snbsidie geeft.
Daar hebben zij gelijk in.
Er verrijzen tal van vereenigingen, die
een kleine bijdrage van zichzelf aanbren
gen en voor 't overige rijk en provincie
laten zorgen.
Aan deze hebbelijkheid behoort eindelijk
paal en perk gesteld te worden.
Het is al scholen voor dit en scholen
voor dat; ten slotte ook nog scholen voor
onderwijs in het inmaken van zuurkool,
gelijk de heer Huvors indertijd terecht
opmerkte.
Menschen die voor zeker soort onderwijs
in hun district met hun allen slechts fl
per week over hebben, dat is voor honderd
menschen elk een cent, verdienen of dat
onderwijs, öf 't hooge subsidie niet.
Laat 't Oostburgsche particulier initia
tief nu toch eindelijk eens gaan probeeren
op eigen beenen te loopen.
Laten de liberale heeren daar eens bij
't bestuur der Chr. school aanloopen, en
vernemen hoeveel per week de vrienden
der Chr. school daar offeren voor hun
onderwijs.
Gelijk tien jaar geleden de (radicale)
Amsterdammer, zoo doet nu de socialistische
{Rel Volkhare slagen meedoogenloos neer-
komen op den rug der liberale partij, uit
wierlenden beiden zijn voortgekomen.
Het Centraal Bestuur van het Werklie
denverbond, voorzitter het Kamerlid Heldt,
had geweigerd zitting te nemen in het
Landelijk Comitee voor de ongevallenwet.
Dat 't dit deed, juichen wij toe, maai
de reden die de heeren Heldt c. s. hunne
weigering aangaven zijn al al even miniem
als de rest.
Dat wij tegen die agitatie voor de on
gevallenwet waren, was omdat wij tegen
straatbetoogingen zijn, welke ten doel heb
ben de regeering ot volksvertegenwoordi
ging te dwingen den zin te doen van het
volk of wie zich voor dit vplk uitgeven.
Geen revolutie, en ook geen straatrevo
lutie begeeren wij.
Van geen van beide evenwel is de libe
rale partij ooit vies geweest.
Met name in 1848 heeft zij dit hier te
lande en in het buitenland genoegzaam
getoond; en te Brussel is de Vorst des
lands herhaaldelijk door liberaal straatver
toog gedwongen van staatkunde te veran
deren.
Deze afkeer van revolutionaire werking
kon derhalve ook nu geen motief voor thuis
blijven zijn bij de Werklieden, type-Heldt.
Of was Heldt zelf, nog zooveel jaren niet
geleden, niet in 't Comité voor algemeen
kiesrecht, namens zekere «neutrale verga
dering" aan 't agiteeren op den openings
dag der beide Kamers van de Staten
Generaal
Neen, de reden voor zijn niet-meedoen
lag blijkens zijn mededeeling in de
Werkmansbode uitsluitend hierin dat »de
S. D. A. P. buiten het A. N. W. V. om,
de beweging reeds had voorbereid" en het
Centraal Bestuur «dus slechts had mee te
doen of niet mee te doen, evenals de
eerste de beste andere vereeniging".
Dat men niet meedeed, was derhalve
alleen gekwetste majesteit. Eet Volk, or
gaan der sociaal democratische arbeiders
partij stempelt de argumenten voor de wei
gering als «uitvluchten"en laat niet na
het liberale Werkliedenverbond daarover de
les te lezen. Het blad schrijft:
«Het Werkliedenverbond is liberaal, al
thans behoort dit te zijn volgens den wil
dergenen, die het Verbond als hulptroepen
der «vrijzinnige demokreten" tegen kleri-
kalen en socialen willen gebruiken, en
slechts een enkele maal en door de grootste
omzichtigheid in acht te nemen, is het
mogelijk, dat het deelneemt aan eene alge-
meene arbeidersbeweging, zonder gevaar
te loopen, met de liberale politici in bot
sing te komen.
Hoe duffer en tweeslachtiger de liberale
politiek is, des te gevaarlijker is voor haar
elke gezonde arbeidersbeweging, des te
moeilijker wordt het voor het Werklieden
verbond, aan zulk eene beweging mede te
doen, wanneer er niet vooraf afspraakjes
worden gemaakt, om niet verder te gaan,
dan met de plannen van liberale ministers
en kamerleden overeenkomt.
Daarom en niet om de gezochte reden
van de Werkmansbodemag het Verbond
niet deelnemen aan de beweging van het
Comité voor Algemeen Kiesrecht; daarom
die bangigheid, om zich te wagen aan de
ongevallenbetooging; daarom de eiseh, dat
men, alvorens in het openbaar het Werk
liedenverbond met andere tot samenwerking
uit te noodigen, eerst in geheim concilie
met den heer Heldt zal samenkomen, om
uit zijn mond de wenschen en raadgevin
gen zijner liberale vrienden in regeering
en Kamer te vernemen.
Is men onnoozel genoeg, om aan dien
eisch gehoor te geven, dan kan men het
beleven, dat de beweging, die men beoogt,
netjes wordt begraven.
Het sterkst bleek dit wel in 1896toen
de S. D. A. P. in jeugdige bescheiden held
zich wendde tot het Centraal Bestuur van
het A. N. W. V. met het verzoek, wel het
iniatief te willen nemen tot een beweging
voor kiesrechtuitbreiding.
Dat was in den tijd van de wet-van
Houten, waaromtrent de Liberale Unie haar
eigen plannen had en het Centraal Be
stuur vergat, of beter: verdonkere
maande dat schrijven, zoodat de S. D. A.
P. toch genoodzaakt was, zelf de handen
aan den ploeg te slaan.
En toen later met medewerking van het
A. N. W. V. en de Liberale Unie ook de
S. D. A. P. tot de vorming, comité voor
kiesrechtuitbreiding werd opgeroepen, werd
reeds op de eerste vergadering besloten,
niet te agiteeren maar te onderzoeken, zoo
dat de liberale kamerleden de handen ge
heel vrij hielden.
Waar de Werkmansbode de ware reden
van haar bang en achterdochtig optreden
ten opzichte der zelfstandige arbeidersbe
weging achter allerlei schimpscheuten op,
en onware voorstellingen omtrent de S.
D. A. P. tracht te verbergen, ligt het op
onzen weg, de ware oorzaak te ontdekken.
Deze ligt in het feit, dat het Verbond
niet mag dienen, om de liberale politici
voort te duwen, doch om hen te steunen;
om als werkliedenfijfwacht voor de Libe
rale Unie te fungeeren, in plaats van een
bataljon te zijn in het arbeidersléger, dat
de burgerlijke partijen, waar noodig; be
strijdt; dat het, als het er op aankomt,
wel tegen, doch niet met de arbeiders in
klrssenstrijd mag optrekken.
Zoo'n positie tusschen hangen en wurgen
in te nemen visch nog vleesch te kun
nen zijn niet voluit en frisch-op met
zijne kameraden te kunnen meedoenmaar
steeds omzichtig te moeten speuren naar
gevaren en zich bang te moeten terug
trekken als anderen juist vol geestdrift
hun heerlijke taak ter vrijmaking hunner
klasse gaan vervullen waarlijk, om zoo
iets op den duur te kunnen volhouden,
moet men wel van eene eigenaardige kon-
stitutie zijn."
Vooral nu de Liberale Unie baar roode,
«zelfs nog niet rose" manifest, zoo ver
kleuren liet, schijnt er van de aanklacht
van het sociaal democratische blad veel
grond te bestaan.
Op 't oogenblik heerscht in de liberale
partij de middenman; die wel voor revo
lutie is, doch liefst maar niet te hard van
stapel loopt.
Wie hebben het in den Eersten Volks
raad van Transvaal voor nu wijlen C. G.
de Jonge opgenomen
Gelijk men weet, was het even vóór het
uitbreken van den oorlog.
Tegenover den heer Erasmus namen
Wolmarans, Tosen en Lombaard het voor
De Jonge op.
Thans, bij de jongste samenkomst van
dienzelfden Volksraad stonden de zetels
van drie mannen open.
De Jonge sneuvelde bij Elandslaagte.
Lombaard, lid voor Rustenburg kwam om
bij den Kafferaanval van Derdepoort; en
Tosen bezweek aan zijn wondeu in Natal
bekomen.
Zoo met personen als volken is Gods
weg niet zelden in het heiligdom.
Hij voert ze langs diepe wegen.
Bij het uitbreken van dezen oorlog heeft
Rev. Stephen Gladstone, zoon van wijlen
den „grand old man", omtrent de aansto
kers er van gezegd dat hun beurs hun
eenige geweten was.
Their pocket is their only eonseiènce!
Ziehier het Imperialisme in zijn ver
achtelijkheid naar waarheid geteekend.
Zondag is in eene vergadering te Amster
dam van don socialistenbond de ineensmel
ting van dien bond met sociaal democra
tische arbeiderspartij tot stand gekomen.
Namens deze laatste waren Van Kol en
Troelstra aanwezig; namens de eerste
spraken vooral Hartorf en Bergmeijer. Rot
presideerde Met algemeene stemmen kwam
liet huiselijk of liever de hereeniging tot
stand. Er werden nog wel eenige lonkjes
gewisseld met de anarchisten, doch ten
slotte stapte men over allo bezwaren heen.
Het blad Recht voor allenwerd opge
doekt. „Eet Volk" zal voortaan het partij
orgaan voor allen zijn.
Nu rest nog het groepje Domela Nieuwen-
liuis (anarchisten) te bekeeren. Maar dat
zal zoo gemakkelijk niet gaan.
CHINA.
Uit de berichten omtrent den oorlog in
China wordt men niet veel wijzer.
De Europeesche kabinetten zijn het er
nu over eens dat Tientsin en Peking moeten
ontzet worden, voldoening moet gevraagd
en voorkoming van herhaling der onlusten
gewaarborgd worden.
Meer weet men op 't oogenblik niet.
En te Peking is men nog niet. Zelfs te
Tientsin niet. De eerste poging tot be
vrijding der vreemdelingen, faalde. De
Chineezen waren te talrijk en zij hadden
veel grof geschut, voornamelijk veertig
ponders bij zich. De internationalen heb
ben slechts 3000 man, waarvan een deel
nogmaals trachten zal door de Chineesche
liniën heen te breken. En mislukt dit;
dan zullen de verbondenen verbondenen
tegen wil en dank, gelijk bijvoorbeeld in
het verhaal uit de duizend en een nacht:
de mensch, de leeuw, de slang en de aap
verbondenen waren toen zij samen in een
zelfden kuil geraakt waren wel moesten
er toe overgaan Japan en Rusland met de
afrekening te belasten, wijl deze er het
vlugst bij kunnen zijn.
Of onder die omstandigheden de eens
gezindheid blijven moet, is niet moeilijk
te zeggen. Reeds werd te New York een
telegram verspreid berichtende dat er on-
eenigheid heerscht, en dat te Tientsin de
Amerikaansche consul en veertig zende
lingen zijn vermoord.
Binnen de muren bevinden zich Chi
neesche troepen omtrent 1500'0 man, die
het vreemdelingenkwartier met Krupps aan
vielen, alle consulaatsgebouwen en facto
rijen verwoestten, onder bevel van generaal
Toean, die zich op een ernstig treffen met
de verbondenen voorbereidt.
Bij het bombardement der forten werden
de Duitsche en Russische kanonneerboo-
ten deerlijk gehavend, de kapitein van een
Engelsch koopvaardijschip kwam om
De Russen hebben de forten van Takoe
veroverd, gelijk men weet, en men begrijpt
er bij dat zij dit bij de verdeeling van
den buit als argument voor een dubbele
portie breed zullen uitmeten, te meer daar
de haat der Boksers niet op hen maar op
de andere mogendheden gericht is, voor
zoover die hunne zendelingen in China
hebben.
ASH ANTI.
Ook de Ashanti's haren den Engelschen
groote zorg. De wilden hebben machtige
fortenvan groote bommen, waartusschen
aarde is aangebracht. Achter de aard
werken zijn diepe gaten, waar zij volko
men veilig voor geweer- en Maximvuur
verwijlenterwijl achter do versperring
steeds een ruimte overblijft om bij een on-
verhoopten terugtocht spoedig weg te ko
men. De bewegingen der Engelschen wor
den zeer belemmerd door het kreupelhout,
dat do versterkingon der Negers onzicht
baar maakt. Zelfs in hooge boomon zitten
zij, van waaruit zij op de Engolschen
schieten.
De gebouwen der Asbantimaatschappij
te Ahurayi zijn door hen geplunderd en
verwoest.
TRANSVAAL.
Er is geen nieuws.
Alleen het volgende aandoenlijke ver
haal lach niet lezer! Luitenant-
generaal Baden Powell is hij zijn bezoek
aan Pretoria allerwegen zeer hartelijk
ontvangen. Zelfs Boeren die deel hadden
uitgemaakt van Snyman's lager kwamen
30 mijlen ver om den man die hun met
zooveel geestkracht weerstand had geboden
de hand te drukken.
Ook te Potchefstroom hebben de Engel-
sche bewoners den Engelschen groote
geestdrift betoond, doch daar waren de
Hollanders terneer geslagen, terwijl zij de
wapens inleverden.
Een Britsch hospitaal nabij Volksrust,
18 tenten groot, is verbrand, daar de
Boeren het gras in brand gestoken hadden.
Vier divisiën Lundle, Brabant,
Methuen en Hamilton hebben De Wet in
gesloten, zoodat de oorlog altijd volgens
Engelsche telegrammen, op zijn uiterste
ligt.
Maar De Wet is net als de rest. Hij
zal misschien nog wel weten te ontkomen,
al is hij ingesloten. Want een net van
eenige honderden mijlen heoft groote mazen.
Het Driemanschap vertrekt volgende
week uit Amerika; Parijs is 't doel der reis.
Als een staaltje van niets ontziende roof
zucht, vooral.van Brabants koloniale divisie
nemen wij 't volgende schrijven eener
Vrijstaatsche vrouw te Brandfort over.
De vijand heeft mijn laatste schapen,
ossen, koeien, ja alles van mij meegenomen.
Als een vuur heeft hij ons in armoede ge
dompeld. Ik zit van avond met mijn zeven
kinderen en mijn rijkdom is 25 hamels,
die ik den vijand afgesmeekt hebanders
moest ik sterven van honger. Zij hebben
757 schapen van mij en al mijn beesten
mij ontnomen. Het is een ware roovers-
bende. Zij zeggen dat dit is omdat mijn
man gevochten heeft. Gisterenavond heb
ik met mijn meid en kinderen moeten zit
ten en aanzien hoe zij in mijn buiten
kamer gingen en vleesch, kleeren tot
wascligoed toe wegnamen. Want wapens
hebben wij niet, die hebben wij moeten
overgeven. En dan heeft Roberts nogal
gezegd dat aan lien die op hunne plaatsen
blijven niets zal worden gedaan en dat
alles wat noodig is gekocht zal worden,
en nu komen zij toch en ontnemen ons
alles
Iemand die te Kimberloy geweest is na
het ontzet, schrijft van daar de volgende
mededeel ngen aldaar opgedaan
Een predikant vertelde mij dat te Paar-
deberg op één dag 1453 Engelschen gedood
of gewond werden. Hij zelf hield een
lijkrede over een graf waarin 55 Schotsche
Hooglanders gelegd waren.
Van der Plas, een krijgsgevangene, ver
telde mijtoen wij genomen werden was
er een onzer die een kogel door den mond
had. Terwijl hij daar te sterven lag kwam
een van de Kimberley-rifles en doorstak
hem met zijn bajonet.
Een Engelschman nam een Boer krijgs
gevangen, doch de Boer was in de heup
gekwetst en kon niet opstaan. Dat is mij
te lastig, zei de Engelschman hierop en
sloeg in koelen bloede met de kolf van zijn
