HUIS
e koop.
ARZEN,
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
aard
El D
ilburg.
d te Koop
liltllX
wr,
t i ni m er
i ii g r o n d.
lfvaarzen
KNECHT
iiianskiiecht
'ersknecht
enstbodo
IE1D
Dienstbode
E1D
gg*u 105. töOO.
Zaterdag 9 Juni.
VERSCHIJNT
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg-.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
By dit Nummer behoort een by voegsel.
feuilleton.
Engeland en Transvaal.
ikelkousen. Ondobr-
oor ziekenverpleging.
Dolk-, Zak-, Tafel-,
na kwaliteit Scheer-
nscharen, Tondeuses
dubbele-, navel- en
Doctoren.
eizen.
vens:
Centiaren
kerke (W) Adres
Serooskerke.
1 en 15 Juli, bij
Hoogelande,
Grijpskerke.
ikt voor een melk-
bij den boekhande-
V
OOP:
ollandsch ras, bij
ostkapelle.
OOP:
aanden, bij
Grijpskerke.
October
KAM,
G r ij p s k e r k e.
st gevraagd
MAN,
C o,l ij n sp 1 a at.
e aankomende
t en inwoning-naar
ar bekwaamheid en
bij C. PIETERSE
een bekwame
n dee WÈRFF Jr.,
Rilland.
t o b e r
WERSE,
est-Souburg.
hoog lopn bij J.
dekerke.
N
n 15 Juni, bij
aat I 174,
Y1 i s s i n g e n,
t o b e r
ORNELISSE,
Arnemuiden.
I4c jaac'gaitg.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. pf 0,95.
Enkele nummers- 0,02s
UITGAVE DER FIRMA
en van
van 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van I5 regels 50 cent, iedere regel
meer to cent.
Zij die zoo roepen om ontbinding dar
Eerste Kamer, ja der Provinciale Staten
zelfs, vergeten dat zij zeiven die Eerste
Kamer en die Provinciale Staten hebben
omgezet en gehandhaafd in hun geest.
De liberale meerderheid in de Eerste
Kamer is door de liberalen er in gebracht.
Het is een koekje van hun eigen deeg.
Maar eilieve, waartoe dan geklaagd?
Op een vergadering werd dezer dagen
de klacht geuit dat aan onze hoogescholen
de sport de studie verdringt.
Van de 125 theologanten die er behooren
te komen, bezoeken slechts 18 hun college,
en het gold nog wel studenten (de pro
fessor die 't zei noemde hen »wurmen")
die examen moesten doen.
Zien wij wel, dan moet een dergelijke
klacht ook van onze middelbare scholen gaan
gelden.
Immers ook van deze ziet men de jon
gens meer tusschen de wielen, dan tus-
schen de boeken, haast langer op den weg
dan op de school.
Wat daarvan komen moet?
Een nog meer dan thans geblaseerde
jongelingsschapeen spes patriae die goed
fietst, doch slecht zijn woord doet, nergens
verstand van heeft, voor de maatschappij
slechts ten halve bruikbaar is in spijt
van zijn halfbakken boekengeleerdheid; een
oppervlakkig niet-denkend deel der natie,
dartelend door hot leven, niet kwaad op
zichzelf, doch dat niettemin verloren gaat,
wjjl het geen kennis heeft.
De regeering heeft dan nu een nieuw
ontwerp ongevallenwet toegezegd in haar
geest, maar met toevoeging van een bepa
ling in de richting van het amendement
Lohman-de Visser-Kuyper.
Dat deze bepaling ontbrak had den heer
Geertsema, den nestor der Eerste Kamer,
genoopt 't ontwerp te verwerpen. En ve
len, vooral ter rechterzjjde, waren het
hierin met hem eens
Dat de regeering [zich door de Eerste
Kamer gezeggen laat en van de dwaling
baars wegs wenscht terug te komen, eert
baar, meer dan wij zeggen kunnen.
Personen, en dus ook bewindhebbers
zlJn groot die ongelijk durven erkennen,
Eerste reis van het D. S. S.Potsdam.
Kapitein F. H. Bonjer der N. A. S. M.
Donderdag 17 Mei 's middags 3 uur van
tterdam naar New-York vertrokken.
Scheen het mij toe dat de drukte van
inseheping niet tijdig zou eindigen toch
werd om 3 uur het sein tot vertrek ge
geven, de loop en ladingsbruggen opgehe-
schen, de meertrossen aan den wal losge
maakt en zetten drie kleine sleepbootjes
zich in beweging twee voor en één achter
om de grootste der booten die deze Lijn
bezit van den wal af te doen wijken. Na
15 a 20 minuten toen hij ongeveer 15
Meter afgehaald was begon hij met eigen
schroeven te werken, de sleepbootjes wer
den losgemaakt en zoo werd onder het
trelrlr» muziek en bandgewuif vanver-
„f er> in grooten getale aan den
laten -vSfCn ^o^wdamsche haven ver
reikt J uur..d®n boek van Holland be
reikt, waren wij 7 uur huiten.
De „Spaarndam" die 5 Mei van New-
York afgekomen was passeerden wij 's
avonds 9 uur Toen ik Vrijdagmorgen
half vpf aan dek kwam lag de Potsdam
voor Boulogne s.M. stil, tot 6 uur om
de passagiers en bagage van daar met eene
stoomboot aangebracht over te nemen. De
loods ons verlatende neemt een pak brie
ven der 969 passagiers voor achtergelaten
desnoods voor de ooren der gansche wereld.
En hoe hooger zij staan, hoe grooter zij in
't oog van ieder wèldenkende zijn zullen.
Nu de zaken zóó loopen, maakt onze
onverschilligheid omtrent 't lot van het
ontwerp tijdens de behandeling door de
Eerste Kamer, plaats voor dankbaarheid
dat de Eerste Kamer, met terzijdestelling
van alle politieke overwegingen, het ont
werp verwierp.
Er is geen reden, zegt dr. Lerjds, om
ons ongerust te maken over het verloop
van den oorlog.
Er is eenvoudig gebeurd wat na het
échec van Cronjé gebeuren moest. Tusschen
Bloemfontein en Pretoria is geen enkele
stelling aan te wijzen, waar het zwakkere
Boerenleger met vrucht stand had kunnen
houden tegen den ovormachtigen vijand.
Wel werd deze, hoe verder hij noordwaarts
oprukte, steeds zwakker in zijn gevechts
front, doordat afdeelingon moesten worden
afgezonderd voor de bewaking der gemeen-
sehapsliniën, maar Robert's vechtleger bleef
nog altijd sterk genoeg om de stellingen
der Boeren op de flanken om te trekken
Onder deze omstandigheden was stand
honden voor Pretoria onmogelijk. De
Boerenaanvoerders konden niet anders dan
het Britsche leger zoo lang mogelijk op
houden, om uit de hoofdstad nog weg te
voeren wat men in veiligheid wilde hebben.
Er hebben ten opzichte van Pretoria
twee plannen bestaan, verklaarde dr. Leyds
de stad te verdedigen of haar zonder tegen
stand over te geven.
In de lijn van het eerste plan lag het de
stad te voorzien van sterke verdedigings
werken, waarvoor inderdaad reeds groote
bedragen zijn uitgegeven. Maar de ver
dedigingswerken waren nog niet klaar, o.
a. was de bewapening der forten niet gereed
Waarschijnlijk heeft deze omstandigheid er
zeer veel toe bijgedragen om per slot van
rekening te doen besluiten het tweede plan
te volgen. Daarbij kwam nog een omstan
digheid in aanmerking. Wilde men Pre
toria verdedigen, dan moest het vesting-
geschut dat tot dusver in het veld groote
diensten heeft bewezen, naar de forten
worden overgebracht. Een groot deel van
het Boerenleger met de beste stukken
geschut zouden in de stad worden opge
sloten en lord Roberts zou langs zijn ge-
meenschapsliniën de handen veel meer vrij
familie en vrienden bestemd mede. Het
aantal le klasse reizende passagiers dat bij
de inscheping te Rotterdam 23 was, werd
hier met 34 vermeerderd en was nu 57.
Dat der 2e klasse te Rotterdam 59 plus
8 hier was dus 67. Dit getal klom in
den loop van dien dag tot 70; door 3
passagiers uit de 3e klasse die nu met
845 bevolkt was en verschillende nationa
liteiten bevatte waaronder Arabieren, Ita
lianen, Spanjaards, Polen en Russen, die
echter niet de gewenschte zindelijkheid
betrachtten nodh vertoonden Verscheiden
heid van nationaliteit wordt ook in de
andere klassen gevonden. Mijn tafelbuur
man rechts is een Duitscher, die ter lin
kerzijde een Rus, die eenige kennis der
Duitsche taal bezit. Enkele passagiers zijn
Amerikaansch burger en velen hebben den
overtocht meer dan eens gemaakt. Wel
wordt er veel Hollandseh doch ook Engelsch
en Duitsch doch zelden Fransch in de
conversatie gehoord. Vrijdagavond zes uur
passeerden wij het eiland Wight dat een
paar uur later met de ondergaande zon
uit ons gezicht verdween. Dien dag 's
middags 12 uur had de boot 218 Mijl
afgelegd. Middernacht 12 uur passeerden
wij Kaap Lizard en Zaterdag 19 Mei 's
morgens 3.15 Scilly. Voor de passagiers
aan de ontbijttafel genood werden, waren
wij in den Atlantischen Oceaan. Sommigen
die nimmer op zee geweest waren, meen
den dat een zeereis toch niet zooveel be
zwaren opleverde als zjj zich voorgesteld
hebben gehad. Dit zou bezwaarlijk als een
voordeel kunnen worden opgevat.
Bovendien bestaat het moreele nadeel
van de overgave van Pretoria voor de Boe
ren slechts in de verbeelding der Europe
anen. Op de Engelsche soldaten zal de
overgave een bemoedigenden indruk heb
ben, de Boeren laat zij vrij koud. De Boer
in het algemeen geeft niets om een stad,
hij is de man van het veld, op de ruime
vlakte voelt hij zieh thuis, dat is zijn land,
dat hij met hart en ziel liefheeft. De hoofd
stad is voor hem slechts de plaats, waar
de kantoren zijn, geenszins het hart van
het land, niet wat Parijs is voor Frankrijk.
Is Pretoria door de Engelschen bezet, wel
dan worden de kantoren naar elders ver
plaatst, de Boer ziet daar mots in.
»Neen, de oorlog is niet uit", herhaalde
dr Leyds aan don redacteur van het Ran-
dehblad. De oorlog is alleen van karakter
veranderd. Om lord Robert's leger zwermen
nu kleine bewegelijke Boerentroepen, die
overal zijn en nergens, die plotseling ver
schijnen als ze meenen een voordeeltje te
kunnen behalen en niet meer zijn te vin
den, zoodra de Britsche troepen tegen hen
optrekken De guerilla-benden hebben hun
tegenwoordigheid reeds doen gevoelen Na
tuurlijk kunnen zij niet zulke groote slagen
slaan, als wij in het begin van den oorlog
aanschouwden, maar daarom behoeven de
kansen nog niet verloren te zijn.
Slechts wanneer lord Roberts erin slaagt
alle Boeren te drijven naar het district
Lijdenburg en daar op te sluiten, zou men
gerechtigd zijn, den toestand duister in te
zien, maar daarop bestaat heel weinig kans.
Dat de Boeren zelf wij bedoelen na
eens niet de overigens betrouwbare en
sympathieke Hollanders en andore uitlan-
ders onder hen, maar de oorspronkelijke
Boeren, er eveneens over denken blijkt
wel, uit de kloeke waponfeiten die den
laatsten tijd omtrent hen openbaar worden.
Zoo hebben bv. de Vrijstaters bij Lind-
ley een bataljon Iersche Yeomanry gevan
gen genomen, en dat wel nadat zij door
lord Methuen, volgens dien berichten,
heelemaal uit elkaar geslagen waren, maar
toch kans zagen weg te komen met hun
500 gevangenen.
Bij Senekal lokten de Boeren een En
gelsche kolonie in een hinderlaag en na
men er 40 gevangen, terwijl de Engelschen
36 dooden en 140 gewonden hadden.
Voegen wij hierbij dat generaal De Wet,
die naar het heette, over capitulatie on
derhandelde, daarna gesignaleerd werd als
hadden, echter vergetende dat het nu bij
zonder mooi weer was. Dit etmaal hadden
wij 348 Mijl. Zondag 20 Mei 341 Mjjl.
Van Sabbatsheiliging is aan boord niet
veel te merken. Matrozen die geen wacht
hebben zijn na 's morgens 10 uur vrij. De
koffietafel die op werkdagen koffie, bouillon,
met wit brood bevatte was nu op Zondag
ook nog van cacao met sucade-krenten-
brood voorzien. De N. W. wind verhief
zieh; de zee werd onstuimiger derhalve
hadden reeds enkele passagiers, voorname
lijk het schoone geslacht meer neiging
naar bed in hunne hut dan naar de ge
dekte tafel in de eetzaal, 's Morgens 21
Mei flinke bries die tegen den middag
westelijker trok en zich verhief. In de
eetzaal werden stormtafels d. i. met om
rastering om het afglijden der borden te
voorkomen aangericht. Veel dischgenoo-
ten schitterden nu echter door afwezigheid.
Een defect aan het stuurtoestel deed de
boot dwarszee vallen. Borden, schotels en
ander keukengereedschap, de wet der
zwaartekracht volgende, rammelden met
geen klein geraas dooreen. Ik zat juist
in de rookkamer waar velen onzer, tegen
onzen wil onder in plaats van op de kus
sens verplaatst werden. Do boot liep nu
maar 240 mijl. Dinsdagmorgen toen het
stuurtoestel hersteld was stoomde de „City
of Paris" die gewoonlija meer dan 500
Mijl per etmaal loopt, en Zaterdag 19 Mei
van Liverpool vertrokken was, ons voorbij.
Wij echter nu maar 213 Mijl. Woensdag
terugtrekkende naar het Noorden, plotse
ling op den rechtervleugel der Engelschen,
namelijk bij Frankfort, opgedoken is, en
dat Heilbron, in den rug van Roberts, we
der door de Boeren is bezet, dan kan men
veilig tot de conclusie komen, dat in den
Vrijstaat een goed georganiseerde guerilla
gevoerd wordt, onder leiding van Presi
dent Steyn, die meer weerstand en rugge-
graat toont te bezitten, dan velen ver
wachtten.
En zoo zal het ook in Transvaal gaan.
Roberts zal tegen zulk een wijze van oor
logvoeren wel niet opgewassen zijn. Op
voorwaarde echter dat de Boeren have en
goed, kortom alles er voor over hebben.
Een Boerenmacht is gezonden naar Rus
tenburg en Waterburg teneinde die streken
te verdedigen tegen de troepen van Plumer
en Baden Powell.
De Vrijstaters hebben over een grooten
afstand de spoorweg bezuiden de Vaal ver
nield.
De Boeren van Langnek hebben hij Hei
delberg vele Engelschen gevangen genomen.
De meesto Engelsche gevangenen zijn
van Waterval naar de spelonken in Noord
Transvaal overgebracht. De Boeren houden
stand bij Hatherley, 19 K. M. ten oosten
van Pretoria, op de lijn naar de Delagoabaai,
om tijd te winnen.
Reeds zijn 1000 Engelsche gevangenen
naar Nooitgedacht in de Elands vallei, een
zeer ongezonde streek, overgebracht.
Roberts troepen lijden groote verliezen
wegens typhus.
In De Volksstem stond een uitvoerige be
schrijving van een avontuurlijke tocht,
door dr. J. C. Kakebeeke, op last van Pre
sident Steyn door Vrij staat gemaakt, teneinde
proclamaties te verspreiden en verraders
te arresteeren.
Plaatsgebrek dwingt ons de overneming
van dezen brief uit te stellen.
De Engelsche bladen bevatten opgewon
den berichten omtrent de bezetting van
Johannesburg. Zelfs de gemoedelijke poëzie
ontbreekt niet.
Zoo verhaalt men dat tegen den avond
een zijner stafofficieren Roberts kwam opzoe
ken, om over een belangrijke zaak te spre
ken. Hij vond hem met een van de kinde
ren van den herbergier op zijn knie. De
kleine was bezig, de letters van hot alpha
bet te krabbelen.
Toen de officier de kamer binnentrad
keek Roberts glimlachend op en zeide:
»Kom nu niet, u ziet toch, dat ik bezig ben".
23 Mei kalme zee met kleine bries uit
het Z. W. liepen wij 352 mijl.
De geheele boot wordt electrisch verlicht
en ook alle hutten van electrische schellen
voorzien. Op 24 Mei Hemelvaartsdag liep
de boot 341 Mijl.
Onder de passagiers dio te Boulogne
aan boord kwamen waren twee journalisten
Globe Trotters van Florence (Italië) die
per fiets een reis om de wereld maakten.
Niettegenstaande wij nu steeds kalme
zee hadden blijven de voorste hooge dek-
hutten voortdurend kraken als een droge
pijpenmand. Sedert het stampen der boot
op Maandag 21 Mei, toen daar eenige bar
sten in ijzeren platen ontstonden, heeft een
gedeelten der bedienden die door hun slaap
plaats hadden hunne hutten tegen andore
verwisseld.
De tafel en derzelver bediening is zoo
puik als de beste restauratie aan den wal
wezen kan. Piano, viool, leesbibliotheek met
Hollandsche, Engelsche en Duitsche werken
in de zaal, en domino- en dam spelen in
de rookkamer zijn ter beschikking der pas
sagiers. Bij mooi weer en kalme zee liep
de boot toch maar 341 mijl.
Gedurende de geheele reis meestal koude
Noorden wind. Zaterdag 26 Mei met wes
telijken wind en steeds kalme zee liep hij
353 mijl. Toen na het middagmaal vele
passagiers aan dek waren zagen wij op
eenigen afstand een walvisch spuiten die
de boot tot 40 M. afstands naderde doch
toen spoedig achter ons uit het oog ver-
Nog verhaalt dezelfde berichtgever dat
toen de Engelsche vlag door Roberts' vrouw
geborduurd, geheschen en het volkslied
(het Engelschegespeeld werd, alle hoeden
afgingen. Doch een reusachtig Vrijstator,
een artillerist, die stond te kijken naar do
plechtigheid, hield zijn hoed op. Een
klein mannetje trachtte zijn hoed af te trek
ken, waarop een Engelsch soldaat dezen
een opstopper gaf, zeggende; »Laat hem
met rust. Hjj vocht voor zijn vlag en jij
deed niets".
Nemen wij nog onderstaande berichten
door de Mail gebracht, over:
Reliquieën van den oorlog.
In Whitehall, het museum van de Roy al
United Service Institution", te Londen, be
vinden zich op het oogenblik twee glazen
kistjes met reliquïen van den oorlog. De
voorwerpen in het eene kistje zijn meeren-
deels afkomstig van Ladysmith en meege
bracht door de bemanning van de »Powor-
ful". Op het »White" vaandel, dat wapperde
van Caesar's kamp vóór het ontzet, rusten
door kogels doorboorde khaki-kleurige
strooien hoeden. Verder liggen er Mauser
kogels en een Dum-dum, fijne patroontas-
schen van de Boeren. Er is gedroogd vleeseh
en brood van de Boeren en een groote
Amsterdamsche bijbel, die geopend was
op de bladzijde waarop staat, dat de val-
sche profeet werd gedood door een leeuw.
De bijbel werd in een der schansen ge
vonden, evenals een psalmboek en een kin
derbijbeltje.
De grootere kist bevat herinneringen van
Graspan, Belmont en Modderrivier. Hier
zijn meer bommen en kogels, Pom-poms,
stukken van Creusot-granaten enz. Er was
ook een stuk van Eley's patronenkist, waar
op stond: Zacht gepunte, expres solide,
met nikkel overdekte kogel".
Hier is ook een proclamatie van den Pre
sident, een schorpioen en een verschrikke
lijk leelijk insect. Boeren-brieven. »Wij
moeten in 't oog houden, dat de Engelschen
allen dronken waren, en dat maakte hen
zoo stoutmoedig" een Boeren-knapzak,
waarin gevonden werden een kaars, een
bijbel, een psalmboek en een boek, dat tot
titel had: »Licht voor den reiziger, die
naar de eeuwigheid gaat". En het laatste
van al komen de photo's van de officieren,
die geleefd hebben, ruwe, mannelijke trek
ken knapen en oudere mannen de
bloem van Engeland.
Portugal en de Neutraliteit.
Portugal's rol in den Zuid-Afrikaanschen
dween. Wij waren toen bij Sable eiland op
de New-foundland banken nog ruim 600
mijl van New-York af op 60 gr. W. L. 35
N. B. Enkele joden hielden 's morgens vroeg
een godsdienstige bijeenkomst in de 3e
klasse. Twee andere Israëlieten, een Rus
en een Pool kregen twist die ontaardde in
een vechtpartij waarbij de een den ander
met een mes een aderlating in de wang
en het oor bezorgde. Door het scheepsvolk
ontwapend werden beiden geboeid in het
arrestantenhok geplaatst tot New-York.
Tweemaal per overtocht werd den passa
giers gelegenheid gegeven om onder toe
zicht van den bagagemeester bij de reis
koffers te komen in de afgesloten bagage
kamer.
Zondag 27 Mei vereenigden zich de Hol
landers in de 3e klasse tot gemeenschap
pelijk psalmgezang. Steeds mooi weer liep
de boot 350 mijl. Wij waren nog 125 mijl
van het lichtschip verwijderd dat wij
's avonds 10 uur passeerden.
Nog 291 van Fire Island dat wij Maan
dag morgen 28 Mei na het ontbijt voor-
bijstoomden en nog 320 mijl van Sandy
Hook. De zoneclips kon maar bij oogen-
blikken door ons waargenomen worden ten
gevolge van de vele mistvlagen. Te 11 uur
kwam deloods aanboord en ongeveer twee uur
landden wij bij het genot van heerlijke rivier
gezichten en ongekende woelige drukte te
Hoboken, New-Jersey. L.
0
