NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
HISTORISCH
85. 1900.
Mertfag 21 Iprif.
leectieatfe laacpng.
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERk, te Goes
Bij dit nommer behoort een Bijvoegsel
Engeland en Transvaal.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
EN
Uit Transvaal geen ander nieuws dan
dat de Boeren de brng bij Bethulië over
de Oranjerivier deden springen en de
Engelschen terstond een hulpbrug bouwden
en klaar kregen.
Het overige nieuws komt uit Washington
(Noord-Amarika). Vooreerst dat de Consul
te Pretoria aan het departement van bui-
tenlandscbe zaken heeft gemeld dat de
leden van da Chioagosche ambulance na
aankomst te Pretoria allen de wapens hebben
opgevat. En voorts dat of&oiëele personen
te New-York in het bezit zijn van inlich
tingen welke doen vreezen dat het drie
manschap der Boeren >n Europa er niet
in slagen zal eenige mogendheid tot
tassohenkomst in den oorlog te bewegen.
Nog een ander berichtje uit Asjanti mag
in dit verband wel genoemd.
In G&manlaud herleefden de onde on
lusten, zoodat gedachte maatregelen van
verweer en onderdrukking noodzakelijk
zijn. Uit Negeria rakten reeds 300 ma i op
ter beteugeling van 't oproer.
Das in West-Atrika, en in Noord-Afrika
(Egypte) en in Zuid-Afrika heeft John
BnU 't druk.
Berichten uit Zuid Afrika laten zich
wachten. Hevige regens vulden de donga's
en deden de stroomen zwellen. Dit hondt
de partijen io hunne kampen, wijl de
schansen, voornamelijk by Maseroe, onder
water staan.
Te BLoe «fontein liggen 2000 Engelsche
typhus- en koortslijders. De slagregens
belemmeren dan aanvoer vas medicijnen.
De zfkken zullen naar bet zuiden worden
overgebracht.
De generaals Gatacre en Buller, Warren
en Thorneycroft zijn of zullen worden
teruggeroepen, zij zijn onbruikbaar gebleken
voor den oorlog.
In Portugal en aan Delagoabaaiis'tvolk
op de hand der Boeren. Het regent protesten
tegen de van regeeringswege verleende
permissie aan de Engelschen om over Beira
door Portugeesch gebied, troepen naar
Transvaal te zenden. Vooral de etuienten
van Oporto's hoogeschool roeren zich en
beheerschen de publieke meening. Jammer
evenwel dat 't nu te laat is.
Kolonel Dalgety heeft sedert de insluiting
van Wepener 20 dooden en 100 gewonden
verloren. I)e verliezen der Boeren zijn
„aanzienlijk zwaarder."
Volgens Reuters's correspondent te Ma
seru heerscht er oneenigheid tusschen de
Boerenaanvoerders die Dalgety's legertje
bij Jammersbergirift omsingelen. Enkelen
willen den aanval op de Britsohe stellingen
hervatten, anderen weigeren hun troepen
wederom bloot te stellen aan zulke zware
verliezen als in den nachtelijken aanval op
den 12en, toen zij werden afgeslagen. De
Boeren Jieten toen hnn dooden achter en
deze liggen nu onbegraven. Hoe groot het
getal dier lijken is heeft de correspondent
nog niet kannen ontdekken, waarschijnlijk
omdat er zooveel zijn.
„Men gelooft" dat vijf Boerenkanonnen
door de Britsche artillerie onk'aar zijn ge
schoten. De Boeren hebben na het stijgen
van de Caledor-rivier hnn kamp, dat oor
spronkelijk aan beide zijden was gelegen,
aan een zijde der rivier overgebracht, opdat
niet een deel der troepen afgesneden zon
worden door het hoogwater.
De Basoeto's kijken met verlangen uit
naar de Britsche ontzatcolonne s. Zij spitsen
zich op het gevecht dat bij aankomst van
deze zal volgen.
Herschell wordt geseind dat langs
de Oranjerivier en aan de driften Boeren-
jpatrouilleszijn gezien en dat de Vrijstaters
die hun wapens hebben ingeleverd ongerust
worden.
In Het Christelijk Schoolblad verhaalt
dt onderwijzer Ruiters uit Johaunisburg
omtrent een lid van zijn schoolcommissie
(waarschijnlijk veldcornet Preterius)die bij
EUndslaagte zijn been verloor en pas on
langs door de Engelschen werd uitgeleverd,
het volgende:
In pijnen bij het wachtvuur op den ge-
cenkwaardigen 27sten Oct. ter neder liggen
de, informeerde hij bij een Engelschen Ko-
loiel naar hun verliezen. „Wasuw verlies
bij gindschcn boom groot," zoo vraagde hij.
„Daar verloren we", was het gemelijke
antwoord, „vier officieren." Dan dank ik
God, want dan is mijn been betaald, merk
te onze moedige veldcornet op.
Ik wil echter dadelijk, om den Trtnsva-
lers geen onrecht te doen, er bij opmerken,
dat stille berusting de meest overheeischir.de
stemming bij hen is, zegt de heer R. erbij.
Wat aan de Engelsche bladen geseind
wordt
Op weg naar Kaapstad zoo wordt aan
de Daily Telegraph geseind zangen Cron jé
en zijn echtgenoote iederen morgen om vier
uur een psalm. Mevrouw Cronjé heeft een
schrille staccato methode van zingen, ter
wijl het geluid van de zware stem van
ren generaal het bost te vergelijken is,
bij het stukslaan van steenkool.
Uit het Boerenkamp bij Glencoe wordt
geseind dat de Boeren zeer verheugd zijn
over de bekendmaking van een telegram
van de Keizerin van Rnsland, waarin wordt
aangekondigd dat haar verschillende ambu
lances tot het eind van den oorlog op
haar kosten mogen blijven. De Russische
ambulance he.ft bijzonder goed werk g -
daan.
Het wordt meer en meer waarschijnlijk,
dat de geheimzinnige aanvoerder der En
gelsche colonne, dio bij Koornspruit een
convcoi en zeven kanonnen verloor en
wiens naam men zorgvuldig geheim hield,
niemand anders is geweest dan de
Prins van ,,Teck, lid van het Koninklijk
Huis, dien men ook eens voor commandant
had willen laten spelen.
Iemand die de campagne onder generaal
Gatacre heeft meegemaakt, zegt van hem
Generaal Gatacre werkte zelf harder dan
iemand anders. Hij had geen tent, alleen
een waterdicht zeil evenals de andere man
schappen. Hij deelde alle vermoeienissen
met hen. Zijn geestkracht was onuitput
telijk en hij liet geen bijzonderheid aan
zijn oog ontsnappen, want ofschoon hij de
manschappen hard liet weiken was hij er
steeds op uit op v elerlei wijze het hun
le vergemakkelijken.
De leider van de Belgische ambulance
in de Zuid-Afrikaansche Republiek, Dr.
Coolen, heeft aan den vrede te Pretoria
de voorkeur gegeven boven de ge-, aren
van het ooriogstooneelhij is te Pretoria
getrouwd en heeft de leiding der ambulance
waaraan nog tien andere doctoren zijn ver
bonden, aan zyn collega overgedragen.
Kolonel Scbiel en drie andere gevangen
Boeren, die aan boord van een Engelsch
transportschip bij St. Helena zijn aangeko
men, hadden Zaterdag in het geheim geld
gegeven aan een roeier, om een brief over
te brengen naar een Nederlandschen krui
ser, die in de haven van Jamestown ligt.
M var de roeier vergiste zicb, en bracht'den
TIe'' aan ^oort*van den Engelschen kruiser
„Niobe". Toch trachtten Scbiel en zijn
drie gezellen 's avonds van hun transport-
jj ontsnaPPe") doeh zij werden on-
middellyk gegrepen. In den zak van kolonel
Schiel vond men een groot mes. Hij werd
Zondag met twee Boeren aan land gebracht.
Hy had een sigaar in don mond en wei
gerde in een rijtuig te stappen; hij liep
liever zei hij. Onder gewapend geleide
bracht men hem daarop naar de citadel.
Vandaar is hij met de manschappen naar
een daartoe ingericht kamp gebracht. De
manschappen waren „blijde" dat zij weer
aan land waren en Cronjé „was bedaard en
keek lachend naar de menigte die op den
oever stond". Hij en zijn vrouw zullen
te Kent Cottage woueu tot de oorlog
geëindigd is.
Laffan seint uit Pretoria, dat mevrouw
Kruger (in een interview) gezegd heeft,
dat de Republiek met kracht zou verde
digd worden, ook al viel Pretoria. Verder
vertelde zij, dat zij 33 kleinzonen in het
veld had gehad, van wié er twee gesneu-
vel 1 zyn, vier zoons, zes schoonzoons en
nog e n menigte andere verwanten.
Eenige maanden geleden heeft zieli
uit Szamara m Rusland een nog zeer jeug
dige vereerder der Boeren naar het oor
logsterrein begeven, om als vrijwilliger in
het Boerenleger dienst te nemen. Bij zijn
aankomst op het oorlogsveld kwam do jon
ge Rus door een vergissing in plaats van
bij de Boeren in het Britsche leger terecht
en hij bemerkte zyne vergissing niet eer
dan toen hy in oen gevecht door de Boe
ren gevangengenomen was. Hier verklaarde
hy, dat hij de verre reis allien had on
dernomen, om in de gelederen der Boeren
tegen de Engelschen te vechten. Bij een
der laatste ontmoetingen is ('oongeluksvogel
weer door de Britten krijgsgevangen ge
maakt.
Men herinnert zich het verhaal van den
zwaar gekwetsten ouden Boer bij Elanis-
laagte wien door een Engelschinaa op zyn
verzoek het lyk van ziju zoon gebracht
werd, nadat vader en zoon door een En
gelschen granaat getroffen en gescheiden
waren geworden; en hoe de sterveudo
Boer het lyk van den knaap drakte aan
zyn borst.
De correspondent van het Londensche
blad Daily News heeft iets dergelijks bij
Stormberg gezien, toen hj hun krijgsge
vangene was. Hij schrijft
„Eens dat ik een langen, boeten namid
dag in een ravijn tusschen de' rotsen als
gevangene gelegen had, hoorde ik de ge
weren blaffen als honden om een in de
engte gedreven dier.
„Ik lette op de Boeren zooals zij van
schuilplaats tot schuilplaats slopen, een
hier, een ginds, een nog wat verder, en
dan weer een achttel te zameu in een
natuurlijke vesting., dus plaatsten zij zich
zelven zoo ver miju oog kon reiken.
„De Britsche macht kon ik in het ge
heel niet zien, zij was verspreid over het
veld en de kopjes onttrokken haar aan mijn
oog, maar ik hoorde don regelmatigen,
roilerden knal van huu gedisciplineerd
schieten, en als ik lette op wat de Boeren
deden dan wist ik welk geluid aanstaande
was. Zy tespieaden elk gebaar van onze
officieren en als het signaal om te vuren
door dezen gegeven werd dan wierpen ze
zich achter aarden wallen of rotsen met
zulke snelheid en zekerheid, dat zeiden
een hunner getroffen werd. Wanneer de
hagel van Engelsche kogels niet langer
de rotsen splinterde, sprongen zy weer
op en gaven onze soldaten lood voor lood.
„Na een poos vonden onze kanonniers
den juisten afstand en de plaats ven waar
de Boeren schoten en barstten granaten
en bommen tusscnen rotsen en verschansin
gen, vele Boeren wondend, verminkend,
doodend; maar met onverwinlyken moed
handhaafden zy hun stelling, eu zij die
niet gewond waren sprongen steeds op en
met volkomen doodsverachting droegen ze
de gewonden weg.
„Ze vormden een vreemd uitziende
menigte, gekleed in allerlei soort van
boeren- m herdersgewaad, juist zulk een
menigte als men ver in 't binnenland van
Austr lië by 't schapenscheren ziet.maar
geen man, die een mannenhart in het lijf
heeft, kan nalaten hartgrondig te bewon
deren hun onzelfzuchtige toewijding aan
elkander, hun loyauteit aan de zaak,
waarvoor ze hun leven gaven.
„Iels dat ik zag zal mij onvergetelijk
blyven, zoolang mijn geheugen my bijblijft!
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere rege!
meer 10 cent.
„Ze hadden mij als gevangene in veilig
heid geplaatst onder een wagen, die weder
geplaatst was onder een zwaar overwel
vende rots.
„Daar brachten ze bij mij twee gewonden,
een man van over 50 jaar, een krachtigen
ouden veteraan, met een gelaatskleur zoo
donker als van een Maori in Nieuw Zeeland.
Do baard, die het ernstige, gestrenge ge
laat omlijstte, was drievierden grijs, zyn
h inden waren ruw en door arbeid op ge
knoopt koord gelijken!.
„Hij was een Boer van half Hollandsche,
balf Fransche afkomst. Toen ik later met
hem sprak, vertelde hy my een en ander
van zyn leven. Zyn vader stamde af van
een der oude Hollandsche families, die
geëmigreerd waren naar Zuid-Afrika toen
het land nog een wildernis was. Zyn
moeder was in ongebroken lijn afgestamd
uit een dier edele Fransche gezinnen, die
in de dagen van de verschrikkelijke ver
volging der Hugen.ten hun tehuis
ontvlucht waren.
„Hij zelf was van alles geweest, jager,
han.elaar, landbouwer, vechter voor zyn
vaderland. Hy had gevochten tegen de in-
booi lingeu en tegen ons Engelschen.
„De jonge man was zyn zoon, een opge
schoten, blonde jongeling, nog zoowat een
knaap, en ik z&g dadelijk dat zijn uren
geteld waren.
„Zoowel de vader als de zoon waren
gewond door een van onze uiteenbarstende
granaten, en het was roerend hen te zien,
zooals zy naast elkander uitgestrekt lagen.
De vader hield de hand van zyn jongen
in een hartelyken greep, terwijl hij met
de andere hand het zachte, jongensachtige
gelaat streelde op een wijze die oneindig
roerend was.
„Juist toen de sterren tussohen de ja
gende wolken door kwamen snikte de
Boerenknaap hot jonge leven uit, en ge
durende al de lange uren van die sombere
duisternis lag de vader met de hand van
zijn dooden eerstgeborene in de zyne.
„De pijn van zyn eigen wonden moet
onbeschrijflijk ontzettend zyn geweest, maar
ik hoorde geen steunen of zuchten over
zijn lippen komen.
„Toen by den dageraad ze den dooden
knafp kwamen wegnemen van de zijde van
dan nog levenden man, drukte de gestrenge
oude krijgsman zyn grijzen baard op bet
koude gelaat, en toen keerie hy zich om
met het gezicht gedrukt tegen de harde
aarde en hij gaf verder geluid noch teeken.
„Maar hoe goed wist ik dat hij, ware het
mogelijk, zijn leven had willen geven voor
dat van ?iju jongen eerstgeborene".
20 April 1900.
Goes. In verband met het denkbeeld, in de
raadsvergadering door dhr. Buyse gemt,
om aan de nieuwe buurt bij den voorma-
ligen oliemolen den naam van Katten-
b erg te geven, deelen wij mede, dat wij
heden op eene nieuwe goedkeuring Der
Stal Goes", in 1744 geteekend door Kor-
nelis van der Weel en te Amsterdam in
1753 uitgegeven door Is. Tiiion, hebben
gevonden, dat de molen, thans geëxploiteerd
door dhr. L de Jonge, destijds „Olij mo
len" heette. De molen tegenover het dam
metje, welke nu kort geleden geheel is op
geruimd, heette toen ter tijde Katte molen.
Hiervan kan dus de naam Rottenberg zyn
ontstaan, terwijl later blijkbaar de molen
van dhr. De Jonge van bestemming is ver
anderd, aangezien reeds in het begin dezer
eeuw deze molen een korenmolen was.
Den 5 Aug. 1780 werd door den Raad be-
slotenaan L. van Kleynputte toe te staan
„een dubbelen oliemolen te stichten op den
Kattenberg, waar de molen van Jan Tave-
venier gestaan heeft". Wat in den Katte
molen gemalen werd is ons niet gebleken.
Hoe dit zij, de naam „Kattenberg" moge
historisch zijn, aesthetisch kan hij walniet
genoemd worden. G. C.
(Wij zijn dit eens. Maar dat onfraaie
deelt by met >e!e andere historische namen.
Men zou de nieuwe wijk Kattenbergsin-
gel of Katleubergbuurt kunnen noemen,
dan is er van dat onaesthetische wel wat af.)
Op 23 April wordt te Sluiskil, in
verbinding met Ternenzen, een rijkstele
graafkantoor voor het algemeen verkeer
opengesteld.
Bij kon. besluit is boven en behalve de
bijdrage bedoeld bij art. 45 der onderwijswet
ter behoorlijke inrichting van haar lager
onderwijs een subsidie verleend van f 400
aan de gemeente Driewegen.
De liberale kiesvereeniging te Haarlem
heeft candidaat gesteld voor de tweede
kamer mr. H. P. de Kanter, oud-lid voor
het kiesdistrict Bergum, te Haarlem, met
36 steromen tegen 29 op mr. v. Styrum.
Het driemanschap Fischer, Weasels,
Wolmarans, beide eersten zyn Vrijstateis,
ontving gisteren een deputatie uit de Zuid-
Afrikaansche vereeuiging te 's Gravenhage,
waarbij dr. Blink hot woord voerde en den
weusch uitte dat Zuid-Afrika spoedig vrij
zou zijn. De heer Fischer betuigde, namens
't driemanschap, dank voor het gesprokene
en verzekerde nogmaals dat de regeeringen
van Z.-Afrika den oorlog niet hebben gewild
en daarom alles hebben toegegeven, alleen
maar op 't stuk der vrijheid mochten zij
niet.
Daarna had de deputatie een langdurig
onderhoud met dr.Leyds en staatsraad Asser.
Des namiddags hadden zij een samenkomst
met 't Nederl. comité tot behartiging der
belangen van de Zuid-Afrikaansche repu
blieken onder leiding van het eerste.kamer-
lid generaal Schimmelpenninck v. d. Oye
van Hoevelaken. Toorts ontvingen zij het
hoofdbessuur van den Nederl. Vrouwenbond
ter Internationale ontwapening.
Heden werden zy in audiëntie bij H.M.
de Koningin toegelaten. Morgen verlaten
zij ons land.
Bij kon. besluit is benoemd in het
bestuur van het waterschap Nieuw-Bom-
menede tot dijkgraaf J. v. d. Bijl en tot
gezworen M. v. Putte; tot dijkgraaf voor
den polder Kleine Molen] P. A. Stallaert.
's Heer Arendskerke. Maandag-
ft\ond 2de Paaschdag herdacht de Chr.
Werkliedenvereeniging aihier, haar twee
jarig bestaan op feestelijke wijze. Om zeven
uur opende de voorzitter de vergadering
met een welkomstgroet, en met het laten
zingen van Ps. 103 1 en gebed van den
voorzitter van de commissie van advies,
Ds. W. A. Keevs, die daarna ook las Joh.
21 1 —14, waaraan hij ook nog 't eene
nocdige aan toevoegde. De secretaris gaf
een goed overzicht over het verloopen jaar,
waarin hij or.s meedeelde dat het ledental
tot 39 geklommen was en dat een twintigtal
begunstigers tot onze vereeniging waren
toegetreden. Uit het verslag van den pen-
ningmee ter bleek, dat er voor de vereen,
was ontvangen f63,18Va en uitgegeven
f 26.66 das in kas f 36.62V2voor 't fonds
tot ondersteuning bij ziekte was on1 vangen
f 184,68, uitgekeerd aan 10 leden f77,74,
rest f 106.93, gevoegd bij 'tgoed slot van
vorige jaar, zoodat totaal het batig saldo
der beide vereenigingen bedraagt f291,15V2.
Volgens rooster van aftreding was aan de
beurt D. Vermet, die met 37 van 39 stem
men werd herkozen, en G. Mullie met 25
van 39 beiden namen hunne benoemj ng
aan. In de pauze werden wij getracte erd
op broodjes en chocolaad. Na de pauze wis
selden'voordrachten en zang van enkele
leden elkander af, 't een en aader bracht
een opgeruimden geest in onze vergadering.
Aaa het eind dankte de vocrzitter deleden
voor hun tegenwoordigheid, en vooral aan
ben die hebben meegewerkt tot bet wel
slagen van dit feest. Eene collecte verd
gehouden voor onze stamverwanten in
Z.-Afrika. Na het zinren van Ge angl80: 1
sloot ds. Keers de vergadering met dank
zegging.
