NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
lo. 74. 1900.
Safecifag 24 ilaatl
Deectiemfe laacgaag.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
mr. P. Dieleman.
G. Bolier Gz. Senior.
TIJDVERZEN.
Engeland en Transvaal.
BEKEND vl A KIN GEN.
VERSCHIJNT
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
G. M. KLEMKERK, te Goes
en
PRIJS DER ADVERTENTIËN
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nomm er behoort een Bijvoegse'.
De gezamenlijke antirevolutionaire
Kiesvereenigingen in het district
Middelburg stelden tot candidaat
voor de Provinciale Staten (vacature
Kloppers) den heer
De Zeeuw steunt van harte
deze candidatuur.
Voor het kiesdistrict Tholen helpt
De Zeeuw met grooten aandrang
aanbevelen den heer
De stemming heeft plaats 27 Maart.
Zij, die zich met 1 April
a. s. op ons blad wenschen te abon-
neeren, ontvangen het tot dien datum
gratis.
BAND AAN HET WOORD.
Een geest gaat tegen 't Christendom
Wat gaf de zachte Christusleere-,
De werkman wordt als waar geacht
En 't kapitaal is nog in eere.
Het Christendom gaat thans failliet
Het heeft geen kracht meer voor het leven;
'tls voor een hoekjen, anders niet,
Voor dames, die voor Satan beven.
Hervormingskracht der Maatschappij,
Vereedling van verstand en zinnen,
Een groote geestesheerschappg
Kan 't Christendom niet meer gewinnen
't Heeft afgedaan, het oud geloof
't Moet in het ïuriteitensohrijntje,
Want waarlijk kracht en levensflenr
Van 't Christendom zij n maar een sohijntj e
't Geloovig hart trekt zich terug
Bij zooveel smaad van 't ond geloove;
Het vraagt zich, of het zich vergist,
Wanneer het zegen wacht van Boven.
Slechts even rijst de twijfel op
Zacht daalt des Geestes zalig beven
In rijke trilling er op neer
En 't kent het Woord een kracht ten
(Leven.
En verder dan het kleine hart
Ziet het de groote gnnst des Heeren,
Hoe alles aan Zijn vin_er drijft,
Het ganach geslacht Hem niet kan keeren,
En 't zuotitAch hing de mensch Hem aan,
Hoe zou de maatschappij verrijzen
Gaf men zijn liefde voor het Woord,
Liet men zich daardoor onder wij zen,
Het werd der maatschappij een kracht,
Een kracht voor 't politieke leven,
Maar nn, nu keert men het den rug,
En klaagt, dat het geen kracht kan geven.
LUCTOR.
Eerst over een paar weken zullen wij de
waarheid knnnen opdiepen uit de berichten
die nu niets dan aohteruitg-ng der Boeren,
en krachtsontwikkeling der Engelschen in
houden.
Het is goed dat wij nu af en toe ons de
groote overwinningen der Boeren van De
cember en Januari herinneren om tegeloo-
ven dat de Heere der legermachten maohtig
is Kruger en zijn volk te behouden. Kru-
ger gelooft het vast,en waarom zonde Chr.
pers het niet met hem gelooven, al is zij
thans kondschapBter van minder gunstige
tijdingen.
Van die Ujdir.gen mag overigens nog wel
iets af- Bij voorbeeld ten Zuiden van Vrij
staat aan de Oranjerivier bij Bethnlië zijn
Gatacre en Olivier slaags geweest en heeft
eerstgenoemde een groote nederlaag en ern-
stige verliezen geleden. Daar hebbende com-
mando's van Ahwal Noord, Be.hnlië en
Rouxville zioh vereenigd en konden hier
door den Engelschen met zoo gunstig resul
taat slag leveren. Zij zijn noordwaarts op
gerukt met 4000 man en 16 kanonnen. Ook
trokken 4000 Transvalers onder De Wet
noordoostelijk, kennelijk om in de richting
van Kroonstad langs de grens van Basoeto-
la.id te ontsnappen.
Grootschijnt hun kans ter ontkoming niet;
maar zoo verstrooid en verspreid en ont
zenuwd zijn zij niet als zij door Roberts
werden voorgesteld. Zij kunnen hem nog
genoeg kwaad doen, alvorens in zijn handen
te vallen.
(Zie echter Laatste Berichten.)
Vele Vrgstaters heeten de wapens te heb
ben neergelegd, misschien een paar duizend.
Maar er gaan er toch nog verscheidene ook
nit het zuidelijk thans Engelsche deel naar
het Boerenkamp.
Roberts heeft wel per manifest door 't
gansche land bekend gemaakt dat wie de
wapens niet komt inleveren, als rebel zal
behandeld worden. Doch Steyn heeft ter
stond een tegenmanifest doen weerklinken,
waarin hij gehoorzaamheid aan hem, hnn
wettig hoofd vordert op straffe wegens land
verraad. En zie dit woord is door 't gansche
land, bij de getrouwen onder de Vrijstaters
met geestdrift ontvangen.
Werkelijk de moedis er nog niet uit, al
zou Roberts het wel willen.
Kruger bracht een bezoek aan het Boe-
rankamp te Kroonstad, waar ook Steyn is.
Zij beiden spraken de burgers toe.
Steyn zeide dat de Oranje-Vrijstaat niet
veroverd was, al was de hoofdstad bezet.
Engeland had nu beslist geweigerd, de
onafhankelijkheid der republieken te erken
nen de burgers hadden dus geen keus zij
moesten doorvechten. In de zes maanden dat
de oorlog duurde, hadden de verbonden
republieken geen duizend dooden te betreu
ren. De werkelijke oorlog was pasbegonnen.
Kruger deed een hartstoeh elijk beroep
op de burgers om te big ven strijden voor
de vrijheid. Hij was overtuigd, dat hun zaak
ten slotte zou zegepralen. De republieken
zonden hun onafhankelijkheid behouden,al
hielden de Engelsehen ook voor een tgd
Bloemfontein bezet.
Dat is geloofstaal.
En men mag nog kloeke geloofsdaden
verwachten, ai is het dat de Boeren in getal
sterkte zeer gedund zijn en zich nu op
minstens drie plaatsen ernstig moeten ver
schansen.
Ernstige pogingen doen de Engelschen
uit Rhodcsië, onder bevel van kolonel Plu-
mer, om Mafeking te ontzetten. Mafeking
zelf is niets waard maar 't bezit er van is
van belang wgl 't den weg naar Pretoria
oostwaarts open maakt.
Maar de ontzettingstocht gaat langzaam.
Van uit Kimberlej is een wandeling noodig
van 360 mijl, dat is ongeveer als van Berlij n
naar Vlissingen. Dien weg maken de troe
pen die Methuen thans onder zijn bevelen
heeft. Maar zij zijn nog maar tot Veertien-
stroomen, ongeveer een vijfde van den weg,
gevorderd.
Nu liggt n ten Noorden van Mafeking
Ramathlabama, Lobatsi, Gabarones, Mo-
ohoedi, Raiuoetaa; al deze plaatsen moet
Plnmer passeeren. Zij waren al hst tooneel
van heftige schermutselingen. Gabarones
ligt 110 meter benoorden Mafeking, onge
veer de weg van Dninkerken naar Gro
ningen.
De Boeren namen enkele Engelschen ge
vangen doch wierden later teruggeslagen.
Commandant Snijman ver.'iet Mafeking
met versterking om de Engelsche stelling
bg Lobatsi aan te tasten. De Engelschen
moeten hierop groote verliezen geleden
hebben.
Ook aan de Natalsche grens heerscht
groote bedrg vigheid. De kloekheid en
strgd vaardigheid zgn er algemeen, evenals
te Kroonstad, onder de burgers der beide
republieken. De Boeren staken Pomeroy
in Natal, in brand. De Engelschen onder
Bethune, kwamen te laat om de verwoes
ting te beletten. Zij meenen echter de
Boeren in den omtrek, op 5000 geschat,
te hebben ingesloten.
In Kaapkolonie zgn nog ongeveer 15000
opstandelingen, waaraan Kitchener de han
den vol zal krijgen.
In ieder geval de Engelschen hebben de
republieken nog niet, al bezetten zij thans
een derde gedeelte van den Vrijstaat.
En Kruger heeft gezegd: de Engelschen
zullen nooit in Pretoria komen.
God de Heer is alles machtig om dit te
bewerkeD. Daartoe kan velerlei dienen,
gelgk wg ook bij 't begin van den oorlog
hebben opgemerkt. Bg voorbeeld een op
stand in Egypte, waar 't nog steeds broeit
of de onthullingen in zake den Afrikaan-
dersbond, welke Fischer den Czaar gaat
brengen, in gezelschap van Wessels en
Wolmarans; of de diplomatieke hulp van
Frankrgk en Rusland, de eenigen onder de
mogendheden die nog niet antwoordden op
de nota van Krnger en Steynof ziekten
en dood van de aanstokers van den oorlog.
Laten wg, biddend voor der Boeren zaak,
de leidingen des Heeren afwachten.
De Boeren gaan voort met het vernielen
van bruggen. De spoorwegbrug over de
Modderrivier op 20 kilometer ten noorden
van Bloemfontein is vernield, wier gzer.n
spanningen van 100 Engelsche voet lengte
zgn onbruikbaar gemaakt. Ook de brug
gen verder noordelgk zijn in de lucht ge
worpendie over de Vetrivier tnsschen
Branlfort en Ventersburg, die over de
Valsche spruit bg Kroonstad: terwgl de
spoorbruggen bg Colesberg, Norvalspont
en Bethulië beschadigd zgn.
Cecil (spreek uit Siesel) Rhodes is beter.
Hg is na»r Engeland vertrokkenook White.
Kolonel Rhodes, broeder van Cecil, is uit
Ladysmith te Kaapstad angekomen.
Een inwoner vin Kimberley, die het
beleg van die stad van het begin tot het
einde heeft meegemaakt, doet in de Daily
Telegraph verslag van zgn ervaringen. De
laatste dagen van het beleg, toen de Lange
Tom van de belegeraars voortdurend schoot,
waren wel de verschrikkelgkste. De 9de
Februari was o. a. eeu vreeselgke dag.
Het vuren met het groote kanon begon
om vier uur 's ochtends en duurde met tns-
schenpoozen voort tot 6 uur 's avonds.
Labram, de hoofdingenieur van de De
Beers-maatschappg, de man die het groote
kanon voor de bezetting had gegoten, was
omstreeks zes nur in zgn slaapkamer in
het Grand Hotel bezig met zich te kleeden
om bg Rhodes in het sanatorinm te gaan
eten. Een granaat, de laatste die dien dag
werd afgeschoten, vloog door het raam en
sprong in de kamer. Labram was op slag
dood. Zgn Igk moest men later onder een
wrakhoop vandaan halen. Een kafferbe
diende die ook in de kamer was, wist
ongedeerd te ontsnappen. Mevrouw Robert
Salomon, de vronw vau een welbekend
burger, werd doodelijk gewond, en haar
kindje, dat zg in hare armen hield, werd
gedood door een granaatscherf. Zg was den
geheelen dag in een bomvrge schuilplaats
geweest en kwam juist buiten om een
luchtje te scheppen, toen het ongeluk ge
beurde. Mejuffrouw Mallett, de zuster van
een zaakwaarnemer, ontsnapte op wonder-
baarlgke wijze. Een honderdpondsgranaat
sloeg door het dak van h re slaapkamer,
doorboorde het bed waarop zg lag, en be
groef zichzelf onder den vloer. De granaat
sprong niet, anders zou de vrouw in flarders
gescheurd zgn.
Nadat het bombardement met het zware
kanon twee dagen geduurd had, waren de
zenuwen van de menschen erg geschokt,
en Zaterdagochtend, de.i lOden, Btonden alle
zaken stil en sloten zelfs de banken haar
deuren.
Goes. Het Gemeentebestuur brengt krach
tens Art. 28 der kieswet ter openbare kennis
dat de kiezerslijst voor 1900 in deze ge
meente op heden is vastgesteld. De'.e lijst
benevens de alphabetische lgsten ran de
petsouen, die van de kiezerslgst zgn afge
voerd en van hen, die daarop na aangifte
zijn gebracht, zgn van heden tot 21 April
1900 op de Secretarie ter inzage nederge-
l£gd en tegen betaling der kosten in afdruk
of afschrift verkrggbaar gesteld.
De overgangs-examens der leerlingen van
de Burger-avondschool zullen in het open
baar gehouden worden in het sohoolgebonw
op V^rgdag 30 Maart a. s. des avonds van
6—8,30 uren volgens onderstaaud pro
gramma.
Eerste klasse. 6—6,30 uur, Geschiedenis
en Aardrg kskunde, 6,307 uur Wiskunde.
Tweede klasse. 77.30 Wiskunde,
7,308 uur, Kennis der Natuur, 88,30
uur, Nederlandsen. De ouders en betrek
kingen der leerlingen en voorts alle be
langstellenden worden tot bijwoning van
deze examens uitgenoodigd.
23 Maart 1900.
Naar men verneemt bedraagt het
aantal candidaten voor het examen voor de
betrekking van kommies bg de belestingen
voor honderd plaatsen, in April aanstaande
te Arnhem t-, houlen, ruim 400 tegen ruim
650 in het vorige jaar, terwgl voor de
betrekking van deurwaarder vo.r 5 plaat
sen slechts 3 candidaten zioh hebben
aangemeld.
Men meldt aan de N. R. Ct., dat
de heer mr. A. J. Rethaan Macaré, thans
officier van justitie te Haarlem, zal benoemd
worden tot advocaat- generaal bg den Hoo
ien Raad.
De kommies 4e klasse bg 's rijks be
lastingen J. A. Thomassen te Cortgene (tgd),
gedectacheerd te Aardenbnrg, is met in
gang van 1 Mei a. s. verplaatst naar Ulft
(prov. Gelderland).
Voorts zgn met gemelden datum ver
plaatst: de kommiezen 2e klasse B. 't Hart
van Hansweert naar Rotterdam, H. Schot
van Rotterdam naar Middelburg, P. Dreve
van Tholen en J. P. Manni van Vlissingen
(haven) beiden naar Schiedam, en J. Hol-
1 ebrand, kommies 3e klasse, van Middelburg
naar Rotterdam. M. C.
Middelburg. De heer mr. Dieleman
gehoorgevend aan 't dringend verzoek door
sommigen geuit, om ter meerdere kennis
making op te treden voor de kiezers trad
Donderdag, daar vele plattelandsbewoners
waren opgekomen voor een flink bezette
vergadering op, om de beginselen der antir.
partg toe te lichten. Met groote aandacht,
werd de schoone, met gloed uitgesproken
rede aangehoord. Spreker begon met er op
te wgzen, dat de antirerol. in navolging
van Groen v. Prinst. verlangen dat er is
een zedelgke band tnsschen kiezen en ge
kozenen. Dat de kiezers het recht hebben
te eischen, dat in de beginselen en gedaohten
van hun candidaten zg hun eigen begin
selen en ideeën terug vinden.
De volksvertegenwoordigers onverschillig
in welk College, zgn geen voogdan, die
het volk leiden en beheeren maar zgn
dragers van de beginselen d'e in het volk
leven, zgn mannen die dit volk repre6en-
teeren bg de overheid, om voor de rechten
en vrg heden des volks op te komen en te
waken.
Verder wees hg er op dat er feitelgk
slechts 2 partgen zgn.
Aan de eene zgde, zg die erkennen een
geopenbaarden wil Gods. De party van het
gezag; aan de andere zgde dezulken die
slechts buigen voor het licht van de men-
schelijke rede, de partg van de Revolutie.
Dat de laatste niet rekent met de rechten
door God in de verschillende levenskringen
gelegd, werd aangetoond o. a. mot een ver-
wgzing naar het wetsontwerp op den leer
plicht. Bestreien werd de leer der revolutie
zoowel waar zich die openbaart, in deleer
der volkssouvereiniteit, als in die beschou
wing waar in de staat souverein wordt ge
noemd. Gehandhaafd werd de stelling dat
de antirevol. partg niet is Cierioaal terwgl
helder werd uiteengezet dat de roeping der
Christenpartgen niet is te werken voor
eenige kerk, maar het godsdienstig element
dat nog in volk en wetten is overgebleven
zooveel mogelgk te versterken. Wg zoo
eindigde de spreker wenschen te leven nit
dezelfde beginselen waaruit onze vaderen
hebben geleefd.
Zg hebben getoond, bukkende voor
Gods Woord en zgne ordinantiën, te begie
ten liefde voor de vrg beid, en ware ver
draagzaamheid, immers toen was om land
het toevluchtsoord, niet alleen voor Huge
noot en Calvinist, maar vele Lntherschen,
en niet minder Joden, uit andere landen
verjaagd vonden hier ruste voor het hol
van hunnen voet. Die geest van ware vrg-
heia en godsdienstzin in gebondenheid aan
Gods geboden, heeft ons land groot ge
maakt en was me ie oorzaak dat Engeland
en Amerika tot l loei kwamen. We wenschen
diezelfde beginselen toe te passen op ome toe
standen, en waar door de Revolutie het
werk onzer vaderen werd afgebroken wen
schen wg dat werk weer op te nemen en
voort te b dnnen aan dezelfde draad. Met
te wgzen op onze ernstige roeping, om op
elk terrein van het leven op te komen voor
de belgdenis van den Christus Gods «loot
spreker zgn rede.
TWEEDE KAMER.
Uit 't telegram in one vorig nommer heeft
men kannen zien, hoe zonierlinghet ge-
loopen is Woensdag met de twee artikelen
over het Herhalingsonderwgs.
Wg hebben met belangstelling de debat
ten van deze week gevolgd; do-h konden
niet bespeuren dat de minister en zgn ge
trouwen ook maar een enkel argument van
de bestigders ontzenuwden.
En ook de verschillende tegemoetkomin
gen en uitleggingen waarmee de minister
trachtte de tegenstanders te winnen, hadden
een tegengestelde uitwerking. Zg leverden
het onomstootelgke bewgs dat deze quaestie
«fzouderlgk geregeld moet worden. Zg is
er belaugrgk genoeg voor. En de heer
Lohman erkende dan ook dat zelfs een zekere
dwang op knapen van 15 jaar, die zich aan
't ouderlgk gezag lichtelg k onttrekken, niet
ongegrond zou zgn. M ar gelgk de heer
Kuyper aanmerkte, hier komt het bgzonder
onderwijs te zeer in 't gedrang, en de heer
v. Karnebeek toonde aan dat hier een rege
ling aangeboden werd, welke in de practgk
op alle mogelgke wgzezou kannen worden
ontdoken of uitgelachen.
Bg de stemming nam de Kamer met 49
tegen 48 stemmen er vrede mee dat aan de
gemeenteraden de plicht werd opgelegd
herhalingsonderwgs nit te schrgven. De
bevoegdheid daartoe was hun reeds in de
schoolwet gegeven, doch nu is 'tvoor da
gemeentebesturen verplichtend gesteld.
Doch met een gelgk stemegfer voor en
tegen (49 tegen 48) verwierp zg hierop 't
artikel, waarin bepaald wordt dat de ouders
verplicht zgn hun kinderen naar de her-
halingsc ooi te zenden. Er zullen dus her-
halingscholen overal in 't leven geroepen
worden, doch niemand zal gedwongen wor
den er gobruik van te maken. Dat is 't
gekke er van.
Melden wg nog dat bg amendement, even
eens met 49 tegen 48 stemmen, in de wet
is gebracht de bevoegdheid der gemeente-
bestaren om op kosten der gemeente kieeding
en voeding te verschaffen op school san
arme kinderen.
Een voorstel-Troelstra om 't verplichtend
te stellen, verwierf sleohts 12 stemmen.
Zie verder telegrammen.
Middelburg. Het Dames-Comité al
hier inbegrepen Goes, Zierikaee en Vlis-
singen ontving f 1224,66 voor Cronjé en
zgn medegevangenen. Het comité gaat voort
geiden en goederen in ontvangst te nemen
voor de krggggevangen en strgdende Boe
ren in Zuid-Afrika.
