NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Dtnstfag 20 #e6tuau.
Deertiende lanrgang,
lo. 60 1900
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
TIJDVERZEN.
Voor de stembus van 1897.
Engeland en Transvaal.
elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maande® franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
en
vaa 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Eerste stuk.
Twee kempen, doch verschillend gegroepeerd.
De hoofdwacht links groepeert zich om
Beaufort;
't Is 'tvolk, dat langzaam voortmarcheert;
De groep, die stadig kleiner wordt.
Dan volgt Kerdijk met vurig eskadron,
Of hfj niet harder rijden kon?
Maar hij betoomt ziin legermacht,
En trekt vooruit met halve kracht.
Hing 't van hem af, hij liep gezwind,
Opdat het volk gauw hulpe vindt.
Heel achteraan op weg naar 't front
Wuift Troelstra's roode bloedbanier;
Hij rijdt gestaag met dappren zwier.
„Wij moeten voort!" roept aller mond.
„Vooruit! niet langer meer gedraald:
„'t Volk heeft te lang 't gelag betaald."
Drie groepen zijn dus dra herkend;
Wel met versoheiden legertent,
Wel twistend, wie vooraan zal gaan,
Maar één om het geloof te Blaan.
„Het brood goedkoop I" is de eene leus,
„Geen paperijeen tweede lied,
Als waar 't de "tijd nog van den geus.
Ze zijn familie, zoo ge ziet.
Maar wie komt daar nog van ter zij
't Lijkt wel een predikantenrg,
Die met hun leden strijden gaan?
Ja waar, een dominee vooraan.
Ze ontplooien ook een groene vlag,
Als men in 't andre leger zag.
„Weg dr. Schaepman 1" iB hun schreeuw,
„Duwt hem terug naar vroeger eeuw!"
„Weg met den Baas van Amsterdam,
„Die onze kerk te nabij kwam.
„Geen paperij meer in dit land,
„Waar martlaarshoutmijt heeft gebrand.
„Wij eeren Christus boven al,
„Maar Rome moet weldra ten val!
„Wij volgen Pierson en Beaufort,
„Omdat het dan veel beter wordt;
„Krjjgt ook zijn zin de sociaal,
„En stuwt die naar zijn ideaal,
„Zoo valt toch Kuyper er bij neer,
„En treurt ook dr. Sohaspman's heir;
„'tis voor de wereld zeker raar,
„Want Christnen steunen toch elkaar,
„En in de felle worsteling
„Moet al wat God dient, in één kring
„Doch wij zijn voor den liberaal
„En werpen 't loodje in zijn schaal.
„Bedoelt der liberalen macht
„Te ontkerstenen ons dier geslacht,
„Te dooven 't evangelielioht,
Dan doen wij maar onze oogen dicht
„Als Kuyper ons slechts niet regeert,
„En dr. Schaepman wordt verneerd."
Ldctoe.
Wij namen nog niets over uit ie ver
taling door de liberale pers met prijzens
waardige waardeering gegeven van het
■ohoone opstel van dr. Kuyper in de „Revue
des Deux Mondes" naar aanleiding van de
quaestie Engeland-Transvaal.
Er verschijnt welhaast eene vertaling van
dii goede, kloeke woord, bewerkt door
den schrijver zei ven.
Vanzelf hebben wij dan gelegenheid om
zoo juist mogelijk weer te geven wat het
meest tot de consciëntie der volken en de
harten der broederen spreekt.
Wij zijn er hartelijk dankbaar voor dat
het den gewaardeerden leider cnzer partij
gegeven werd, dit krachtige woord tot de
volken te spreken, in een taal die men in een
groot deel der beschaafde wereld, in alle
vijf werelddeelen spreekt en verstaat.
Waar zoo gesproken en gezchreven wordt,
daar mogen wij het de gesmade vronw
van den Aartsvader bij de geboorte van
hareu Gad nazeggen Er komt een hoop.
De Heere stelle dr. Kuypers nuchtere
en fiere woord ten rjjken zegen.
De veroordeeling van mr. Troelstra heeft
een deel der liberale pers een woord van
medelijden ontlokt met den getroffene.
Of dit medelijden ook zou zijn uitgespro
ken, indien de veroordeelde niet Troelstra
heette, wagen wij te betwijfelen.
De Nederlander heeft zeer ter snede op
gemerkt dat „zich teekenen openbaren van
het allengs ontstaan van een nieuwerwetsch
soort „aristocratie" in den ongunstigen zin
van d l woord", nu „zelfs een primordiaal
democratisoh beginsel, als gelijkheid voor
den strafrechter, reeds in gevaar sohijnt te
komen."
Daar w'j de juistheid der opmerting
gevoelen, wenscben wij ons van een be
oordeeling van het gewezen vonnis te
onthouden.
Het doel heiligt de middelen onder ons
niet.
En waar ook socialistenvrees heerschen
moge, tot „zelfs in Regeeringskringjn", de
justitie moet onbevangen hljjven in het
wijzen harer vonnissen.
Aan die onbevangenheid heeft het haar
stellig in de dagen der Afsoheiding meer
malen ontbrokenen de adviezen van
rechtsgeleerden als nn wijlen v. Bemmelen
en Farncombe Sanders hebben ook op haar
wijze van rechtspreken in de dagen der
Doleantie geen al te gunstig licht geworpen.
Jammerklaohten over zoovele veroordee
lingen ais in 1834 en na 1886 hebben
wij van de liberale pers nimmer vernomen.
Het Handelsblad bijvoorbeeld, dat wel
het hardst schijnt te jeremieeren over
Troelstra's „maand", heeft zich niet opge
maakt om de zware beschuldigingen tegen dr.
Kuyper en mr. Lohman te critiseeren.
Blijkens zekere belangrijke briefwisseling
van twee jaren gelsden heeft zij die zelfs
nog wat aaugedikt.
En in het licht dezer feiten, maakt het
woord van deelneming aan 'tadres van den
leider der sociaal demooraton op ons een
onasngenamen indruk.
Beleediging van een magistraatspersoon is
nn eenmaal een delict, waarvan hij die 't
plegen gaat, te voren de gevolgen heeft te
berekenen.
Wij voor ons gevoelen voor mr. Troelstra
niet meer medelijden in deze dan met
ieder ander bedrijver van eeuig bij de
wet strafbaar gesteld vergrijp.
Kimberley ontzet. Dit is het groote
nieuws dat in Engeland de harten vervult
met buitensporige blijdschap.
Hoe kon dit zoo onverwacht geschieden
Reeds Zondag was French opgerukt. Bij de
Oranjerivier werd zijn infanterie door een
troepje van 500 Boeren hevig beschoten;
en des Maandags werd door de inmiddels
aangerukte gansche krijgsmacht van French
het gevecht bij Wate valdrift aan de Riet.
rivier voortgezet. Na een bevig geschutvuur
weken de Boeren voor de groote troepen
macht.
French trok toen de Rietriviei over, trok
haastig op naar Modderrivier na nog eenige
kleine aanvallen bij Klipdr ft en Rondeval-
drift te hebben afgeslagen, vijf Boerenlagers
te hebben ingenomen met 2000 sohapen en
een aantal vee, en kwam zoo te Kimber
ley aan.
Het beleg van Kimberley had 122 dagen
geduurd: van 15 Ootober tot 14 Februari.
Het duurde dus juist negen dagen korter
dan dat van Parijs. Het is een der langste
belegeringen uit den laatsten tijd ofschoon
het onbeduidend is bij 't beleg van Troje
vergeleken, dat tien jaar duurde, en dat
van Azoth door Psammeticus dat negentien
jaar zich Btaande hield. Vier gevechten
waren door de troepen van Methuen gele
verd om de stad te ontzettenbij Belmont
den 23 Nov.; bij Enslin den 25 Nov.; bij
Modderrivier den 28Nov.; bij Magersfontein
den 11 December. De grootste ellende sokijnt
dus voorloopig geleden.
Eea telegram zegt dat jl. Vrijdag een
hevig gevecht plaats had bij Jacobsdal in
den Vrjjstaat, waar 2000 Engelscben door
do stellingen der Boeren by Modderrivier
heen kwamen en op Kimberley aantrokken.
Een deel hunner kwam daar ongehinderd
binnen, terwijl de achterhoede met de Vrjj-
staters slaags raakte en grootendeels met
OBseu en goederen in hunne handen vielen.
French en Rhodes hebben op hun béurt
de voornaamste Boerenstellingen ingenomen
en grooten 'buit gemaakt, dewijl Cronjé, ten
gevolge der verrassing, niet in staat was,
alles mee te nemen.
Cronjé was op zijn vlncht, door de ver
moeienis zijner ossen gedrongen in laager
te gaan de lezer weet uit de geschiedenis
der Boeren wat dit is waarop hij door
Kelly Kenny's artillerie hevig beschoten
werd. Kelly Kenny maakte 78 wagens met
levensmiddelen, 2 met Mausergeweren, aeht
kisten granaten, tien vaten met ontplofbare
stoffen, alles behoorende tot Cronjé's laager,
buit.
French heeft des anderen daags met zijne
vrienden, Rhodes en dergelijke, in de Kim-
berlry-club gedineerd.
Kelly Kenny zette inmiddels de vervol
ging van Cronjé voort en maakte nog ruim
20 wagens buit. Hij had versterking ge
kregen van een brigade Hooglanders. Ds
Engelsche garde-brigade kampeert nn in
de vroegere stelling der Boeren te Mager-
fontein. French vertrok terstond weer uit
Kimberley om aan de vervolging der Boereu
mee te doen.
Uit de onsamenhangende berichten, die
inkomen, mag worden opgemaakt dat Cronjé
den aftocht meesterlijk en tactvol heeft ge
leid, en dat alleen de vermoeidheid der
ossen hem opgehouden en eene nederlaag
bezorgd beeft, in welke hij grooter lauweren
oogstte dan lij een overwinning.
Hij had toch een overval by zware
overmacht te verduren; een terugtocht van
ontmoedigde Boeren te organiseeren, terwijl
hy om de proviand en ammunitie te kun
nen reddea, aan een moeilijk terrein ge
bonden was en belet werd zich te dekken.
De berichten zyn echter nog te onbestemd
om er een volledig verslag uit te bouwen.
Toch mag hier de eerste belangrijke
nederlaag der Boeren geboekt worden.
Kimberley ontzet, Cronjé uit zyn sterke
stellingen van Scholtznek en Magerfontein
verdreven en een belangrijke weg naar
Bloemfontein ontbloot, bet is inderdaad kras.
Maar de eerste slag in Natal was ook een
nederlaag voor de Boeren, en werd daarna
steeds door overwinningen gevolgd, eu in
deze nederlaag bij Elandslaagte was
ook French nauw betrokken. Zou de ne
derlaag tusschen Kimberley en Klipliraals-
drift de eerste in Vrijstaat ook
voorbode van groote overwinningen kunnen
zyn?
Bij den Heere zyn alle dingen mogelijk.
Natunrlyk onnoodig te zeggen dat te
Kimberley braaf gefuifd, te Kaapstad dapper
gevlagd, te Londen hard gejubeld en te
Ladysmith weer ruim adem gehaald werd
dat Roberts een gelukwensch kreeg van de
regeering met 't succes en zyn groote be
kwaamheid dat French tot generaal majoor
en Kekewicb tot kolonel bevorderd werden
in een eigenhandig schrijven der Koningin.
Doch hoe ook de Boeren in Vrystaat
ontmoedigd zyn, die in Natal en Kaapkolonie
zyn het nog allerminst.
Te Colesberg, Rensburg, Arundel, Naauw-
poort, heerscht groote bedrij vxgheid. Bij
Rensburg hebben de Boeren Dinsdag de
Engelsche stellingen bestormd.
Een groote slag bij Vaalkop (Kaapkolonie)
schijnt in de naaste toekomst niet onmogelijk.
De Boeren bezetten in grooten getale de
heuvels ten Z. W. van Kuilfontein en
Vaalkop.
Vrijdag kwam de Engelsche ruiterij onder
bevel van Brabant, by Dordrecht, in bot
sing met dt Boeren, er werd aoht uren
gevochten. Men mag hopen dat de Engel-
sohen het verspeeld hebben want zy mel
den er niets van. Het land tussoken Pen-
hoek en Dordrecht heet van Boeren ge
zuiverd. Toch zou dsze zuivering wel eens
konnen beteekenen dat de Boeren omtrek
ken en de Aar bedreigen, aan welks station
de toevoer van hulp en levensmiddelen voor
Robarts zou kunnen worden afgesneden.
jfeEen gedeelte van diens convooi hebben
zijhal weten te l emachtigen.
J^Bij Rensburg moet de strijd fel rijn ge
weest de Engelscben hadden daar vijf
doode officieren, terwijl een geheele com
pagnie in de pan gehakt werd. Twee com-
gagnieën door generaal Clements, French's
opvolger aldaar, „vergeten", werden door
de Boeren omsingeld en doorgezonden.
De Boeren trekken op naar Molteno, ins
gelijks een belangrijk kruispunt. Het ligt
aan de spoorlijn van Oost Londen naar
Aliwal Noord,Naauwpoort en Bloemfontein.
Wel een bewijs dat zy goed begrjjpen
waar 't om gaat, en wakende zyn.
Zou niet opzettelijk Kimberley door ben
ontbloot zijn om in 't zuiden, waar 't
grootste gevaar dreigt zich te beter te
kuunen te weer stellen
De Telegraaf lohryft naar aanleiding
van 't gebeurde
„Veel wat in de eerste dagen van den
Znid-Afrikaanschen oorlog groote verwon
dering heeft gebaard, komt thans tot open
baring, tot klaarheid. De onbegrijpelijke
zoogenaamde fouten door de Boeren gemaakt,
behooren waarschijnlijk tot het uitmnntend
goed doordachte plan der Boeren-generaals.
Dat plan bestaat waarschynlyk uit twee
gedeelten
lo. De Engelsche hoofdmacht zoo diep
mogelijk het Kaapland inlokken, op het
onherbergzame terrein boven de Oranje
rivier, enz.alsdan die macht van hare
operatiebasis, d.z. de havens in het Kaapland
en daardoor van Engeland af te snijden.
2o. De spoorbanen te vermeesteren in het
Kaapland, zoodat de Boeren, werkende
in den rug van de Engelsohe hoofdmacht,
in spoorwegverbinding zijn met hnnne ope-
latiebasis, d.i. Bloemfontein of Pretoria.
Hierdoor zyn zy dan ook in staat de Boe
ren in het Kaapland tot revolutie op te
zetten of kan nn de revolutie uitbre
ken omdat men nu in staat is veilig en
zeker de opstandelingen van wapenen en
krijgsvoorraad te voorzien en te organisee
ren, too dit nog noodig is."
Deze bewering wordt breedvoerig toege
licht.
En wij zijn geneigd te vragenzon de
Telegraaf geen gelij k kunnen hebben Kan
er geen verband bestaan tusschen de vlncht
van Kimberley en de snelle aanvallen bij
Arundel
Wy herhalen onzen twijfel, reeds Vrydag
uitgesproken, heeft men hier ook te doen
met eene val waarin Roberts wierd gelokt
Zonder nu met de Telegraaf te profe-
teeren„het debacle voor de Engelsche
krijgsmacht in Zuid Afrika is op handen",
durven wy toch ook van dezen veldtocht
van het geduchte drietal Robert s-Kitchener-
Frenoh, na de ervaring van het drietal
Buller-Gatacre-Methueu geen al te groots
lauweren voorspellen.
Ook de Boeren bij Ladysmith ontwik
kelen een groote bedrijvigheid. Men meldt
weder van eenige kleineregevechten waarin
zij overwinnaars blevenouder anderen
andermaal by Vaalkrans.
Men herinnert zich de ramp die 23 Oct.
het Dublin fnsilier regiment en bet 60e
rifles by Dundee overkwam. Wy werden
uitgezonden schrijft een Engelscb offi
cier, die thans te Pretoria gevangen zit
om de Boeren te verdry ven van de heuvels
vanwaar zy ons kamp bedreigden. Toen
wij over de vlakte oprukten, had een ver
woed gevecht plaats. Daar de Boeren in
overweldigende meerderheid waren, namen
wy ten slotte de vlucht in een boerderij,
waar wij ons gedurende eenige uren tegen
over een groote overmacht verdedigden.
De arme paarden leden waarschynlyk het
maest, daar de bnizen en stallen te klein
waren om hen gehesl sn al te bergen. Wy
beantwoordden het vnnr van den vijand,
maar op het laatst raakte onze ammunitie
op en begon de vijand ons te omsingelen.
Een arme kerel, die naast my lag, was
in het oog getroffen. Ik dacht, dat wij ge-
dooi zouden worde», en ik herinner me,
dat ik mijn sigarettenkoker van zyn ge
wone plaats nam en hem aan de zijde van
mijn hart plaatste en wachtte op den bom,
die mij zon dooden.
Plotseling gaf de kolonel bevel, de witte
vlag te hysehen. Een der mansohappen
vloog het huis binnen en braoht een stak
doek mede, dat hy aan een stok vastbond
De vlag werd boven dsn mnur geplaatst.
Het vuren hield plotseLng aan beide
zyden op en de Boeren namen ons gevangen.
Prof. Korteweg, de leider der eerst*
Hollandsehe ambulance te Pretoria, geeft
een belangrijk overzicht van zyn ontvangst
en arbeid onder de gekwetsten.
Onder de door hem behandelden is de
generaal Jonbert,diedns wel degelijk ernstig
gewond blijkt geweest te zyn.
Omtrent hem sehryft hij
„Joubert, 15 December bij Colenso door
een bomkogel aan de dij verwond, terwijl, hy
gehurkt zat, liep daarna, zy het hinkende,
nog verscheidene passen. Hij j heeft twee
halve kogels in de heup en een uitsteken
den splinter tegenover een dier kogel-
stukken. Toenemende ettering noodzaakt tot
breede insnijding. De op elkander passende
kogelstukken worden gemakkelijk verwij
derd; een rond beenstakje dat later aan de
buitenvlakte zwart van het opgesmeerde
lood blijkt, wordt slechts met veel moeite
uit de mergholte, waarin het los zweefde,
gehaald." Enz.
Omtrent een bezoek van den president
aan de gewonden geeft deze liberale pro»
feasor het volgende verslsg:
„Gisteren beiooht de presid nt ons hos
pitaal. Het was roeroud hem elk der ge
wonden te hooren toespreken, al werd de kas
tijding, de beproeving en de loutering, da
enge poorte enz. wat dikwijls herhaald.
(Natuurlijk dat is den liberaal een dwaashéii.
Red.) Met nadrnk verzekerde hy dat het
hem goed deed, dat de Hollanders zoomtd*
gevoelden voor hun goed recht. Ik gtldof
niet dat ik die zeldzame verschijning soit
zal vergeten. De krachtige, oude man, grof,
met dikke, hangende lippen en zwarten
bril, zeer sober in woorden. (Hoe rijmt zich
dat met 't bovenstaande? Red.) die met
horten worden nitgestooten, met grove a
stemklank, slordig gekleed, zonder eenigen
conventioneelen vorm in zyn doen en laten,
maar die op zeldzaam krachtige wyae da
geheele omgeving beheerschte en eleotri-
seerde. Vinkhuyzen stond met open mond,
staaroogend, en ik met anderen kon de
oogen niet droog honden allen waren wy
onder den indruk van de kraoht eener
religieuse overtuiging.
Welk een uitnemend getuigenis, den
schrijver niet het minst eerende.
Omtrent de afstraffing der Linchwe's Kaf
fers na de vreeselyke tooneelen van Derde
poort op 22 Dec. sehryft een te Bloem
fontein versohijnend blad:
Gisternamiddag overrompelden de Kaffers
een klein gezelschap van Waterbergen nabij
het lager en alaagden er in, drie te kwetsen,
waarvan een (Jan Elberg) sedert over
leden is.
Ingevolge van deze en andere daden,
werd het noodig geacht, de Kaffers tegen
dagbreek heden morgen aan te vallen.
Ongeveer 200 burgers met twee snelvu-
jende kanonnen onder bevel van comman
dant Casper dn Plessis, staken de rivier
over ongeveer twee mylen ten oosten van
het lager.
Een lange omweg werd gevolgd met het
ioel de Kaffers in den morgen te verrassen.
Wij bereikten den voet van het randje ten
westen van het laager omstreeks vier uux
in den morgen.
De verrassing mislukte, daar de Kaffers
van al onze bewegingen sohenen geweten
