meid :necht knecht NIEUWSBLAD F >n Dekens, CHRISTELIJK- sr HISTORISCH VOOR ZEELAND. Iddelbnrg. EN'S ivaarzen ode P. G. Ho. 48 1900. DontUng 11 Pannari. Dienstbode ïgmensch ersgezin, dsknecht, dsknecht sknecht tlpprfi?m!p laatgani). JKDOM AAN EX EN TEGENOVER kaat VALK". Middelburg. beneden inkoops- e Dekens. sdelft B 120. vaarborg- maatschappij ering van COED en VEE enknechi of knecht VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN De Motie-Van Kempen. TIJDVERZEN? Dienst- en leerplicht. Hoofden en Onderwijzers. Kardinaal Manning en de oorlog. Uit Zuid-Afrikaansche Brieven. ANBEVOLEN. mammmmmm sgen zeer lage premie, trekt DER HARST, Korte Delft F 23. h ras bij J. BOONE, BERGEN, Pastorie te gen Mei een nette flJKHUIJS Ax., Biggo- GENSE te Aagtekerke. k der tegenwoordige den boerenstand bü Istraat Middelburg. tegen Mei een sPERSE Vrouwepolder ;evraagd voor i een winkel. Boekh. D'HUIJ, Middelburg. Mei een flink der leden met paarden BOOGERD, 'sHeer Mei SPEBSE, Koudekerk* )ekwame E. BOÜWENS, Krniningen. i Maart of Mei d met hoefbeslag bjj ipelle. lh" i, bij PH. A. KNIK. Axel. elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Enkele nummers0,025. UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 centiedere regel meer 10 cent. Bij de behandeling van minister Lely's begrooting voor waterstaat in de tweede kamer heeft de heer Van Kempen, het an tirevolutionair lid voor Leiden, een motie ingediend, welke later in behandeling komt. Hij heeft namely k voorgesteld dat de postbestelling op Zondag in alle plaatsen des lands tot één keer zal worden beperkt. Wij juichen deze motie van harte toe. Het geldt hier de Zondagsrust voor ambtenaren en beambten bij de posterijen. In plaatsen beneden de vijftienduizend zie len bestaat deze bepaling van slechts ééue postbestelling reeds. En wij hoorden nog niet dat de handel of nijverheid in die plaatsen er last ran had. Na heeft de directeur-generaal aan de Kamers van Koophandel in plaatsen van boven de 15000 zielen gevraagd hem te willen inlichten of de handel bij 't intrek ken Ivan de tweede postbestelling op Zon dag zon knnnen benadeeld wordenen of 't misschien ook zon kunnen gevonden worden met een latere bestelling van de eerste post. Men zal derhalve krijgen drieërlei. Plaatsen met een bestelling op den ge wonen tijd. Plaatsen met één bestelling doch op een later uur van den dag. Plaatsen met twee bestellingen. Wij zullen niet vooruitloop en op de adviezen van de Kamers van Koophandel. Het komt ons echter voor dat met het oog op de zoo zeer gewenschte Zondagsrust voor de beambten der posteryen ook de tweede bestelling behoort te worden afgeschaft. Voorzoover wij 't begrijpen kan hierte gen bij den handel geen bezwaar bestaan. De handelaars zullen wel busrecht heb ben en wie 't niet heeft, zou 't kunnen nemen. En dan zou bepaald kunnen wor den dat op één vast uur (doeh sleohts één) liefstj'des avonds na 9 uur voor dezulken gelegenheid bestond tot het afhalen der brieven. De Staat zou dat busrecht voor den Zondag kunnen verdubbelen of verdrie dubbelen. Wie weet bleek of werd 't getal van hen die er gebruik van maken, dan wel niet zoo gering flat het geheel kan worden afgeschaft. En dan ware geleidelijk de toestand ingetreden, dien de heer ^Van Kem pen op eenmaal verlangt, en dien wij op zichzelf natuurlijk verkiezen zouden. Wy zouden dan hebben voor alle plaat sen één busliohting per Zondag, en dan niet al te veel verlaat, dewijl de besteller dan tooh nog niet gebaat zou zijn. Is hij by voorbeeld om 2 uur pas klaar, en moet hy dan nog middagmalen, dan schiet er, vooral by winterdag, te weinig voor den dag over om Zondagsrust te knnnen genieten. Wy zouden zoo zeggen, wanneer ae bandelaar, de groot-industrieel, de bankier en wie er meer meenen mocht de tweede bestelling niet te kunnen missen, eens be sluiten konden 's Maandags heel vroeg, by voorbeeld 4 uur, op te staan, dan zouden zy allicht nog gelegenheid hebben hunne brieven van den vorigen dag te beantwoor den of bestellingen nit te voeren. Dooh deze overwegingen zijn van later orde en behooren ook niet tot onze com petentie. De pers heeft in dezen gten andere roeping dan by de overheid op meerdere Zondagsrust aan te dringen, en den wensoh dec antirevolutionaire party te steunen. Allereerst om den Zondag die een instelling Van God den Heere is, Zyn dag, over wel- «chikk8 ■men8°k n*et 'wiRekeurig mag be- En in de tweede plaats em den mensch aie de rust van den zevenden dag, zoo immer mogelijk van den Zondag, noodig heett om m lichamelijk en zedelijk opzicht mensch te knnnen blijven. Zondagsheiliging en Zondagsrust maken beperking, afschaffing liefst van allen open baren arbeid op Zondag noodig. Noodig, zoo voor den kleinen man die bestelt, als voor den grooten man die ontvangt. Intnsschen zou de invoering van postze gels, waarop staat: „Zondags bestellen", tegen het driedubbele in den gewonen prijs verkrijgbaar gesteld, de zaak allicht ook op den goeden weg brengen. Maar dan niet postzegels, gelijk in België met „Zondags niet bestellen." Dan toch zou man van het niet-bestellen een uitzondering maken, en va* het be stellen regel. Regel moet zyn dat op Zondag niet be steld wordt. Zoo behoort het te zyn in een Christenland. En daarom moet bestel len slechts by nitzondering zyn toegelaten. Daarom postzegels met „verzoeke te be stellen" er op. Wie dan wenscht dat de normale weg, dat is van „niet-bestellen" gevolgd wordt, die kan dan volstaan met een gewonen postzegel. Door de invoering van dat postzegel „(wèl) bestellen" werd dan misschien de eerste bestelling al zoodanig besnoeid dat in vele gemeenten ook de eerste postbe stelling niet behoefde te worden gehandhaafd. Wy hebben een dergelijke opmerking vroeger nog eens gemaakt, doch men is er niet op ingegaan. Nn er een motie met bepaalde strekking op dit punt is, een antirevolutionair deze verdedigen zal, en zich misschien eene be paalde discussie in de pers onzer richting over deze belangrijke quaestie ontspinnen zal, meenden wy dat het goed kon zyn, onze opmerking te herhalen. Den heer Van Kempen onzen dank voor zyn kloek initiatief. 't Is plicht en plicht en nog eens plioht: Eerst is de dienstplicht doorgedreven, En nn deze is tot wet verheren, Nn tracht men weer naar andren plicht. Nn moet de leerplicht 't land verheffen, Want weet, de kranigste soldaat Is hij, die 't langst naarsehool toe gaat; Die kan het best den vijand treffen. Men ziet het nn weer iD Transvaal Daar heeft men slechts geleerde Boeren, En wat verstaan zy 't oorlog voeren. Hun kennis is den Brit fataal 1 Niet meer de school van die of die, Maar thans een school van al de heeren 't Moet zyn: School éen, sohool twee, (school drie, Waar vele meesters in regeeren. Dan zyn er ook geen „hulpen" meer; 't Is alles hoofd, hoe jong van krachten, Heeft men de achttien maar bereikt, Dan staat het hoofdsohap al te wachten. De sohool wordt zoo een repnbliek, Verdeeld weer ingemeenebesten Der heeren raad bestnnrt de school, Veel beter dan der „hoofden" besten. Weg met het onde organisme, Nu puur individualisme- Niet of het reeht snood en wreed wordt (geschonden, Maar of de Brit heel de wereld regeert, Dat is de zaak slechts, waar alles om keert: 't Recht kan -licht later weer worden (gevonden. Voor d'armen Boer geen gebed omgena: Geldt hier de leer sleohts van Loyoia Luctoe. Schilden Een lezer van „The Spectator" beveelt aan, de Engelsche soldaten van Bchilden te voorzien. Wordt die raad gevolgd, dan zul len welhaast de Britten weder evenals de onde Germanen, in metalen schilden brul lend ten aanval snellen. Voornamelijk zon dit weermiddel ge bruikt moeten worden by eene bestorming wanneer een kogelregen moet worden ge trotseerd. Van het hardate staal, behoefde het schild niet dikker te zyn dan een kwartjezea by drie voet groot, en ge dragen worden onder een hoek van 40 gra den met den grond. Het moest voorzien zijn van smalle kijk-spleten, „te klein om een kogel door te laten" zegt de uitvinder die tenminste begrijpt dat de Boeren an ders door die gaten zouden schieten. Dit is een opmerking van een der groote bladen. Het idéé is anders zoo kwaad niet. Een leger dat zich niet ontziet weerlooze ge vangenen dood te schieten, gewonden af te maken en te berooven, vrouwen en kinde ren te sohenDen, te dooden of weg te voe ren, zich zelfs voor een bondgenootschap met Zoeloekaffers niet te geneeren en by voorkeur brullende, tierende, onbeschaafde drinkebroers op de Boeren afzendt, heeft genoegzaam bewezen tot den rang der wilde volken uit den grijzen voortijd te zyn te ruggezonken. Men geve dezen soldaten, nn 'tzoo heet is, een beestenvel om zich te kleeden, en een schild, en men doe er een boog en een dolk by. Wy weten echter niet, of dat helpen zal, al betuigt „The Spectator" ook haar in stemming met het advies vnn haar inzender. Een leger dat niet zeggen kan „Ons schild is van den Heere" (Ps. 89 19} heeft aan het allumininm-schild van majoor Boynten al even weinig als aan het kogelpantser dat een Duitsoh kleermaker eens heeft uitge vonden. „Schilden, bogen, dolken, Dapp're oorlogsvolken Wijsheid, moed nooh kraoht, Knnnen ooitin 'tstrijden Eenig vorst bevrijden, Zonder 's Heeren macht". Het advies teekent anders wel. Eerst was de aandacht op goede aanval- lingsmiddelen, als lydiet e. d. gerichtthans ziet men op het beste verdedigingsmiddel. Eerst steunde men op maxims en dum dums die den dood brengen zonden in het vijandelijk kamp. Nu versmaadt men zelfs het meest ouwer- wetsche wapen niet meer om den dood nit eigen lijf te weren. Wanneer daarvoor de oogen eens open gingen. Gelukkig, onder het volk komt kentering. Maar de mannen aan de spitse, de mi nisters blijven onvatbaar; Balfour de premier 1 spot nog met de beproevingen. Zij weigeren schaamrood te worden. Op telegrafischen last van de Neder" landsche regeeriug is de Friesland van Delagoabaai naar Durban vertrokken om de Nederlandsohe ambulance op te nemen en naar Lourengo Marques te brengen en tevens om een lading proviand over te nemen die de Herzog voor de Friesland had meegebracht. Men is dus weer wat gevorderd. Het rechte van de zaak schijnt evenwel nog niet bekend, al schijnt er geen aanlei ding tot ongerustheid. Laten wij de eerstvolgende zitting der eerste kamer afwachten. Wie weet hebben wij dan geen interpellatie te wachten. Uit Rondebosch (Kaapkolonie) wordt, dato 15 Dec., omtrent de stemming der Kaap- koloniers, behalve veel dat wij reeds weten, bevestigd dat de overgroote massa tegen Engeland is. Ook onder de „vrijwilligere" die gebruikt worden bij de ziekenverple ging, zyn er die 'torn die reden met weer zin doen. De schrijver zegt onder meer: Het grootste gedeelte der parlementsleden met den premier aan het hoofd, zyn ge weldig tegen den oorlog. Tot de Hollandsoh Gereformeerde kerk behooren bijna alle Holl. Afrikaners hier in :1e kolonie, zoowel als in de Republieken. Alle Holl. Geref. predikanten zijn vóór de Republieken. Stren ge wetten zijn gegeven tegen disloyaliteit. Reeds zyn eenige Holl. Afrit. burgers daarvoor met jaren gevangenisstraf beloond. Twee parlementsleden vertegenwoordigende de buitendistricten, zijn ook in hechtenis, beschuldigd van disloyalty. In een aantal grensplaatsen is de krijgswet afgekondigd. Handel en nij verheid staan hier stil en de levensmiddelen zijn geducht in prys gestegen, want eenige weken geleden waren hier in de stad 30,0C0 zoogenaamde Uitlanders die nit de Transvaal, voornamelijk, waren ge vlucht om den oorlog, zy waren natuurlij k b.jna allen Engelschen en weinig andere vreemdelingen. Gelnkkig zijn eenigen van hen weer naar Engeland teruggekeerddit waren de besten, het vuile zoodje kan nn maar hangen op de schouders van het stads bestuur hier. Er liggen op het oogenblik 88 stoomschepen in Tafelbaai, alle zyn Engelsche troepensehepen, in het geheel waren reeds 160 znlke schepen gedurende den oorlog hier geankerd. De oorlog die door Chamberlain op 10,000,000 is ge schat heeft nn reeds 17,000,000 gekost. De diamantmijnen te Kimberley kunnen nu niet worden bewerkt, dientengevolge staan ze nn onder water, dit wordt berekend op eene schade van 10,000's daags. Het getal Engelsche troepen zal weldra over de 100,000 man bedragen. Yan een geboren Engelsohman die te Lijdenburg (Transvaal) woont en zeer voor de Boeren is, heeft ook een brief (vertaald) in de N. R. C. gestaan. Onder meer schrijft hij, dato 4 Nov.: Deze onzalige oorlog, ons aangedaan door fle kliek kapitalisten, is nog in vollen gang, en onophoudelijk verlaten burgers huis en haard, zonder zelfs opgeroepen te zijn om datgene te verdedigen, wat een mensch zoo naaan het hart ligt zijn vrijheid. Een Afrikaander is geen huurling voor zooveel per dag als een tinnen medaille. ....Wij wenschen geen eerbewijzen. Wan neer de oorlog gedaan is, hangt bij zijn geweer op en slaat de hand aan den ploeg. Ongepaste opgewondenheid zult ge cr niet zien. Een Boer is kalm, zichzelven meester, standvastig en trekt nit en wil niet anders terugkeeren dan als vrije republikein. Aan zijne zijde] ziet hij korpsen leren, Duitschers, Hollanders en Skandi: aviërs onder zijne banieren medevechten, en toch met hun eigen geliefd geboorteland voor oogen. Ook menigen Engelsohman, die ge proefd heeft van den vrijheidsboom en die het felst gebeten zijn op Chamberlain en Co. vindt men aan hnnne zijde. Het gebruik van dum-dumkogeK Wij zouden de punten van onze Mauserkogels knnnen afvijlen, maar onze officieren zijn Christenen en dulden in geen opzicht wreedheid of beestachtigheid. Wij vertrou wen op God en Hy alleen zal ons helpen in dezen oorlog. Iedereen is opgewekt en overtuigd van Gods goedertierenheid en van de overwinning, want elke Afrikaan der zal eiken duim gronds vechtende be twisten. Hoe ontzettend de Nederlaag chr En gelschen bij storm berg was blijkt nit een brief van een Engelsohman in een Kaapsch blad Ons Land. Na een beschrijving van den vermoeien- dén tocht daags te voren, schrijft hij .Den langen vermoeienden, ontzenuwen den nachtmarsch, toen allen vol vrees en verwachting waren, heb ik reeds beschre ven, zoowel als het korte en scherp> nood lottige geveoht in de valei beneden Rooi- kop, die in de schaduw lag der heuvelen er om, vanwaar de dood en verderfver- spteidende, vreeselyke storm van Mauser kogels kwam, die hnnne looden pnnten pletten tegen de lichamen van onze dappere officieren en manschappen aan den voet der heuvelen Zooals in mijn vorig telegram beschreven, was de aanval der Boeren ontzettend plot seling van aard. De colonne met den ge neraal en de Irish Rifles in front, ging bedaard de vallei op, toen van de heuvelen ter zij ie met vreeselijko onver vachtheid laag op laag werden gezonden recht in onze rijen, waar de mannen vier diep en in colonne-formatie waren. Generaal Ga tacre klom van zijn paard even bedaard alsof hij op parade was, en de mannen werden in schermutseling-orde gevormd. In een oogenblik waren onze dappere ke rels bezig om een steilen heuvel te be-, stijgen onder een alles verterend vuur van een ouziohtbaren vijand. Ouverscbrokken en dapper trokken zij al verder op, achter klippen of struiken dekking zoekende tot zij de loopgraven der boeren bereikten. Maar helaas! al hun prachtige pogingen en grootsche dapperheid was nutteloos, want van drie kanten werden alles ver nielende lagen gevuurd door duizenden van Mausers op ons vrij gering troepje mannen, en ergerlijk en tegen hun zin moesten onze dapperen terugtrekken. Toen zij dan voet van den heuvel be reikten, moesten zij een nekje over om het anaere kopje te bereiken en het was in hettrekken recht onder het doodelijk vuur der Boeren van Rooikop dat wij zware verliezen leden. Kogels floten en sisten overal om onze manschappen, die zonder order zoo snel zij konden nit het bereik der kogels liepen. Dichtbijstaande, met de kogels om mij heen fluitende en met den grond omgewoeld rondom mij door bommen, zag ik een aantal onzer arme kerels zich voortsleepen met kleine stofwolkjes om zich heen, waar de kogels in den grond sloegen en dan ten laatste vallen voor zij dekking konden krijgen. Intnsschen begon onze artillerie prachtig te schieten, eene zijde van het kopje, waar de artillerie van den vijand verborgen en een soort fort opgericht was, geheel schoon makende. De Boeren moeten hier zware verliezen geleden hebben De Boeren artil lerie werd meermalen voor een tijd lang tot zwijgen gebracht, maar veranderde telkens van positie en kreeg meer artille risten, zoodat zij haar vuur kon heropenen. Haar bommen werden slecht geplaatst en barstten in de meeste gevallen niet. Hoewel de terugtocht reeds eenigszins vroeger begon, was het toch bijna zeven uur toen de infanterie het slagveld verliet. De terugtocht werd in uitmuntende orde volbracht en gedekt door de artillerie, die prachtig werk deed. Toen de colonne om trent twee mijlen teruggetrokken was, openden de Boeren opnieuw vnnr met hunne zware kanonnen op haar. Een tijd lang vielen de bommen te kort of te ver, en weinig lette men erop, maar de Boeren namen snel een andere positie in, kregen den afstand, en de bommen vielen kort achter elkander links van den weg, en zelfs onder de transportwagens, maar ge lukkig barstten zij niet. De positie was echter zeer gevaarlijk, en de officieren bevalen eerst den manschappen ter rechter hand van den weg te gaan, en ten slotte recht in het veld. De zaken werden j kri tiek, en wij liepen eenige treden en vielen dan plat op den grond, als de bommen sissend aankwamen. Om de verwarring nog te vergrooten, klommen sommige der Boeren met hun Mausers op de rotsen aan onze flanken en openden vuur, maar hunne kogels vielen kort, schoon het opslaan der kogels, zooals zij met hun onaangenaam geluid voortsprongen, allesbehalve plei- zierig was. Omtrent drie mijlen van Molteno hield het Boerenvnur op, en de colonne, zich zonder formatie voortsleepende, bereikte Molteno na een der hardste en noodlottigste gebeurtenissen in de Engelsche geschie denis.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1900 | | pagina 1