V
ioST
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
fknecht,
ode
jning te hour
Deertiende Jaargang.
delburg
is Co.
glazen en
rijzen.
►QEKJE
v. d. Sluijs.
Knecht
ilo. 42 1900.
Dinsdag 9 Januari.
necht
[nechi of
ïcht
iknecht
knecht,
iknecht
gezin.
lensch
Middelburg,
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
dafrdo:reerSXintnvaenbeVOlking T
Engeland en Transvaal.
4.ZIJN
BREN T".
lading
MAIS, puike KEP-
rlijk LIJNMEEL,
3 geen verhoop aan
icurrentie.
[ER,
Middelburg.
.NjuEft-
KOUSEN.
'.ERMESSEN,
JHAREN.
en, Verrekijker»
[ithermometers.
Iieid voor slijpen,
te bekouieu
•E KERKEN
.AND
Prijs 30 cents.
I H. G. de Jonge
Sluijs.
{(der, oomplete
jrkten, en de
j volledig mo-
statistiek, op-
en Jonged.-
sscholen, in-
gheid, bevat het
?en van Ds. A.
v. d. LINDEN,
ideren.
|s. een aankomende
TAN DEN BERG
|NSE, Middelburg
festhavendijk.
by PH, A. KNIE-
tel.
?E, Winkelierster
Grijpskerke.
ERSE, Koudekerk-
|iing bg J. GEOE-
ige.
vame
BOUWENS,
Krniningen.
ïres K. MELIS
aart of Mei
iet hoefbeslag bij
|le.
een flink
(leden met paarden
JOGERD, 'b Heer
Jgd voor
winkel.
Jkh. D'HUIJ,
»vv .Txnm
MIXEN MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijs per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,02s.
UITGAVE VAN
en
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 cênt, iedere regel
meer 10 cent.
Typisch. De Nieuwe Eott. Crt. meldt
dat de Christelijk historische kiesvereeni-
ging te Landsmeer van richting veranderd
is en voortaan een „liberale" kiesver-
eeniging zal zijn. Dat is zeker een „chr.
historische" kiesvereeniging geweest i la
die te Axel, en zooals er meer schijnen
te zijn: chr. historisch maar eigenlijk
liberaal. In ieder geval dr. Bronsveld
heeft 't zelf gezegd zijn zij na in de
familie.
a
De rekenkamer past op de dubbeltjes.
Elke niet verantwoorde of te verantwoor
den uitgaaf houdt zij den betrokken mi
nister onder 't oog en kenrt ze af.
Zonderlinge argumenten schijnen sommige
ministers er op na te honden om een uit
gaaf waar een luohtje aan is goed te
praten.
Een aardig staaltje daaivan verhaalt
de Nederlander.
Op de begrooting van BZ komen eenige
posten voor voor aankoop van kunstwerken
die in openbare gebouwen worden ten toon
gesteld.
Nu bezigt men echter behalve de bekende
Musea ook nog een restanratielokaal
(onder het Ryksmusenm) als museum, en
koopt daarvoor voorwerpen aan zonder
goedkeuring van de Staten-Generaal\
Dit kunststukje wordt op de volgende
wijze verricht:
Men verpacht het restanratielokaal.
Men legt den pachter de verplichting
op om voor een vastgesteld bedrag „een
of meer kunstwerken tot versiering van
de lokalen der restauratie" te leveren,
„onder goedkeuring van den hoofddireoteur
van Rijks Mnsenm".
De kunstwerken worden eigendom van
het Rjjk.
Natuurlijk trekt de pachter van de pacht
som het bedrag af dat hij voor die kunst
werken zal hebben te besteden.
Het aldns afgetrokken deel der pacht
som, dat andera onder de middelen zon
worden verantwoord, komt na niet in de
schatkist, maar wordt omgezet in kunst
voorwerpen. Alzoo worden deze roor-
werpen aangekocht, zonder dat de uit
gaaf daarvoor te doen is goedgekaurd.
Het gaat geheel buiten da begrooting om.
Tereoht o. i. heeft de Rekenkamer daar
op aanmerking gemaakt. De bewering,
dat aan den pachtar van ryksveeren ook
wel de levering en het onderhoud van
veerponten en diergelijke wordt opgelegd,
w niet mesr dan een nirrlnoht. Versiering
van eeh restauratiezaal met kunstvoorwer
pen behoort in geenen deele tot het be
drijf van eea restanratiehonderhetonder-
u i -V,n TeerP°n,en enZl kan, als nood
zakelijke uitgaaf, wel degelijk tot de ge
wone werkzaamheden van den pachter
worden gebracht.
Het schijnt, voegt 't blad er bij, dat
liefde voor kunst liohtelyk in het bezigen
van kunstmiddeltjes ontaardt.
Een protest tegen een volkenrechte-
lykc mtsdaad. „Dit grenst aan het on-
gelooflyke," schrijft De Nederlander, het
bericht van de N. R. Ct. besprekende,
waarin melding wordt gemaakt van opruiing
en bewapening der Kaffers tegen de Boeren.
„Indien dit bericht waarheid behelst, dan
Zr gezakt 2Ün beneden alle peil
fers«ï' natiën, ja lager dan deKaf-
M 1 ?ente 8taan' want ala d«
Mtósdm» on plunderen en vrouwen
manier van Term°orden> dan is dit hun
tehun 0" Blr',4706ren' barbaarsch doch
?g8n gewettigd.
tw' een1 we4nrlEng8lf,h6n Kaffers ophitsen
f Diet 'eimogen te overweldigen', te
dwingen die vrouwen te zaan vl'i.
men en alzoo den kamp te staken dan
handelen zy niet alleen in str^d met alle
oorlogsgebrniken, maar dan staan zij op één
lijn met lafhartige moordenaars, alleen met
dit verschil, dat een moordenaar er nog
zijn eigen hnid aan waagt, terwijl deze
aanstokers tot moord achter de schermen
blijven, wetende dat zij niets wagen en
niet strafrechtelijk knnnen worden vervolgd.
De Nederlander hoopt van harte dat de
N. R. Crt. zich vergist heeft.
Evenwel, nn de Engelschen openlijk van
regeerincswege altijd in het belang ran hun
handelsbelang en hun „invloedsfeer", het
Mohammedanisme in Afrika gaan bevorde
ren; nu Lord Kitchener, wien de onder
werping der Republieken is opgedragen,
met behulp van de Engelscbe natie een
Mohammedaanseh Seminarie heeft gesticht,
moet men zich over niets meer verwonderen.
Als christelijke natie schijnt Engeland
afgedaan te hebben.
De Mammon viert thans in dat land, zy
het ook op lngnberen toon, zijn hoogtijd.
Die onreoht doet, dat hy nog onrecht
doe, en die vail is dat hij nog vnii worde,
staat er geschreven.
En de overige „ohristelyke" mogendhe
den zien al deze dingen geschieden en
zwijgen.
Justin Mao Carthy, de Engelsohe get
sehiedschryver, die in de vyf deelen van
xjjn „History of our own times" de regee
ring van Koningin Victoria tot het jaar 80
heeft te boek gesteld, deelt het volgende
mede aangaande het ontstaan van de Jingo-
party.
Het was in het jaar 1878. Rusland had
eindelijk den oorlog met Turkije, een jaar
te voren begonnen, (zeer tot spijt van En
geland, dat voor niets meer vreest dan voor
een uitbreiding van Rusland* invloed) ge
ëindigd, maar scheen zeer onwillig aan te
nemen de vredesvoorwaarden door Turkije
aangeboden.
In Engeland wekte deze houding ernstige
bezorgdheid.
Het Parlement werd veertien dagen eerder
saamgeroepen, dan de gewoonte meebracht
en in de troonrede kwam de clausule voor
dat mochten de vijandelijkheden tuBachen
Rusland en Turkije voortduren, de Regeering
gedwongen zou zijn maatregelen van voor
zichtigheid te nemen.
Dit was koren op den molen van de
party, die van een oorlog niet afkeerig,
maar vooral in Londen zeer aanzienlijk was
vertegenwoordigd. Deze party ontving wel
haast den bijnaam van Jingo's.
Zooals zoovele, dankt ook deze bijnaam
zijn leven aan een van die losse volks
deuntjes, zooals er elk jaar velen bet land
doortrekken.
In ee t van de café chantanta van Londen
werd het voor 'teerst gezongen, en het
refrein, wel gesohikt om de gemoederen
warm te maken, werd in een oogenblik po
pulair. Het luidde
We don't want to fight, but, by Jingo, if
we do,
We've got the ships, we've got the man,
we've got the money too.
Dit wil zeggen:
Wy wenschen geen oorlog, maar, by Jingo,
als 't moet,
Wy hebben de schepen, wy hebben de man
nen, en hebben ook 't geld.
Yan dat oogenblik aan werd de party
die naar oorlog streefde met den naam
„Jingo" genoemd. Graafschapper.
Dat de Engelschen op tweeden Kerstdag
by een uitval uit Mafeking 109 man ver
loren en een ernstige nederlaag leden, heb
ben wij reeds gemeld. Uit de mededeelingen
omtrent dit wapenfeit komt aan den dag
hoe warmpjes het er daar is toegegaan.
De spoorweg naar Game Tree, een stel
ling van de Boeren op 3 K.M. ten noorden
van Mafeking en door hen beschadigd, werd
I door de Engelschen hersteld. Daarop trok
een troep met maxims en een gepantserden
trein in den nacht van 25 op 26 December
er op nit. Met veel moeite en onder het
vuur der Boeren slaagden drie officieren en
een soldaat er in de zandzakken der ver
schansing te bereiken. Doch het hielp niet,
want binnen 300 meter afstand werd de
grond onophoudelijk door kogels bestreken.
Yan de drieoffiolereD sneuvelden al dadelijk
kapitein Sandfort, doch kapitein Yernon
en luitenant Paton liepen door en zetten
hu» pistool in de schietgaten van het fort.
Op 't zelfde oogenblik stortten ook zij dood
neder. Twintig mannen die hen gevolgd
waren vielen eveneens onder de kogels nit
het kreupelhout op hen geworpen. Zoo
moes'.en de uitvallers terugtrekken.
Op verzoek van Baden Powell werd een
wapenstilstand toegestaan om de dooden te
begraven.
Het verhaal omtrent plundering van hoe
ven te Rustenburg en 't dooden of ontvoe
ren van weerlooze vrouwen door Kaffers,
welke door de Engelschen tegen de Boeren
waren opgezet, wordt thans ook door de
Transvaalsche en Kaapsche bladen beves
tigd. De Boeren hebben echter daarop den
Kaffers een geduchte afstraffing toegediend,
zoodat herhaling van deze gruwelen voor
eerst niet wordt verwacht. Men heeft hon
derden geweren by hen gevonden. Wie hun
die toeh wel verschaft zal hebben
Engelsche officieren te Moehoedi be
richtten 22 Nov. aan oommandant Swart
dat de door de Kaffera weggevoerde 17 bur
gervrouwen en kinderen veilig aldaar waren
aangekomen. Swart deed ze terstond afhalen
en in vrijheid stellen.
De plaats waar de Boeren door de Kaffers
onder aanvoering van Engelsche officieren
bij verrassing aangevallen werden heet
Derdepoort. De landdrost van Rastenbnrg
meldde 30 Nov. eenige namen van vermisten
die waren ternggekomen, terwijl veertien
mannen gedood waren.
Omtrent de gevechten by Colesberg komen
nog maar altijd geen juiste berichten in.
Men weet het rechte nog niet. De Boeren
zijn nog altijd in de stad en French wordt
door hen bestooktook sneuvelde een En-
gelsch majoor Harvey aan het hoofd
van zijn huzaren, terwijl nog andere officie-
werden gewond. Gataere zond tijdelijk
versterking.
Nederlaag van generaal French.
Generaal French meldde Zaterdag, dat de
toestand geheel dezelfde is, doch het eerste
Suffolkregiment heeft een ernstig voorval te
betreuren. Vier compagnieën van het eerste
Suffolkregiment trokken 's nachts op tegen
Low Hill, op een mijl afstand van hun
kamp. Zy vieleu de Boeren bij het krieken
van den dag aan. Lnitenant-kolonel Watson,
die het commando voerde, beval een charge,
maar werd onmiddellijk gewond. Naar ge
zegd wordt, werden bevelen tot terugtrek
ken gegeven door de Boeren. Drie-vierde
van de Engelsche krijgsmacht trok naar het
kamp terng. De overblijvende Engelsche
soldaten hielden stand tot zij door de over
macht gedwongen werden zich over te ge
ven. Zeventig Engelschen werden door de
Boeren krijgsgevangen gemaakt, waarbij
zeven officieren.
Berichten uit Pretoria maken melding
van den prachtigen stand van het gewas.
Evenals in den Vrijstaat zal de oogst van
dit seisoen de rijkste zijn dien men in
jaren gehad heeft. De vrouwen worden bij
het oogsten en ploegen door inboorlingen
geholpen. De oogst der mais wordt op
500.000 zakken geraamd.
Ook nit de Kaap geen nieuws.
De Boeren hebben Molteno ontruimd.
Dit beteekent niet veeltegenover het
berioht dat de Engelschen genoodzaakt zij n
geweest uit Dordrecht terug te trekken en
acht krijgsgevangenen door de Boeren ge
maakt werden.
Het „schitterende" wapenfeit by Sunnyside
waar 180 Kaapsche Boeren door Engelsche
overmaoht aangevallen werden, wordt nog
druk besproken. Pilcher, de „overwinnaar"
van Sunnyside, maakte veertig krijgsgevan
genen. Alvorens naar Belmont tot zijn chef,
Gatacre, terug te trekken, liet hij de veertig
voor zich komen en zeide wie van u
Transvaler of Vrij stater is, trede naar voren,
want die zal als krijgsgevangene behandeld
worden; de anderen *uUea als rebellen
sterven.
Niemand trad naar voren; zoodat deze
jongelingen, als zijnde opstandelingen met
de wapens in de hand gegrepen, wel zul
len worden „afgemaakt".
Moge Engelands rijk in Zuid-Afrika spoe
dig uit zijn
Trouwens al die gestrengheid zal de
Kapenaars toch niet stil houden. In een En-
gelsch blad stond gisteren toch het volgen
de bericht„De Afrikaanders in de Kaap
kolonie en Natal vereenigen zich bij dui
zenden met de republikeinen. Zij, die nog
blijven, maken het verblijf aan de voor
posten en patrouilles, belast met de be
waking der spoorwegen, onmogelijk, door
eiken nacht Engelsohe soldaten te dooden."
De Boeren die niet gewoon zijn aan te
vallen, hebben er zeker voordeel in gezien
een aanval te doen op een Engelsch fort
om Ladysmith, op den heuvel Caesars
kamp, teneinde die stad nanwer te kannen
insluiten.
Blijkens een telegram VM White is hun
aanslag niet gelukt, doch het gevecht duurt
voort. Er is derhalve nog kans dat de aan
slag wel gelokt.
Op de heliogrammea van White en de
telegrammen van Bulier afgaande, zou men
zeggen dat de aanval voortduurt, en ern
stig gemeend is, want de Boeren die in
middels versterking gekregen hadden, waren
zoo dicht bij dat de Engelschen ze met de
bajonet terugdreven en vierhonderd
hunner gevangen namen. Een machtig
kunststuk voor iemand die heel melancho
lisch aan Boller seintzy omringen m<j met
een groote krijgsmachtik zit zeer in het
nauw.
Buller kan niets doen om te helpen, alleen
zond hij eenige afdeelingen naar Colenso
om de Boeren af te leiden; doch dezen
bleven waar zy waren, en hebben den
heelen Zaterdag het bombardement voort
gezet.
Het heftige vuur der Engelsche marine
kanonnen hield de Boeren achter hnnne
verschansingen.
Storm en onweer der vorige week heb
ben de droge spruiten in stortvloeden ver
anderd en de Toegela weder geheel gevuld.
Vijftig Engelschen waren langs een spruit
naar Colenso geslopen; doch vier dappeie
Boeren zwommen de rivier over en dreven
hen terug. Een groot aantal kisten met Lee-
Metford-patronen zijn in Fort Wylie (Co
lenso) gevonden, waar ze in den grond
gestopt waren toen de Engelschen de plaats
verlieten.
In Grikwaland W est zijn de Boeren
ook aan de winnende hand. Het Engelsohe
garnizoen van Koeroeman heeft zich na
een hevig bombardement op Nieuwejaars-
dag aan de Boeren overgegeven. Het be
stond uit 50 man Kaapsche politie en 70
door de Engelschen gewapende inboorlingen,
en 12 officieren. De buit: krijgsvoorraad,
paarden, enz. zijn naar Pretoria gezonden.
Onderwijl het Engelsche transport te
Kaapstad aankwam, werd de Herzog, de
Duitsche boot van dezelfde maatschappij
als de Bündesrath (Deutsche Oost-Afrika-
Linie), door de Engelschen buit gemaakt
en naar Durban opgebracht.
Gelijk de lezer weet bevindt zich op de
Herzog de tweede Nederlaudsche ambulance
onder leiding van dr. Koster.
De Nederlandsche regeering heeft reeds
te Londen de noodige stappen gedaan om
den vrijen doortocht derNederl. ambulance
naar haar bestemming te verzekeren.
De General, van deze zelfde linie, is
vrijgelaten.
Uit Kaapstad komt bericht dat vijftig
Engelschen ce Pretoria en Johannesburg
wegens misbruik van hun verleende rechten
over de grenzen gebracht zijn. Voorts dat
verscheidene Hollandsche Afrikaanders door
de Engelsohen zijn opgebracht, wegens
hun „verdachte houding", en dat drie
krijgsgevangen Boeren van het transport
schip Manila in Simonsbaai ontsnapt en
niet weder gevat zijn.
Er wordt melding gemaakt van rumoerige
tooneelen die bij de inscheping van het 2e
bataljon uit Norfolk te Southampton zijn
voorgevallen. Dronken soldaten sprongen
van de plank en weigerden aan boord te
gaan versoheidenen werden dadelijk in de
boeien geslagen; de politie moest hen aan
boord dragen. De ongeregeldheden duurden
nog voort aan boord van 't schip, waar zelfs
geen schijn van tocht, meer bestond.
Omtrent de Hollanders -vernemen wij dat
Pieter Willem Goudswaard uit Amsterdam,
den 22 Nov. te Eerste Fabrieken op wacht
zijnde door een trein gedood werd; dat H.
Dijksterhnis, uit Groningen, bij Elandslaagte
zwaar in de lies gewond, te Ladysmith
verpleegd wordt en goed vooruit gaat; dat
J. Nienhnis bij Elandslaagte gevangen ge-
n men, ontvlucht is en behouden in 't kamp
van Joubert aankwam. Nog twee gewonden:
Basslé (stenograaf bij den Volksraad) en
Bijleveld (directeur eener middelbare school),
beiden uit Pretoria, waren zoo goed als
hersteld.
Ret gevecht aan de Modderrivier
Aan een schrijven van een aanzienlijk
Eagelschman, die in Amerika woont, doch
thans in de Kaapkolonie toeft, is het vol
gende ontleend
„De heer N. is oorlogscorrospoudent voor
de zonder salaris. Hij doet het om
ervaring op re doen. Hij is bijna evenzeer
voor de Boeren als ik en zou niet voor
de zijn opgetreden, als hij niet een per
soonlijke vriend van den eigenaar was ge.
weest. Dat raakt echter zijn meening niet,
hy seint enkel berichten.
Hij is by het gevecht aan de Modder
rivier geweest en keerde onmiddellijk na
afloop naar Kaapstad terug. Hij kwam ont
daan en vol afschuw terug. Het gevecht
werd aangeprezen als een „roemrijke over
winning", maar het kwam zoo dicht bij een
verpletterende nederlaag, dat het moeilijk
is het verschil aan te geven.
De Engelsohen begonnen te vechten zon
der voedsel en zonder water, nadat ze den
geheelen nacht in den regen hadden ge
slapen. Omstreeks den middag moesten de
mannen tweemaal 500 yards terugtrekken
1000 yards in het geheel wegens het
overweldigend vuur van de Boeren. De
mannen waren uitgeput en gedemoraliseerd.
Zij waren uitgeput door de brandende zon
nehitte den geheelen dag, door gebrek aan
eten en drinken zij waren gedemoraliseerd
omdat zij niet één enkelen man tegenover
hen zagen en niettemin overweldigd werden
door een moordend vuur.
De cavaleriepaarden waren tot niets nut,
zij konden bijna niet meer.
Ia den namiddag kregen de Lanciers
bevel om op te rukkenmeer dan veertig
van hen weigerden beslist 1
Generaal Methuen was, voordat hij ge
wond werd, zoo wanhopig, dat hij in rade-
looze vertwijfeling zich op den grond wierp.
Vele soldaten verdronken in de poging om
de rivier over te steken.
Het slot waB dat de Engelschen naar
hun kamp terugtrokken en hun dooden en
gewonden op het slagveld achterlieten. Zij
waren physiek niet in staat ze weg te
halen.
Ik ben er zeker van dat dit feiten zijn.
De mannen zijn ontevreden. Zij hebben
geen vertrouwen in hun zaak. Zij gelooven
dat ze gemeen verraden zijn. Zij baten de
heele ondernemin? en hebben oneindig meer
eerbied voor de Boeien dan voor de Uit
landera.
Een luitenant van de Iersche fusiliers,
die bij Nicholson's Nek gevangen werd
genomen, schrijft uit Pretoria over de
Boeren
i
