NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. CHRISTELIJK- HISTORISCH Ho. 27 1899. Deertiende Jaargang. VERSCHIJNT G. M. KLEMKERK, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel. Engeland en Transvaal. 3aMajj 2 Deeem6et, ülken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND. Prijs per drie maanden franco p. p0,95. Ei--h.ele nummers0,025. UITGAVE VAN en van 1 5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. Familieberichten van 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. ■WZ 2t_ - - In het Nederlandsche Landbouwcomité is met 26 tegen 13 stemmen aangenomen een voorstel van de commissie, strekkende om aan de regeering in ernstige overwe ging te geven represaille-maatregelen te nemen tegenover die landen welke rij daarvoor geschikt acht. Een zeer bescheiden conclusie, maar te vens een goed begin. Dat in het Nederlandsch Landbouwco mité, een instelling van deze regeering, geen meerderheid voor protectie zou te vinden zijn, was een voor de hand liggende ver onderstelling. Doch zie, langs een omweg komt zij aan dit station tocb. Een groote minderheid was nu reeds beslist er voor, en wel 13 van de 39. Zij toch steunden het voorstel-Cooien dat hef fing van buitengewone opcenten vroeg voor producten uit die landen welke, gelijk België, willekeurig deö invoer onzer land bouwproducten en van ons vee bezwaren, be lemmeren, verhinderen. Dit voorstel werd gesteund en bestreden en een slotte met 26 tegen 13 stemmen verworpen. Gevolg van de aanwerigheid in 't comité van verschillende tuinbouwlui, die, bij monde van den heerKrelage, het voorstel bestrede» op grond van mogelijk gevaar voor den uitvoer hunner bloem bollen. De meerderheid gaf aan 't voorstel- Coeolen bovengenoemden verzachten kant. Het Comité zal zich in dien zin bij de regeering verklaren. Een bewjj» dat de denkbeelden veld winnen, dat het dootriuaire idee van „vrij handel hoe 't ook ga" al meer door de nuchtere praetijk wordt op zij gezet. Het is dan ook al te zot. België mag maar steeds onzen veeuitvoer, onzen peeën- uitvoer, onzen geheelen uitvoer drukken en tegelijk van zijn eigen waren ongehinderd in ons land invoeren. Tegenover België zijn represaille-maat regelen geoorloofd en noodzakelijk en het verblijdt ons dat een comité, zoo dicht bij da regeering staande, dit begint in te zien. De eindstemming over de ongevallenwet zal de verrassing brengen dat lieden die eerst tegen haar hebben gemurmu reerd of opgespeeld, haar zullen aannemen adres sommige oud-liberalen 1 en anderen die warm voor het beginsel der ongevallenverzekering zijn er tegen zul len stemmen met name enk ele vrij-anti- revolutionaiten 1 Wat de antirevolutionaire party zal doen, X is ons natuurlgk onbekend. Doch haar tegen stemmen zou wel nim mer als een bawys voor haar onwil om deze belangrijke zaak te regelen kannen gelden. Niemand heeft meer en heter en vol- hardender deze quaestie bestudeerd en toe gelicht dan dr. Kuyper. Niemand meer dan hy gepoogd de wet principieel te verbeteren. En, 'tmoet gezegd, hier endaar heefthg deze wet, zoo niet verbeterd, dan toch van slechte plekken ontdaan. Maar—gelijk Van Houtens belasting wet blgft Lely's ongevallenwet er een met zeer groote schaduwkanten. Hoezeer ook een principieel slechte wet worde „verbeterd", principieel blgft zg slechten aller aanneming onwaardig. Dr. Kuyper stemde in 1874 tegen een principieel bedenkelgke wet: wet-Yan Houten. Indien de antirevolutionaire party het nn deed tegen eene principieel slechte wet, het zou ons spijten noch verbazen. Liever met de minderheid tegen het Staatssocialisme en de bnreaucratie, dan met de meerderheid tegen het particulier initiatief en de souvereiniteit der kringen; ook al zou men er den schoonen naam van Yooruitstrevend democraat mee verspelen. De antirevolutionaire partg heeft 't groote amendement-Kuyper gesteunden 't amen dement-de Beaufort verworpen. Meten met twee maten, zegt men; wijl immers Kuyper en de Beaufort hetzelfde beoogden. Maar dat is niet waar. De Beauforts amendement bedoelde uit sluitend hulp voor de groot-induslrie; Kuypers amendement beoogde redding van het particulier initiatief en raakte slechts van ter zgde en onopzettelijk de quaestie van groot- of klein industrie. Het amendement- de Beaufort, door de regeering zelve klaar gemaakt, eisobte, bij het voorkomen van een ongeval, storting der eontante waarde van de toegekende rente. Dat is bg een rente van 70 pCt. *an een weekloon van f 10, de betaling in eens van f 6000. Onmogelgk voor kleine werkgevers om daaraan te komen. Aan het vicienze stelsel dezer wet mocht geen antirevolutionair door voor dit amen dement te stemmen, steun bieden. Het amendement-Kuyper hielp in zoover ook den kleinen werkgever dat 't hem de gelegenheid bood in een Bedrijfsvereeniging te komen en tegelijk alle aansprakelgkheid ontnam en op eene Maatschappg overdroeg. (Een en ander is nader ontwikkeld in de Standaard van heden, waarop wg hopen terug te komen). Trouwens minister Lely sprak rondweg de vrees uit dat bg aanneming van dit amen dement zoo goed als alle werkgevers er ge bruik van zouden makendus ook de kleine. Vergissen w'j ons niet dan hebben ook wg ons protest gevoegd bg dat der gansche Nederlandsche pers tegen het plan van den Duitsclun Keizer, den Boeren vriend van 1896, om nu zijn grootmoeder te gaan be zoeken. Het ligt geheel op deze Ign, het is consequent dat wg ook protesteeren tegen het spelen van het Engelsche Volkslied toen deze Monarch met zgn gemalin den voet op Zeeuwschen bodem zette. Over de daad der Koninginnen laten wg ons niet uit. Men heeft gefantaseerd dat Wilhelm naar Londen toog om Victoria op haar plicht te wijzen, en men sprak ook het vermoeden uit dat onze Koninginnen b j den Keizer op zyne tussrhenkomst over Transvaal zonden gaan aandringen. Aan die praatjes doen wg niet mee. Zg kunnen waar zgn, zg kunnen ook niet waar zgn. Wg weten het niet. Maar wel weten wg dat het Engelsche volkslied in een Nederlandsche haven, ten aanhoore van Nederlandsche Vorstinnen en het Nederlandsche volk, gespeeld, een belee- diging voor het nationaal gevoel is geweest. Het Duitsche Volkslied, uitnemend, maar het Engelsche, op dit oogenblik, terwyi groote gruwelen op Nederlandsche stam verwanten gepleegd, Eagelands koningin en haar geslacht, haar regeering en volk tot schande strekkeu dat is te veel. Reeds Salomo betoogde dat er is een tyd om te omhelzen en een ty d om verre te zgn van omhelzen. God save the gracious Queen I Gracious, het zg zoo. God zegenehaar 1 ook goed. r rf i? °0l£ een zeSei* der vernedering. Gelyk de Heere Babel en zgn koning van hun voetstuk wierp, mege Hij het ook En geland en zgn koningin doen. Indien het Hem verheerlyken en Engeland en zij n Vorstin terechtbrengen kon, zouden wg hun zoodamgen zegen van harte toe- wenschen. Diasdag is bij Modderrivier een groote slag geleverd die tien uren duurde. De Engelschen rukten aan op ontzet van Kim- berley en de Vrgstaters, wetende wat op het spel stond, trachtten hun dit te beletten. Veel nieuws omtrent dien slag weet men niet. Wel weet men dat van beide zijden met hardnekkigheid gevochten is; dat de Engelschen vele dooden en gewonden hadden wel driemaal zooveel als de Vrgstaters; dat van de Engelsche officieren drie kolo nels en een kapitein gedood en acht gewond werdendat van deze laatsten zeer ernstig gewond werd de graaf Gleichen, een bloed verwant der Koningin; en dat generaal Methuen zelf een lichte beenwond bekwam. Nog deelen 19 officieren dit lot met hunnen opperbevelhebber, terwgl, nair sommigen beweren, wel 18C0 Engelschen gedood of buiten gevecht gesteld moeten zgn; dat is misschien wel 20 procent van Methuens strydmacht. Er stonden 8000 Boeren tegen over 12000 Engelsehen. Het gelukte dezen laatsten voor een deel de Modderrivier over te trekken, waar de groote brug schgnt vernield te zgn en derhalve gewaad moest worden. Alle officieren der marinebrigade, met uitzondering van twee, werden gedood. Enkele garderegimenten verloren meer dan de helft der officieren. Geneiaal Cronjé wacht thans den vgand af op de hoogten bg Spgtfontein, In de eerste dagen zal het Engelsche leger daar wel eenige rust moeten hebben. Groote inspanning en verliezen, bg gerin gen mondvoorraad in een Engelsch land met Hollandsche bevolking maakt den post voor wie Methuen tgdelyk vervangen zal moeten dubbel zwaar. In dien tgd heeft de pers den tgd om de gebeurtenissen der vorige week wat meer van naby te bezien. Uit grootere berichten omtrent den slag bij Enslin (Graspan) big kt dat de Boeren daar een hoefgzervormige stelling bezet hielden op kopjes die een hoogvlakte om ringden. De Engelsche cavalierie, op verkenning getogen, zag overal vyanden en werd heftig beschoten. De marinebrigade en infanterie moest een vlakte over om een kopje te be reiken, waarin zij onder vreeselyke verlie zen slaagde, waarop de Boeren vluchtten, eveneens onder zwaar verlies van de En gelsche artillerie. Zaterdag reed het negende regiment lan ders naar een hoeve. De vrouwen buiten die hoeve richtten een zwaar vuur op hen en doodden een man. Wat de Engelsche wreedaards hierop met deze Kenan's ge daan hebben, meldende berichten niet. Wij hopen er het beste vandoch vreezen. Een akeligen aanblifc leverde het ver overde kopje na den slag. De kom waarin de kanonnen waren ge plaatst geweest, was opgebouwd uit yzer- houdende rotsblokken. Binnen de schans lagen zadels, overjassen, dekens en patronen in verwarring dooreen. Het spoor van de aftrekkende Boeren werd aangewezen door doode paarden en gekwetste Boeren, die bg dozgnen door de Engelsche soldaten wer den opgeraapt. Ook pakjes dumdumpatronen werden gevonden. Let wel, dat zegt een Engelsch bericht gever. Maar wg vragen nog eens: hoe kwamen die er? Uit het Oosten komt geen nieuws. Dit wijst op groote werkzaamheid eu krachts inspanning. Buller houdt zgn plannen geheim om een beslissenden slag te slaan. Reeds zgn 18000 mannen bg Fiére gelegerd, om Ladysmith te ontzetten. Het zal daar een moorddadige slag worden, naar wg vreezen, dewyl de Toegela sterk gezwollen is en de bruggen vernield zyD. Zouden de Boeren weer op een Zondag tot den stryd geroepen moeten worden, gelgk bg Dundee? Ook van het Westen geen nieuws. Uit Mafeking werd Maandag gemeld dat Cronjé met het grootste deel zijner macht is opge broken, een afdeeling met zware kanonnen achterlatende, welbe „natuurlyk" geen schade aanrichten. De belegerden zgn da- gelgks bezig hunne verschansingen vooruit te schuiven. Ook uit Kimberley geen nieuws, dan alleen dat de nare Rhodes voortgaat met de Boeren te tarten. Hg heeft op de bommen door de De Beers compagnie vervaardigd, laten merken de woorden „Met de compli menten van Rhodes". Ware het niet te wenschen dat Kimber ley overging alleen om Rhodes te leeren hoe men zich tegenover een vgand moet ge dragen En die man zou nu, volgens den inder daad nobelen Stead, de edelste Engelschman zgn en na de Koningin en Salisbury de grootBte De berichten omtrent door Engelschen gepleegde gemeenheden vermenigvul digen zich. Zoo komt al meer uit hoe overdreven dikwgls de Engelschen van de bajonet ge bruik maken. Hun correspondenten berioh- ten met welk een duivelseh genoegen zg die in 't lgf staken van vluohtende een lingen, of gevallen groepjes, hier en daar zelfs gewonden en stervenden met dit wapen doodden. Daarom hebben in den laatsten tgd herhaaldelgk Boeren, op lgfabehoud bedacht, niet de witte vlag wantdie hebben zg niet, maar hun zakdoek opgestoken, ten te j ken dat zg, als zynde gewond, zich over gaven. Nu vertelde een Engelsch correspondent dat hierdoor bg Kafïerakop twee Engelsche officieren vielen op 't oogenblik dat zg een gewonden witgevlagden Boer gingen opne men. Maar een ander Engelsch berichtgever meldt dat het niet] deze Boerwas die op hen schoot. Het gebeurde, zegt hg (correspon dent van The Standardtoen de gar degrenadiers den heuvel bereikt had den en met hoerazonder een schot te vuren, met de bajonet tegen een vluchtenden v j and chargeerden en in zgn rgen een groote slachting aanrichtten. Natuurlgk schoten toen de Boeren door en dat hunne kogels ook die twee officieren troffen en doodden is diep treurig, ja tragisch maar heeft natuur- lg k niets met misbruik van de witte vlag te m aken. Dat zegt deze Engelsche correspondent. Er zgn derhalve nog onbevooroordeelden in dat corps. Nog lezen wg van Engelsche troepen die zich als Boeren verkleed hadden en de niets kwaads vermoedende „vrienden" overvielen. Aan leugens geen gebrek, ook de leugen kan wreed zijn. De Boeren worden van al wat leelgk is beschuldigd. Doch dit is een oude kwaal, dat deden deRooineks in 1881 ook. Evengoed als dat zg voor twintig jaar telegrammen vervalschten en hunne nederlagen tot overwinningen kleurden. Dat zg toen ook allerlei kwaads van de Boeren vertelden, big kt onder meer uit de historische „Afrikaanse Gedigte" van Reitz. Een: „die slag van Bronkerspsruit" (20 Dec. 1880) werd aldus bezongen Gaat telegraaf nou o'er di see Van moord en van verraad Belaster di Trans vaalse Boer En vloek syn heldedaad. Vertel van deurslag, van moeras Van boome en van bos, En van 'n grote overmag, Ja lieg mar vas en los. Skree luid om wraak, verwens die boer; Die vloeke deer hom uiet, Die waarheid sal jul agterhaal, Tot skande 'n tot verdriet. Jul eige nasie aal tot spyt, Die lastertaal weerspreek En daarmee is 'n heldevolk Genoegsaam ook gewreek. Vraag die soldate wat nog leef Hoe water is gehaal; Hoe di gewonde is verpleeg, En stuit jul lastertaal. Vraag hoe hul na Pretoria Is saggies weggevoer; En hul sal praat van Moed en Trouw Van die Transvaalse Boer. Met leugens is die Britse volk, Nou lank genoeg bedrieg; Nou kom di waarhtid an di dag, Hoe snood daar is gelieg. Wg herinneren ook aan een ander, na di slag van Langnek (21 Jan. 1881): Bloos nou, als jul nog skaamte het Bloos, vuige lasteraars, bloos 1 Praat nou van moord en van verraad, Of swyg tog ver altoos. Was dit nie wee* die „lafaard Boers" „Wat met 'n vredevlag „Barbaars gemoord het en geroof" In Lange Nek sgn slag Was daar nie weer, soos Bronkersspruit, „Veel boome en moeras ?u Was nie di wagens ergens daar, „Weer in die deurslag vas?" Versprei op nuw (i) mar lastertaal, Om sympathie te win! Toe, stuur maar na die krante op Rapporto na jul sin 1 Maak sleg die „Boer" so ver jul kan, Die mensdom moet dit weet: Daar is op heel die wereldrond Geen volk bo 1 a f, so w r e e d 1 Di nageBlag sal uitspraak doen, Di waarheid segepraal; Hoe ook berichte werd verspreid Vol helse lengentaal. Waar da de spreek, moet woorde swgg Want feite die spreek luid Sowel die slag van Lange Nek, Ai die van Bronkersspruit. Wg besluiten met eene eenigizini co- mische onthulling. Volgens een Pruisisch blad de Kreuz zeitung is de bewapening der Boeren sol daten meerendeels geleverd door de En- gelachen, en wel door een der grootete firma's de firma Kynoch Co. te Londen, waarvan chef Chamberlain, broeder van den minister die den oorlog op zyn geweten heeft. Voor Zuid Afrika zgn bgvoorbeeld in 't begin van dit jaar twee groote barkeh uit Elstieth (Oldenburg) vertrokken; ee.i naar Oost Londen, aanvoerplaats van Bloemfon tein; en een voor Durban de aanlegplaats van Pretoria. Zg hadden „y zerkramerij en" bg zioh en werden als zoodanig doorgelaten. Maar het waren kogels, enz. door bovengenoemde firma geleverd. Tegelyk bracht een ander Dnitsch schip nog dergelyke „kramergen" rechtstreeks van Londen in Zuid Afrika aan met bestemming naar Transvaal. De secretaris van het Duitsch Verbond meet dit feit dezer dagen op een vergadering van genoemd Verbond heoben vastgesteld. En hg voegde er bg dat dit in Engeland gewoonte is. Leverantie van oorlogswapenen aan die volken, waarmee 'tin oorlog ztil komen. Dit doet denken aan de Nederlandsche kooplni, tydens den 80-jarigen oorlog die aan de Spanjaarden kruit en lood verkoch ten om den oorlog gaande te honden; en spgt er van hadden dat de vrede van Munster hun handel fnuiken kwam. Een Engelsch soldaat die aan de ramp van Nicholson's Nook is ontkomen, is in Kaapstad aangekomen en heeft daar verteld dat bg van de verliezen der Boeren niet het minste begrip heeft „daar de Engelschen nooit een Boer zien, voordat zg zich hebben overgegeven." Deze mededeeling wordt berestigd door het verhaal van een van kolonel Gough's mannen, die de verkenning uit Hopetown medemaakte. Ook deze [verklaarde dat hg geen enkele maal een Boer zag„Van tgd tot tgd tuimelde een soldaat dood of ge wond van zgn paard en steeds liepen de meeningen over de richting waaruii het schot was gekomen hopeloos uiteen". Merkwaardig blykt de steeds overgeseinde nieuw.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1899 | | pagina 1