NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
rnlmm
lo. 12. 1899.
VERSCHIJNT
G. M. KLEMKERK, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
BEKEND VIAKINGEN-
Safeciiag 28 ©cfofiec,
DpcrfifiiilB Jaargang.
■XKEiT MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Prijr, per drie maanden franco p. p0,95.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE VAN
EN
van 1 5 regels 25 centiedere regel meer 5 cent.
Familieberichten van 1 5 regels 50 centiedere regel
meer 10 cent.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Ingeland en Transvaal.
Er komen geen berichten. Uit Pretoria
geen, en van de Engelschen weinig. En
die er komen zijn zoo bescheiden, dat men
niet weet wat er van te denken.
Vermoedelijk zijn dus de Boeren aan de
winnende hand.
De Engelsche regeering wordt verdacht
beriehten achter te houden over de ge
vechten die deze week plaats hadden bij
Gle coe en Dundee.
Men weet nog altijd niet meer dan dat
Yule vin daar is teruggetrokken, Zondag
al, en dan hoopt men er bij dat hij zich
met White heeft kunnen vereenigen.
Eet is een feit, dat een geheel escadron
huzaren, Vrijdagnacht na den slag bij Elands
laagte om de vluchtende Boeren ie ver
volgen, niet is teruggekeerd. Die 60 a 80
officieren en manschappen zijn op de voor
hoede van Jouberts troep gestuit; die hen
heeft ingerekend. Zij zijn nu te Pretoria.
Donderdags, dat is daags voor den slag
bij Elandslaagte, veroverden de Boeren
aldaar een tr«in bestaande uit. vijf wagens
met vijf passagiers, die zij gevangen namen,
vee, proviand en uitrusting die zij buit
maakten.
De Boeren behandelden de gevangenen
beleefd, maar de veldkornet dreigde wie
hunner wilde ontsnappen met den kogei.
Overigens stelde hij ze gerust met te
zeggen, dat de Boeren geen wilden zijn.
Het waren Transvalere, Vrijstaters en Afri-
kaanders uit de Kaapkolonie. Decorrespon
dent vond dat zeer als roovers uitzagen; de
meesten waren gekleed in broek en hemd,
met bonte dassen en groote slappe hoeden,
maar zij vielen mee in den omgang. Den
volgenden dag zagen zij er nog zonderlin
ger uit; want zij hadden zich toen toege
takeld met de Engelsche uniformen uit den
treinde een had een pet op van een
Engelsch officier, een ander sleepte een
geweldige sabel achter zich aan. Maar hoe
gek zij er uitzagen, de meesten waren
groote, sterke kerels.
Allen waren in de beste stemming. Den
avond, dat de trein genomen was, presi
deerde de veldkornet een 'geïmprosiveerd
concert. Een speelde op een piano, zijn
geweer nog over den schouder, en met
luider stemme zongen zij hun volkslied.
Pienzelfden avond kwam generaal Kook
met een commando van 15C0 man in het
kamp. Zaterdag, tijdens 't gevecht, wisten
degevangenen te ontsnappen, en deed hierop
telegrafisch verslag van zijn bevinding aan'
een Engelsch blad.
Met grooten schrik vernemen
wij dat bij Elandslaagte onder
meerdere Nederlanders ook ge
sneuveld is de heer C. C. de
Jonge, secretaris van het depar
tement van onderwijs.
De heer De Jonge was door den Volk-
raad met 13 tegen 12 Btemmen uit zijn
kooge ambt ontzet, ondanks verzet van
Kruger. Hij had, gelijk wij reeds gemeld
hebben, in het Christelijk Schoolblad ge
protesteerd tegen 't bedrijf van sommige
predikanten om 't Engelsch op de scholen
in .plaats van 't Hollardsch te eischen.
De Volksraad meende dat een ambtenaar
zijn meening voor zich te houden heeft en
dat hij de predikanten had beletdigd.
l)e hser de Jonge had nog, alvorens
«aar de grens te vertiekken, per adverten
tie in de Volksstem de leden van den
Volksraad die tegen 't besluit zijner afzet
ting gesproken en gestemd hadden, daarvoor
bedankt, met een hartelijk afscheid er bij
wegens vertrek naar 't oorlogsterrein.
ij was vergezeld van zijn v lend den
ee,r k- Moerdijk, inspecteur bij het
onderwijs eveneens te Pretoria, gebo
van Ierseke. geb°°rtig
Omtrent diens broeder den heer P. Moer-
ay on vingen de ouders te Ierseke in den
laatsten tijd geen tijding.
Onder de Nederlandsche krijgsgevange
nen noemt men den commendant van het
Nederlandsche corps, Verselewel de Witt
Hamer; ook 'Ir. Ooster, een Alkmaar Ier,
de gewezen staatsprocurear, pas 31 jaar, is
gesneuveld.
Wij hopen dat 't niet waar zij dat de
heer de Jonge gesneuveld is.
In hem, den vriend en beschermer van
Christelijk onderwijs en van de Chr. on
derwijzers zal zoo veel verloren worden.
En »r is groote kans d t met zijn opvol
ger de vraag om Chr. onderwijzers uit
Nederland ophoudt. En hoevelen reeds
vonden, door bemiddeling van den energie-
ken secretaris, eene goede plaats onder de
Boeren.
De laatste berichten melden dat te Lady-
smith groote versterkingen voor de En-
gelschen zijn aangekomen, van Pieterma-
ritzburg; en dat de Boeren zich weer samen
trekken hij Eiandslaagte. Bij Besters staat
een zeer sterk commando Vrijstaters.
Lord Beresford, uit Amerika overgekomen,
zal 't hevel aanvaarden over het vliegend
smaldeel dat thans in Engeland gevormd
wordt.
En generaal Symons, die telkens levend,
licht gewond, zwaar gewond doch hersti-l.
lende verklaard werd, is dan nn toch ook
volgens de Engelsche berichten overleden
aan de bij Elandslaagte bekomen wouden.
Er gaat een gerucht dat de Boeren
Maandag een spoorweg tueschen Elandslaagte
en Ladysmith hebben opgebroken en Eiands
laagte opnieuw bezet. Dit schijnt geen
gunstig teeken. Hoe zuidelijker zij komen
hoe ongunstiger voor hen. Doch hunne
voorgang rs zullen daar wel mee rekenen.
Nabij Ladysmith staan op 't oogenhlik
10000 Boeren met 8 kanonnen tegen 9000
Engelschen en 40 maxims slagvaardig.
Bij Rhodesdriftmoet een ernstig „treffen"
hebben plaats gevonden, waaromtrent de
Engelsche telegrammen niets naders melden
zoodat de Engelschen daar wel niet zuil n
gewonnen hebben. Anders toch wisten wij
't al.
De vechtwijze tier Engelschen.
De gezant der Z..A. Republiek, de heer
Leydsj verzoekt opneming van de volgende
mededeeling;
„Het wordt mij bericht dat de Engelschen
gekleurde inboorlingen wapenen en zich van
hen bedienen om tegen de Boeren te vech
ten. Ik heb redenen die aan dit bericht niet
doen twijfelen. De regeering der Republiek
kan niet anders dan protesteeren tegen deze
snoode en verderfelijke handeling waarvan
zij zich harerzijds altijd heeft onthouden in
bare oorlogen tegen blanken en die in hare
consequenties een groot gevaar oplevert
voor alle blanken in Zuid-Afrika."
Dit stellige bericht werpt een eigenaardig
licht op een telegram deze week door
Chamberlain van Milner ontvangen.
Heel onschuldig, va», den Prins geen
kwaad wetend, seint Milrer dat sedertvele
maanden de opperhoofden der Basoeto's hij
hem geweest zijn en hem gezegd hebben:
mynheer Miller, wij wilden ook wel in
uwe gelederen mee vechten tegen de Boeren,
want wij zijn zulke trouwe onderdanen vau de
Koningin.
Maar ik heb gezegd, zoo seint de hooge
commissaris der Koningin aan zijn chef in
het kwaaddoen, dat 't hier een twist tus-
sehen blanken is, maar Da'unrlijk als Ba-
soetoland ingenomen werd dan zonden zij
't mogen verdedigen. Op 't oogen'Jik, zoo
heb ik hun gezegd, moogl gij niets anders
doen dan samenwerken met de plaatselijke
ambtenaren om de orde te bewaren.
En nu heeft, zegt Milner, deze samen
werking znlke uitnemende resultatenop
geleverd maar hij vreest dat die Boeren
't zullen bederven. Zij maken dat onze goede
Basoeto's opgewondenworden. Daarom is
het noodigdat het voornaamste opper
hoofd der Basuto's de andere hoofden ver-
eenigt om om,hun de ontvangen
bevelen uit te leggen
Heeft men ooit huichelacfitiger houding
gezien
De Basuto's moeten verzameld worden
om.... de komplementen van Milner en
van Chamberlain en van de Engelsche Ko
ningin in ontvangst te nemen en dat ze wel
gewapen I mogen wezen, op een overval
van die Boeren
Overzicht der Melkonderzoekingen te Goes.
Monsterneming 25 September 1899.
Soortel. y
Naam. gewicht droge
bij 15" C. ln/o- stof.
Wed. Adr. Westdijk 1.0310 3.1 11.70
M. Veibeem 1,0320 3,0 11,90
P. Verburg 1,0310 .2,0 11 60
W. Duvekot 1,0330 3,4 12,60
D. Melse 1,0320 3,1 12,00
Jacob de Dreu 1,0300 3,6 ll,fO
S. van Noort 1,0300 3,1 11,00
Wed. Mar. van Liere 1,0300 2,7 11,60
Joh. Zandee 1,0278 2,9 10,70
Jac. Zandee 1,0291 3,2 11,30
L. Korstanje 1,0300 2,9 11,20
Wed. W. Korstanje 1,031 2,8 11,40
Jac. Pot 1,0312 3,7 12,40
Joh. do Rochefort 1,029 4,0 12,30
Abr. Korstanje 1,033 2,9 12,00
M. Snoek 1 0306 3,2 11,80
M. Krijger 1,0322 2,9 11,80
H. Mieras 1,0300 3,2 11,60
A. GoeJbloed 1,0294 3,1 11,30
Laurus Rijk 1,0270 3,1 10,70
D. Rouw 1,0313 3,6 12,30
M. Zandee 1,0290 3,6 11,80
P. Mange 1,0302 2,9 11,20
S. Boone 1,033 2,9 12,00
Jan Huige 1,0323 2,7 11,50
de Wilhel-ninapolder 1,0291 3 4 11,60
Laurus Schipper 1,0300 3,8 12,30
A. J. Hendrikse 1,0293 3,7 11,90
Jan van dir Does 1,028') 3,4 11,30
Aalb. Leys 1,0283 3,6 11,60
Ph. Phihpse 1,0330 3,6 12,80
Gebrs. Pijke 1,0260 3,0 10,40
Toelichting. h'oortel. Vet. Drooge
als laagste grens- gewicht. stof.
cijfers voor volle
melk w rdt aange
nomen 1,029 2,5 10,50
Bij afwijking van deze grenscyfers, duidt:
op watertoevoegingeen lager vetgehalte,
een lager droge stofgehalte, een lager soor
telijk gewioht;
op ontrooming: een lager vetgehalte, een
laag droge stofgehalte, een verhooging van
het soortelijk gewicht;
op beide: watertoevoegingen ontrooming,
een nomaal soortelijk gewicht, een laag
droge stofgehalte en een laag vetgehalte.
27 Oct. '99.
Wij vestigen de aandacht der lezers op
de annonce van dhr. v. d. Weijden in dit
no. (Kippenvoer).
Bij kou. besluit is herbenoemd fit
burgemeester van Hontenisse K. J. A. G.
baron Collot d'Esenry.
Goes. In de gemeenteraadsvergadering
van Donderdagavond onder voorzitterschap
van den heer burgemeester (afweiig was
de heer Jansen) werd medegedeeld dat het
rapport omtrent 't melkonderzoek is inge
komen. Verzoek van den heer Fischer om
ontheven te worden van de betrekking van
leeraar in boekhouden aan de H. B. S en
Bnrger Avondschoof wegens te drukke
bezighelen elders en ziekte. Eene eervolle
ontheffing wordt verleend.
Vervolgens wordt een besluit genomen
betreffende het terrein van het Ryksland-
bonwproefsiation. Het besluit houdt in
a op den 1 lanuari 1900 te zullen uitkee-
ren aait het Rijk een bedrag van f2000
wegens aandeel in de koopsou van het
terrein waarop dat proefstation staat; b de
erfpachtskanon van f 230, rustende op dat
terrein om te zetten in een recognitie van
50 cents 'sjaars als bewijs van 't eigendoms
recht der gemeente op 't terrein, echter
onder voorwaarde dat aan het Rijk in erf
pacht slechts worde gegeven het gedeelte
op de teekening niet gekleurd, en ove
rigens onder de voorwaarden, waar
onder de heer Salberg het ertpachtsraolit
bezat; c dat de afscheiding langs de lijn
op genoemde teekening ab ge'ieel op
kosten der gemeente wordt aingebracht;
d dat voor 't geval de uitbreiding van
werkzaamheden aan het proefstation oak de
ingebruikneming mocht eischen van hit
lokaal thans bestemd voor het onderwijs in
de scheikunde aan de leerlingen der R jks-
landb. Winterschool, in de behoefte aan
zoodanig lokaal door de gemeente zal wor
den voorzien, enz.
Goedgekeurd wordt de rekening over
1898 van 't Gasthuis groot f 20.251,98 Vs
erfde begrooting over 1900 van't Gastlinis
in ontvang en uitgaaff 11568,78; ter wij 1 't ge-
meentesubsidie werd bepaald op f 727,77.
Goedgekeurd werd ook de rekening over
1898 van 't Burgerlijk Armbestuur in ont
vang f39572,9872 in uitgaaf f32406.14;
goed slot f7166,84Vs. En de begrooting van
dat Bestunrover 1900 in ontvang en uitgaaf
op f 55050,32Vs.
De heer Coenen zegt dat de amanuensis
van de H. B. S. overleden is en diens
tractement rechtens met den dag van zijn
overlijden is vervallen. Spr. stelt echter
voor om 't traetement nog eenigen tijd te
doen doorloopen of zoodanige maatregelen
te nemen als in het belang der weduwe zijn
toegestaan.
De voorzitter zegt dat B. en W. hebben
besloten voortestellen om een som in eens
van f 100 aan de weduwe te doen toeko
men, als bewijs van erkenning van de ver
diensten des overledenen. Het voorstel is
echter te laat tot rijpheid gekomen om er
de financieele commissie over te hooren.
Hij vraagt of deze bezwaar heeft tegen
dadelijke behandeling.
De heer Ochtman zegt te gelooven dat
bij de fin. commissie tegen dadelijke be
handeling geen bezwaar bestaat. Doch Spr.
voor zich is altijd zeer huiverig om dergelijke
voorstellen te steunen. Het ligt toch niet
op den weg van den raad als gemeentebe
stuur om liefdadigheid te betrachten. Bij
gebleken verdienstelijkheid komt 't hem
wel voor dat er termen voor dergelijke
weldadigheid bestaat. Wij moeten echter
voorzichtig zijn.
De vo.rzitter geeft dit toe doch derge
lijke gevallen komen zelden voor. De weduwe
van dezen ambte laar is thans broodeloos,
daarom meenden B. en W. dat er te meer
reden bestond om een weduwe van een
verdienstelijk ambtenaar niet zoo te laten
heengaan.
De heer Ochtman vraagt of de weduwe
in 't pensioenfonds is?
De Voorzitter antwoordt, ontkennend.
De beer Ramondt zegt dat hot verzoek
om in 't weduwenpensioen te mogen dee-
len bij 't pensioenfonds is ingekomen.
Krachtens art. 14 heeft de weluwe gesn
recht maar 't bestuur zal in een volgende
vergadering, a. s. Zaterdag onderzoeken of
er nog termen zyn om aan het verzoek te
vol loen.
De heer v. d. Leeuw stelt voor deze
zaak aan te honden tot de pensioenverce-
niging gesproken beeft.
De heer Ramondt acht dit onnoodig. De
raad wenscht een bewijs van waardeering
te geven. Het pensioenfonds behandelt de
vraag van pensioneeren, wat hiei mede niets
te makeu heeft.
Dj heer v d. Leeuw zegt dat'i pensioen
fonds eerst zien wil wat de gemeente doei.
Spr. zou omgekeerd eerst willen zien wat
genoemd fonds doen zal en wil daarom pas
a. s. Maandag bijvoorbeeld beslissingneme.i.
De heer Coenen zegt dat de gratificatie
tijdelijk is en 't jpensioen blijvend. Twee
dingen die geheel niet samenhangen,zoodat
zy niet op elkander behooren te wachten.
Het voorstel wordt hierop verworpen met
10 tegen 2 stemmen. Voor de ho-renv. d.
Peijl en v. d. Leeuw. Hierop wordt de
gratificatie met algemeene stemmen verleend.
De Raad gaat hierop uiteen.
w
Goes. Maandag vergadert de gemeente
raad. Notulen. Ingkomeu stukken. Gemeente
begrooting.
Wolfaartsdijk. Gisteren morgen vroeg
geraakte op de hofstede van den landbouwer
W. Wisse, een erwtenklamp in brand, die
slechts op een paar voet afstand van de
landbouwschuur stond. Door krachtige hulp
van ben, die met emmers water den brand
trachtten te blusschen en van de brand
spuiten, die spoedig aanrukten, bleef' de
schuur boven wonder gespaard.De erwten-
klamp, die gedeeltelijk verbrandde, is ge-
assuradeerd tegen brandschade. De oorzaak
is bet spelen van een paar kinderen met
lucifers. M. C.
Stavenisse. Woensdag werd de pas
opgerichte bewaarschool op plechtige wijza
g-iopend. Op uitnoodiging van den heer
Mr. J. van der Lak de Clercq, Ambachts
heer der gemeente, waren om half twee ver
schillende autoriteiten in het nieuwe gebouw,
eene schenking van den Ambachtsheer, bij
eengekomen, om het in oogenschouw te
nemen. De Ambachtsheer, de Burgemeester
en het Hoofd er openbare lagere school
hielden toespraken, waarvan het hoofddoel
was, het groote nut van eene goed inge
richte bewaarschool aan te toonen. De Bur
gemeester, het hoofd der openb. school en
de geneesheer nimen de vereerende op
dracht van den Ambachtsheer aan, om met
hem de commissie te vormen, aan wie het
toezicht over de school zal worden toever
trouwd.
Nadat heden morgen de kleinen zijn ont
haald op chocolade en krentekoeken, is in
den uamiddagschooltyd het onderwijs, onder
leiding van mej. D epenhorst begonnen.
Wemeldinge. Deze week is alhier
begonnen een winterlandbouwavondschool.
Als onderwijzer zal optreden de heer Bar-
telse t-oofd van school B. alhier en in 't
bezit van acte landbouw. Voor den 2jarigen
cursus hebben zich aangemeld 10 leerlingen
met welke de school Maandagavond is be
gonnen.
Cats. In de Woensdag gehouden raads
vergadering werden o. a. geinstalieerd de
herkozen raadsleden, had de vernieu ving
plaats d^r bestaande belastingverordeningen
en werd vastgesteld de begrooting voor
1900 in ontvang en uitgaaf tot een bedrag
van f 5253.137a met een post voor onvoor
ziene uitgaven van f 222,227a.
St. Maartensdijk. In de gecombi
neerde vergadering van Kerkvoogden en
notabelen der Ned. Herv. kerk alhier werd
de begrooting voor het dienstjaar 1900 in
ontvang en uitgaaf vastgesteld op f6438,06*.
Tevens werd naar aanleiding van een schrij
ver van het bestuur van de afd. Middelburg
van den Ned. Milit. bond besloten voorde
oprichting te Middelburg van een Christe
lijk Militair tehuis eene jaarhjksche con
tributie te vcrleenen van f20. Vindt dit
voorbeeld bij vele kerkvoogdyen navolging
dan zal Middelburg zich spoedig in een
dergelijk tehuis mogen verheugen.
St. Maartensdijk. Na de restauratie
van 't klokkenspel op onzen toren klonk het
voor bijna ieder bekende wijsje van het
Engelsche volkslied ons als de aankondiger
van het halftslaguur aangenaam in de ooien.
Thans na den in veler oogen onrechtmati-
gen krijg van Engeland tegen Transvaal
heeft ook deze gemeente een blijk van
partijkeuze willen geven en het Engelsche
volkslied vervangen door 't TraiiBVaaleche.
Groede. J. Tromp had de onvoorzich
tigheid al rijdende van zijn wagen af te
springen, waardoor hij viel, en met een
zijner beenen onder de wielen terecht
kwam, zoodat dit heen brak.
Uit een particuliere correspondentie
van 1 October, uit Johannesburg, door de
N. Rott. Crt. ontvangen
„Het is werkelijk hartroerend om te zien,
hoe vaderlandslievend de Boersn zijn. Er
werden 400 in wijk 2 Krugersdorp District
